Search results

1

Kartka ocalona z ognia. Liryki polozańskie Adama Mickiewicza: Drzewo i [Wsłuchać się w szum wód głuchy...]

100%

Szczeglacka-Pawłowska E.

Colloquia Litteraria

|

2013

|

vol. 15

|

issue 2

29-55

PL

A sheet saved from fire. Adam Mickiewicz’s post-Lausanne lyric poetry [liryki polozańskie] (Drzewo and [Wsłuchać się w szum wód głuchy...]) The article is an interpretation study of two lyric poems by Adam Mickiewicz (Drzewo and [Wsłuchać się w szum wód głuchy...], 1842). It grows out of an analysis of a lost manuscript and the history of the above-mentioned poems’ editions (including commentaries), as well as the notebook romanticism [romantyzm brulionowy] concept developed by the author. This concept encapsulates the inedita and creates a separate sphere in the epoch’s literary art and aesthetics.

2

DRZEWO W ARCHITEKTURZE. ASPEKTY EKOLOGICZNE, SYMBOLICZNE, KONTEKST SOCJOLOGICZNY I ESTETYCZNY

72%

Wróbel P.

Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula

|

2017

|

issue 4(54)

114-127

PL

Drzewo we współczesnej architekturze pełni funkcje użytkowe jako obiekt przyrodniczy pozytywnie oddziałujący na środowisko życia człowieka. Coraz częściej należy też do zestawu środków pomagających spełniać wymagania w zakresie polityki zrównoważonego rozwoju. Jako żywa roślina posiadająca wraz z bryłą korzeniową określone gabaryty i ciężar stanowi także konkretny problem techniczno-budowlany. Jednocześnie drzewo pozostaje figurą pełniącą w architekturze ważne funkcje symboliczne. Suma tych zagadnień powoduje, że drzewo może stanowić swego rodzaju badawczą próbkę pokazującą stan wielorakich związków środowiska zbudowanego ze środowiskiem przyrodniczym, i szerzej – określającą relacje między kulturą a naturą. Wiedzę tę istotnie wzbogaca dyskurs na ten temat prowadzony w obszarze socjologii i estetyki. Pomaga on architektom w zrozumieniu historycznych i współczesnych koncepcji przyrody, które są tworami społecznymi, w znacznym stopniu kształtowanym przez praktykę zamieszkiwania środowiska zbudowanego.

EN

A tree fulfils utilitarian functions in contemporary architecture as a natural object that has a positive influence on the living environment. More and more frequently it also belongs to a set of measures that help meet requirements in terms of sustainable development policy. As a living plant of a specific size, which has specific requirements with regard to moisture and a considerable weight (both the tree and its root mass), it is also a concrete technical and constructional problem. At the same time, the tree is a figure fulfilling important symbolic functions in architecture. The sum of these issues can cause the tree to be a sort of a research sample indicating the status of multiple relations between the built environment and the natural environment, and in a broader sense – defining relations between culture and nature. This knowledge is considerably enriched by the discourse on the relationship between nature and culture in the field of sociology and aesthetics. It helps architects understand the historical and contemporary concepts of nature, which are social constructs shaped significantly by the practice of inhabiting the built environment.

3

The Spruce in the Culture of the Podhale Shepherds

61%

Geneja-Pietrzak B.

Perspektywy Kultury

|

2019

|

vol. 27

|

issue 4

201-218

PL

W zaproponowanym przeze mnie artykule zajmuję się zagadnieniem kultu świerka w kulturze pasterzy na Podhalu, regionie w Polsce Połu-dniowej. Jest to temat związany ze szczególnym znaczeniem drzewa, jakim jest świerk. Odegrał on na całym Podhalu, a zwłaszcza w kultu-rze pasterskiej tego obszaru ogromną rolę. Został wyniesiony do rangi symbolu szczęścia, pomyślności i dobrobytu. Wszelkie czynności wy-konywane w pracy pasterzy związane były z uroczystym traktowaniem świerka. Należy zaznaczyć, iż czynności te miały religijno‑magiczne motywacje, bowiem gałązki świerka poświęcone były wcześniej w koś-ciele. Nie zmienia to jednak faktu, iż późniejsze rytuały miały charakter magiczny. Przykładem będzie choćby zwyczaj, zgodnie z którym paste-rze przypinali gałązki świerka bądź jodły do kapelusza, wierząc, że im samym oraz owcom nic nie zagraża. Współcześnie kultura pasterska cieszy się ogromnym zainteresowaniem wśród badaczy naukowych za-równo z Polski, jak i z zagranicy, którzy zgłaszają swoje uczestnictwo w organizowanych dzisiaj kursach bacowskich. Magia związana z kul-turą pasterską znalazła swoje odbicie również w literaturze polskiej oraz poezji gwarowej. Czytelnicy mogą sięgnąć po dzieła takich auto-rów jak Seweryn Goszczyński, Kazimierz Przerwa ‑Tetmajer, Włady-sław Orkan, Stanisław Witkiewicz oraz po dzieła twórców poezji gwa-rowej: Wandy Szado‑Kudasikowej, Romana Dziobonia.

EN

In this article I tackle the issue of the worship of spruce trees in the culture of the shepherds in Podhale, a region in southern Poland. This is an issue related to the particular significance of the spruce. It has played a great role in the culture of the whole Podhale region, and es-pecially in the pastoral culture of this area. The spruce was elevated to the rank of a symbol of good luck, prosperity and well‑being. All ac-tivities carried out in the work of shepherds were connected with the ceremonial treatment of spruce trees. It should be noted that these ac-tivities were religiously and magically motivated, as spruce twigs were blessed in the church beforehand. However, this does not change the fact that the rituals were magical. An example would be the custom according to which shepherds would pin spruce or fir twigs to their hats, believing that this would keep them and their sheep were safe. Nowadays, shepherding culture enjoys great interest among research-ers, as well as among Polish and even foreign communities, who apply for participation in shepherding courses organized today. The magic associated with pastoral culture was also reflected in Polish litera-ture and dialect poetry. Readers can refer to the works of such poets and writers as: Seweryn Goszczyński, Kazimierz Przerwa‑Tetmajer, Władysław Orkan, and Stanisław Witkiewicz or dialect poets Wanda Szado‑Kudasi kowa and Roman Dzioboń.

4

Granica drzew. O leśnych doświadczeniach granicznych w opowiadaniu An der Baumgrenze Thomasa Bernharda

61%

Szymańska K.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2017

|

issue 6

127-144

EN

The article has interpretative character, and attempts to take a deeper look into the story of Thomas Bernhard An der Baumgrenze (the title of the polish translation is Na granicy lasów) from a wood-forest perspective and a border experience which goes beyond its topographical meaning. Forests or individual trees in the austrian writer’s creation are connected with characters minds. In this space they often reach the limit of madness, lose control of themselves, what ultimately leads to death. The text also focuses on the paintings of Anton Lehmden – a representative of the Vienna School of Fantastic Realism – which are included in the tome containing An der Baumgrenze and creatively complements Bernhard’s narrations.

PL

Artykuł ma charakter interpretacyjny i stanowi próbę przyjrzenia się opowiadaniu Thomasa Bernharda pt. An der Baumgrenze (tytuł polskiego tłumaczenia brzmi Na granicy lasów) z perspektywy drzewno-leśnej oraz doświadczenia granicy, która wykracza poza swoje topograficzne znaczenie. Lasy lub pojedyncze drzewa związane są w twórczości austriackiego pisarza z umysłami bohaterów. W przestrzeni tej często dochodzą oni do granicy obłędu, tracą kontrolę nad sobą, co ostatecznie prowadzi do śmierci. Tekst koncentruje się także na rycinach Antona Lehmdena – przedstawiciela Wiedeńskiej Szkoły Realizmu Fantastycznego – które znajdują się w tomie zawierającym An der Baumgrenze i twórczo dopełniają narracje Bernharda.

5

Spis treści

58%

Poetica S.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2020

|

vol. 8

357-359

PL

-

6

Dendrocentryczny świat późnej poezji Jarosława Iwaszkiewicza

58%

Szóstak A.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2020

|

vol. 8

101-118

EN

This paper aims to identify the place and role of the tree in Jarosław Iwaszkiewicz’s late poetry, including its symbolic meanings as well as the broad sociocultural, psychological, aesthetic and, importantly, metaphysico-spiritual context it is being situated in. Accordingly, in the poetic universe of this author the tree functions not only as the axis of reality, but also and primarily as the autonomous, separate, near human or even more perfect entity the poet tries to communicate with so as to discover the mystery of immortality and reach the transcendental core of being. The philosophical contemplation of the ‘tree-shaped’ existence results in an exceptionally modern, deep and sophisticated reflection on humanity’s presence and place in nature, which is far from triumphalist, unrighteous thinking in the biblical terms of subduing the earth.

PL

Celem artykułu jest wskazanie na miejsce i rolę drzewa w późnej, senilnej poezji autora Brzeziny – jego znaczeń symbolicznych oraz szerokiego kontekstu kulturowo-społecznego, psychologicznego, estetycznego, i co istotne – metafizyczno-duchowego, w jakim jest sytuowane. Drzewo bowiem w poetyckim uniwersum Iwaszkiewicza to nie tylko oś i centrum rzeczywistości, lecz także – przede wszystkim – samoistne, odrębne, podmiotowe, równe ludzkiemu lub nawet doskonalsze istnienie, z którym porozumienia szuka poeta, by odkryć tajemnicę nieśmiertelności, dotrzeć do transcendentnego jądra bytu. Filozoficzny namysł nad egzystencją w drzewnej postaci przynosi niezwykle nowoczesną w swoim wyrazie, głęboką i wyrafinowaną refleksję nad obecnością i pozycją człowieka w naturze, daleką od triumfalistycznego, nieuprawnionego myślenia w biblijnych kategoriach czynienia sobie ziemi poddaną.

7

La pré-structure diégétique et le théâtre de la plénitude amoureuse ou deux visions de l’arbre dans la série romanesque d’Émile Zola, "Les Rougon-Macquart"

58%

Kaczmarek-Wiśniewska A.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2020

|

vol. 8

172-186

EN

The paper analyses two images of a tree which occur in Émile Zola’s novel series The Rougon-Macquart. The first, which might be called a “social” one, is the genealogical tree of all thecharacters belonging to the fictive family. The preparation of the tree and of numerous details concerning each of the protagonists anticipated the writing of the novels; this is why the tree may be considered as a “pre-structure” of the entire series. The second image of a tree in Zola’s works is a “natural” one, connected to the universe (tree as a plant) and impregnated with many symbols referring to love and fertility. Both images converge in their relation to life as a crucial value and the main theme of the Naturalist writings.

PL

Artykuł analizuje dwie formy, jakie przybiera motyw drzewa w cyklu powieściowym Émile’a Zoli Rougon-Macquartowie. Pierwszą z nich, którą można nazwać „społeczną”, jest drzewo genealogiczne postaci tworzących powieściową rodzinę; sporządzenie tego drzewa i przygotowanie szczegółowych informacji na temat każdego bohatera i jego losów poprzedziło rozpoczęcie pracy nad cyklem, co czyni z niego rodzaj pra-struktury całej serii. Drugą formą, w jakiej drzewo pojawia się w analizowanych tekstach, jest forma „naturalna”, związana z przyrodą (drzewo jako roślina) i nasycona symboliką dotykającą miłości i płodności. Obie formy łączy odniesienie do życia jako nadrzędnej wartości i podstawowego tematu literatury naturalistycznej.

FR

L’article analyse deux formes que prend le motif de l’arbre dans Les Rougon-Macquart, série de romanesque d’Émile Zola. La première, celle que l’on peut appeler « sociale » correspond à l’arbre généalogique des personnages formant la famille romanesque ; la création de cet arbre et la préparation d’informations détaillées sur chaque héros et ses destinées ont précédé le début des travaux sur la série, ce qui en fait de lui une sorte de sa pré-structure. La deuxième forme sous laquelle l’arbre apparaît dans les textes analysés est la forme « naturelle », associée à la nature (l’arbre comme plante) et saturée de symboles liés à l’amour et à la fertilité. Les deux formes partagent une référence à la vie comme valeur suprême et thème de base de la littérature naturaliste.

8

Stefan Żeromski: koncepcje narracji dendrologicznych. Zarys problematyki

51%

Olszewska M. J.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2020

|

vol. 8

119-140

EN

Stefan Żeromski used dendrological motives in his work in a special, complex way. Trees (backwoods, forest, garden) are not only the background for the action of his works, but also constitute an important carrier of various content: existential, metaphysical and historical. They are elements of experiencing time and space; they become a sign of memory as well as a figure of reality. These descriptions already appear in the youthful diary. Firs are particularly important in the descriptions of the forest, e.g. in „Popioły" [The Ashes] and „Puszcza jodłowa" [The Fir forest], pine in „Ludzie bezdomni" [Homeless people], birches in „Róża" [The Rose] and „Uroda życia" [The Charm of life]. One of the most poignant dendrological paintings carries „Zemsta jest moją…" [The Revenge is mine] where the writer built a model of the world, referring to the motifs of trees and their elements. Trees in Żeromski’s work are symbolised and often function on the basis of Jungian archetypes. It is worth pointing out some similarities with the inclusion of dendrological motives in Orzeszkowa or Rodziewiczówna, as well as in Jarosław Iwaszkiewicz.

PL

Stefan Żeromski w szczególny, złożony sposób wykorzystywał motywy dendrologiczne w swojej twórczości. Drzewa (las, puszcza, ogród) są nie tylko tłem akcji jego utworów, ale stanowią także ważny nośnik różnych treści: egzystencjalnych, metafizycznych, historycznych. Są elementami doświadczania czasu i przestrzeni, stają się znakiem pamięci, jak i figurą rzeczywistości. Opisy te pojawiają się już w młodzieńczych Dziennikach. Szczególnego znaczenia nabierają jodły w opisach puszczy, na przykład w Popiołach i w Puszczy jodłowej, sosny w Ludziach bezdomnych, brzozy w Róży i Urodzie życia. Jeden z najbardziej przejmujących obrazów dendrologicznych niesie Zemsta jest moją…, gdzie pisarz zbudował model świata, odwołując się do motywu drzew i ich elementów. Drzewa w twórczości Żeromskiego podlegają symbolizacji i funkcjonują często na zasadzie Jungowskich archetypów. Warto wskazać na pewne podobieństwa z ujęciem motywów dendrologicznych u Orzeszkowej czy Rodziewiczówny, a także u Jarosława Iwaszkiewicza.

Refine search results

4 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

1 Colloquia Litteraria

1 Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

1 Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula

1 Perspektywy Kultury

1 Geneja-Pietrzak B.

1 Kaczmarek-Wiśniewska A.

1 Olszewska M. J.

1 Poetica S.

1 Szczeglacka-Pawłowska E.

1 Szymańska K.

1 Szóstak A.

1 Wróbel P.

4 2020

1 2019

2 2017

1 2013

Kartka ocalona z ognia. Liryki polozańskie Adama Mickiewicza: Drzewo i [Wsłuchać się w szum wód głuchy...]

DRZEWO W ARCHITEKTURZE. ASPEKTY EKOLOGICZNE, SYMBOLICZNE, KONTEKST SOCJOLOGICZNY I ESTETYCZNY

The Spruce in the Culture of the Podhale Shepherds

Granica drzew. O leśnych doświadczeniach granicznych w opowiadaniu An der Baumgrenze Thomasa Bernharda

Spis treści

Dendrocentryczny świat późnej poezji Jarosława Iwaszkiewicza

La pré-structure diégétique et le théâtre de la plénitude amoureuse ou deux visions de l’arbre dans la série romanesque d’Émile Zola, "Les Rougon-Macquart"

Stefan Żeromski: koncepcje narracji dendrologicznych. Zarys problematyki