Search results

1

L’INTELLIGENZA DELLA FEDE

100%

Clemenzia A.

Studia Theologica Varsaviensia

|

2017

|

vol. 55

|

issue 2

33-51

PL

Celem tego artykułu jest wyjaśnienie roli inteligencji wiary w życiu wierzącegoi wyjaśnienie, jaki rodzaj inteligencji wypływa z centralnego przesłania wiary.Znane adagium Augustyna z Hippony: desideravi intellectu videre quod credidizawiera kilka elementów, które mogą nadać głębszy sens i rytm inteligencji wiaryw dynamizmie, który ją tworzy. Autor podkreśla, że nie ma się do czynieniaz dwoma przeciwstawnymi ruchami antropologicznymi, od wiary (fides) do rozumu(ratio), drugi od rozumu w kierunku wiary, ale z pewnym znacznie głębszym dynamizmem.Od wiary w to, co jest jej przedmiotem do wewnętrznej racjonalności tejostatniej. Wychodząc od Wydzarzenia Paschalnego, Autor zauważa, że nie chodzio interpretowanie rzeczywistości, ale o uchwycenie formy „myślenia: i inteligencji,jakie mogą wyłonić się z interpretacji tego Wydarzenia. Dlatego uwaga skierowanajest na sam akt myślenia.

2

Dogmat chrystologiczny a wydarzenie zmartwychwstania. Wokół zapomnianej relacji

100%

Strzelczyk G.

Verbum Vitae

|

2009

|

vol. 15

325-342

PL

L’evento della risurrezione non è di certo il terna centrale della riflessione cristologica odierna. È così nonostante un recupero sostanziale della coscienza circa il molo storico della risurrezione nella nascita del cristianesimo. L’articolo propone un riesame della relazione tra l’evento della risurrezione e la sua conseguenza primaria – la presenza salvifica di Cristo vivente – e il dogma cristologico. Questo avviene in tre tappe. Dapprima viene posta la domanda circa il molo della risurrezione nella formazione della memoria della comunità dei discepoli. In secondo luogo si considera come il cristianesimo primitivo ha vissuto e celebrato la presenza del Vivente. Infine viene esaminato il passaggio tra una cristologia espressa nelle categorie esistenziali e quella del dogma (con una forte componente metafisica). In questo modo viene abbozzato un percorso possibile per un rafforzamento del legame evento (della risurrezione) - dogma (cristologico).

3

Interpretacja dogmatów

100%

Góźdź K.

Studia Theologica Varsaviensia

|

2018

|

vol. 56

|

issue 1

13-28

PL

Dogmat nie jest „suchym” twierdzeniem, formułą, która naweti „straszy”, lecz jest wyrazem żywej wiary Kościoła, która w swejistocie jest niezmienna. Jednak wyraz tej wiary w przepowiadaniui przyjmowaniu (w dogmatach) dotyczy danej epoki historyczneji jej aktualnego ducha rozumienia, stąd konieczna jest ciągle nowainterpretacja tej samej i niezmiennej prawdy wiary w języku teologicznym.Taka interpretacja jest wyrazem żywej Tradycji, przyzachowaniu zasady ciągłości i niesprzeczności wypowiedzi. Podstawąreinterpretacji jest nie tylko podstawowa relacja Tradycji doObjawienia, do Pisma Świętego, ale także sama historyczność wiaryi historyczność dogmatów.Przeprowadzone badania nad kwestią interpretacji dogmatów doprowadziłydo jeszcze jednego zdumiewającego wniosku, że proponowanaprzez Międzynarodową Komisję Teologiczną tzw. interpretacjaaktualizująca, w zasadzie ma miejsce w tym toku myślowym JosephaRatzingera, choć on sam ani słowem nie wymienia nazwy tej interpretacji.Okazuje się, że teksty Ratzingera – mówiące o Tradycji, historiidogmatów, czy o relacji dogmatu do Biblii i do historii – powstałydużo wcześniej niż wspomniany dokument MKT. Już w połowielat 60., znajdujemy je w dziele pod red. K. Rahnera i J. Ratzingera,Offenbarung und Überlieferung. Hans Urs von Balthasar zum 60.Geburtstag, Freiburg 1965, s. 25-69, oraz później: Das Problem derDogmengeschichte in der Sicht der katholischen Theologie, Köln1966; Zur Frage nach der Geschichtlichkeit der Dogmen, w: OttoSemmelroth (red.), Martyria, Leiturgia, Diakonia. Festschrift fürHermann Volk zum 65. Geburtstag, Mainz 1968, s. 59–70. Oznacza to, że Ratzinger w swoich badaniach wyprzedził o kilka lat wspomnianydokument. Nie ujmuje to w niczym doniosłej treści dokumentu natemat interpretacji dogmatów. Cała część dokumentu, poświęcona„interpretacji aktualizującej” znajduje odzwierciedlenie w samodzielnychbadaniach Ratzingera. Zarówno zasady tej interpretacji,trwała wartość formuł dogmatycznych, jak i kryteria tej interpretacji(s. 295-298 dokumentu), są treściowo obecne w tekstach Ratzingera.Z drugiej strony rodzi się pytanie, czy dokument MKT, przygotowywanypod kierunkiem bpa W. Kaspera, nie korzystał z tekstówRatzingera. Nie ma o tym śladu w dokumencie, ale swoistym kanonemtekstów przygotowywanych przez MKT jest nie umieszczanieautorów współczesnych, a powoływanie się niemal wyłącznie nateksty eklezjalne.

4

EKUMENICZNY ASPEKT USPRAWIEDLIWIENIA MARYI I JEJ „ZASŁUG”

88%

Lipniak J. M.

Studia Oecumenica

|

2014

|

vol. 14

167-178

EN

The issue of justification of Mary and her merits has been distinguishing the Christians for ages. Both issues are serious difficulty in driving for achievement of visible unity of Christ’s disciples. History of the Church shows that dogmas defined at the Councils were rather starting point than an end of interpretation of Revelation in the Church. In the patristic period of time not only the theologians but the whole Church as well was taking part in arriving to proper interpreta- tion of the faith. Mary needed God’s mercy and has granted to this mercy in more perfect way, not ordinary as a rest of Eve’s children. She has granted to the justification beforehand, not subsequently. She was protected against the original sin, and not relieved from it. The justification of Mary is of preventive character. The Christ is, in relation to her, more perfect Mediator, because keeps her from the sin, instead – like in a case of the other Adam’s descendants – to clear of the sin.

5

Egzystencjalna aplikacja dogmatu na przykładzie Thomasa Mertona

75%

Strumiłowski J. P.

Polonia Sacra

|

2015

|

vol. 19

|

issue 4

EN

The contemporary theology puts a stress on the existential dimension of the faith. The great theological works of the last century focus on the anthropological aspect of the faith which has been shown by the works of Karl Rahner, Hans Urs von Balthasar and others. The theology does need to have roots in the human existence, for it begins in the reading of the Revelation concretised in the human life. Unfortunately, the dogmas are very often considered by Catholics as abstractive formulas hardly linked with the inner life. The contemporary theological proposals, thanks to some implantation in so-called anthropological turn, seem to be really closer to the life. However, in spite of their existential direction, they remain products of intellectual speculations. In this context (i.e. tendency to join the faith teaching with the practice) the theology of the mystics and spiritual masters seems to be very useful since they did not practise the theology professionally but yet were perfect theologians thanks to their experience. T. Merton was one of such masters. His writings show how the theology explaining the fundamental dogmas (like Trinitarian or Christological dogmas) may be not so much a doctrinal investigation as a spiritual experience. Moreover, such theology is very strongly harmonised with the daily experience of the world and that is why it may help us accept the truths of the faith in the way they lead us to a deep spiritual experience.

PL

Współczesna teologia kładzie bardzo silny akcent na egzystencjalny wymiar wiary. Wielkie prace teologiczne ubiegłego wieku skupiają się na antropologicznej sferze wiary. Unaoczniają nam to chociażby dokonania takich teologów jak Karl Rahner czy Hans Urs von Balthasar. Teologia bowiem potrzebuje zakorzenienia w ludzkiej egzystencji, gdyż rodzi się ona w wyniku odczytania objawienia konkretyzującego się w życiu ludzkim. Niestety bardzo często dogmaty są traktowane przez katolików jako abstrakcyjne formuły mające niewielki związek z życiem duchowym. Współczesne propozycje teologiczne poprzez zakorzenienie w tzw. zwrocie antropologicznym rzeczywiście zdają się bliższe życiu. Niemniej jednak, pomimo swojego egzystencjalnego ukierunkowania, pozostają one nadal w dużej mierze produktem intelektualnych rozważań. W tym kontekście (dążenia do zespolenia nauki wiary z praktyką życia) bardzo cenna wydaje się teologia mistyków i mistrzów duchowych, którzy nie zajmowali się profesjonalnie tą dziedziną, a jednak dzięki swojemu doświadczeniu duchowemu byli doskonałymi teologami. Jednym z takich mistrzów był Thomas Merton, którego zapiski pokazują, w jaki sposób teologia wyjaśniająca podstawowe dogmaty chrześcijańskie, takie jak dogmat trynitarny i chrystologiczny, może być nie tyle rozważaniem doktrynalnym, ile opisem doświadczenia duchowego. Ponadto tego typu teologia jest bardzo ściśle zharmonizowana z codziennym doświadczeniem świata, przez co może nam pomóc tak przyjmować prawdy wiary, by to przyjęcie prowadziło do głębokiego doświadczenia duchowego.

6

Nieomylność Biskupa Rzymu jako problem eklezjologiczny ad intra i ad extra

71%

Żmudziński M.

|

2020

|

vol. 67

|

issue 9

53-67

EN

The infallibility of the Bishop of Rome has never been universally accepted in the Church. Controversies were present during the council debate after the solemn 1870 declaration but, even today, not all doubts have been clarified. They arose from the ecclesiological reflection within the Church, but were also a consequence of the ecumenical dialogue with other Christian communities. The aim of this paper is to present the ecclesial issues that arose soon after Vatican Council I, which led to the schism and to the emergence of the Old Catholic Church, and a similar situation after Vatican Council II, exemplified by the case of H. Küng. There is a significant theological issue of the relation between Church infallibility in the transmission of the saving truth and the papal infallibility in this regard. A key question arises from it: is the Bishop of Rome independent of the Church while announcing the truth with the official stamp of infallibility, or is he just expressing the truth developed within the community of faith? The present reflection and the answer to these questions places the papal subjectivity within the broad spectrum of the Church, anchoring his office in the dimension of the collegium of bishops and of the whole community of believers, who have a supernatural sense of faith. By this train of thought, it is possible to abandon understanding infallibility as a tragedy and to see it as a gift and charisma of the Holy Spirit.

PL

Artykuł przedstawia problem nieomylności papieskiej w debacie eklezjologicznej wewnątrz Kościoła katolickiego oraz w kontekście dialogu ekumenicznego, prowadzonego z innymi wyznaniami chrześcijańskimi. Punktem wyjścia jest wyjaśnienie tego pojęcia oraz główne zagadnienia zawarte w dogmacie o nieomylności Biskupa Rzymu, ogłoszonym na Soborze Watykańskim I. Istota kontrowersji, które pojawiły się już w trakcie obrad Vaticanum I oraz po jego zakończeniu, polegała na ukazaniu relacji nieomylności Kościoła i nieomylności samego papieża: czy następca Piotra jest niezależny w definiowaniu prawd wiary. Brak konsensusu doprowadził do schizmy i powstania Kościoła starokatolickiego i ekskomuniki wielu teologów. Współcześnie nieomylność papieska jako problem eklezjologiczny obecna jest w dialogu ekumenicznym, w którym poszukiwana jest nowa jej formuła.

7

Defense of the Dogma of the Chalcedon Council on the Base of the Fifth Book of the Work "Against Eutyches" by Vigilius of Tapso

63%

Wendlik K.

Vox Patrum

|

2007

|

vol. 50

461-486

PL

Powyższy artykuł przedstawiający poglądy teologiczne Wigiliusza z Tapso, jednego z biskupów północnoafrykańskich, żyjącego na przełomie V i VI wieku, przywołuje atmosferę debat teologicznych dotyczących dogmatu chalcedońskiego, nie gasnących przez kolejne dziesięciolecia po jego uroczystym ogłoszeniu w roku 451. Kontekst historyczny, w którym żył i pracował Wigiliusz, spowity był panowaniem Wandali, którzy najechali północną część Imperium Rzymskiego w roku 429. Ciągła destabilizacja, a przede wszystkim okrutne prześladowanie wobec chrześcijan i wpływ herezji Ariusza, były warunkami, w których przyszło pełnić posługę biskupią Wigiliuszowi. Jednym z dzieł, które przypisuje się naszemu autorowi, jest Contra Eutychetem (Przeciwko Eutychesowi), gdzie w piątej księdze - zatytułowanej „Obrona dekretu Soboru Chalcedońskiego” - bezpośrednio wykazuje niezasadność sposobu myślenia Eutychesa, głoszącego, iż po fakcie Wcielenia Logosu mamy do czynienia wyłącznie z jedną naturą w Osobie Jezusa Chrystusa. Wigiliusz obalając herezję Eutychesa bazował nie tyle na swoim oryginalnym sposobie argumentacji, który charakteryzowało przeniesienie punktu ciężkości z poziomu spekulacji teologicznych na poziom dywagacji lingwistycznych, lecz przede wszystkim ukazał daleko idącą niezgodność z Tradycją i Nauką Kościoła argumentów Archimandryty pochodzącego z Konstantynopola. Przejawiała się ona chociażby już w tym, że zwolennicy Eutychesa (i on sam) akceptowali poglądy Ariusza, potępione o wiele wcześniej, tym samym tracili moralne prawo do dyskusji na płaszczyźnie wiary i teologii. Punktem odniesienia dla Wigiliusza jako teologa w obronie Horosu Chalcedońskiego były z całą pewnością oficjalne wypowiedzi Soborów oraz pogłębione studium teologii św. Augustyna i papieża św. Leona Wielkiego, a zwłaszcza jego Tomus ad Flavianum. Argumentem, który przemawia z całą pewnością na korzyść biskupa Tapso, jest wierność Nauce i Tradycji Kościoła, dzięki której swobodnie i pewnie mógł się poruszać na polu teologii, która pozostała dla niego tym, czym być powinna, a więc interpretacją wiary przeżywanej we wspólnocie Kościoła.

8

Rozwój teologicznej prawdy o Wniebowzięciu NMP na podstawie liturgii

63%

Węsierski K.

Studia Pelplińskie

|

2019

|

vol. 53

533-542

EN

This paper presents the evolution of Our Lady’s Assumption dogma in the context of the liturgy. It turns out that the process of formation of this article of faith was advancing in the East as well as in the West. There was an interesting change taking place in respect to the name of the feast which at the beginning was called “The Commemoration of Holy Mary” (“Memoria Sanctae Mariae”), then “The Dormition” (“dormitio”, “koimesis”) and finally “The Assumption” (“Assumptio”). The research for this article was made in Polish Theological literature publishes between 1950 (the solemn proclamation of the dogma) and 1965. It is clearly seen that the Mariologists’ views were deeply rooted in the Scripture and the Tradition of the Church. In addition to this, it must be said that the Polish Mariologists offered a very creative and original interpretation of the dogmatic material they worked with. They did not just study the documents but also presented some new solutions that were a valuable input into the development of the Mariological thought.

PL

W artykule została podjęta kwestia ukazania rozwoju teologicznej prawdy o Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny w liturgii. Śledząc jego treść zauważa się, iż krystalizowanie liturgii zgłębianego dogmatu odbywało się w Kościele zarówno na Wschodzie jak i Zachodzie. Oprócz tego dostrzega się interesującą ewolucję w ramach nazewnictwa święta, gdzie na początku wspomina się o „Pamięci Świętej Maryi” (Memoria Sanctae Mariae), potem dostrzega się nazwę „Zaśnięcie Maryi” (Dormitio, Koimesis), a następnie widzi się już „Wniebowzięcie” (Assumptio). Materiał źródłowy badanego zagadnienia stanowi wybrana polska literatura teologiczna w okresie od uroczystego ogłoszenia Wniebowzięcia (1.11.1950 r.) do 1965 roku. Studiując ją dostrzega się, iż mariolodzy budują swe wypowiedzi na kanwie Pisma Świętego i Tradycji Kościoła. Zgłębiając osiągnięcia polskiej mariologii dostrzega się kreatywną, samodzielną interpretację badanych źródeł. Dzięki temu wspomniani mariolodzy nie zatrzymują się tylko na studiowaniu treści źródeł, lecz sami prezentują nowe rozwiązania, które z kolei stanowią wkład w rozwój myśli mariologicznej.

9

Jeszcze o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Marii Panny w twórczości Norwida

63%

Sawicki S.

Studia Norwidiana

|

2022

|

vol. 40

205-208

EN

The article joins the discussion on the question whether Cyprian Norwid properly understood the dogma of immaculate conception.

PL

Głos w dyskusji: czy Norwid właściwie rozumiał dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Marii Panny.

10

Humanizm dogmatu chalcedońskiego

63%

Składanowski M.

Roczniki Teologii Dogmatycznej

|

2013

|

vol. 5

153-166

EN

The article discusses the relevance of the Chalcedonian dogma of Christian anthropology. The context of the discussion is the Western theologians’ pursuit of new forms of expression of the faith. However, the Chalcedonian Christological doctrine is not outdated. The truth of faith that Jesus Christ is True God and True Man has its important anthropological implications. This dogma constitutes the foundation of the Christian teaching on the human dignity.

11

Sakralna sztuka liturgiczna w nauczaniu Kościoła

63%

Klejnowski-Różycki D.

|

2018

|

vol. 65

|

issue 12: Homiletyka

75-88

EN

Expression of faith through art (painting, sculpture and others) for Christians is not an optional but obligatory thing, because it expresses their faith in the incarnation of God in Jesus Christ. For such a statement, the Church came through several centuries. In the end, he formulated his position at the Councils, in the teaching of popes and theologians, also under the influence of political disputes. However, the teaching of the Church about the importance and the function of sacred liturgical art has not received its reception until today. For this to happen, artists must explore the faith of the Church, and the faithful must learn the “language” of art with which they profess their faith, learn about it, remember the presence of saints in their lives, move their feelings towards faith and decorate sacred space.

PL

Wyrażanie wiary poprzez sztukę (malarstwo, rzeźbę i inne) dla chrześcijan nie jest rzeczą dowolną, lecz obowiązkową, bo wyraża wiarę we wcielenie Boga w Jezusie Chrystusie. Do takiego stwierdzenia Kościół dochodził przez kilka stuleci. Ostatecznie sformułował swe stanowisko na soborach, w nauczaniu papieży i teologów także pod wpływem politycznych dysput. Jednak nauczanie Kościoła o znaczeniu i funkcji sakralnej sztuki liturgicznej do dzisiaj nie doczekało się swojej recepcji. Aby to nastąpiło, artyści muszą zgłębiać wiarę Kościoła, a wierni muszą poznawać „język” sztuki, za pomocą którego wyznają swoją wiarę, poznają ją, przypominają sobie o obecności świętych w ich życiu, poruszają swe uczucia ku wierze, a także dekorują przestrzeń sakralną.

12

Boże macierzyństwo Maryi jako umiłowany dogmat w nauczaniu Jana Pawła II wyrażony w pielgrzymkach do Polski

51%

Bucki Ł.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2017

|

vol. 24

205-234

PL

Artykuł ukazuje najbardziej charakterystyczne elementy nauczania Jana Pawła II na temat dogmatu Bożego macierzyństwa Maryi. Stanowi syntetyczną analizę opartą na homiliach i przemówieniach wygłoszonych przez Papieża podczas pielgrzymek do Ojczyzny. Mariologia papieska zawarta w katechezie narodowej stanowi nowe ujęcie mariologii tradycyjnej, opartej na nauczaniu Kościoła, a w szczególności pierwszego dogmatu maryjnego ogłoszonego na Soborze Efeskim w 431 roku. Papież swoje nauczanie, uwzględniające różne kierunki mariologii współczesnej, opiera przede wszystkim na osiągnięciach Soboru Watykańskiego II, a więc VIII rozdziału Konstytucji dogmatycznej o Kościele oraz adhortacji apostolskiej Marialis cultus Pawła VI. Również wydana przez Jana Pawła II encyklika Redemptoris Mater poświęcona Błogosławionej Maryi Dziewicy ma swoje odbicie w papieskiej katechezie narodowej. Z przemówień i homilii Papieża wygłoszonych podczas jego pielgrzymek do Ojczyzny, zawierających bogactwo treści maryjnych i mariologicznych, wynika, że Jan Paweł II konsekwentnie wskazywał nam na Maryję jako matkę Boga.

EN

The article shows the most characteristic elements of the teaching of John Paul II on the dogma of the divine motherhood of Mary. It represents a synthetic analysis, based on the homilies and speeches delivered by the Pope during a pilgrimage to his homeland. The Pope’s Mariology, concluded in the national catechesis, represents a new approach of traditional Mariology, based on the teachings of the Church, and in particular the first Marian dogma announced at the Council of Ephesus in 431. Pope bases his teaching primarily on the achievements of Second Vatican Ecumenical Council Vatican II, in the form of Chapter VIII of the Dogmatic Constitution of the Church and the Apostolic Exhortation Marialis Cultus of Paul VI, while taking into account the different directions of contemporary Mariology. Also released by Pope John Paul II's encyclical Redemptoris Mater, dedicated to the Blessed Virgin Mary, is reflected in the papal national catechesis. From the Pope's speeches and homilies delivered during his pilgrimage to Poland, containing a wealth of Marian and Mariological content, John Paul II has consistently pointed us to Mary as the mother of God.

13

Liturgiczno-pastoralny aspekt rozwoju polskiej myśli teologicznej o Wniebowzięciu NMP

51%

Węsierski K.

Studia Pelplińskie

|

2020

|

vol. 54

317-328

EN

In the article the question of the influence of liturgy on the development of theological truth of the Assumption of the Blessed Virgin Mary was concerned. Analysing its content, an interrelation between liturgy and the Holy See can be noticed. On the one hand, liturgy, being a profession of Heaven’s Truths and surrendered to the Supreme Teaching Office of the Church, is the source which can deliver arguments and testimonies for recognizing certain point of the Christian’s teaching. On the other hand, not only does the Holy See give its consent to introducing the celebration of “the Assumption” of the Blessed Virgin Mary, but also it stated authoritatively its content. That, in turn, contributes to the explanation of the matter of the celebration. The source materials for the article are chosen pieces of Polish theological literature from the period between the Announcement of the Assumption (1st November,1950) and 1965. Having studied the sources one can notice that Mariology experts base their knowledge on the Holy Bible and the Church Tradition. Analysing the achievements of Polish Mariology, one can see a creative and independent approach towards the sources. Hence, the texts are not only studied, but also new conclusions are drawn. These, in turn, create a significant input into the development of Mariology.

PL

W artykule została podjęta kwestia wpływu liturgii na rozwój teologicznej prawdy o Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny. Śledząc jej treść zauważa się interesującą zależność między liturgią a Stolicą Apostolską. Z Jednej strony liturgia, stanowiąc wyznanie prawd niebiańskich, przy poddaniu Najwyższemu Urzędowi Nauczycielskiemu Kościoła, jest źródłem, które może dostarczać argumentów oraz świadectw dla rozeznania pewnego szczegółowego punktu nauki chrześcijańskiej. Natomiast z drugiej strony Stolica Apostolska nie tylko wyraża zgodę na wprowadzenie święta „Wniebowzięcia” Najświętszej Maryi Panny, lecz również ustalała autorytatywnie co jest jego treścią. To z kolei przyczynia się do wyjaśnienia przedmiotu obchodzonej uroczystości. Materiał źródłowy badanego zagadnienia stanowi wybrana polska literatura teologiczna w okresie od uroczystego ogłoszenia Wniebowzięcia 1.11.1950 r. do 1965 r. Studiując ją dostrzega się, iż mariolodzy budują swe wypowiedzi na kanwie Pisma Świętego i Tradycji Kościoła. Zgłębiając osiągnięcia polskiej mariologii dostrzega się kreatywną, samodzielną interpretację badanych źródeł. Dzięki temu wspomniani mariolodzy nie zatrzymują się tylko na studiowaniu treści źródeł, lecz sami prezentują nowe rozwiązania, które z kolei stanowią wkład w rozwój myśli mariologicznej.

14

Czynnik religijny w wychowaniu i samowychowaniu

51%

Parysiewicz B. M.

Family Forum

|

2015

|

issue 5

95-110

EN

The article takes up the problem of understanding the religious education in the contemporary social and cultural context. It analyses the leading contemporary cultural attitudes, those of activism and autonomy in the perspective of building personal holiness of the believer, confronting them with the attitudes of submission to the will of God in a spirit of humility. The article addresses the issue of human subjectivity and its absolutist interpretation, in which freedom has no limits, which makes it difficult to adopt the Christian ideal of education, based on the active search for the will of God and obedience to it. The article also takes up the question of dogmas as a form of objectification of human religious experience, necessary for the proper development of religiosity and the way to holiness of life. The last issue discussed is a prayer as a tool for spiritual development and the obstacles and their consequences in the proper understanding and use of prayers, caused by mixing orders of spiritual and cultural myths.

PL

Artykuł podejmuje problem rozumienia wychowania religijnego we współczesnym kontekście społeczno-kulturowym. Analizuje wiodące dla współczesnej kultury postawy aktywizmu i autonomii w perspektywie budowania osobistej świętości wierzącego, konfrontując je z postawami poddania się woli Bożej w duchu pokory. Ukazuje, w jaki sposób postawy te, połączone z subiektywizmem poznania, zaburzają rozwój religijny człowieka, stanowiąc przeszkodę w przyjmowaniu łaski Bożej. Artykuł podejmuje kwestię podmiotowości człowieka i jej absolutystyczną interpretację, w której wolność nie ma ograniczeń, co znacznie utrudnia przyjęcie chrześcijańskiego ideału wychowania, opartego na aktywnym poszukiwaniu woli Bożej i posłuszeństwie jej. Artykuł podejmuje też kwestię dogmatów jako formy obiektywizacji religijnego doświadczenia człowieka, koniecznej do prawidłowego rozwoju religijności i drodze ku świętości życia. Ostatnim, omawianym zagadnieniem jest modlitwa jako narzędzie rozwoju religijnego oraz przeszkody i ich skutki we właściwym rozumieniu i wykorzystaniu modlitwy, powstałe na skutek mieszania porządków duchowych i mitów kulturowych.

15

Koran o Trójcy Świętej

51%

Maszkowski R.

Nurt SVD

|

2017

|

issue 1

161-174

PL

Dwie centralne prawdy wiary chrześcijańskiej wzbudziły u Muhammada sprzeciw. Nie do przyjęcia było uznanie „współuczestnika Boga”, który mieniłby się Synem Bożym. Dlatego Muhammad odrzucał wiarę chrześcijan w Jezusa jako wcielonego Syna Bożego oraz konsekwentnie – wiarę w Trójcę Świętą. Jego zdaniem były one nie do pogodzenia z monoteizmem, stąd uznawał je za bluźnierstwo. Koraniczna polemika w kwestii Trójcy Świętej miała wykazać bezpodstawność wiary chrześcijan, uwyraźnić monoteizm oraz oczyścić go z obcych wpływów religijno-teologicznych. Muhammad chciał w ten sposób „ochronić Jezusa” przed zarzutem o bluźnierstwo. Polemika Proroka z chrześcijaństwem dotyczyła jakościowej strony monoteizmu chrześcijan i koncentrowała się na „teizmie” w tym monoteizmie. Koran przyjmuje natomiast triadę bóstw – Allah (Bóg), Maryja (bogini), Jezus (syn boży) – ukonstytuowaną na wzór ludzkiej rodziny, występującą w panteonie bóstw politeistycznej Arabii.

EN

Muhammad objected to the two central tenets of Christianity: belief in the Holy Trinity and in Jesus as the Son of God. He could not accept the idea of God having an associate, referring to himself as His son. He regarded it as a blasphemy that could not be made compatible with monotheism. The objectives of the Quran was to prove that the Christian faith was based on no good reasons, emphasise monotheism and cleanse it of foreign theological surplus. In this way Muhammad wanted to defend Jesus from the charge of blasphemy. In his polemics with Christians he was concerned with the qualitative aspect of their monotheism, and focused on the ‘theism’ in their monotheism. Quran presumes three gods [in Christianity]: Allah (God), Mary (goddess) and Jesus (god’s son), found in the polytheistic Arabia, made in the image of the human family.

16

Egzystencjalna aplikacja dogmatu na przykładzie Thomasa Mertona

51%

Strumiłowski J. P.

Polonia Sacra

|

2015

|

vol. 19

|

issue 4(41)

91-106

PL

Współczesna teologia kładzie bardzo silny akcent na egzystencjalny wymiar wiary. Wielkie prace teologiczne ubiegłego wieku skupiają się na antropologicznej sferze wiary. Unaoczniają nam to chociażby dokonania takich teologów jak Karl Rahner czy Hans Urs von Balthasar. Teologia bowiem potrzebuje zakorzenienia w ludzkiej egzystencji, gdyż rodzi się ona w wyniku odczytania objawienia konkretyzującego się w życiu ludzkim. Niestety bardzo często dogmaty są traktowane przez katolików jako abstrakcyjne formuły mające niewielki związek z życiem duchowym. Współczesne propozycje teologiczne poprzez zakorzenienie w tzw. z w r o c i e a n t r o p o l o g i c z n y m rzeczywiście zdają się bliższe życiu. Niemniej jednak, pomimo swojego egzystencjalnego ukierunkowania, pozostają one nadal w dużej mierze produktem intelektualnych rozważań. W tym kontekście (dążenia do zespolenia nauki wiary z praktyką życia) bardzo cenna wydaje się teologia mistyków i mistrzów duchowych, którzy nie zajmowali się profesjonalnie tą dziedziną, a jednak dzięki swojemu doświadczeniu duchowemu byli doskonałymi teologami. Jednym z takich mistrzów był Thomas Merton, którego zapiski pokazują, w jaki sposób teologia wyjaśniająca podstawowe dogmaty chrześcijańskie, takie jak dogmat trynitarny i chrystologiczny, może być nie tyle rozważaniem doktrynalnym, ile opisem doświadczenia duchowego. Ponadto tego typu teologia jest bardzo ściśle zharmonizowana z codziennym doświadczeniem świata, przez co może nam pomóc tak przyjmować prawdy wiary, by to przyjęcie prowadziło do głębokiego doświadczenia duchowego.

EN

The contemporary theology puts a stress on the existential dimension of the faith. The great theological works of the last century focus on the anthropological aspect of the faith which has been shown by the works of Karl Rahner, Hans Urs von Balthasar and others. The theology does need to have roots in the human existence, for it begins in the reading of the Revelation concretised in the human life. Unfortunately, the dogmas are very often considered by Catholics as abstractive formulas hardly linked with the inner life. The contemporary theological proposals, thanks to some implantation in so-called a n t h r o p o l o g i c a l t u r n, seem to be really closer to the life. However, in spite of their existential direction, they remain products of intellectual speculations. In this context (i.e. tendency to join the faith teaching with the practice) the theology of the mystics and spiritual masters seems to be very useful since they did not practise the theology professionally but yet were perfect theologians thanks to their experience. T. Merton was one of such masters. His writings show how the theology explaining the fundamental dogmas (like Trinitarian or Christological dogmas) may be not so much a doctrinal investigation as a spiritual experience. Moreover, such theology is very strongly harmonised with the daily experience of the world and that is why it may help us accept the truths of the faith in the way they lead us to a deep spiritual experience.

17

Dogmatyzacja Prawdy

51%

Doroszkiewicz W.

ELPIS

|

2014

|

vol. 16

113-118

PL

Od samego początku człowiek poszukiwał odpowiedzi na dręczące go pytania odnośnie początków jego istnienia, jak powstał świat i czy istnieje jakaś obiektywna prawda. Problem zdefiniowania pojęcia prawdy trapił w starożytności przede wszystkim filozofów a w starożytnej greckiej metafizyce można znaleźć kilka sformułowań określających to pojęcie. Pierwszy kto dokonał zdefiniowania pojęcia prawdy był Arystoteles. Stary Testament miał swoją prawdę. Nie mówimy bowiem dogmaty Starego czy też Nowego Testamentu a mówimy prawdy Starego bądź też Nowego Testamentu albo też ogólnie prawdy zawarte w Piśmie św. Natomiast Nowy Testament ogłosił, że Prawda ciałem się stała. Interpretując pojęcie prawdy w nowym Testamencie św. Klemens Rzymski stwierdził, że nie tylko sam Chrystus jest Prawdą ale wszystko co głosi jest prawdą. Historia Kościoła jest świadkiem tego, jak atakowana przez heretyków prawda przeobraża się w dogmat. Kościół przez dwa tysiąclecia chroni dogmatyczne określenia świętych Soborów Powszechnych, które są fundamentem naszej wiary i gwarantem prawidłowego wzrastania w Chrystusie i ostatecznie naszego zbawienia.

EN

Since the beginning of time, man has searched for answers to the questions that tormented him concerning how he came into being, how the world came into existence and if objective truth exists. The problem of defining the idea of truth caused unrest first of all for ancient philosophers and one can find a few formulations defining this concept in ancient Greek metaphysics. The first to define the concept of truth was Aristotle. The Old Testament had its own truth. We do not speak of a dogma of the Old or New Testament, but we speak of the truth or truths of the Old or New Testament or generally of truths contained in the Holy Scripture. On the other hand, the New Testament proclaimed that Truth had become man. When interpreting the idea of the truth in the New Testament, St. Clemens of Rome stated, that not only Christ Himself is the very Truth but all he proclaims is the very truth. The history of the Church witnesses to the fact of how truth, that was attacked by heretics, transformed itself into dogma. For two thousand years, the Church has preserved the dogmatic definitions of the Holy Ecumenical Councils, which are the foundation of our faith and the very guarantee of our proper growth in Christ and finally, of our salvation.

18

Biblijne i dogmatyczne podstawy nauki o szatanie oraz współczesne kryteria jej oceny

51%

Jaskóła P.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2018

|

vol. 38

|

issue 1

85-101

EN

In the ancient East one used to assign personal character to thousands of mysterious powers, whose presence one used to link to every kind of evil haunting man. The Bible does not only mention good spiritual beings – the angels – as described, but ones that also harm people, bring illness and cause temptation towards evilness are also spoken about. These spirits were called demons, and their commander was called Satan or the devil. The article depicts four points taken from biblical teachings about demons and Satan. The main development trends of this teaching in the history of Christian thought and the criteria applied in contemporary hermeneutics are looked at and linked to biblical texts about demons and Satan.

PL

Starożytny Wschód przypisywał personalny charakter tysiącom tajemniczych sił, których obecność wiązano z wszelkim złem, jakie nawiedza człowieka. Także w Biblii mówi się nie tylko o dobrych istotach duchowych – aniołach, ale i o takich, które szkodzą ludziom, przynoszą choroby i kuszą do złego. Duchy te nazywano demonami, a ich przywódcę szatanem lub diabłem. Artykuł w czterech punktach ukazuje biblijną naukę o demonach i szatanie, główne trendy rozwoju tej nauki w historii myśli chrześcijańskiej oraz kryteria stosowane we współczesnej hermeneutyce związanej z biblijnymi tekstami o demonach i szatanie

19

Teologiczne racje odpowiedniości Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

51%

Węsierski K.

Studia Pelplińskie

|

2018

|

vol. 52

407-420

EN

The article focuses on the issues of theological correctness of conformity of the Dogma of the Assumption of the Virgin Mary. Polish theological literature from 1950 to 1965 is the source material for the analysed issue. Having studied it thoroughly one could notice that Mariologists proved the Assumption on the basis of other Mariological dogmas such as Mary's Motherhood of God and the Perpetual Virginity. What is more, they justified the truth discussed in the article referring to the phrase „full of grace” and to the relics of the Virgin Mary. Analysing the conclusions of Polish Mariologists, one may notice that they have been based on the Holy Bible and on the tradition of the Church. This in turn leads to the enrichment of Mariological research by the teachings of Fathers and doctors of the Church. In their analysis they also derive from the Munificentissimus Deus which is the repository of knowledge of the discussed issues. It is also worth noticing that the Polish Mariology is open to the foreign theological thought, and what is more, it uses its richness by presenting its own thought. This is a significant part of the developement of the disccused issues.

PL

W artykule została poruszona problematyka teologicznych racji odpowiedniości dogmatu Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Materiał źródłowy analizowanej kwestii stanowi wybrana polska literatura teologiczna w okresie od uroczystego ogłoszenia Wniebowzięcia (1.11.1950 r.) do 1965 r. Zgłębiając ją można zauważyć, iż mariolodzy dowodzili faktu Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w oparciu o inne mariologiczne dogmaty takie jak Boże Macierzyństwo i Dziewictwo. Oprócz tego uzasadniali zgłębianą w artykule prawdę na kanwie zwrotu „łaski pełna” i relikwii Najświętszej Maryi Panny. Badając wnioski polskich mariologów można zauważyć, iż są one budowane w oparciu o Pismo Święte, a także o Tradycję Kościoła co doprowadza do ubogacenia naukowego warsztatu mariologicznego o nauczanie m. in. Ojców i doktorów Kościoła. W swych analizach opierają się także na Konstytucji Munificentissimus Deus, która stanowi ogromne bogactwo dla zgłębianej w artykule problematyki. Oprócz tego, badając polską mariologię, zauważa się, iż nie zamyka się ona na zagraniczną myśl teologiczną ale twórczo czerpie z jej bogactwa prezentując swoje tezy, które z kolei stanowią wkład w rozwój zagadnienia.

20

Temporalny wymiar strukturalnej wiarygodności Kościoła w eklezjologii kardynała Avery’ego Dullesa SJ

51%

Królikowski P.

Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii

|

2013

|

vol. 5

33-68

EN

This article based on Avery Cardinal Dulles S.J. ecclesiological thought shows temporal dimension of catholicity of the Church. It is one of the lines of argumentation for the structural credibility of the Church, which demonstrates that the Church as a structure and in its structure preserves Divine Revelation and communicates it in time and space to everyone. Article shows catholicity of the Church in time, that means identity and continuity of the Church from creation to the end of time (fullness of Kingdom of God). According to Dulles the Church has different stages. In a visible form it finally emerged in Jesus’ live, death and resurrection and sending of Holly Spirit. Thanks to its sacramental structure Church is dynamical and in time it changes forms of its life to be a sign of salvation for all. Therefore the Church is one and simultaneously diverse, it has to fit to all times to realize mission to preach Jesus Christ. To the structure of the Church in this time dimension pertain elements pointing to the unity in diversity of the Church: Tradition (as a not only static but also dynamic communication of Divine Revelation), reform (as a verification of the Church’s mission and the elimination of distortions of its function), doctrine of the Church (constantly interpreted preserves contents of Divine Revelation in a changing historical and cultural contexts), authority in the Church (hierarchical, theological and charismatic; they preserve purity of the Church’s teaching and fidelity of Divine Revelation). These elements participate in the Church’s transmission of Divine Revelation and salvation in time, and are premises of an structural argument of credibility of the Church.

Refine search results

L’INTELLIGENZA DELLA FEDE

Dogmat chrystologiczny a wydarzenie zmartwychwstania. Wokół zapomnianej relacji

Interpretacja dogmatów

EKUMENICZNY ASPEKT USPRAWIEDLIWIENIA MARYI I JEJ „ZASŁUG”

Egzystencjalna aplikacja dogmatu na przykładzie Thomasa Mertona

Nieomylność Biskupa Rzymu jako problem eklezjologiczny ad intra i ad extra

Defense of the Dogma of the Chalcedon Council on the Base of the Fifth Book of the Work "Against Eutyches" by Vigilius of Tapso

Rozwój teologicznej prawdy o Wniebowzięciu NMP na podstawie liturgii

Jeszcze o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Marii Panny w twórczości Norwida

Humanizm dogmatu chalcedońskiego

Sakralna sztuka liturgiczna w nauczaniu Kościoła

Boże macierzyństwo Maryi jako umiłowany dogmat w nauczaniu Jana Pawła II wyrażony w pielgrzymkach do Polski

Liturgiczno-pastoralny aspekt rozwoju polskiej myśli teologicznej o Wniebowzięciu NMP

Czynnik religijny w wychowaniu i samowychowaniu

Koran o Trójcy Świętej

Egzystencjalna aplikacja dogmatu na przykładzie Thomasa Mertona

Dogmatyzacja Prawdy

Biblijne i dogmatyczne podstawy nauki o szatanie oraz współczesne kryteria jej oceny

Teologiczne racje odpowiedniości Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Temporalny wymiar strukturalnej wiarygodności Kościoła w eklezjologii kardynała Avery’ego Dullesa SJ