Search results

1

Demograficzne uwarunkowania wydłużania aktywności zawodowej

100%

Król M.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

|

2016

|

issue 12(960)

71-88

PL

W artykule poruszono problematykę wydłużania aktywności zawodowej w kontekście aktualnej i prognozowanej sytuacji demograficznej. Celem opracowania była identyfikacja demograficznych przesłanek wydłużania aktywności zawodowej. Artykuł przygotowano, opierając się na źródłach wtórnych – dokonano analizy literatury przedmiotu oraz analizy danych statystycznych. Przyjęto, że do grupy demograficznych determinant wydłużania aktywności zawodowej można zaliczyć: niski poziom urodzeń i przyrostu naturalnego, liczebne zmniejszanie się populacji, wydłużanie się przeciętnego trwania życia, starzenie się społeczeństwa oraz zmiany struktury ludności według wieku. Na podstawie danych statystycznych wskazano ich aktualne i przyszłe zmiany. Dokonano także analizy porównawczej ustawowego wieku przechodzenia na emeryturę, efektywnego wieku przechodzenia na emeryturę oraz okresu pracy zawodowej w krajach Unii Europejskiej.

EN

The paper focuses on the problem of extending professional activity in the context of the present and future demographic situation. The analysis identifies the demographic conditions for extending professional activity. To do so the author presents a critical analysis of the literature and an analysis of statistical data from GUS and Eurostat, the main statistical offices of Poland and the European Union, respectively. The extension of professional activity is conditioned by the following demographic factors: a low birth rate and natural increase rate, population decrease, longer life expectancy, population ageing and population by age group changing. Present and future changes of these demographic factors are shown based on statistical data. The last part of the paper presents a comparative analysis of the statutory retirement ages, effective retirement ages, duration of retirement and duration of working life.

2

Is a gender revolution possible in Poland? Analysis of the potential for changes in the perspective of the theory of Goldscheider, Bernhardt and Lappegård

100%

Juszczyk-Frelkiewicz K., Paprzycka E.

Rocznik Lubuski

|

2021

|

vol. 47

|

issue 1

233-245

PL

Celem artykułu jest analiza przemian w obszarze życia prywatnego i relacji płci w Polsce po 1989 roku w kontekście potencjału społeczeństwa polskiego dla drugiego etapu rewolucji płci. W artykule przyjęto perspektywę teoriirewolucji płci w ujęciu F. K. Goldscheider, E. Bernhard and T. Lappegård.Analizy przemian dokonano w kontekście koncepcji drugiego przejścia demograficznego autorstwa Van de Ka. Przemiany te traktowano jako uwarunkowania dalszych zmian w relacjach między kobietami i mężczyznami. Rezultaty wskazują, że w Polsce rewolucja płci zatrzymała się na pierwszym etapie.

EN

The purpose of the article is to analyse the changes in private life and gender relationships in Poland after 1989 in the context of the Polish society’s potential for the second stage of the gender revolution. The authors look at the changes from the perspective of the gender revolution theory as defined by F. K. Goldscheider, E. Bernhard and T. Lappegård. The changes were analysed in the context of the concept of the second demographic transition by Van de Ka. They were treated as conditions for further transformations in the relationships between men and women. The results show that in Poland the gender revolution stopped at the first stage.

3

Drugie przejście demograficzne w dużych miastach w Polsce i jego implikacje

100%

Janiszewska A.

Space – Society – Economy

|

2022

|

issue 33

7-40

EN

The transformations of contemporary societies, including the broadly understood modernisation, have an impact on the sociological, psychological, and demographic image of the family. The concepts explaining the transformations of matrimonial and procreation phenomena emphasise the individuality of people, their emotions, feelings, specific needs, as well as the understanding of families in terms of institutions and interests. The theory explaining contemporary changes in the areas of marriage and reproduction is the concept of the second demographic transition, formulated by Dirk van de Kaa and Ron Lesthaeghe at the turn of the 1970s and 1980s. In explaining the importance of factors favouring the postponement of marriage and reproduction, reference was also made to the economic and sociological concepts of civil partnership and marriage, and the increase in preferences to limit the number of children. The article presents the changes in the forms of marriage and family life in cities, using the available statistical data in the period of 1990–2019. The aim of the study was to identify and assess changes in the area of the matrimonial and reproductive behaviour in cities in Poland, especially in large urban centres. The analysis of statistical data shows that the transformations of matrimonial and procreation phenomena vary in time and space. The results obtained from the analysis of matrimonial and reproductive phenomena in large cities confirmed the conclusions of other studies, but also provided new insights into changes in demographic behaviour. The clear disproportions in the dynamics of demographic changes in cities of various sizes, occurring at the beginning of the transformation period, are weakening. In many areas of matrimonial and reproductive changes, the pace of change is currently higher in medium-sized cities. The division of the country into the east, the south-east, the west, the and north which have been different in terms of demographic behaviour – has been confirmed for years. Nevertheless, it is the inhabitants of large urban agglomerations that assimilate new patterns of behaviour the fastest, which is why the spatial differentiation of the forms of marital and family life does not fully correspond to the above-mentioned spatial arrangement. Depopulation processes and the transformations of the demographic structure are a direct implication of contemporary population transformations related to the second demographic transition, especially in terms of unfavourable trends in the ageing of the society and low birth rate. The deepening demographic decline in most urban centres and the ageing of the society forces us to pursue an urban policy which would be focused on the challenges related to this situation. Demographic challenges are of a structural and countrywide dimension, hence they should primarily be of interest to the demographic and social policy of the state. This does not mean, however, that they cannot also be taken into account in the case of urban policy – understood as the territorial dimension of both state policies regarding urban development and development policies conducted by individual cities.

PL

Przeobrażenia współczesnych społeczeństw, w tym szeroko rozumiana modernizacja, wywierają wpływ na socjologiczno-psychologiczny i demograficzny obraz rodziny. W koncepcjach wyjaśniających przemiany zjawisk matrymonialnych i prokreacyjnych akcentuje się indywidualność osób, ich emocje, uczucia, specyficzne potrzeby, a nie tylko pojmowanie rodzin w kategoriach instytucji i interesu. Teorią opisującą współczesne przemiany w obszarach małżeńskości i rozrodczości jest koncepcja drugiego przejścia demograficznego, sformułowana przez Dirka van de Kaa i Rona Lesthaeghe na przełomie lat 70. i 80. ubiegłego wieku. W wyjaśnianiu znaczenia czynników sprzyjających odraczaniu małżeńskości i rozrodczości odniesiono się także do ekonomicznych i socjologicznych koncepcji związku partnerskiego i małżeńskiego oraz wzrostu preferencji do ograniczania liczby potomstwa. W artykule zaprezentowano przemiany form życia małżeńsko-rodzinnego w miastach przy wykorzystaniu dostępnych danych statystycznych z lat 1990–2019. Celem opracowania była identyfikacja i ocena zmian w obszarze zachowań matrymonialnych i prokreacyjnych w miastach w Polsce, w tym szczególnie w dużych ośrodkach miejskich. Z przeprowadzonej analizy danych statystycznych wynika, że przemiany zjawisk matrymonialno-prokreacyjnych są zróżnicowane w czasie i przestrzeni. Otrzymane wyniki analizy zjawisk matrymonialnych i prokreacyjnych w dużych miastach potwierdziły wnioski z innych badań, ale też dostarczyły nowych spostrzeżeń w zakresie zmian w zachowaniach demograficznych. Występujące na początku okresu transformacji wyraźne dysproporcje w dynamice przemian demograficznych w miastach różnej wielkości ulegają osłabieniu. W wielu obszarach zmian matrymonialno-prokreacyjnych tempo przeobrażeń jest obecnie większe w miastach średniej wielkości. Potwierdzono również utrwalony od lat podział kraju na wschód, południowy wschód oraz zachód i północ, które są odmienne pod względem zachowań demograficznych. Niemniej jednak to mieszkańcy dużych aglomeracji miejskich najszybciej przyswajają nowe wzorce zachowań, stąd zróżnicowanie przestrzenne form życia małżeńsko-rodzinnego nie w pełni pokrywa się z ww. układem przestrzennym. Bezpośrednią implikacją współczesnych przemian ludnościowych związanych z drugim przejściem demograficznym są procesy depopulacyjne i przeobrażenia struktury demograficznej, szczególnie w zakresie niekorzystnych trendów starzenia się społeczeństwa oraz niskiego wskaźnika urodzeń. Pogłębianie się ubytku demograficznego w większości ośrodków miejskich oraz starzenie się społeczeństwa wymusza prowadzenie polityki miejskiej zorientowanej na trudności związane z tą sytuacją. Wyzwania demograficzne mają wymiar strukturalny i ogólnokrajowy, stąd przede wszystkim winny być przedmiotem zainteresowania polityki demograficznej i społecznej państwa. Nie oznacza to jednak, że nie powinny być one również brane pod uwagę w przypadku polityki miejskiej – rozumianej jako terytorialny wymiar zarówno polityk państwa wobec zagadnienia rozwoju miast, jak i polityk rozwojowych prowadzonych przez poszczególne miasta.

Refine search results

1 Rocznik Lubuski

1 Space – Society – Economy

1 Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

1 Janiszewska A.

1 Juszczyk-Frelkiewicz K.

1 Król M.

1 Paprzycka E.

1 2022

1 2021

1 2016

Demograficzne uwarunkowania wydłużania aktywności zawodowej

Is a gender revolution possible in Poland? Analysis of the potential for changes in the perspective of the theory of Goldscheider, Bernhardt and Lappegård

Drugie przejście demograficzne w dużych miastach w Polsce i jego implikacje