Search results

1

Codzienne sprawy w kręgu dworu Marii z Kątskich Potockiej (zm. 1768). Zarys problemu na podstawie korespondencji kierowanej do starościny lwowskiej w latach 1765-1766

100%

Kicińska U.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2022

|

vol. 29

|

issue 2

162-177

EN

Maria Potocka née Kątska (1722-1768), starostess of Lviv, is an extraordinary figure. She is considered a precursor of the Polish Enlightenment, a bibliophile, and an art patroness. She inherited a huge fortune of the Kątski, Denhoff, and Szczuka families, which became the foundation of the Potocki family’s later economic power. Together with her husband, Eustachy Potocki (1720-1768), she was engaged in large-scale business and patronage activities. Still, little is known about daily life at the Potocki manor. Therefore, the article focuses on presenting her activities, especially in the areas of managing her extensive estates, raising and educating her children, and charitable activities. These factors created her everyday life.

PL

Maria z Kątskich Potocka (1722-1768), starościna lwowska, to postać nietuzinkowa. Uznawana jest za prekursorkę polskiego oświecenia, bibliofilkę oraz mecenaskę sztuki. Dziedziczka ogromnej fortuny po Kątskich, Denhoffach i Szczukach, która stała się podstawą późniejszej potęgi ekonomicznej rodu Potockich. Była żoną Eustachego Potockiego (1720-1768), wraz z którym prowadziła rozległą działalność gospodarczą i patronacką. Wciąż jednak niewiele wiadomo na temat życia codziennego na dworze Potockiej. Stąd w artykule uwaga skupiona została na zaprezentowaniu jej aktywności, głównie w sferze zarządu nad rozległymi dobrami, wychowania i wykształcenia dzieci, czy też działalności fundatorskiej. Czynniki te kreowały jej codzienność.

2

Szlachcic na funkcyi”. Inwentarze ruchomości Władysława Charczowskiego jako świadectwo zmian mentalnych i kulturowych wśród szlachty w XVIII wieku

100%

Popiołek B.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2022

|

vol. 29

|

issue 2

199-217

EN

The article is devoted to the changes in the culture and mentality of the eighteenth-century Polish nobility on the example of the property inventories of Władysław Charczowski, the son of castellan of Słońsk. The process of building a clerical career of a wealthy nobleman can be seen in the transformation of his environment - his marriage, the creation of a manor, recruitment of supporters and building prestige through expensive purchases. The preserved purchase registers, bills, property inventories, settlements with servants show us the complicated process of a nobleman climbing the ladder of social dependence, creating his own environment, and thus a political career, interrupted by the untimely tragic death of Władysław Charczowski.

PL

Artykuł poświęcony jest przemianom w kulturze i mentalności osiemnastowiecznej szlachty polskiej na przykładzie inwentarzy ruchomości Władysława Charczowskiego, kasztelanica słońskiego. Proces budowania kariery urzędniczej zamożnego szlachcica widoczny jest w przemianach jego otoczenia – zawartym związku małżeńskim, kreowaniu dworu, jednaniu stronników czy budowaniu prestiżu poprzez kosztowne zakupy. Zachowane regestry zakupów, rachunki, inwentarze majętności, rozliczenia ze służbą ukazują skomplikowany proces wspinania się szlachcica po drabinie zależności społecznych, tworzenia własnego otoczenia, a w ślad za tym politycznej kariery przerwanej przedwczesną tragiczną śmiercią Władysława Charczowskiego.

3

Zarys stosunków rolniczych Lubelszczyzny na przełomie XVIII i XIX wieku. Wieś i dwór u kresu państwa polskiego i w latach zaboru austriackiego

99%

Przegaliński A.

Zeszyty Wiejskie

|

2020

|

vol. 26

33-63

EN

The article is an attempt to describe the economic history of the Lublin region perceived through the prism of agriculture in the late period of the Polish state and, above all, during the Austrian Partition (1795-1809). The issues discussed here, preceded by the introductory outline of a broader context, focus on matters related to the economic condition of the village and manor at that time. In addition to the necessary components for crop production and livestock farming, the text also includes issues focused on legal position, social and state characteristics, and the close relationship between the worlds of a peasant cottage and a noble court. The chronological-problem article is synthetic. I hope that in this form the article may contribute to comparative research taking into account both Galicia (Old and New) and other partitions at the turn of the eighteenth and nineteenth centuries. It should also be a source of easily accessible knowledge, which the author addresses to a wider group of readers.

PL

Artykuł stanowi próbę opisu dziejów gospodarczych Lubelszczyzny postrzeganych przez pryzmat rolnictwa w schyłkowym okresie państwa polskiego i przede wszystkim w epoce zaboru austriackiego (1795-1809). Poruszana w tekście problematyka, poprzedzona rysującym szerszy kontekst polityczny Wprowadzeniem, koncentruje się wokół spraw związanych z kondycją gospodarczą ówczesnej wsi i dworu. Poza niezbędnymi komponentami dotyczącymi produkcji roślinnej i hodowli żywego inwentarza, w narracji uwzględniono także zagadnienia odnoszące się do położenia prawnego, charakterystyki społecznej i stanowej oraz ścisłych zależności między światami chłopskiej chałupy i szlacheckiego dworu. Artykuł o układzie chronologiczno-problemowym ma charakter syntetyczny zwieńczony zwięzłym Zakończeniem. Mam nadzieję, że w takiej postaci może on stanowić przyczynek do badań porównawczych uwzględniających obie Galicje (Starą i Nową) oraz pozostałe zabory na przełomie XVIII i XIX w. Poniższy tekst można też traktować jako źródło przystępnie podanej wiedzy, którą autor adresuje do szerszego grona Czytelników.

4

Dwór szlachecki w Niegowici – historia, problemy konserwatorskie

80%

Szlezynger P. S.

Ochrona Zabytków

|

2010

|

issue 1-4

45-60

EN

Niegowić village in Lesser Poland – existing from Middle Ages, with rich history, belonged to well-known lines: Ligęzas, Niewiarowskis, Lubowieckis, and in 19th, to Boene and Włodkowie. The manor, erected in the 1st half of the 18th century, was rebuilt in mid-19th century. In 1913, a concept was formulated of demolition of the manor and construction of a new, bigger, and more splendid building in its place. In 1913, the then owner of the property Jan Zdzisław Włodek organised and financed the competition for construction of the new manor. The completion – in line with the results of the competition, was interrupted by the outbreak of the World War I. The client returned to the idea 10 years after its ending, and did not take into account the competition results. He ordered the design to Bogdan Treter who has not participated in the competition, an architect, and monuments restorer at the same time. The project was implemented in 1927-28. The manor and property were seized in 1945 by the State Treasury, and a police station, a school, flats, etc. were located at it, which contributed to its devastation. After the purchase, in 2004, of a very devastated building and remnants of the park, the present owner – an architect by profession, undertook design and renovation works, personally supervising them.

Refine search results

2 Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

1 Ochrona Zabytków

1 Zeszyty Wiejskie

1 Kicińska U.

1 Popiołek B.

1 Przegaliński A.

1 Szlezynger P. S.

2 2022

1 2020

1 2010

Codzienne sprawy w kręgu dworu Marii z Kątskich Potockiej (zm. 1768). Zarys problemu na podstawie korespondencji kierowanej do starościny lwowskiej w latach 1765-1766

Szlachcic na funkcyi”. Inwentarze ruchomości Władysława Charczowskiego jako świadectwo zmian mentalnych i kulturowych wśród szlachty w XVIII wieku

Zarys stosunków rolniczych Lubelszczyzny na przełomie XVIII i XIX wieku. Wieś i dwór u kresu państwa polskiego i w latach zaboru austriackiego

Dwór szlachecki w Niegowici – historia, problemy konserwatorskie