Search results

1

Nieznośna kruchość bytu – literatura Młodej Polski wobec chorób ciała i ducha

100%

Mikinka A.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2023

|

issue 46

97-112

EN

The end of the nineteenth century was marked by a strangely affirming attitude to disabilities, diseases, and bodily deformities. From the Romantics, the artists of the Young Poland movement inherited a fascination with tuberculosis amounting to the mythologization of the sick; tuberculosis, or the “white plague,” was one of the favourite themes of the modernist studies of human disability and mortality. The turn of the century was also a time of extensive research into mental diseases. The naturalists, for that matter, equipped the great prose writers of the Belle Epoque with the medical conceptual apparatus and developed a sophisticated language of “clinical literature.” This article, focusing on several literary works representative of the Young Poland movement, strives to explain how, at the turn of the century, the experience of illness influenced the texts of culture and, vice versa, how literature shaped the understanding of illness.

PL

Schyłek wieku XIX odznaczał się osobliwym, wręcz afirmującym stosunkiem do ułomności, chorób i deformacji cielesnych. Po romantykach artyści Młodej Polski odziedziczyli fascynację gruźlicą, swoistą mitologizację chorych. Tuberkuloza była jednym z ulubionych tematów modernistycznych studiów nad ludzką ułomnością i śmiertelnością. Naturaliści z kolei wyposażyli wielkich prozaików belle époque w medyczny aparat pojęciowy, rozwinęli wyrafinowany język „literatury klinicznej”. Przełom wieków to także czas intensywnych badań nad chorobami umysłowymi. W artykule pochylono nad reprezentacyjnymi utworami, starając się zbadać, jak chorobowe doświadczenia ludzi przełomu wieków wpływały na teksty kultury – i na odwrót.

2

W poszukiwaniu ciszy. Dwa głosy w sprawie mizofonii

100%

Gawarecka A.

Bohemistyka

|

2022

|

issue 4

543-564

EN

In the years 1933–1934, Jaromír John, a prose writer associated primarily with the ”Lidové noviny”, published the novel Výbušný zlotvor (o muži, kterého pronásledovala auta). Much later, in 2007, the work of one of the leading Czech postmodernists, Jaroslav Rudiš, Potichu, appeared on the book market. Both texts, regardless of the differences in the narrative conventions that build their fictional order, share the anti-civilization character of the diagnoses and the tendency to undermine the approval of the modernization discourse. In both novels, among the defined shortcomings of the modern world, pollution of the environment with noise comes to the fore. Their heroes suffer from the so-called misophonia, that means hypersensitivity to sounds. Behind the apparent obviousness of the maladic narrative a devastating diagnosis of the rudimentary shortcomings of modern life is hidden. It is not the first time in the world literature that descriptions of disease symptoms turn out to be an effective instrument for recognizing the negative aspects of a psychosocial situation and designing treatment methods capable of healing it.

PL

W latach 1933–1934 Jaromír John, prozaik kojarzony przede wszystkim ze środowiskiem „Lidovych novin”, opublikował powieść Výbušný zlotvor (o muži, kterého pronásledovala auta). O wiele później, w roku 2007, na rynku księgarskim ukazało się dzieło jednego z czołowych czeskich postmodernistów, Jaroslava Rudiša, Potichu. Oba teksty, niezależne od odmienności budujących ich fabularny porządek konwencji narracyjnych, łączy antycywilizacyjny charakter stawianych diagnoz oraz tendencja do podważenia aprobatywnego nacechowania dyskursu modernizacyjnego. W obu powieściach też wśród definiowanych mankamentów współczesnego świata na plan pierwszy wysuwa się zanieczyszczenie środowiska hałasem. Ich bohaterowie cierpią bowiem na tzw. mizofonię, a zatem nadwrażliwość na dźwięki. Za pozorną oczywistością narracji maladycznej kryje się druzgocąca diagnoza rudymentarnych mankamentów współczesnego życia. Nie po raz pierwszy w literaturze światowej opisy objawów chorobowych okazują się tu efektywnym narzędziem rozpoznania negatywnych aspektów sytuacji psychospołecznej i zaprojektowania metod leczniczych zdolnych, by sytuację tę uzdrowić.

3

Autopatografia jako przestrzeń „spotkania troski”. O realizacji postulatów medycyny narracyjnej w Mięchu Anety Żukowskiej

61%

Świątkowska M.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2022

|

vol. 18

161-172

EN

This article presents autopathography as a genre in which patients can reclaim their voices to articulate their experiences of the medical system, drawing on Arthur Frank’s theory in The Wounded Storyteller. Illness narratives can be understood not only as means of expressing a largely negative experience by way of monologue, but also as platforms for dialogue between patients and their caregivers. Such encounters, albeit seemingly impossible under the conditions of contemporary medical system, have been postulated, among others, by Rita Charon, the founder of narrative medicine. In the text, autobiographical works of Anatole Broyard and Aneta Żukowska are given as examples of patients expressing the need for a sustained, mutual relationship between doctors and their patients. As such, autopathographies can play their part in bringing to life the ideals of narrative medicine, as well as of what S. L. Jain called “elegiaic politics”.

PL

Niniejszy tekst dotyczy autopatografii jako upodmiatawiającej praktyki, która – zgodnie z rozpoznaniami Arthura Franka o przejściu od nowoczesnego do ponowoczesnego doświadczenia choroby – pozwala pacjentom przejąć kontrolę nad narracją o własnym doświadczeniu. Opowieści chorych jawią się nie tylko jako artykulacja negatywnego doświadczenia maladycznego, lecz również jako przestrzeń nawiązywania dialogu między pacjentem a lekarzem. W artykule zostają przywołane autopatografie Anatole’a Broyarda oraz Anety Żukowskiej jako teksty, w których potrzeba takiego dialogu zostaje zasygnalizowana oraz spełniona. Książka Żukowskiej jest analizowana jako przykład realizacji sformułowanych przez Ritę Charon postulatów medycyny narracyjnej oraz zaproponowanej przez Sarah L. Jain polityki elegijnej, które to koncepcje niosą potencjał zreformowania systemu opieki medycznej oraz detabuizacji doświadczenia maladycznego.

Refine search results

1 Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

1 Bohemistyka

1 ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

1 Gawarecka A.

1 Mikinka A.

1 Świątkowska M.

1 2023

2 2022

Nieznośna kruchość bytu – literatura Młodej Polski wobec chorób ciała i ducha

W poszukiwaniu ciszy. Dwa głosy w sprawie mizofonii

Autopatografia jako przestrzeń „spotkania troski”. O realizacji postulatów medycyny narracyjnej w Mięchu Anety Żukowskiej