Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 33

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  edukacja muzealna
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
EN
This text analyzes the educational offer of Lublin museums. An attempt was made to answer the question whether, when planning educational activities, the employees of the centers take into account the needs of the young generation and the recommendations of didactics, or the effects of their work are attractive to children and youth. The description was supplemented with lists of proposals for classes offered to pupils of kindergartens and schools by institutions included in the Lublin Museum in Lublin and the Museum of the Lublin Village, the Majdanek Museum and the Regional Onion Museum.
PL
W niniejszym tekście przeanalizowano ofertę edukacyjną lubelskich muzeów. Próbowano dać odpowiedź na pytanie, czy planując oddziaływania edukacyjne, pracownicy placówek uwzględniają potrzeby młodego pokolenia oraz zalecenia dydaktyków, czy efekty ich pracy są dla dzieci i młodzieży atrakcyjne. Opis uzupełniono wykazami propozycji za-jęć oferowanych uczniom przedszkoli i szkół przez placówki wchodzące w skład Muzeum Lubelskiego w Lublinie oraz Muzeum Wsi Lubelskiej, Muzeum na Majdanku i Regionalne Muzeum Cebularza.
PL
The article concerns learning in museums. A previous article (PWE 2/12 2010) outlined the conditions under which interactive learning can be expected. The current article concerns the possibility of applying an interactive model in schools with special focus on early education. Rules (examples from practices) and forms of didactic work suitable for the interactive model are also presented.
PL
Pojęcie „społeczna odpowiedzialność muzeów” implikuje różne skojarzenia, najczęściej odwołujące się do sfery zarządzania i działalności podmiotów komercyjnych zgodnie z normą ISO 26000. W artykule relacjonujemy część zadań wykonanych w związku z projektem ulokowanym w dyscyplinie socjologii, podejmującym temat społecznej odpowiedzialności publicznych instytucji kultury, jakimi są muzea. Ponieważ ta koncepcja jest stosunkowo nowa, postanowiłyśmy sprawdzić, jak jest rozumiana w społecznym świecie polskich muzealników. Badania zostały zatem przeprowadzone z wykorzystaniem elementów metodologii teorii ugruntowanej – m.in. pojęcia (kategorie) nie były definiowane na początku, ale dookreślane i charakteryzowane w toku badań, zgodnie z rozumieniem respondentów. Stosując triangulację metod, przeprowadzono analizę danych zastanych, pogłębione wywiady indywidualne w polskich muzeach (IDI) oraz wywiady fokusowe (FGI) w grupach polskich i międzynarodowych. Szczególnie interesującym wątkiem projektu była edukacja muzealna i jej rosnące znaczenie. Artykuł dotyczy głównie przeprowadzonych badań fokusowych (FGI). Swoisty komentarz do wniosków stanowią refleksje wygłoszone podczas gościnnego wykładu dr Bernadette Lynch zorganizowanego w ramach projektu.
PL
Artykuł omawia zagadnienia związane z edukacją muzealną, w kontekście opracowywania projektów obejmujących rozmaite formy działalności połączonej wspólną tematyką. Autorka w pierwszej części tekstu uzasadnia potrzebę organizowania tego typu aktywności przytaczając wypowiedzi badaczy zagadnienia oraz samych edukatorów. W drugiej opisuje przykład „dobrej praktyki”, analizując działania związane z projektem: Nie tylko petanka… W kręgu haftów regionalnych, opracowanym i zrealizowanym przez Pracowników Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi i Łódzkiego Domu Kultury przy współpracy wybranych trzech muzeów regionalnych województwa łódzkiego. Autorka podkreśla nie tylko złożoność i skuteczność przyjętych metod i  zadań, ale także dobre efekty wieloletniej współpracy zaangażowanych w projekt instytucji. Artykuł kończy recenzja wystawy stanowiącej podsumowanie całość projektu.
PL
Artykuł omawia złożoność tożsamości, zależność tożsamości społecznej i kulturowej oraz ich związek z edukacją muzealną. Autor podkreśla, że tożsamość jednostki jest kształtowana zarówno przez przynależność do grupy społecznej, jak i internalizację jej wartości kulturowych. W kontekście muzeum tożsamość wynika z faktu instytucjonalnego zatrudnienia, tożsamość kulturowa – z narracji muzealnej. Autor analizuje tożsamość jednostki jako przejaw konserwatyzmu poznawczego konstytuowanego przez mechanizmy neurofizjologiczne. Autor argumentuje, że edukacja muzealna może odgrywać istotną rolę w transformacji tożsamości jednostki, zwłaszcza poprzez eksponowanie jej na różnorodne perspektywy i wartości. Przytacza badania wskazujące na możliwość trwałej zmiany preferencji w wyniku działalności edukacyjnej. Autor podkreśla znaczenie więzi społecznych tworzonych w muzeum i proponuje rozszerzenie perspektywy sztuki relacyjnej na doświadczenia edukacji muzealnej. Zaznacza też, że działania edukacji muzealnej nie powinny być traktowane jako narzędzie do analizy instytucji muzealnej, ale jako sposobność dla uczestników do wyrażenia siebie i budowania więzi z innymi.
PL
Artykuł prezentuje wyniki badań pt. Instytucje kultury w okresie COVID-19. Muzealne strategie docierania do widzów, które w grupie edukatorów muzealnych zrealizowało Forum Edukatorów Muzealnych na zlecenie Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów. Jego głównym celem jest pokazanie wpływu pandemii na funkcjonowanie muzeów po 12 marca 2020 r., kiedy to w Polsce podjęto decyzję o zamknięciu sektora kultury dla publiczności, a także diagnoza i analiza problemów jakie pandemia wywołała oraz wskazanie możliwych w przyszłości, tj. po powrocie do „normalności”, kierunków oddziaływania na instytucje kultury. Przyjęta w badaniu perspektywa instytucjonalno-indywidualna umożliwiła wieloaspektową analizę procesów zainicjowanych przez muzea w odpowiedzi na niejasne i często skomplikowane mechanizmy nowej pandemicznej rzeczywistości, która również dzisiaj, kilkanaście miesięcy od jej wybuchu jest dla muzeów źródłem wielu wyzwań w obszarze organizacyjnym i finansowym.
PL
Dyskusja nad definicją muzeum podjęta w 2019 r. w czasie Konferencji Generalnej ICOM w Kioto wskazuje na rolę, jaką pełni współcześnie muzeum oraz na oczekiwania, jakie przed nim stoją. Jest ona również konsekwencją zmian dokonujących się w muzeum począwszy od XIX w., aż do dnia dzisiejszego. Szczególnie ważne procesy miały miejsce w minionym stuleciu. Początkowo zmiany obejmowały metody działania muzeum, głównie na polu edukacji muzealnej i wystawiennictwa, ale także statusu obiektów w kolekcji muzealnej w kontekście zbiorów artystycznych i etnograficznych. Jednym z najciekawszych pomysłów redefinicji muzeum była zaproponowana w 1. poł. XX w. formuła Muzeów Kultury Artystycznej. Proponowane przez rosyjską awangardę odejście od tradycyjnie rozumianego muzeum ku „laboratorium współczesności” miało jeszcze wówczas zbyt rewolucyjny charakter. Od lat 60. XX w., obok refleksji nad sposobem działania muzeum, coraz wyraźniejsze były pytania o to, jaką rolę ono pełni i jaką powinno pełnić w nowoczesnym społeczeństwie. Bezpośredni wpływ na zmieniający się kształt muzeum miały procesy natury politycznej, społecznej czy ekonomicznej, które kryją się m.in. pod hasłami globalizacji, liberalizacji, demokratyzacji, glokalizacji. Krytyka muzeum i jego dotychczasowych praktyk zwróciła uwagę na istotowy charakter relacji między instytucją a jej odbiorcą. Zwrot ku społeczeństwu pozwolił na pojawienie się takich rozwiązań, jak „ecomuseum”, muzeum partycypacyjne, muzeum otwarte. Rozwiązania czerpiące z nowej muzeologii wskazują nie tylko na konieczność przesunięcia poziomu relacji między muzeum a społeczeństwem, ale przede wszystkim refleksji nad jego działalnością, która w założeniu prowadzić ma do stworzenia instytucji możliwie transparentnej i etycznej. W praktyce, z różnych względów, nie wszystkie rozwiązania proponowane przez muzea spełniają te kryteria. Muzeum w dalszym ciągu stoi przed wieloma wyzwaniami, jednak posiada potencjał, aby się z nimi mierzyć.
EN
Contemporarily more and more recognition for complementing and broadening school education is awarded to museum education which offers various educational experiences. For optimal connection of museum education with school teaching the collaboration of both institutions is necessary. Process of cooperation between museum and school is conditioned by the development of personal relationship between a teacher and a museum educator. Research results of western pedagogues show that educational dialogue between a teacher and a museum educator is possible. However, stereotypes present in mutual judgment make it difficult to conduct.
PL
Współcześnie coraz większe uznanie w dopełnianiu i poszerzaniu edukacji szkolnej zyskuje edukacja muzealna oferująca różnego rodzaju doświadczenia edukacyjne. W celu optymalnego połączenia edukacji muzealnej z nauką szkolną konieczne wydaje się być wspólne działanie obu instytucji. Proces współpracy muzeum i szkoły uwarunkowany jest przebiegiem relacji osobowych między nauczycielem a edukatorem. Jak wskazują wyniki badań zachodnich pedagogów dialog edukacyjny pomiędzy nauczycielem a edukatorem muzealnym jest możliwy. Jednak stereotypy istniejące we wzajemnej ocenie utrudniają jego prowadzenie.
EN
This bibliography summarizes literature focusing on museum education that has been published within the last three decades: books (e.g. textbooks, monographs, post-conference materials, seminar publications) and articles in academic journals. The list consists of a range of selected publications on – in authors’ opinion representative – topics covered by museum experts, teachers, educators with respect to museum pedagogy, both in theory and in practice. The presented items were grouped into two categories: foreign and Polish literature. This list will be also published on the National Institute for Museums and Public Collections’ Website (www.nimoz.pl) in the Education section. As the list will be constantly updated as a result of monitoring and suggestions from the readers, it will constitute an up-to-date compendium essential for museum experts, especially museum educators.
PL
Bibliografia obejmuje literaturę przedmiotu dotyczącą edukacji muzealnej, opublikowaną w ciągu ostatnich trzech dekad w formie druków zwartych: książek, m.in. podręczników, monografii problemowych, materiałów pokonferencyjnych, publikacji seminaryjnych, jak i problemowych artykułów w czasopiśmiennictwie fachowym. Wykaz, będący wyborem, prezentuje szerokie – w zamierzeniu autorów reprezentatywne – spektrum zagadnień podejmowanych przez muzealników, pedagogów, edukatorów w kontekście pedagogiki muzealnej, zarówno w jej aspekcie teoretycznym, jak i odnoszącym się do praktyki muzealnej. Zebrana literatura została podzielona na dwie części: obcojęzyczną oraz polską. Publikowany w obecnej postaci spis zostanie umieszczony także na stronie Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów (www.nimoz.pl) w zakładce Edukacja. W wyniku monitorowania ukazującej się literatury, ale także dzięki wskazówkom czytelników, będzie on sukcesywnie uzupełniany i aktualizowany tak, by był zawsze aktualnym kompendium, niezbędnym do pracy muzealników, w szczególności edukatorów muzealnych.
XX
The Report on the State of Museum Education. Supplement part 1 (edited by Marcin Szeląg) and part 2 (written by Marcin Szeląg) published at the beginning of 2015 refers to the problems of museum education, its current situation and its state in the country. The analyses are based on qualitative and quantitative research on the situation of education in museums. The research was carried out in 2010 and published for the first time in 2012 under the editorship of this author. In the 2015 supplements, the author analyses the discussion about the place of museum education and its quality in Poland. This discussion takes place among museum educators and was initiated by the Forum of Museum Educators citizens’ initiative. Subsequent chapters deal with the results of the research and the effects of conference meetings and debates on museum education held by the author in various Polish museums in 2013. Selected theories of museum education by English-speaking authors, as well as interviews with directors of major Warsaw museums and galleries, form the backdrop to these considerations. The marketing point of view at the museum institution is also presented in this context. The conclusion of Szeląg’s analyses is that it is necessary to introduce training courses and studies which would prepare museum educators for their work. Referring to models of museum education in Western countries, the author suggested an example programme of such studies in Poland. The publications presented in this article illustrate and report on the heated debate on museum education which has been taking place in Polish museums over the last decade.
PL
Publikacje Raport o stanie edukacji muzealnej. Suplement cz. 1 oraz Suplement cz. 2 pod red. Marcina Szeląga odnoszą się do problematyki edukacji muzealnej, jej aktualnego oglądu i statusu w naszym kraju. Podstawę analiz stanowią przeprowadzone badania ilościowo – jakościowe, diagnozujące sytuację edukacji w muzeach , które przeprowadzone zostały w 2010 r., a opublikowane pod redakcją tegoż autora w 2012 roku. Odniesienie do tych badań sugeruje podtytuł prezentowanych publikacji jako Suplement cz. 1 oraz Suplement cz. 2. Autor analizuje dyskusję nad miejscem edukacji muzealnej i jej jakością w Polsce. Dyskusja ta toczy się w kręgu edukatorów muzealnych zainicjowana przez obywatelską inicjatywę Forum Edukatorów Muzealnych. W kolejnych rozdziałach omawiane się wyniki badań i efekty spotkań konferencyjnych i dyskusji nad edukacją muzealną, które prowadzone były przez autora w różnych muzeach Polski w roku 2013. Jako kontekst przedstawione zostały wybrane teorie edukacji muzealnej autorów prac anglojęzycznych oraz wywiady z dyrektorami ważniejszych warszawskich muzeów i galerii sztuki. W tym kontekście zaprezentowano również spojrzenie marketingowe na instytucję jaką jest każde muzeum. Konkluzją przedstawionych przez M. Szeląga analiz jest postulat konieczności wprowadzenia szkoleń i studiów przygotowujących do pracy edukatora muzealnego. Odnosząc się do modeli edukacji muzealnej w krajach zachodnich autor zaproponował model programu takich studiów w Polsce. Przedstawione w niniejszym artykule publikacje obrazują i poniekąd relacjonują gorącą dyskusję na temat edukacji muzealnej, jaka toczy się w ostatniej dekadzie w polskich muzeach i ich otoczeniu.
Kultura i Wychowanie
|
2019
|
vol. 15
|
issue 1
57-68
EN
This article discusses didactic reflection in relation to museum education. 27 teachers were sampled through recommendation-based selection and the method of thematic autobiography was used. The analysis concerned some fragments of teachers’ autobiographies which were directly related to their professional work and the implementation of museum education in the school system. Two thematic fields are described. The first comprises teachers’ comments on the interrelations of museum education and the implementation of the core curriculum of general education. The second field concerns the learner as the main recipient and direct participant of museum education.
PL
W prezentowanym artykule przedmiotem refleksji dydaktycznej jest edukacja muzealna. Zastosowana metoda badań to autobiografia tematyczna. W badaniach uczestniczyło 27 nauczycieli wyłonionych na podstawie wyboru rekomendacyjnego. Analizie poddane zostały te fragmenty wypowiedzi autobiograficznych nauczycieli, które wiążą się bezpośrednio z ich pracą zawodową, z realizacją edukacji muzealnej w systemie kształcenia szkolnego. W prezentacji wyników badań własnych opisane zostały dwa pola tematyczne. Pierwsze to uwagi nauczycieli na temat powiązań edukacji muzealnej z realizacją podstawy programowej kształcenia ogólnego oraz drugie pole tematyczne związane z uczniem jako głównym odbiorcą i bezpośrednim uczestnikiem edukacji muzealnej.
EN
The museum as a place of learning and special informal surroundings nowadays is changing its role and functionality. Among up and coming semi-museums like Science Centres, Museums of Science etc., it has to create a new model of educational offer. Children living in a cybernetic culture are accustomed to new hi-tech, digital devices. Accordingly, the museum tries to propose ‘hands-on’ exhibitions. Each place understands this kind of interactivity differently, and not everyone practises what is declared indeed. Moreover, a comparison between a typical museum ‘Ośrodek Kultury Morskiej Centralnego Muzeum Morskiego’ and new kind of semi-museum ‘Hewelianum’ in Gdansk, proves that learning can still be oriented in one direction, just to transmit some data, not to create personal understanding even using modern techniques and equipment. There are very important questions which need to be answered – what is the difference between museum and semi-museum, or whether we need exhibitions with digital devices just to create interactive environment? Being in the museum should be recognized as a chance of artistic learning, enriched with regional cultural heritage and aesthetics. Unfortunately, even in the museums it can be found out that education depends on economics, which influence the quality and shape of children’s learning, and is similar to the typical school learning.
Muzealnictwo
|
2018
|
vol. 59
185-197
PL
W 2016 r. zostało otwarte dla publiczności Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu. Poświęcone jest epopei narodowej – najsłynniejszemu dziełu Adama Mickiewicza pt. Pan Tadeusz, po raz pierwszy opublikowanemu w 1834 r., a także recepcji dzieła, trwałości idei romantycznych oraz dziedzictwa wolności w historii Polski XIX i XX wieku. Inwestycję zrealizowano w ramach projektu pn. Muzeum Pana Tadeusza – innowacyjna przestrzeń – edukacja przez kulturę współfinansowanego ze środków europejskich. Założenia realizacyjne projektu dotyczyły stworzenia muzeum o charakterze edukacyjnym, wykorzystującego eksponaty muzealne, prezentacje multimedialne i niezbędną infrastrukturę do realizacji pomyślanej nowocześnie ekspozycji. W kontekście tych założeń powstała wystawa stała przygotowana przez zespół, którego trzon stanowili edukatorzy z wieloletnim stażem w pracy muzealnej. Ich doświadczenie praktyczne oraz teoretyczne założenia edukacyjne do jakich się odwoływali, w połączeniu z tematyką ekspozycji skupionej wokół wyjątkowego zabytku w dziejach kultury polskiej jakim jest Rękopis Pana Tadeusza, zdeterminowały decyzje odnośnie doborów eksponatów, zawartości aplikacji multimedialnych, treści tytułów sal i podpisów pod obiektami, tematyki audioprzewodników oraz materiałów i rozwiązań dedykowanych osobom z niepełnosprawnościami. Artykuł omawia wystawę stałą „Rękopis Pana Tadeusza” z punktu widzenia zrealizowanej narracji oraz założeń edukacyjnych w nią wpisanych i odnosi ją do refleksji muzeologicznej analizującej potencjał edukacyjny wystaw muzealnych, praktyki interpretacyjne i strategie narracji realizowane poprzez wystawy i działania edukacyjne w muzeach.
EN
Since 2015, the Jagiellonian University Museum has regularly partnered with the Jagiellonian University of the Third Age (JUTA) by organizing lectures for seniors on selected issues concerning the history and collections of the university. The author of this paper extensively surveyed the attendees to evaluate how much information they were able to remember. To illustrate the absorption of knowledge by seniors, the questionnaires were analyzed in terms of three questions: (1) Did most of the respondents obtain a positive (i.e. good or highly satisfactory) or negative (unsatisfactory) result? (2) Which result (unsatisfactory, good, or highly satisfactory) did the largest number of respondents achieve? (3) What was the ratio of unsatisfactory to highly satisfactory results? The questionnaires highlighted the strongest points of the program, but also its shortcomings. Based on them, we can conclude that the lectures make a lot of sense, enriching the JUTA students with knowledge bordering on popular science as well as specialist knowledge. An important benefit of the study is feedback for those preparing and delivering the lectures.
PL
Głównym celem artykułu jest prezentacja wybranych metod edukacyjnych stosowanych przez Dział Edukacji Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu jako przykładu dobrych praktyk, które można wykorzystać w innych placówkach w ramach benchmarkingu. Przedstawiona analiza dąży do wykazania możliwości wykorzystania działań edukacyjnych w muzeach w celu zmiany ich modelu na bardziej partycypacyjny poprzez wychowywanie nowych odbiorców muzealnych. Tekst prezentuje cele i metody edukacji muzealnej w oparciu o opisy konkretnych lekcji muzealnych przeprowadzanych w przestrzeni stałej wystawy etnograficznej Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Zaprezentowane lekcje są przykładami edukacji regionalnej skutecznie przeprowadzanej za pomocą gier i zabaw oraz z wykorzystaniem metody Marii Montessori.
EN
The main aim of this article is to present selected educational methods used by the Department of Education of the Upper Silesian Museum in Bytom as an example of good practice that can be used in other centers within the framework of benchmarking. The presented analysis seeks to demonstrate the possibilities of using educational activities in museums to give their model a more participatory character by educating new visitors. The text presents the goals and methods of museum education based on descriptions of specific museum lessons carried out within the permanent ethnographic exhibition of the Upper Silesian Museum in Bytom. Presented lessons are examples of regional education effectively carried out through games and activities and with the use of the methods of Maria Montessori.
EN
Linguistic theory which Mieke Bal presented in her text The Talking Museum, reproduced in the book Double Exposures: The Subject of Cultural Analysis, is one of the clearest signs of the New Museology. This self- critical field indicates changes in museum studies at the end of the twentieth century.
PL
Artykuł stanowi refleksję na temat współczesnego muzeum. Ukazuje przestrzeń wystawienniczą, z jednej strony jako przestrzeń narracji – miejsce dialogu obiektów, kuratorów i widzów, z drugiej jako narrację przestrzeni – legitymizującą dzieła i formującą ich przekaz. Najistotniejszy kontekst stanowią badania sytuujące się w obszarze nowej muzeologii, wskazujące na możliwość wprowadzenia do języka muzeum elementów interdyscyplinarnych, również z zakresu literaturoznawstwa.
PL
Celem artykułu jest analiza wybranych trailerów popularyzujących wystawy czasowe w największych muzeach świata i uwypuklenie funkcji edukacyjnych tych filmów. Filmy promujące wystawy czasowe, poprzez swoją formę i treść mają za zadanie zaciekawić odbiorcę i zachęcić go do wizyty w muzeum. Cel ten realizowany jest przez przygotowanie filmowej obudowy wystawy i zastosowanie w niej dwojakich, często przeplatających się ze sobą środków: wprowadzenie zaskakującej fabuły, nierzadko o charakterze interaktywnym. Odbiorcy biorą udział w jej powstawaniu lub też w samym projekcie. Drugim sposobem jest wyraźne zaakcentowanie celów edukacyjnych poprzez objaśnianie tajników wiedzy specjalistycznej, takiej jak wiadomości o konserwacji, koncepcji wystaw czy metodach aranżacji. Wreszcie omówienie wiodących dzieł czy też skoncentrowanie się na mniej znanych szczegółach, co przybliża odbiorcy postać twórcy, proces tworzenia dzieła jak i artefakty, dzięki czemuspełniony zostaje wstępny warunek edukacyjny. Realizowanie tych dwóch ścieżek w filmachpromujących ekspozycje czasowe, zostało przedstawione na wybranych przykładach, zarówno z muzeów polskich i zagranicznych.
EN
This article aims to analyse selected trailers from temporary exhibitions which were popularized by the largest museums of the world, and also bring out their educational function. Currently, exhibitions, promoting films through its form and content, are designed to interest people and encourage them to visit the museum. This is done by preparing a film exhibition and using two different means which are often interwoven with one another, namely the introduction of a surprising story which is interactive in nature. The visitors take part in the formation or the project itself. The second approach is to have a clear educational emphasis and to explain the expertise and insider secrets of how it is maintained, and also the concepts of the exhibitions as well as the methods of arrangement. Finally there is a discussion of the leading works, and sometimes also a focus on lesser-known details which brings the participant, the creation’s producer as well as the process of creating and artifacts themselves closer to one another. In this way, by introducing the exhibition the prerequisites of an educational aspect are met. These two ideas in films promoting temporary exhibitions have been shown in selected examples, both in Polish and foreign museums.
EN
The term “culture” has various meanings and is being interpreted diversely by representatives of distinct sciences. Its complexity makes it hard to define in a precise way and to specify its scope. Yet, it derives the message which becomes all the more crucial, namely that cultural education is one of the most difficult and pivotal challenges in the times of globalization, huge migrations and proceeding individualization. Intercultural education is nowadays a fundamental task of adult education. The article aims at the ambivalence of cultural messages in public life, reaching for specified examples: “memorials”. It poses questions on the need for and essence of specific didactics of cultural memory and the up to now academic output in this field.
PL
Termin „kultura” jest wieloznaczny i w różnoraki sposób interpretowany przez przedstawicieli różnych nauk. Jego kompleksowość sprawia, że trudno go ująć definicyjnie i sprecyzować jego kontury. Tymczasem zawarte w nim przesłanie staje się coraz bardziej istotne: edukacja kulturalna należy w czasach globalizacji, wielkich migracji i postępującej indywidualizacji do najtrudniejszych i najbardziej palących wyzwań. Artykuł mierzy się z ambiwalencją przekazu kulturowego w przestrzeni publicznej, sięgając do przykładu muzeów jako „miejsc pamięci”. Padają pytania o potrzebę i istotę specyficznej dydaktyki przekazu pamięci kulturowej i dotychczasowy dorobek nauki w tej dziedzinie. W części teoretycznej, na którą składają się podrozdziały dotyczące kultury i edukacji, edukacji w dziedzinie kultury, pedagogiki kultury oraz przekazu kultury, pojawiają się rozważania na temat specyficznych uwarunkowań procesów przyswajania kultury w czasach gwałtownego przenikania kultur i silnego zróżnicowania kulturowego społeczeństw. Autorzy wypowiadają się za zaniechaniem w dziedzinie edukacji kulturalnej dorosłych wszelkiego działania utożsamianego z wychowaniem, które w przypadku osób dorosłych może wywołać skutki odmienne od zamierzonych. Podkreślają jednocześnie, iż z założeń wychowawczych jest w edukacji kulturalnej dorosłych akceptowalna i pożądana jedynie troska o etykę i moralność, o wartości humanitarne, jak: solidarność międzyludzka, poszanowanie godności człowieka czy akceptacja dla inności. Oferta edukacji kulturalnej będzie tym bardziej efektywna, im mniej będzie w niej autorytaryzmu, sugestii czy prób narzucenia określonej interpretacji fenomenów kultury, im więcej natomiast przestrzeni dla subiektywnych odczuć i przemyśleń jej odbiorców. Zrozumienie – jedna z podstawowych kategorii pedagogiki kultury – umożliwia jednostce świadomą refleksję nad własną egzystencją i stanowi warunek jej emancypacji. Zrozumienie siebie i zrozumienie świata to główne cele edukacji. Zresztą pytania o cele wychowawcze edukacji kulturalnej czy pedagogiki kultury zawsze już budziły wątpliwości. Specyfika artefaktów kultury polega bowiem na ich wieloznaczności, prowokującej subiektywne interpretacje, wymykające się wszelkim próbom unifikacji. Akceptacja tej wieloznaczności koresponduje w znacznie większym stopniu z indywidualnym procesem uczenia się jednostek niż z góry określonymi celami wychowawczymi czy pedagogicznymi. Dlatego też dyskusja wokół edukacji kulturalnej posługuje się terminem „przekaz” w odniesieniu do nauczania i pedagogiki oraz pojęciami „przyswajać’, „asymilować”, „nabywać wiedzę” w kontekście uczących się osób. W tym sensie procesy uczenia się bazują na konstruktywistycznej przesłance, głoszącej, iż każda jednostka samodzielnie konstruuje swój świat, dobierając odpowiednie ku temu narzędzia i we własnym zakresie decydując, jakie treści ostatecznie „przyswoi” i „zachowa”. W odniesieniu do „przekazu kultury” czy inaczej „mediacji kulturalnej” zasadzie tej przypada kluczowe znaczenie. Mediacja kulturalna umożliwia jej przyswojenie, ale nie określa jednoznacznych celów pedagogicznych. Relacja między mediacją a jej przyswajaniem jest zatem otwarta, podlega negocjacji i twórczemu projektowaniu. Mediacja kulturalna dotyczy oferty, która może, choć nie musi spotkać się z akceptacją. Ten związek między podmiotem a przedmiotem w pełni wpisuje się w istotę kultury i edukacji w dziedzinie kultury. Jedną z przykładowych form przekazu, bazujących na zasadzie konstruktywnego przyswajania, może być „aranżacja uczenia się”, która zawiera zarówno element nauczania, aranżacji, uporządkowania, ustawienia, ułożenia, jak i – przede wszystkim – uczenia się w wyniku decyzji o zapoznaniu się z ofertą i przyswojenia jej treści. Mediacja kulturalna w przestrzeni publicznej – w drugiej części artykułu mowa jest o muzeach – zdana jest na tego rodzaju pomoc dydaktyczną. Autorzy nawiązują do myśli Pierra Nory, prekursora badań nad „miejscami pamięci”, który widział w nich zinstytucjonalizowaną formę zbiorowych wspomnień przeszłości. W wartości zabytku czy – inaczej – w jego znaczeniu kulturowym i aurze płynącej z autentyczności tkwi siła symboliczna, umożliwiająca odbiorcy poznanie i zrozumienie (własną interpretację) tradycji kulturowej miejsca i czasów, które je stworzyły. I, choć dydaktyka miejsc pamięci nie jest już dziś niezapisaną kartą, autorzy głoszą tezę, iż pedagogiczno-dydaktyczna refleksja o „miejscach pamięci”, zwłaszcza w kontekście procesów uczenia się ludzi dorosłych, zasługuje na znacznie żywsze zainteresowanie badaczy. Pomnik czy muzeum samo w sobie nie ma wartości edukacyjnej; potrzebna jest mediacja kulturalna niosąca przesłanie; potrzebna jest współpraca między tymi, którzy pielęgnują zabytek i tymi, którzy potrafią wyartykułować jego przesłanie, odpowiadając na pytania, co czyni z danego obiektu zabytek kultury, co stanowi o jego wyjątkowości, jaką rolę odgrywał niegdyś, jakie znaczenie przypada mu współcześnie, co przesądza o tym, że jest dziedzictwem kulturowym. Chodzi zatem o szeroko zakrojoną współpracę, o sieć integrującą programy polityczno-oświatowe, dyskursy dydaktyczne, pomysły architektoniczne, plany finansowe, strategie instytucji i inne działania, możliwie jak największej liczby partnerów społecznych. W artykule problematyka przekazu symbolicznych i metaforycznych znaczeń „miejsc pamięci” uwidoczniona jest na przykładzie domów urodzin Franza Kafki, Zygmunta Freuda, Ludwiga van Beethovena, Mikołaja Kopernika i Gottfrieda Wilhelma Klopstocka. Miejsca te łączy kilka elementów: otwartość na zwiedzających, magiczna symbolika, zbiorowa pamięć i nieformalne uczenie się sytuacyjne czy okazjonalne, także nie całkiem profesjonalne, wykorzystanie ich potencjału edukacyjnego. Tymczasem za koniecznością pogłębienia refleksji pedagogicznej, w tym zwłaszcza doskonaleniem dydaktyki miejsc pamięci, przemawia najdobitniej znaczenie, jakie odgrywają one (i mogą odegrać) w procesie budowania pamięci zbiorowej. A jest to zadanie niemałej wagi w dobie wielkich światowych migracji i przenikania kultur.
19
Content available remote

Wspólny-niespójny mianownik uczelni i muzeów

63%
EN
The topic of this article is focused on presenting existing connections between universities and museums in Poland. It discovers mutual tasks and opportunities arising from a joint cooperation between these institutions. The aim of the publication is primarily a dissemination of museums’ educational mission. Addditonal element of the article is outlining museums’ informative function related to opportunities given to Polish pegagogues, graduates and students. Information contained in this article should also encourage readers to visit museums, to take a part in the museum programmes or to implement innovative didactic actions in academic curriculum. The topic of this article is focused on presenting existing connections between universities and museums in Poland. It discovers mutual tasks and opportunities arising from a joint cooperation between these institutions. The aim of the publication is primarily a dissemination of museums’ educational mission. Addditonal element of the article is outlining museums’ informative function related to opportunities given to Polish pegagogues, graduates and students. Information contained in this article should also encourage readers to visit museums, to take a part in the museum programmes or to implement innovative didactic actions in academic curriculum.
EN
The author, both a practician and a theoretician of museum education, scientifically explores publications on museum education. From among numerous publications he chooses to analyse those published within the past ten years by Polish museums, dealing with art and targeted at children and teenagers. He uses the typology of museums by George E. Hein as his research tool. After an American museologist, he tries to elicit four paradigms of museum publications: didactic, behavioural, explorative and constructivist. He analyses Polish museum publications and describes each paradigm in details. While opting for the last format, the author points out positive and negative aspects of all models.
PL
Autor artykułu – praktyk i teoretyk edukacji muzealnej – prowadzi badawczy rekonesans wśród edukacyjnych publikacji muzealnych. Spośród rozlicznych wydawnictw analizie i interpretacji poddaje te, które ukazały się w ciągu ostatnich 10 lat, dotyczą sztuki, są skierowane do dzieci i młodzieży, oraz zostały wydane przez polskie muzea. Narzędziem badawczym, które pozwala na przegląd publikacji, jest typologia muzeów Georga E. Heina. Za amerykańskim muzeologiem autor proponuje wyróżnić cztery paradygmaty publikacji muzealnych: dydaktyczny, behawioralny, odkrywczy i konstruktywistyczny. Analizując polskie publikacje muzealne szczegółowo charakteryzuje każdy z paradygmatów. Optując jasno za ostatnim formatem autor wskazuje na pozytywne i negatywne uwarunkowania wszystkich modeli.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.