Search results

1

Rosyjski ruch wolnościowy w XIX wieku w oglądzie Ludwika Kulczyckiego

100%

Koprowski P.

Acta Polono-Ruthenica

|

2021

|

vol. Tom 2 Nr XXVI

177-193

PL

Ludwik Kulczycki (1866–1941) był polskim socjologiem, publicystą, działaczem socjalistycznym (w latach 1894–1910 członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej), w okresie II Rzeczypospolitej profesorem-wykładowcą w Szkole Nauk Politycznych i Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie. Przedmiotem jego zainteresowań naukowych była w głównej mierze historia ruchów społecznych XIX w. oraz zagadnienia prawno-ustrojowe. W niniejszym artykule przybliżono poglądy i zapatrywania L. Kulczyckiego na rosyjski ruch wolnościowy w XIX w., zaprezentowane w dwuczęściowym dziele Rewolucja rosyjska, opublikowanym na początku XX stulecia (1909–1911). Za niezwykle ważne w tym kontekście uznano uwypuklenie zarówno tego, co dla socjologa stanowiło istotę rzeczonego ruchu (organizacje, działacze), jak i kryteriów, za pomocą których go systematyzował i oceniał. L. Kulczycki był zwolennikiem idei ewolucyjnego rozwoju społeczeństw oraz wprowadzania przeobrażeń w państwie. Znajomość przeszłości, działania cywilizacyjno-modernizacyjne podejmowane przez władzę państwową, a także istnienie i aktywność elit wyrażających potrzeby ogółu determinuje – w jego przekonaniu – postęp. Stąd też pozytywnie oceniał on wszelkie przejawy organizowania się inteligencji i szlachty rosyjskiej w imię walki o ideały wolnościowe, o zmiany na niwie prawno-ustrojowej (praca nad projektami konstytucji dla Rosji i postulat jej wprowadzenia w życie) oraz o uświadomienie niższych warstw społecznych. Rosyjski ruch wolnościowy w XIX w., obejmujący wiele wewnętrznie zróżnicowanych nurtów, został – co prawda – określony przez L. Kulczyckiego mianem ruchu rewolucyjnego, co jednak nie oznacza, że uczony był zwolennikiem radykalnych, rewolucyjnych rozwiązań. Socjolog starał się dowieść ciągłości tego ruchu zarówno pod względem ideowym, jak i poprzez osoby działające w poszczególnych okresach. Rewolucjonistów oceniał nie za przez pryzmat stopnia radykalizmu ich działań, lecz zaangażowania na rzecz wprowadzenia w Rosji novum w zakresie prawno-ustrojowym. Podejmowane przez niektórych działaczy akty terroru starał się, przynajmniej w pewnym stopniu, usprawiedliwiać, podkreślając, że były m.in. przejawem samoobrony przy aresztowaniach, odwetu na szpiegach czy znienawidzonych przedstawicielach aparatu państwowego.

2

Wojciech Bogumił Jastrzębowski’s Draft European Constitution Versus the Contemporary Realisation of the Idea of Continental Unity

67%

Serowaniec M., Gaca A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2023

|

issue 5(75)

353-365

PL

Projekt Konstytucji dla Europy Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego stanowi wizję idealnego europejskiego ładu społecznego, którego fundament stanowić ma między innymi powszechne prawo obywatela do wolności i niezależności, do różnorodności i własnej indywidualnej tożsamości, a także prawo do życia w pokoju. Nad wyraz widoczny jest zatem szereg zbieżności, które istnieją pomiędzy przymierzem narodów postulowanym przez Jastrzębowskiego a późniejszymi formami zespolenia, funkcjonującymi i nadal rozwijanymi we współczesnej Europie. Warto zatem przedstawić kilka uwag na temat istniejących podobieństw, ale też i istotnych różnic, między monarchistyczną wizją europejskiego przymierza narodów, przedstawioną przez autora Konstytucji dla Europy, a współczesną realizacją idei jedności kontynentu. Celem niniejszego artykułu jest analiza i charakterystyka istniejących podobieństw, jak również najistotniejszych różnic, między monarchistyczną wizją europejskiego przymierza narodów, przedstawioną przez autora Konstytucji dla Europy, a współczesną realizacją idei jedności kontynentu.

EN

Wojciech Bogumił Jastrzębowski’s draft of a Constitution for Europe is a vision of an ideal European social order, whose foundation is to be found, inter alia, in the citizen’s universal right to freedom and independence, to diversity and individual identity, as well as the right to live in peace. It is thus highly apparent that a number of parallels exist between the alliance of nations postulated by Jastrzębowski and later forms of integration existing and still being developed in contemporary Europe. The aim of this article is to analyse and characterize the existing similarities, and also the most significant differences, between the monarchist vision of the European alliance of nations, as presented by the author of the Constitution for Europe, and the contemporary realisation of the idea of the unity of the continent.

3

The draft Constitution of the Polish State of 1917, on the idea of resurrecting the Polish state in 1918 as a mixed (constitutional) monarchy and the main provisions of the monarchical constitution for Poland

59%

Wiszowaty M. M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 6 (46)

25-39

EN

The aim of this paper is to analyze the provisions of the “draft Constitution of the Polish State” of July 1917 – an original achevement of the Polish doctrine of state law. In the opinion of the majority of contemporary representatives of Polish constitutional law, the activities of the Provisional Council of State of the Kingdom of Poland, as well as the Regency Council – bodies composed of Poles, but appointed by the German occupation authorities in 1916–1917, were meaningless, and the bodies themselves were imposed from outside and pursuing foreign interests. As a consequence, the value of the systemic achievements of these bodies and its meaning is denied. However, the analyzed document developed under the auspices of the Provisional Council of State of the Kingdom of Poland was chronologically the first full draft constitution for Poland after the state regained its independence. It is an interesting and original testimony to the high substantive level of Polish science of constitutional law developing in the absence of Polish statehood. It is also a proof that a mixed (constitutional) monarchy was considered to be the optimal political system for rebuilding statehood after more than 120 years of non-existence. The fact of fully Polish authorship of the project (mainly in the persons of prominent professors of law) may be a counter-argument against the thesis that the idea of a monarchical system for the Polish state reactivated in 1918 was completely foreign and imposed from the outside. Although the Polish political elites in 1918 ultimately gave up the idea of introduction of a constitutional monarchy in Poland, some of the solutions contained in the 1917 draft constitution became an inspiration for later systemic projects, both submitted during the work on the first full constitution of an independent Polish state enacted in 1921 as well as during the subsequent discussions on its revision.

PL

Celem niniejszego opracowania jest omówienie założeń Projektu Konstytucji Państwa Polskiego z lipca 1917 r. – prawie nieobecnego w literaturze naukowej z zakresu prawa konstytucyjnego dokumentu stanowiącego oryginalny element dorobku polskiej doktryny prawa państwowego. W opinii większości przedstawicieli polskiej nauki prawa konstytucyjnego działalność Tymczasowej Rady Stanu Królestwa Polskiego i Rady Regencyjnej – ciał złożonych z Polaków, ale powołanych przez okupacyjne władze niemieckie w latach 1916–1917 była pozbawiona znaczenia, a same organy narzucone z zewnątrz i realizujące obce interesy. W konsekwencji odmawia się znaczenia i neguje wartość dorobku ustrojowego tych ciał. Tymczasem, projekt z 1917 r. firmowany przez Tymczasową Radę Stanu Królestwa Polskiego był chronologicznie pierwszym, pełnym projektem konstytucji dla Polski po odzyskaniu przez nią niepodległości. Jest on ciekawym i oryginalnym świadectwem wysokiego poziomu polskiej nauki prawa konstytucyjnego rozwijającej się w warunkach braku własnej państwowości. Jest także dowodem na uznanie ustroju monarchii mieszanej (konstytucyjnej) za optymalny dla odbudowy państwowości po ponad 120 latach podziału terytorium i narodu na trzy części i ich pozostawania pod obcymi wpływami. Całkowicie polskie autorstwo projektu może stanowić kontrargument wobec tezy o całkowicie obcej i narzuconej z zewnątrz idei ustroju monarchicznego dla reaktywowanego w 1918 r. państwa polskiego. Chociaż ostatecznie polskie elity zrezygnowały z wprowadzenia w Polsce ustroju monarchii konstytucyjnej, część rozwiązań zawartych w projekcie konstytucji z 1917 r. stała się inspiracją dla późniejszych projektów ustrojowych, zarówno zgłaszanych w czasie prac nad pierwszą po zaborach, pełną konstytucją niepodległego państwa polskiego uchwaloną w 1921 r. jak również w czasie dyskusji nad jej rewizją.

Refine search results

2 Przegląd Prawa Konstytucyjnego

1 Acta Polono-Ruthenica

1 Gaca A.

1 Koprowski P.

1 Serowaniec M.

1 Wiszowaty M. M.

1 2023

1 2021

1 2018

Rosyjski ruch wolnościowy w XIX wieku w oglądzie Ludwika Kulczyckiego

Wojciech Bogumił Jastrzębowski’s Draft European Constitution Versus the Contemporary Realisation of the Idea of Continental Unity

The draft Constitution of the Polish State of 1917, on the idea of resurrecting the Polish state in 1918 as a mixed (constitutional) monarchy and the main provisions of the monarchical constitution for Poland