Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  dystynkcja
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Kwestia smaku. O klasowym wymiarze upodobań kulinarnych, alternatywnych systemach wartości i legitymizacji nierówności społecznych

100%
Straczuk J.
Studia Socjologiczne
|
2022
|
issue 2(245)
33-57
PL
Socjologiczne rozumienie smaku naznaczone jest silnie teorią Pierre’a Bourdieu, który uczynił go jednym z podstawowych obszarów kulturowej analizy zróżnicowania klasowego. Hierarchiczna opozycja smaku z konieczności i smaku z luksusu jest stałym punktem odniesienia w badaniach gustów kulinarnych. Artykuł jest próbą rehabilitacji znaczeń wiązanych ze smakiem z konieczności postrzeganym w relacji do smaku z luksusu jako brak tego, co charakteryzuje klasy uprzywilejowane, a więc tego, co prawomocne. Analizując wypowiedzi przedstawicieli klas zdominowanych na temat ich upodobań i praktyk kulinarnych staram się pokazać, że smak z konieczności rządzi się własną logiką i systemem wartości, które przez swoją nieprawomocność pozostają niedowartościowane. Hierarchię znaczeń wiązaną ze smakiem umacniają często badacze, traktując habitusowe dyspozycje jako stałe właściwości podmiotów i epifenomeny klasowych hierarchii. Odwołując się do teorii praktyk, próbuję również pokazać, że w zależności od ekspozycji na określone doświadczenia i charakter praktyk, których smak jest częścią, można kształtować upodobania niezależnie od habitusowych dyspozycji.
EN
The sociological understanding of taste is strongly marked by the theory of Pierre Bourdieu, who made it one of the key areas in the cultural analysis of class differentiation. This article is an attempt to rehabilitate the meanings attached to the taste of necessity perceived in relation to the taste of luxury as a lack. Giving voice to the representatives of dominated classes speaking about their culinary tastes and practices, I try to show that taste of necessity is governed by its own logic and system of norms, which remains undervalued due to its illegitimacy. The hierarchy of meanings associated with taste is often reinforced by the researchers themselves, treating dispositions of habitus as permanent properties of subjects. I also attempt to demonstrate that, depending on the exposure to certain experiences and the character of practices of which taste is a part, preferences can be shaped independently of habitus.
2
Publication available in full text mode
Content available

The sociological paradox of chess: the transclass distinction of the game of kings

94%
Olechnicki K.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
|
2020
|
issue 75
49-64
PL
Artykuł podejmuje kwestię socjologicznego paradoksu gry w szachy, polegającego na tym, że z jednej strony nadają one osobom przynależącym do ich społecznego świata rodzaj pożądanej dystynkcji, ale z drugiej strony z dystynkcją tą nie jest sprzęgnięte położenie klasowe. Mówiąc językiem Pierre’a Bourdieu, jeśli potraktujemy szachy jako fragment pola sportu, to powinna się w nich zaznaczać dystynkcja klasowa, jednak w tym przypadku tak się nie dzieje. Dlaczego w praktyce szachy są niezwykle popularne i rozpowszechnione, i w związku z tym egalitarne, choć wydają się znakomitym tworzywem do powiększania przewagi klasowej? Co sprawia, że tak wielu ludzi gra w szachy i w jaki sposób szachy nadają graczom ponadklasową dystynkcję? Odpowiadając na te pytania, należy zwrócić uwagę na kwestie dostępności i otwartości sza­chów, ich społeczny charakter, totalność szachowego doświadczenia i niemożność zdefiniowania w jednym tylko polu: sportu, nauki czy sztuki oraz – last but not the least – na nieoczekiwane możliwości manipulowania illusio szachów.
EN
The article deals with the sociological paradox of chess. On the one hand, this game gives people who belong to its social world a kind of desirable distinction, but on the other hand this distinction is not connected with the class position. In Pierre Bourdieu’s terms, if we treat chess as part of the sports field, then class distinction should be interconnected with it. Why is chess extremely popular and widespread, and therefore egalitarian, although it seems to be an excellent instrument for increasing class advantage? What makes so many people play chess, and how does chess confer the transclass distinction upon them? In answering these questions I will focus on the accessibility and openness of chess, its social nature, the totality of chess experience and the impossibility of defining it within one field: sport, science or art, and – last but not least – on the possibility of manipulating chess’s illusio.
3
Publication available in full text mode
Content available

MUZEUM SZTUKI DZIŚ. SZTUKA * NAUKA * POLITYKA

84%
Lejman B.
Muzealnictwo
|
2014
|
vol. 55
60-68
EN
Due to the scientific paradigm of art history, this article was intended to be of interdisciplinary character. I used selected tools of the following related fields of science: philosophy, social psychology, political science, cultural anthropology that I adopted either when visiting numerous museums in Poland and abroad or when analyzing the institution where I have been working since 2000 (with 4 years break). I tried though to maintain an independent status of a theoretician and practician at the same time. Beginning with the new distinction between sociotechnical and social museums, I present the biggest challenges of our time. I point out the notions, which are constantly changing due to the dynamics of the culture: art, science and politics, which are being deformed in practice and – notwithstanding the theory – are present in popular opinion. In the description I deliberately use the language of metaphors of culture, as this refers to certain areas of our collective self-consciousness with moderate exposition of scientific apparatus. In particular, reference has been made to scientific authority of Hannah Arendt and Pierre Bourdieu. As far as the area of social life is concerned, I analyzed both museums and behavior of museum experts – which in my opinion are all museum employees. Final remarks highlight the importance of responsibility for a picture and a word in the culture, the power of thinking, imagination and sensitivity constituting the credo of violence-free museums idea that I have created.
PL
Artykuł ma charakter z założenia interdyscyplinarny, co jest związane z naukowym paradygmatem historii sztuki. Wykorzystuję w nim wybrane narzędzia zaprzyjaźnionych nauk: filozofii, socjolopsychologii, politologii, antropologii kulturowej, które przyswajałam sobie przyglądając się setkom muzeów odwiedzanych w kraju i za granicą, a jednocześnie od środka własnej instytucji, w której pracuję od 2000 (z 4 letnią przerwą), starając się, na ile to możliwe, zachować niezależny status teoretyka i praktyka zarazem. Zaczynając od nowego kryterium podziału muzeów na socjotechniczne i społeczne szkicuję najtrudniejsze wyzwania współczesności. Wskazuję na podlegające dynamice kultury, zmienne w czasie znaczenia tytułowych pojęć: sztuka, nauka i polityka, które ulegając deformacji w praktyce niezależnie od teorii funkcjonują w opinii potocznej. W opisie celowo używam języka metafor naszej kultury, który pozwala odesłać do określonych obszarów naszej zbiorowej samoświadomości, z zachowaniem umiaru w zakresie eksponowania aparatury naukowej; odwołuję się głównie do autorytetu naukowego Hannah Arendt i Pierre’a Bourdieu. Od polityki przechodzę do życia społecznego, lokalizując w nim muzea oraz przyglądając się zasadom funkcjonowania społeczności muzealników, czyli w moim odczuciu wszystkich zatrudnionych w muzeach pracowników. Uwagi końcowe podkreślają znaczenie odpowiedzialności za obraz i słowo w kulturze, wagę myślenia, wyobraźni i wrażliwości jako credo sformułowanej przeze mnie idei muzeum bez przemocy.
4
Publication available in full text mode
Content available

Kolejny przypadek dystynkcji? Oglądanie telewizji a przestrzeń społeczna w Polsce

84%
Cebula M., Drabina-Różewicz A., Perchla-Włosik A.
Studia Socjologiczne
|
2023
|
issue 4(251)
145-175
PL
Badanie odwołuje się do socjologii kultury Pierre’a Bourdieu, aby odpowiedzieć na pytanie, czy oglądanie współczesnej telewizji zależy od pozycji klasowej jednostek. Zastosowano wielowymiarową analizę korespondencji do danych sondażowych zebranych na lokalnej próbie w Polsce w 2017 roku, aby zrekonstruować przestrzeń preferencji telewizyjnych i zbadać, jakie czynniki społeczno-demograficzne i klasowe leżą u jej podstaw. Zidentyfikowano dwie główne opozycje gustu: nowa telewizja versus tradycyjna oraz orientacja na informację versus na rozrywkę. Opozycje te wynikają z różnic klasowych. Badanie rzuca światło na wzajemne oddziaływanie między wiekiem a pozycją społeczną w wyrażaniu klasowych dystynkcji i ujawnia różnice w pochodzeniu społecznym między typami konsumentów telewizji. Artykuł wzbogaca nasze rozumienie różnic klasowych, pokazując, w jaki sposób orientacje kulturowe w popularnym i wieloplatformowym środowisku telewizyjnym działają na rzecz wzmocnienia struktury klasowej we współczesnej Polsce.
EN
The study draws on Pierre Bourdieu’s sociology of culture to answer the question of whether contemporary television consumption depends on individuals’ class position. A multidimensional correspondence analysis on local survey data collected in Poland in 2017 is used to map TV preferences and proceed to analyse the distribution of socio- demographic and class factors underlying this space. Two main oppositions in tastes are identified: new vs. traditional TV and orientation towards information vs entertainment. These oppositions follow class differences. The study sheds light on the interplay between age and social position in articulating class distinctions and reveals the differences in social origin between types of TV consumers. The article enriches our understanding of class distinctions by showing how cultural orientations within popular and multi-platform television environment work to reinforce class structure in contemporary Poland.
5
Publication available in full text mode
Content available

Społeczne funkcje jedzenia w dużym wielokulturowym mieście na przykładzie fanów jedzenia i gotowania. Perspektywy teoretyczne

84%
Wojtasik M.
Journal of Modern Science
|
2017
|
issue 3(34)
293-303
EN
This article discusses several theoretical perspectives that can be analyzed in the urban culture of foodies and cooking fans. These are approaches that treat food as communication, primarily communication of status and class position within the difficult-to-grasp stratification of postmodern societies (Bourdieu, Johnson, and Bauman). The second perspective is the analysis of food-related activities as work and knowledge that make up the postmodern identity (Solier).
PL
Artykuł omawia kilka perspektyw teoretycznych, w ramach których może być analizowana miejska kultura fanów jedzenia i gotowania (ang. foodies). Są to przede wszystkim podejścia traktujące jedzenie jako komunikację, głównie komunikację statusu i pozycji klasowej w ramach trudno uchwytnej stratyfikacji społeczeństw ponowoczesnych (Bourdieu, Johnson i Bauman). Drugą perspektywą jest analiza aktywności związanych z jedzeniem jako pracy i wiedzy tworzących ponowoczesną tożsamość (Solier).
6
Publication available in full text mode
Content available

Mam na imię Dystynkcja. Kapitał kulturowy rodziców a preferencje w wyborze imion

84%
Tomanek P.
Studia Socjologiczne
|
2021
|
issue 3(242)
89-107
PL
Artykuł jest poświęcony związkom między kapitałem kulturowym polskich rodziców a ich preferencjami w wyborze imion dla swoich dzieci. Autor, nawiązując do socjologicznych koncepcji cyklów popularności imion i klasowych gustów imienniczych, porównuje zbiory imion noszonych przez studentów medycyny (3125 osób w próbie celowej) i przez wszystkie osoby urodzone w zbliżonym okresie. Rodzice tych studentów, posiadający przeciętnie większy kapitał kulturowy niż pozostali rodzice, relatywnie częściej wybierali imiona zakorzenione w tradycji, rzadziej natomiast te, które zawdzięczały popularność krótkoterminowej modzie. Zebrane dane nie wskazują, by preferencje tej grupy ulegały szerzej zakrojonej dyfuzji hierarchicznej, a więc były przejmowane z opóźnieniem przez rodziców z mniejszym kapitałem kulturowym.
EN
The paper analyzes the relationship between Polish parents’ cultural capital and their naming preferences. Drawing on sociological accounts of name popularity cycles and class tastes in naming, the author compares two sets of first names: of medical students (3125 cases in a purposeful sample) and of all Poles born in roughly the same period. Parents of the former, who generally have more cultural capital than other parents, were relatively more inclined to choose traditional names and avoid those owing their popularity to shortterm fashion. The data do not provide evidence of widespread hierachical diffusion of high-brow naming preferences, that is, their subsequent adoption by parents with less cultural capital.
7
Publication available in full text mode
Content available

Siedem postaci w poszukiwaniu staropolskiego nadmiaru. Wokół sukcesu „Opisu obyczajów” Mikołaja Grabowskiego

84%
Piotrowski I.
Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka
|
2022
|
vol. 117
|
issue 1
15-28
EN
This article discusses the contexts that contributed to the success of one of the theatre and television hits during Poland’s transformation – Jędrzej Kitowicz’s play Opis obyczajów, czyli… jak zwyczajnie wszędzie się mięsza złe do dobrego [Description of Customs, or How Evil Simply Everywhere Interferes with Good] directed by Mikołaj Grabowski, which premiered in 1990. While offering some insight into the eighteenth-century vicar’s prose reminiscing about the good old days under the rule of the Saxon kings and high-quality performances from the actors, the performance also reflected the contemporary reality in which viewers could see themselves. The lack of period costumes or props and the focus on parts of the play dealing with bigotry and feasting showed that the reality from (at that time) 250 years before was not that much different from the contemporary one. Old Polish culture was presented as a blissful time of people enjoying their lives and automatically identifying themselves with nobility and court life. The 1990 interpretation highlighted the gastronomic and consumerist aspects of the play, outlining why this sphere of life became to serve as the most accurate metaphor for the condition of the Polish state and society (visible in other sources from the transformation period such as numerous cultural texts). It seeks to expose that paradoxical time of scarcity despite the theoretical availability of food products in the face of the dynamically changing social structure and the need of the middle class to distinguish itself which can also be observed even today.
8
Publication available in full text mode
Content available

Dystynkcja na szklanym ekranie? Telewizja, praktyki odbiorcze a struktura społeczna

67%
Cebula M.
Przegląd Socjologiczny
|
2015
|
vol. LXIV (64)
|
issue 3
53-83
PL
W artykule autor rozważa, na ile telewizja jest polem praktyk dystynktywnych. Postawione zostaje pytanie, w jakim stopniu telewizyjny gust i praktyki korespondują z pozycjami zajmowanymi w strukturze społecznej. Telewizja może być traktowana jako element kultury masowej lub popularnej, jednakże oba ujęcia wydają się przyjmować założenie, iż praktyki odbiorcze tracą ugruntowanie w społecznej stratyfikacji. Artykuł odnosi się do bieżącej debaty nad adekwatnością klas społecznych do opisu życia społecznego. Bazując na danych ilościowych i jakościowych dotyczących preferowanych programów TV i gatunków, czasu spędzanego na oglądaniu telewizji i towarzyszących mu nawyków, wskazano, iż pozycja społeczna pozostaje ważnym czynnikiem wyjaśniającym zmienność praktyk odbiorczych. Bliższa analiza ujawnia, że ilość oglądanej telewizji zależy nie tylko od pozycji społecznej i wieku ale także od dostępu do sieci i kapitału społecznego, co sugeruje, iż telewizja może rekompensować deficyty w kontaktach społecznych. Ponadto wybór programów i gatunków telewizyjnych wiąże się z ugruntowanymi klasowo dyspozycjami i orientacjami. Publiczność z „dolnych” rejonów przestrzeni społecznej poszukuje treści „realistycznych” i emocjonalnych oraz traktuje telewizję jako „towarzysza” życia (telewizja strukturyzuje życie codzienne), podczas gdy użytkownicy mediów z wyższych warstw społecznych są zorientowani bardziej „kulturalnie” i instrumentalnie. Wyniki potwierdzają tezę, iż społeczna sytuacja widzów pozostaje w relacji z ich praktykami kulturowymi, nawet jeśli praktyki są „zwyczajne” i mają miejsce w sferze prywatnej.
EN
This article examines the respects in which television operates as the site for practices of distinction. It raises a question to what extent our television tastes and practices correspond to the positions we occupy in the social structure? Television can be framed as mass as well as popular culture, but both approaches seem to share an underlying assumption that television viewing practices are losing their grounding in social stratification. The paper refers to current debate on the relevance of social classes to a description of present social life. Drawing on quantitative and qualitative data relating to preferred TV-programmes and genres, time spent on watching television and habits accompanying it, it is argued that social position remains an important factor explaining the variability of viewing practices. A closer analysis reveals that the amount of television viewing depends not only on social position and age but also on an access to social networks/capital, suggesting that television may compensate for deficiencies in social contacts. Additionally, the choice of programs and TV genres reveals different class-based dispositions and orientations. Downscale audiences seek “realistic”, emotional TV fare and treat television as a companionship (television structures their everyday life) while upscale users of the media are more culturally and instrumentally oriented. The results support the contention that social background of viewers remains linked to cultural practices, even if the practices under study are “ordinary” and take place in private environment.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.