Autorka analizuje znaczenie i ewolucję kanonu literackiego w polskim systemie edukacji, zwracając uwagę na jego historyczne korzenie i współczesne funkcje. Wskazuje, że dawniej kanon miał być wyznacznikiem literackich wzorców, a obecnie jest bardziej zbiorem dzieł uznanych za istotne w danym czasie. Artykuł obejmuje zmiany na listach lektur szkolnych od 2009 roku, uwzględniając reformy edukacyjne i ich wpływ na czytelnictwo młodzieży. Autorka poddaje krytyce ograniczenia wynikające z obowiązującego kanonu, który nie odpowiada potrzebom współczesnych uczniów. W tekście poruszono problem tzw. luki lekturowej – tekstów pomijanych w kanonie. Podano także przykłady pozytywnych praktyk nauczycieli, którzy stosują podejście interdyscyplinarne, wykorzystując np. literaturę współczesną i edukację klimatyczno-środowiskową. Autorka proponuje większą elastyczność w wyborze lektur, aby odpowiadały one różnym potrzebom uczniów i uwzględniały współczesne zjawiska literackie. Sugeruje również odejście od sztywnego kanonu na rzecz list inspiracyjnych, które byłyby wsparciem dla nauczycieli.
EN
This article discusses the concept of the literary canon, its evolution, and its impact on literary education. The author transfers etymological considerations of the canon to the contemporary school reading list, noting that it no longer serves to create literary patterns, but refers to the total works recognized as canonical at a given time. Then, the author moves on to analyze changes in reading lists over the years, and presents the state of readership in Poland among children and young people. The article concludes by indicating alternative solutions that would allow for greater freedom of choice in reading.
Tekst przedstawia wyniki ankiety przeprowadzonej wśród licealistów w marcu 2024 roku. Celem badań było sprawdzenie, jak postrzegany jest język polski, a także – czego ankietowani oczekują od edukacji polonistycznej. Mimo że spora część respondentów uznała lekcje polskiego za potrzebne, to odpowiedzi uczniów akcentują słabości kształcenia polonistycznego i dowodzą, że na przedmiot ten w dużej mierze patrzy się wyłącznie przez pryzmat egzaminu maturalnego. Na uwagę zasługują także wypowiedzi wyrażające oczekiwania licealistów wobec edukacji polonistycznej. Badani podkreślają przede wszystkim wykształcenie umiejętności związanych ze stylistyką, leksykologią i kulturą żywego słowa. Wyniki ankiety skłaniają więc do przemyśleń na temat kształtu edukacji polonistycznej we współczesnej szkole ponadpodstawowej.
EN
The paper summarises the survey done on high school students in March 2024. The study aims to capture the perspective on Polish as a language, and what the surveyed students expect of Polish classes. A large part of students claim that said classes are necessary yet point to certain weaknesses of Polish teaching. Answers prove that the image of Polish as a subject is generally linked to the matura (final) exams. Answers regarding students’ expectations towards Polish teaching are also notable in that they emphasise teaching stylistic, lexical, and language culture skills. The results thus call for thinking over the shape of Polish teaching in modern high schools.
Celem niniejszego artykułu jest ukazanie humoru w roli narzędzia dydaktycznego w edukacji polonistycznej. W pierwszej części omówiono wpływ humoru na proces kształcenia, wskazując zarówno na pozytywne, jak i negatywne aspekty użycia tej kategorii. Z kolei druga część artykułu ilustruje konkretne przykłady zastosowania humoru w edukacji polonistycznej, odwołując się do różnych typów lekcji dotyczących literatury, języka oraz warsztatu kreatywnego pisania. Analiza zebranych materiałów stanowi dowód na zasadność stosowania narzędzia humoru, które ma korzystny wpływ na uczenie się i nauczanie.
EN
The purpose of this article is to show humor in the role of a didactic tool in Polish language education. The first part discusses the impact of humor on the educational process, pointing out both positive and negative aspects of the use of this category. In turn, the second part of the article illustrates specific examples of the use of humor in Polish language education, referring to different types of lessons, concerning literature, language and creative writing workshop. The analysis of the collected materials provides evidence of the validity of the use of the tool of humor, which has a beneficial effect on learning and teaching.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.