Search results

1

Curienses w służbie wojskowej na Rusi za panowania króla Jana Olbrachta – zarys problematyki źródłowej

100%

Nalewajek A.

Historia Slavorum Occidentis

|

2022

|

issue 1 (32)

119-136

EN

This article includes an analysis of the accounting records preserved in the Central Archives of Historical Records in Warsaw which refer to the years of the reign of King John I Albert (1492–1501), in terms of the issues connected with the military service performed by horse courtiers (curienses) in the defence of Ruthenia.

2

„Wojsko nadworne” na początku wojny Stefana Batorego z Gdańskiem w świetle akt skarbowych

80%

Kadzik D.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2017

|

vol. XVIII (LXIX)

|

issue 1 (259)

9-43

EN

The article describes the composition of the Polish army from the period preceding the Battle of Lubieszów, as well as from several weeks later. The main source are two registers of this army that are contained in the marshal’s book from the time of Stefan Batory’s rule. In the author’s opinion there are many reasons to recognize that it was a court army – a permanent mercenary army of the king. One of the objectives of this article is to do wider and more detailed research on this issue. In the text itself the experience of the commanders of individual army units has been analyzed as well as their relations with the royal court and their background. The bulk of the article has been devoted to the comparison of the mounted cavalry units – their number, the size of the cavalry masters’ and comrades’ detachments – before and after the Battle of Lubieszów. The composition of the units supporting the cavalry, i.e. infantry and artillery, has also been described. At the very end, in the form of an appendix, editions of both registers of the court army have been featured.

RU

В статье описывается состав коронной армии в период, охватывающий время до битвы под Любишево, а также несколько недель после нее. Основу источников составляют два списка вышеупомянутой армии, которые находятся в маршалковской книге периода правления Стефана Батория. По мнению автора, существует несколько причин того, чтобы признать, что это была придворная армия – постоянная наемная армия короля. Так или иначе, одним из постулатов статьи является глубокое и широкое исследование этой проблемы. В самом тексте проанализирован опыт командующих отдельными ротами, а также их связь с королевским двором и происхождение. Большая часть статьи посвящена сравнению конных отрядов – их численности, количества ротмистров и окружения – до и после битвы под Любишево. Описан также состав сопутствующих единиц, то есть пехота и артиллерия. В самом конце, в форме приложения, размещены оба списка состава придворной армии.

PL

Artykuł opisuje skład wojska koronnego z okresu poprzedzającego bitwę lubieszowską, a także w kilka tygodni po niej. Podstawę źródłową stanowią dwa spisy wspomnianej armii, które znajdują się w księdze marszałkowskiej z okresu panowania Stefana Batorego. W opinii autora istnieje wiele przesłanek za tym, by uznać, iż było to wojsko nadworne – stała zaciężna armia króla. Jednak jednym z postulatów artykułu jest dokładniejsze i szersze przebadanie tego problemu. W samym tekście przeanalizowano doświadczenie dowódców poszczególnych rot oraz ich powiązanie z dworem królewskim i pochodzenie. Najwięcej miejsca poświęcono porównaniu oddziałów konnych – ich liczebności, wielkości pocztów rotmistrzów i towarzyszy – przed i po bitwie pod Lubieszowem. Opisano także skład jednostek wspomagających jazdę, czyli piechotę oraz artylerię. Na samym końcu, w formie aneksu, zamieszczono edycje obu spisów wojska nadwornego.

3

Oczekiwanie na dziecko w rodzinie królewskiej w Polsce w XV i XVI wieku

80%

Januszek-Sieradzka A.

Wieki Stare i Nowe

|

2023

|

vol. 18

|

issue 23

1-17

EN

The image childhood of royal children is a necessary addition to that of childhood in medieval and modern Poland. It should be noted that the expectation of a royal child had two dimensions, a readily apparent public one and a difficult-to-trace private one. A queen’s destiny for motherhood was emphasised in the process of her becoming the queen, which was divided into stages. In the history the Jagiellonian wives as mothers - six out of eleven wives were also mothers - there were numerous successful deliveries but there were also some miscarriages. The important issues in the research on this period include the queens’ behaviour during their pregnancies, their relationships with the husbands, their following of medical, healthcare, and midwife recommendations, their undertaking of various activities, the securing of the needs of the expected child, and, finally, the way they used this time to build their position and the image of queenship.

PL

Koniecznym dopełnieniem obrazu dzieciństwa w Polsce średniowiecznej i nowożytnej jest dzieciństwo dzieci królewskich. Oczekiwanie na dziecko królewskie miało dwa wymiary - lepiej widoczną perspektywę publiczną i trudniej uchwytny wymiar prywatny. Przeznaczenie królowej do macierzyństwa podkreślane było w rozpisanym na etapy procesie stawania się królową. W macierzyńskiej historii jagiellońskich żon - z jedenastu matkami zostało sześć - liczne były szczęśliwe rozwiązania, ale zdarzały się także poronienia. W badaniach nad kwestią oczekiwania na dziecko ważne są zagadnienia zachowania królowych w czasie ciąży, relacji z małżonkiem, przestrzegania zaleceń medycznych, opieki lekarskiej i akuszerskiej, podejmowania różnych aktywności, zabezpieczania potrzeb mającego się urodzić dziecka czy w końcu wykorzystanie tego czasu na budowanie pozycji królowej i jej queenship.

4

Glosa do rozważań Marcina Szelesta o postaci Marcina Leopolity

80%

Zwolińska E.

Muzyka

|

2024

|

vol. 69

|

issue 1

105-118

EN

This article addresses selected aspects of Marcin Leopolita’s biography as taken up by Marcin Szelest in his important recent paper (Muzyka, 2022/4). Sources for the study of Leopolita’s employment at the court of King Sigismund II Augustus are discussed, along with the circumstances behind his composing of the now lost Cantiones Ecclesiasticae and his hypothetical post as court organist. Earlier attempts to link the composer to the figure of Marcin of Lwów, rector of the Wawel castle school in Kraków in the mid-sixteenth century, are also mentioned.

PL

W artykule podjęto wybrane wątki dotyczące biografii Marcina Leopolity, obecne w niedawnej, ważnej publikacji Marcina Szelesta (Muzyka 2022/4). Przedstawiono źródła pomocne w ocenie czasu zatrudnienia kompozytora na dworze Zygmunta Augusta i okoliczności powstania zaginionego zbioru Cantiones Ecclesiasticae oraz domniemanej aktywności Marcina jako dworskiego organisty. Wspomniano też o próbach łączenia postaci kompozytora z Marcinem ze Lwowa, czynnym w połowie XVI w. jako rektor szkoły zamkowej na Wawelu.

Refine search results

1 Historia Slavorum Occidentis

1 Muzyka

1 Przegląd Historyczno-Wojskowy

1 Wieki Stare i Nowe

1 Januszek-Sieradzka A.

1 Kadzik D.

1 Nalewajek A.

1 Zwolińska E.

1 2024

1 2023

1 2022

1 2017

Curienses w służbie wojskowej na Rusi za panowania króla Jana Olbrachta – zarys problematyki źródłowej

„Wojsko nadworne” na początku wojny Stefana Batorego z Gdańskiem w świetle akt skarbowych

Oczekiwanie na dziecko w rodzinie królewskiej w Polsce w XV i XVI wieku

Glosa do rozważań Marcina Szelesta o postaci Marcina Leopolity