Search results

1

Z działań polskiej dyplomacji we Francji w 1918 r. – memoriał Stanisława Gutowskiego do władz francuskich

100%

Gmurczyk-Wrońska M.

Historia i Polityka

|

2016

|

issue 17(24)

9-27

PL

Stanisław Gutowski pracował jako adwokat i dyplomata początkowo w służbie rosyjskiej, potem polskiej. Przed I wojną światową był związany z różnymi środowiskami politycznymi, najczęściej występował jednak jako delegat Polaków z „Litwy i Rusi”. W czasie wojny Gutowski działał aktywnie w Stanach Zjednoczonych i we Francji na rzecz niepodległości Polski. W artykule został omówiony jego nieznany memoriał do dyrektora politycznego we francuskim ministerstwie spraw zagranicznych Pierre’a de Margerie z 28 maja 1918 r. Dokument ten zatytułowany L’équilibre européen et la Pologne znajduje się w Archives du Ministere des Affaires Étrangeres Français w Paryżu. Jest on niewątpliwie ważny z punktu widzenia polskiej myśli politycznej i stanowi znaczący przyczynek do zabiegów polskiej dyplomacji o pozyskanie francuskiego sojusznika. Gutowski przedstawił tam analizę sytuacji międzynarodowej w końcowym etapie wojny, ze szczególnym uwzględnieniem polityki wielkich mocarstw oraz zawarł własne sugestie dotyczące miejsca Polski w stosunkach międzynarodowych, sytuacji w Rosji i przewidywanej przyszłości dla tego państwa, przyszłości Ukrainy, Austro-Węgier. Memoriał został omówiony w kontekście ówczesnej sytuacji międzynarodowej i działań Romana Dmowskiego i Erazma Piltza we Francji.

2

Państwa sukcesyjne Austro-Węgier w dyplomacji polskiej (1918–1920)

89%

Jeziorny D.

Przegląd Nauk Historycznych

|

2017

|

vol. 16

|

issue 2

159-179

EN

Austria, Hungary, Czechoslovakia, Romania, the Kingdom of SCS and Poland are the countries referred to as successor states of the Habsburg Monarchy since they were established out of its ruins. This article focuses on how meaningful these Central European states were to Polish diplomacy in 1918–1920, i.e. the period which was decisive in the creation of their independent existence. The aim of the article is to answer the question of how the gradual breakup of the unitary Austria-Hungary in 1918 was perceived by the Polish political elites. It will also examine what stance the government of the independent Polish state adopted towards the new countries that were being formed after the dissolution of the Habsburg Monarchy. All the states which were fully or partially composed of the former Austro-Hungarian territories are considered with the exception of Italy which was already recognised as one of the most important European powers and after its annexation of the Habsburg lands on the Adriatic Sea was even more of a power. The article will also explore whether the emerging countries played any role in the development of Polish foreign policy and if so, how significant this role was. A similar question can be asked in the case of the entire territory of the Danube Region. After the First World War, its political and economic unity was shattered, which could have been used by the nascent Poland while dealing with its weaker partners.

PL

Austria, Węgry, Czechosłowacja, Rumunia i Królestwo SHS, a także Polska to państwa nazywane krajami sukcesyjnymi monarchii habsburskiej, ponieważ powstały na jej gruzach. Artykuł koncentruje się na znaczeniu tych środkowoeuropejskich państw w dyplomacji polskiej w latach 1918–1920, czyli w okresie decydującym dla ich niepodległego bytu. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie o to, jak postępujący rozpad Austro-Węgier w roku 1918 był postrzegany przez polskie elity polityczne. W następnej kolejności istotne jest pytanie, jakie było stanowisko rządu niepodległego państwa polskiego wobec państwowości tworzących się po rozpadzie monarchii Habsburgów. Pod uwagę wzięte zostały wszystkie kraje, które w całości lub w znaczącej części zagarnęły tereny austro-węgierskie. Pośród nich wyjątkiem są Włochy. Rzym zaanektował również znaczące tereny habsburskie nad Adriatykiem, ale już wcześniej był uznawany za jedną z ważniejszych stolic europejskich i nowe nabytki jedynie zwiększyły jego potencjał. Istotne jest również zauważenie, czy omawiane państwa odgrywały jakąś rolę w polskiej polityce zagranicznej, a jeśli tak, to jak znaczącą. Podobne pytanie dotyczy całego terytorium Europy naddunajskiej. Jego polityczna i ekonomiczna jedność została zerwana po I wojnie światowej, co mogła wykorzystać rodząca się Rzeczpospolita, mając do czynienia ze słabszymi od siebie potencjalnie partnerami.

3

The successor states of the Austro-Hungarian Empire in the Polish diplomacy (1918–1920)

89%

Jeziorny D.

Przegląd Nauk Historycznych

|

2017

|

vol. 16

|

issue 3

155-177

PL

Austria, Węgry, Czechosłowacja, Rumunia i Królestwo SHS, a także Polska to państwa nazywane krajami sukcesyjnymi monarchii habsburskiej, ponieważ powstały na jej gruzach. Artykuł koncentruje się na znaczeniu tych środkowoeuropejskich państw w dyplomacji polskiej w latach 1918–1920, czyli w okresie decydującym dla ich niepodległego bytu. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie o to, jak postępujący rozpad Austro-Węgier w roku 1918 był postrzegany przez polskie elity polityczne. W następnej kolejności istotne jest pytanie, jakie było stanowisko rządu niepodległego państwa polskiego wobec państwowości tworzących się po rozpadzie monarchii Habsburgów. Pod uwagę wzięte zostały wszystkie kraje, które w całości lub w znaczącej części zagarnęły tereny austro-węgierskie. Pośród nich wyjątkiem są Włochy. Rzym zaanektował również znaczące tereny habsburskie nad Adriatykiem, ale już wcześniej był uznawany za jedną z ważniejszych stolic europejskich i nowe nabytki jedynie zwiększyły jego potencjał. Istotne jest również zauważenie, czy omawiane państwa odgrywały jakąś rolę w polskiej polityce zagranicznej, a jeśli tak, to jak znaczącą. Podobne pytanie dotyczy całego terytorium Europy naddunajskiej. Jego polityczna i ekonomiczna jedność została zerwana po I wojnie światowej, co mogła wykorzystać rodząca się Rzeczpospolita, mając do czynienia ze słabszymi od siebie potencjalnie partnerami.

EN

Austria, Hungary, Czechoslovakia, Romania, the Kingdom of SCS and Poland are the countries referred to as successor states of the Habsburg Monarchy since they were established out of its ruins. This article focuses on how meaningful these Central European states were to Polish diplomacy in 1918–1920, i.e. the period which was decisive in the creation of their independent existence. The aim of the article is to answer the question of how the gradual breakup of the unitary Austria-Hungary in 1918 was perceived by the Polish political elites. It will also examine what stance the government of the independent Polish state adopted towards the new countries that were being formed after the dissolution of the Habsburg Monarchy. All the states which were fully or partially composed of the former Austro-Hungarian territories are considered with the exception of Italy which was already recognised as one of the most important European powers and after its annexation of the Habsburg lands on the Adriatic Sea was even more of a power. The article will also explore whether the emerging countries played any role in the development of Polish foreign policy and if so, how significant this role was. A similar question can be asked in the case of the entire territory of the Danube Region. After the First World War, its political and economic unity was shattered, which could have been used by the nascent Poland while dealing with its weaker partners.

4

Sprawa polsko-austriackiej umowy archiwalnej i nieudanych rokowań w latach 1919–1922

63%

Gaul J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2021

|

vol. 28

109-145

EN

When Poland regained its independence in November 1918, it was necessary to settle a number of issues with the former partitioning states, including the exchange of archival records. In case of Austria, this involved documents from Galicia under the partitions and from the Austro-Hungarian occupation of the Kingdom of Poland during WWI. One obstacle was the insufficiently clear wording of the Peace Treaty signed between the Western Powers and Austria on 10 September 1919 in St. Germain-en-Laye. Unlike the other successor states, the Republic of Poland was the only one that did not conclude an archival agreement with Austria between 1919 and 1922; this was only done on 26th October 1932 in Vienna. The Polish-Austrian negotiations reached an impasse not only because of the stance of Polish archivists, who steadfastly adhered to the principle of pertinence, but also because of ineffective diplomatic efforts, which were hampered by crises, governmental changes, and frequently changing foreign ministers.

PL

Odzyskanie przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 r. wiązało się z koniecznością uregulowania wielu spraw z byłymi państwami zaborczym, m.in. wymiany archiwaliów. W przypadku Austrii chodziło o dokumenty z obszarów Galicji w czasie zaborów oraz okupacji austro-węgierskiej w Królestwie Polskim w latach I wojny światowej. Utrudnieniem były nie dość jasno sformułowane postanowienia Traktatu Pokojowego podpisanego przez mocarstwa zachodnie z Austrią 10 września 1919 r. w St. Germain-en-Laye. W przeciwieństwie do innych państw sukcesyjnych, Rzeczpospolita Polska jako jedyna nie zawarła w latach 1919-1922 umowy archiwalnej z Austrią, co nastąpiło dopiero 26 października 1932 r. w Wiedniu. Rokowania polsko-austriackie znalazły się w impasie nie tylko z powodu stanowiska archiwistów polskich, stojących niezłomnie na gruncie zasady pertynencji, ale także nieskutecznych działań dyplomatycznych utrudnionych kryzysami, przesileniami rządowymi i zmieniającymi się często ministrami spraw zagranicznych.

5

KAROL BERTONI (1876-1967) – ZAPOMNIANY WSPÓŁTWÓRCA POLSKIEJ SŁUŻBY ZAGRANICZNEJ

63%

Smolana K.

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

|

2020

|

vol. 3

|

issue 2(6)

455-476

EN

The article is devoted to one of the founders of the Polish diplomatic service during the Second Polish Republic, and then the model of diplomatic education – Karol Bertoni. The author focuses on little-known threads from Bertoni’s rich biography and includes valuable illustrations. A significant part of the source materials used has not been studied so far.

PL

Artykuł poświęcony jest jednemu z twórców polskiej służby dyplomatycznej i konsularnej w okresie II RP, a potem współtwórcy modelu kształcenia dyplomatów – Karolowi Bertoniemu. Autor koncentruje się na mało znanych wątkach z bogatej biografii Bertoniego zamieszczając także cenne ilustracje. Opracowanie oparte jest na materiałach archiwalnych, a wiele wykorzystanych materiałów źródłowych nie było dotychczas badanych. Znaczną część opracowania poświęcono wątkom rodzinnym. Zaangażowanie w dydaktykę, w tym w powstanie z inicjatywy prof. Ludwika Ehrlicha przy Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza w 1930 r. Studium Dyplomatycznego jedynie zasygnalizowano, podobnie, jak kształcenie w zakresie dyplomacji i wiedzy konsularnej w Warszawie i Krakowie, odsyłając do literatury. Autor wskazał na obszary wymagające dalszych badań, w tym okres wojny i tuż powojenny, zanim opuścił Polskę.

6

Sprawa polsko-austriackiej umowy archiwalnej i nieudanych rokowań w latach 1919–1922

63%

Gaul J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2021

|

vol. 28

109-145

PL

Odzyskanie przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 r. wiązało się z koniecznością uregulowania wielu spraw z byłymi państwami zaborczym, m.in. wymiany archiwaliów. W przypadku Austrii chodziło o dokumenty z obszarów Galicji w czasie zaborów oraz okupacji austro-węgierskiej w Królestwie Polskim w latach I wojny światowej. Utrudnieniem były nie dość jasno sformułowane postanowienia Traktatu Pokojowego podpisanego przez mocarstwa zachodnie z Austrią 10 września 1919 r. w St. Germain-en-Laye. W przeciwieństwie do innych państw sukcesyjnych, Rzeczpospolita Polska jako jedyna nie zawarła w latach 1919-1922 umowy archiwalnej z Austrią, co nastąpiło dopiero 26 października 1932 r. w Wiedniu. Rokowania polsko-austriackie znalazły się w impasie nie tylko z powodu stanowiska archiwistów polskich, stojących niezłomnie na gruncie zasady pertynencji, ale także nieskutecznych działań dyplomatycznych utrudnionych kryzysami, przesileniami rządowymi i zmieniającymi się często ministrami spraw zagranicznych.

EN

When Poland regained its independence in November 1918, it was necessary to settle a number of issues with the former partitioning states, including the exchange of archival records. In case of Austria, this involved documents from Galicia under the partitions and from the Austro-Hungarian occupation of the Kingdom of Poland during WWI. One obstacle was the insufficiently clear wording of the Peace Treaty signed between the Western Powers and Austria on 10 September 1919 in St. Germain-en-Laye. Unlike the other successor states, the Republic of Poland was the only one that did not conclude an archival agreement with Austria between 1919 and 1922; this was only done on 26th October 1932 in Vienna. The Polish-Austrian negotiations reached an impasse not only because of the stance of Polish archivists, who steadfastly adhered to the principle of pertinence, but also because of ineffective diplomatic efforts, which were hampered by crises, governmental changes, and frequently changing foreign ministers.

7

Dyplomaci Władysława Jagiełły w Stolicy Apostolskiej

63%

Dudka M.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2017

|

vol. 128

5-39

PL

W czasie panowania Władysława Jagiełły monarchia polsko-litewska stała się ważnym podmiotem polityki europejskiej. Władca prowadził intensywną politykę zagraniczną, a polskie poselstwa docierały na najważniejsze dwory średniowiecznej Europy. Istotną rolę w tym czasie odgrywały stosunki monarchii jagiellońskiej ze Stolicą Apostolską, z uwagi na to, że panowanie pierwszego Jagiellona zbiegło się w czasie z wydarzeniami kluczowymi dla całego Kościoła Powszechnego. To właśnie w kurii papieskiej, najważniejszym dworze średniowiecznej Europy, znajdowały rozwiązanie wszystkie kwestie, które zdominowały politykę zagraniczną państwa tego okresu, a więc sprawy krzyżackie, husyckie, czy luksemburskie. Częstotliwość kontaktów, a także ranga załatwianych w Rzymie spraw, skłania do zastanowienia się nad osobami królewskich dyplomatów. Wśród nich znalazły się osoby należące do kościelnej i prawniczej elity ówczesnego państwa polskiego, takie jak Mikołaj Trąba, Piotr Wysz, Paweł Włodkowic, czy Mikołaj Lasocki. Ich działalność obejmowała przede wszystkim zabiegi mające na celu zatwierdzenie przez papieża chrystianizacji Litwy, zmagania z dyplomacją Zakonu Krzyżackiego, utrzymującego w Rzymie stałego prokuratora oraz uzyskiwanie prowizji na wyższe godności w Kościele polskim. W artykule zostały omówione działalność posłów, ich pochodzenie, wykształcenie, kariera i sprawowane funkcje publiczne. Artykuł podejmuje także próbę charakterystyki środowiska królewskich dyplomatów oraz dróg ich rekrutacji do służby dyplomatycznej.

EN

During the rule of Ladislaus Jagiello, the Polish-Lithuanian monarchy became an important subject of European politics. The king conducted an intensive foreign policy and Polish legations were present at the most important courts of Medieval Europe. Because the reign of the first Jagiellonian coincided in time with key events for the Catholic Church, the relationships of the Jagiellonian monarchy with the Holy See played an important role at that time. It was in the Roman Curia, the most important court of Medieval Europe, that all problems dominating in foreign policy of that time found their solution: problems with the Teutonic Knights, Hussites or Luxembourg. Frequency of contacts as well as the rank of problems solved in Rome puts a focus on the royal diplomats. Among them one can find members of the contemporary church and judicial elite of Poland, such as Mikołaj Trąba, Piotr Wysz, Paweł Włodkowic, or Mikołaj Lasocki. Their activity comprised mostly endeavours to obtain papal confirmation of the Christianisation of Lithuania, struggles with the diplomacy of the Teutonic Order, which had a special attorney in Rome, as well as obtaining provisions for higher ranks in the Polish Church. The article presents the activity of the legates, their descent, education, career and public functions. It also attemps to characterise the background of the royal legates and the means of their recruitment for the diplomatic service.

8

Karol Bertoni (1876-1967) – zapomniany współtwórca polskiej służby zagranicznej

63%

Smolana K.

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

|

2020

|

vol. 3

|

issue 2(6)

455-476

EN

The article is devoted to one of the founders of the Polish diplomatic service during the Second Polish Republic, and then the model of diplomatic education – Karol Bertoni. The author focuses on little-known threads from Bertoni’s rich biography and includes valuable illustrations. A significant part of the source materials used has not been studied so far.

PL

Artykuł poświęcony jest jednemu z twórców polskiej służby dyplomatycznej i konsularnej w okresie II RP, a potem współtwórcy modelu kształcenia dyplomatów – Karolowi Bertoniemu. Autor koncentruje się na mało znanych wątkach z bogatej biografii Bertoniego zamieszczając także cenne ilustracje. Opracowanie oparte jest na materiałach archiwalnych, a wiele wykorzystanych materiałów źródłowych nie było dotychczas badanych. Znaczną część opracowania poświęcono wątkom rodzinnym. Zaangażowanie w dydaktykę, w tym w powstanie z inicjatywy prof. Ludwika Ehrlicha przy Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza w 1930 r. Studium Dyplomatycznego jedynie zasygnalizowano, podobnie, jak kształcenie w zakresie dyplomacji i wiedzy konsularnej w Warszawie i Krakowie, odsyłając do literatury. Autor wskazał na obszary wymagające dalszych badań, w tym okres wojny i tuż powojenny, zanim opuścił Polskę.

Refine search results

2 Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

2 Miscellanea Historico-Archivistica

2 Przegląd Nauk Historycznych

1 Historia i Polityka

1 Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

2 Gaul J.

2 Jeziorny D.

2 Smolana K.

1 Dudka M.

1 Gmurczyk-Wrońska M.

2 2021

2 2020

3 2017

1 2016

Z działań polskiej dyplomacji we Francji w 1918 r. – memoriał Stanisława Gutowskiego do władz francuskich

Państwa sukcesyjne Austro-Węgier w dyplomacji polskiej (1918–1920)

The successor states of the Austro-Hungarian Empire in the Polish diplomacy (1918–1920)

Sprawa polsko-austriackiej umowy archiwalnej i nieudanych rokowań w latach 1919–1922

KAROL BERTONI (1876-1967) – ZAPOMNIANY WSPÓŁTWÓRCA POLSKIEJ SŁUŻBY ZAGRANICZNEJ

Sprawa polsko-austriackiej umowy archiwalnej i nieudanych rokowań w latach 1919–1922

Dyplomaci Władysława Jagiełły w Stolicy Apostolskiej

Karol Bertoni (1876-1967) – zapomniany współtwórca polskiej służby zagranicznej