Ocena technicznej efektywności produkcji jest jednym z ważniejszych zagadnień wzbudzających zainteresowanie ekonomistów od połowy ubiegłego wieku. Jedną z metod przydatnych w tym zakresie jest Data Envelopment Analysis (DEA), pozwalająca na oszacowanie efektywności produkcji w oparciu o wyniki osiągane przez ustalony zbiór jednostek gospodarczych. Celem niniejszej pracy jest analiza dynamiki zmian technicznej efektywności produkcji w sektorze rolnictwa Unii Europejskiej (UE) z uwzględnieniem czterech podstawowych czynników produkcji, tj. pracy, ziemi, kapitału trwałego i kapitału obrotowego. Dla oceny efektywności zastosowano analizę DEA w odniesieniu do wyników ekonomicznych osiągniętych w latach 1989-2007 przez przeciętne gospodarstwa reprezentujące wybrane regiony UE. Uzyskane przeciętne techniczne efektywności w kolejnych latach badanego okresu dają podstawę dla wyznaczenia zmian efektywności w czasie, które z kolei pozwalają na uchwycenie różnic technologii produkcji na poziomie poszczególnych krajów lub ich grup. Rozważania te uzupełnia dyskusja oparta na klasycznej analizie wykorzystania podstawowych czynników produkcji rolniczej.
EN
The evaluation of technical efficiency of production has been a major issue of interest for economists since the 1950's. One of useful methods in that respect is Data Envelopment Analysis (DEA) which facilitates estimation of production efficiency based on results obtained by a specific set of economic entities. The aim of this study is to analyze dynamics of changes in technical efficiency of production in the agricultural sector of the European Union (EU), including four basic production factors, i.e. labour, land, fixed capital and working capital. For the evaluation of efficiency, the DEA method was applied with reference to the economic output generated in the period of 1989-2007 by average farms representative for selected EU regions. Efficiency values estimated in this way constituted a basis for the determination of efficiency changes in time, which in turn made it possible to identify differences in production technology in particular countries or groups of countries. These considerations were supplemented with a discussion based on the classical analysis of utilization of basic production factors in agriculture.
For examining the effectiveness of households a nonparametric DEA method was applied. It enables to determine the effectiveness of objects at taking into consideration many inputs and many outputs. It does not require determining the functional relation between variables and granting them ranks. Eighty households with a large scale of the pigs production were examined. For construction of the DEA model, directed to the ex-penditure for changeable economies of scale, the following variables were accepted: out-puts – production of porkers in kg, inputs – costs of own and strange fodders, the costs of purchase of animals and veterinary services. Effective households technically constituted 46%. The majority of such households were in the Lublin voivodeship, and least in kujawsko-pomorskie. The highest average technical effectiveness characterised households in the Mazovian province where were the highest costs of purchase of fodders and animals.
PL
Do badania efektywności gospodarstw trzodowych zastosowano nieparametryczną metodę DEA. Umożliwia ona określenie efektywności obiektów z uwzględnieniem wielu nakładów i efektów. Nie wymaga natomiast określenia zależności funkcjonalnej pomiędzy zmiennymi i nadawania im rang. Analizą objęto 80 gospodarstw trzodowych o dużej skali produkcji trzody chlewnej. Do budowy modelu DEA, ukierunkowanego na nakłady dla zmiennych efektów skali, przyjęto następujące zmienne: efekt - produkcja żywca wieprzowego w kg, nakłady - koszty pasz własnych i obcych, koszty zakupu zwierząt i usług weterynaryjnych. Gospodarstwa efektywne technicznie stanowiły 46%. Najwięcej takich gospodarstw znajdowało się w województwie lubelskim, a najmniej w kujawsko-pomorskim. Najwyższa średnia efektywność techniczna charakteryzowała gospodarstwa w województwie mazowieckim, w których wystąpiły najwyższe koszty zakupu pasz i zwierząt.
The article is an attempt to determine the factors that determine technical efficiency of individual farms FADN of gostynski district, specializing in cattle, breeding pigs and multidirectional production. Indicators of technical efficiency of farms was determined using method Data Envelopment Analysis. Linear regression method was used to determine the factors that determine technical efficiency of individual farms. It was shown, that for farms specialized in cattle, the determinants of technical efficiency are: total revenues from sales to total costs and total revenues from sales in PLN for working hour, and for those specialized in breeding pigs: total revenues from sales to total costs, total revenues from sales in PLN for working hour, livestock density in units of large (SD) and revenues per ha of arable land.
PL
Artykuł stanowi próbę określenia czynników determinujących efektywność techniczną gospodarstw indywidualnych, prowadzących rachunkowość FADN z powiatu gostyńskiego, wyspecjalizowanych w chowie bydła i trzody chlewnej. Wskaźniki efektywności technicznej analizowanych gospodarstw określono za pomocą metody DEA. W celu wyznaczenia czynników determinujących ich wysokość zastosowano metodę regresji liniowej wielorakiej. Wykazano, że w gospodarstwach wyspecjalizowanych w chowie bydła czynnikami determinującymi ich efektywność techniczną były: stosunek przychodów ze sprzedaży do kosztów ogółem w zł oraz przychody ze sprzedaży w zł na roboczogodzinę, a w wyspecjalizowanych w chowie trzody: przychody ze sprzedaży do kosztów ogółem w zł, przychody ze sprzedaży w zł na roboczogodzinę, obsada zwierząt gospodarskich w sztukach dużych (SD) i przychody ze sprzedaży w zł na ha UR.
The carried synthetic analysis of the first degree has exerted big ability for taking up of adjust operation for conditions of farming changing, it was as that creation of competitive superiority. Simplification of structure organisation (sown area, limiting of breeding of animal for swine flock) with taking into consideration market condition, structures of organisations for farming about that in all analysed last years economic system contribute constant. Come into effect had influence on proceeding process specialisation, which has contributed to getting high productive result and by cooperative financial.
PL
W opracowaniu posłużono się wybranymi elementami analizy ekonomicznej syntetycznej I stopnia według B. Kopcia. W okresie sześcioletnim przedstawiono zmiany czynników wytwórczych, struktury organizacji produkcji roślinnej i zwierzęcej oraz efektywności technicznej i ekonomiczno-technicznej w rolniczej spółdzielni produkcyjnej związane z procesami dostosowawczymi do warunków rynkowych.
The aim of the article was technical and economic assessment of organizational improvements and use of resources of the examined business entities within the frames of their economic activity. The measurement of economic efficiency was done with the use of commonly accepted profi tability indices (ROE, profit margin and RONA). The technical assessment was based on the DEA method, taking into account the model: CRS, VRS and the scale of production. The variables applied in the model were operating incomes, as well as expenditures, i.e. UR area, labour input, value of fixed assets and expenditure connected with energy and materials consumption. The research results proved that there were not significant differences between the examined groups (Z and N) as far as calculated indices were concerned.
PL
Celem artykułu była ocena finansowo-techniczna usprawnień organizacyjnych oraz wykorzystanie zasobów badanych podmiotów w ramach prowadzonej przez nie działalności gospodarczej. Pomiaru efektywności finansowej dokonano za pomocą wskaźników rentowności (aktywów, sprzedaży i kapitału własnego), natomiast oceny technicznej zgodnie z metodą DEA, uwzględniającą model: CRS, VRS oraz skalę produkcji. Zmiennymi zastosowanymi w modelu były przychody z działalności operacyjnej oraz nakłady, tj. powierzchnia UR, nakłady pracy, wartość środków trwałych, a także koszty związane z użyciem materiałów i energii. Wyniki badań nie wykazały istotnych różnic między badanymi grupami podmiotów zrzeszonych (grupa Z) i niezrzeszonych w GPR (grupa N) pod względem osiągniętych wskaźników efektywności.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.