Search results

1

Filozoficznie o samotności

100%

Błaszczyk M.

Świat i Słowo

|

2020

|

vol. 34(1)

421-427

PL

Książka Piotra Domerackiego zatytułowana Rozstaje samotności. Studium filozoficzne, która została opublikowana nakładem Zakładu Wydawniczego NOMOS1, ukazuje – jak głosi jej podtytuł – filozoficzny wymiar fenomenu samotności. Samotność, najczęściej dziś tematyzowana jako problem społeczny lub psychologiczny, jest więc tutaj przedmiotem gruntownej, szeroko zakrojonej refleksji filozoficznej. Praca ta zasługuje na uwagę nie tylko dlatego, że podejmuje zagadnienie stosunkowo rzadko przez naukę eksplorowane, lecz także dlatego, że doskonale wpisuje się w „klimat” naszych czasów, w których samotność – paradoksalnie – coraz częściej staje się problematyczna i uciążliwa. Paradoksalnie, bowiem pomimo rozwoju nowoczesnych technologii, umożliwiających wręcz nieustanne „bycie w kontakcie”, coraz więcej osób odczuwa przeraźliwą samotność. Można nawet odnieść wrażenie, że samotność zdaje się stanowić signum temporis współczesności.

2

Wobec pytania o sens ludzkiej egzystencji

88%

Błaszczyk M.

Filozofia i Nauka

|

2021

|

vol. 9/1

377-383

PL

Praca omawia krytycznie poglądy Alfrieda Länglego na sens ludzkiej egzystencji, przedstawione w książce zatytułowanej Gdy rodzi się pytanie o sens. Praktyczne zastosowanie logoterapii (Wydawnictwo Barbelo, Warszawa 2016). Moim celem jest także zaproszenie do namysłu nad problematyką sensu ludzkiej egzystencji.

3

O buncie w twórczości Alberta Camusa

88%

Błaszczyk M.

Świat i Słowo

|

2020

|

vol. 35(2)

369-374

PL

The paper presents a critical approach to Buntownik. Ewolucja i kryzys w twórczości Alberta Camusa [The Rebel. Evolution and Crisis in the Works of Albert Camus] by Maciej Kałuża (Kraków 2017). Its goal is, firstly, to present the basic theses described in the dissertation; secondly – to depict them in a broader context of contemporary existential philosophy; thirdly – to encourage the readers to reflect on the issues of revolt in the works by Albert Camus.

4

Estetyzacja etyki - projekt Michela Foucaulta w polemice z dorobkiem oświecenia

75%

Poterala A.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

|

2011

|

issue 17

5

Egzystencjalna aplikacja dogmatu na przykładzie Thomasa Mertona

75%

Strumiłowski J. P.

Polonia Sacra

|

2015

|

vol. 19

|

issue 4

EN

The contemporary theology puts a stress on the existential dimension of the faith. The great theological works of the last century focus on the anthropological aspect of the faith which has been shown by the works of Karl Rahner, Hans Urs von Balthasar and others. The theology does need to have roots in the human existence, for it begins in the reading of the Revelation concretised in the human life. Unfortunately, the dogmas are very often considered by Catholics as abstractive formulas hardly linked with the inner life. The contemporary theological proposals, thanks to some implantation in so-called anthropological turn, seem to be really closer to the life. However, in spite of their existential direction, they remain products of intellectual speculations. In this context (i.e. tendency to join the faith teaching with the practice) the theology of the mystics and spiritual masters seems to be very useful since they did not practise the theology professionally but yet were perfect theologians thanks to their experience. T. Merton was one of such masters. His writings show how the theology explaining the fundamental dogmas (like Trinitarian or Christological dogmas) may be not so much a doctrinal investigation as a spiritual experience. Moreover, such theology is very strongly harmonised with the daily experience of the world and that is why it may help us accept the truths of the faith in the way they lead us to a deep spiritual experience.

PL

Współczesna teologia kładzie bardzo silny akcent na egzystencjalny wymiar wiary. Wielkie prace teologiczne ubiegłego wieku skupiają się na antropologicznej sferze wiary. Unaoczniają nam to chociażby dokonania takich teologów jak Karl Rahner czy Hans Urs von Balthasar. Teologia bowiem potrzebuje zakorzenienia w ludzkiej egzystencji, gdyż rodzi się ona w wyniku odczytania objawienia konkretyzującego się w życiu ludzkim. Niestety bardzo często dogmaty są traktowane przez katolików jako abstrakcyjne formuły mające niewielki związek z życiem duchowym. Współczesne propozycje teologiczne poprzez zakorzenienie w tzw. zwrocie antropologicznym rzeczywiście zdają się bliższe życiu. Niemniej jednak, pomimo swojego egzystencjalnego ukierunkowania, pozostają one nadal w dużej mierze produktem intelektualnych rozważań. W tym kontekście (dążenia do zespolenia nauki wiary z praktyką życia) bardzo cenna wydaje się teologia mistyków i mistrzów duchowych, którzy nie zajmowali się profesjonalnie tą dziedziną, a jednak dzięki swojemu doświadczeniu duchowemu byli doskonałymi teologami. Jednym z takich mistrzów był Thomas Merton, którego zapiski pokazują, w jaki sposób teologia wyjaśniająca podstawowe dogmaty chrześcijańskie, takie jak dogmat trynitarny i chrystologiczny, może być nie tyle rozważaniem doktrynalnym, ile opisem doświadczenia duchowego. Ponadto tego typu teologia jest bardzo ściśle zharmonizowana z codziennym doświadczeniem świata, przez co może nam pomóc tak przyjmować prawdy wiary, by to przyjęcie prowadziło do głębokiego doświadczenia duchowego.

6

Personalistyczny wymiar “Tajemnicy” w eseju „El secreto de la vida” Miguela de Unamuno

63%

Jeszka A.

Studia Gdańskie

|

2021

|

vol. 49

119-131

EN

Miguel de Unamuno (1864-1936), a Spanish existentialist living at the turn of the 19th and 20th centuries, deals primarily with anthropological issues in his philosophical thoughts. He is interested in a specific human being, of flesh and blood (“de carne y hueso”), and above all in the teleological dimension of human existence. The desire for immortality is the basic longing of the human will, which seeks a way out of the labyrinth of nothingness to which man is condemned by matter. According to the Spanish philosopher, man needs God as a strong foundation for the realization of his desire for immortality. The human being carries within himself not only the longing for infinity, but also the hardly expressible “Mystery” that we can identify with the inexpressible presence of the divinity in man. The desire for eternity is fuelled by this “Mystery” that constitutes a part of human nature. In the essay “El secreto de la vida” (“The Mystery of Life”), written in 1906, the main directions of Miguel de Unamuno's thinking appear - the existence of God as an existential problem and the inability to understand Him directly by reason as the cause of the feeling of pathos. Unamuno's philosophical and religious thinking is vitalist and existential. In it he refers to the philosophical intuitions of St. Augustine, Blaise Pascal and Søren Kierkegaard. His reflection on the theological dimension of existence is based on a religious element, which is expressed primarily in the author's in-depth reflections on “the longing for immortality” (“la ansia de inmortalidad”) and on “the sense of the pathos of human life”.

PL

Miguel de Unamuno (1864-1936) to hiszpański egzystencjalista, żyjący na przełomie XIX i XX wieku. W swojej myśli porusza przede wszystkim zagadnienia antropologiczne, gdyż interesuje go konkretny człowiek, z krwi i kości („de carne y hueso”), a przede wszystkim teleologiczny wymiar ludzkiej egzystencji. Pragnienie nieśmiertelności to podstawowa tęsknota ludzkiej woli, która dąży do odnalezienia wyjścia z labiryntu nicości, na jaką skazuje człowieka materia. Hiszpański filozof zauważa, że człowiek potrzebuje Boga jako mocnego fundamentu dla realizacji pragnienia nieśmiertelności. Według Unamuno ani pragnienie sławy, ani realizacja wielkich czynów, czy też genetyczne przekazywanie części siebie w akcie seksualnym i odbicie siebie w potomstwie nie gwarantuje zachowania „ja-świadomego” po śmierci. Istota ludzka jest nosicielem nie tylko tęsknoty za nieskończonością, ale również trudno wyrażalnej „Tajemnicy”, którą możemy utożsamić z niewysłowioną obecnością bóstwa w człowieku. Pragnienie wieczności jest podsycane przez tę niewyrażalną „Tajemnicę”, stanowiącą część ludzkiej natury. W napisanym w roku 1906 eseju „El secreto de la vida” („Sekret życia”), jak w soczewce skupiają się główne kierunki myślenia Miguela de Unamuno - istnienie Boga jako problem egzystencjalny oraz niemożność Jego bezpośredniego ujęcia przez rozum jako przyczyna poczucia tragiczności. Myślenie filozoficzno-religijne Unamuno ma charakter witalistyczny i egzystencjalny. Pobrzmiewają w nim echa intuicji filozoficznej św. Augustyna, Błażeja Pascala oraz Sørena Kierkegaarda. Hiszpański myśliciel we wspomnianym eseju opisuje egzystencję człowieka jako studnię niewyczerpanych możliwości, na dnie której znajduje się nieopisywalna „Tajemnica”. Osoba ukonstytuowana jest przez „Tajemnicę”, która nadaje sens nie tylko jej istnieniu, ale również otaczającemu jednostkę światu przyrody. Swoją refleksję nad teologicznym wymiarem egzystencji Unamuno osadza na elemencie religijnym, co przede wszystkim wyraża się w pogłębionej przez autora refleksji nad „tęsknotą za nieśmiertelnością („la ansia de inmortalidad”) oraz rozważaniami nad „poczuciem tragiczności ludzkiego życia”, czyli bezpośredniemu doświadczaniu przez jednostkę prawdy egzystencjalnej, iż z ziemskiej perspektywy nie widać tego, co znajduje się poza horyzontem materii, na której redukcjonistycznie koncentruje się poznanie rozumowe.

7

Spór o Filozofię hermeneutyczną [Włodzimierz Lorenc, "Filozofia hermeneutyczna. Inspiracje, klasycy, radykalizacje", Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2019]

63%

Błaszczyk M.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2020

|

vol. 51

|

issue 4

111-127

EN

The paper presents a critical approach to Filozofia hermeneutyczna. Inspiracje, klasycy, radykalizacje by Włodzimierz Lorenc (Warszawa 2019). It aims to discuss the main theses presented in the dissertation and to invite to reflection focused on the specificity of hermeneutic philosophy, as well as its place in contemporary philosophy.

PL

Praca stanowi krytyczne omówienie książki Włodzimierza Lorenca zatytułowanej Filozofia hermeneutyczna. Inspiracje, klasycy, radykalizacje (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2019). Celem naszym jest, po pierwsze, przybliżenie zasadniczych tez stawianych przez Autora; po wtóre natomiast – zaproszenie do namysłu nad fenomenem filozofii hermeneutycznej oraz jej miejscem we współczesnej myśli filozoficznej.

8

Perspektywa antropologiczna a etyczny dynamizm życia według Marii Zambrano

63%

Hrehovà H.

Studia Philosophiae Christianae

|

2012

|

vol. 48

|

issue 3

25-38

EN

The author looks at the prospects of human existence in the light of the works of Spanish philosopher Maria Zambrano, namely the sense of human diverse roads, the human relationship to philosophy, and to like and moral correctness. The author accentuates the philosopher´s call to Love, which is inherent to every profession and individual mission.

PL

Autorka przygląda się perspektywom egzystencji ludzkiej w świetle prac Marii Zambrano.

9

Argumenty na nieistnienie Boga wobec teo-ontologii trynitarnej

63%

Strumiłowski J.

Analecta Cracoviensia

|

2016

|

vol. 48

EN

The analysis of arguments for non-existence of God shows, that they touch, on different levels, the metaphysical questions. Some of them assume openly another metaphysical model than that used by theists. The others seem to not touch directly the metaphysical questions, but they remain in another sphere, for example in the existential one. However, they also participate somehow in the metaphysics, which implies that they presume a specific image of God and a specific ontological model that differs very often from the theistic model.Nonetheless, even when the presumed metaphysics agrees with the theistic view, i.e. when the arguments are favourable for the philosophical Absolute, it does not mean that such arguments are also valuable in relation to one God in three Persons. The Trinitarian dogma describes the very essence of God, so it determines a specific metaphysical model in the creative model. Having in mind this relationship, the present article analyses the atheistic arguments in the light of theo-ontology, asking whether they fit to its model.

PL

Analiza poszczególnych argumentów na nieistnienie Boga pokazuje, że w różnym stopniu dotykają one kwestii metafizycznych. Niektóre wprost zakładają odmienny model metafizyczny aniżeli ten przyjmowany przez teistów. Inne wydają się nie dotykać wprost kwestii metafizycznych, a poruszają się w innej przestrzeni – na przykład egzystencjalnej. Jednakże i te w pewien sposób są zapośredniczone metafizyczne, przez co zakładają konkretny obraz Boga i konkretny model ontologiczny, który również często różni się od modelu teistycznego.Niemniej nawet w przypadku, kiedy przyjęta metafizyka i model Boga są zgodne z myśleniem teistycznym, tzn. kiedy argumenty są wymierzone w kierunku filozoficznego Absolutu, nie oznacza to, że owe argumenty posiadają swoje znaczenie także względem Boga Trójjedynego. Dogmat o Trójcy dotyczy istoty Boga, która determinuje w kontekście stwórczym konkretny model metafizyczny. Niniejszy artykuł wobec takiej zależności poddaje analizie argumenty ateistyczne w świetle teo-ontologii, pytając, czy mieszczą się one w jej modelu.

10

Kształtowanie cywilizacji osoby jako warunek bezpieczeństwa człowieka na początku XXI wieku

63%

Bochenek K.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2019

|

vol. 57

54-66

PL

Celem artykułu jest zaprezentowanie filozoficznego kontekstu bezpieczeństwa i jego współczesnych zagrożeń, zwłaszcza z punktu widzenia personalizmu. Jednym z wyzwań, jakie stoi przed państwami w ponowoczesnym świecie pozostaje zapewnienie bezpieczeństwa ich obywatelom. Zwykle uwidacznia się tu koncentracja na zagrożeniach o charakterze ogólnie rzecz biorąc militarnym, co skutkuje poszukiwaniem remedium na nie w zwiększeniu potencjału zbrojeniowego. Tymczasem sama kondycja człowieka jako bytu osobowego prowadzić musi do wniosku, iż jedynie kształtowanie cywilizacji ten fakt uwzględniającej daje realną perspektywą nie tylko trwania ludzkości, ale jej rozwoju. Nie sposób myśleć o przyszłości człowieka, jeśli nie wyeliminuje się, a przynajmniej nie zminimalizuje czynników, które jego istnieniu zagrażają. Pozostają dziś nimi: redukcyjna wizja człowieka i związana z nią deprecjacja wartości jego życia, kryzys więzi społecznych, kryzys religijny i wreszcie kryzys moralny uwidaczniający się poprzez relatywizm i konsumpcjonizm. Za niezbyt optymistyczną konstatacją, co do bezpieczeństwa człowieka w świecie stoi przeświadczenie, iż zmiana w tym obszarze wymaga nowego spojrzenia, nie tylko na zagrożenia stojące przed człowiekiem i parametry bezpieczeństwa, ale przede wszystkim na samego człowieka. Zapewnienie w świecie bezpieczeństwa człowiekowi domaga się nie tylko działań o charakterze technicznym, ale i odwołania się do refleksji filozoficznej, w myśl której warunkiem budowania cywilizacji ludzkiej opartej na osobowym ujęciu człowieka i życia społecznego. Dopiero przyznając wszystkim bez wyjątku ludziom status bytu osobowego, będziemy zdolni kształtować braterską cywilizację osób, świadomych swojego statusu, możliwości i aspiracji, zdolnych do dialogu i kooperacji, a nie walki i eksterminacji.

EN

Presenting the philosophical security context and its contemporary threats is a purpose of this article, especially from the point of view of the personalism. One of the challenges faced by countries in the postmodern world is to ensure the security for their citizens. A concentration on threats of a military nature in general is visible here, what results in a searching for a remedy to increase the armament potential. In the meantime, the condition of a human as a personal being must lead to the conclusion that only the shaping of civilization, which considers this fact, gives a realistic perspective for not only the duration of mankind, but also its development. It is impossible to think about the future of human, unless the factors that threaten his existence will be eliminated or at least they will be minimized. They remain today: reducting the vision of human and depreciation of the value of life associated with the recalled vision, social bonds crisis, religious crisis and finally moral crisis which is visible through relativism and consumerism. There is a conviction that the change in the area of the safety of human in the world demands a new look. The conviction results from the observation, which is not a very optimistic version. A new look is a must not only in regard to threats facing human and safety parameters, but above all to a human himself. Ensuring safety in the world requires not only technical actions, but also appealing to the philosophical reflection, accordingly the condition of building a human civilization is being based on the personal vision of a human and a social life. Only by granting the status of personal being to everyone with no exception, we will be able to shape the brotherly civilization of people, who are conscious of their status, their possibilities and aspirations and capable to the dialogue and cooperation rather than fighting and extermination.

11

Tomáša Halíka koncepcja wiary religijnej

63%

Jasiński K.

Nurt SVD

|

2023

|

issue 1

260-283

PL

Celem artykułu jest krytyczna prezentacja zasadniczych tez czeskiego filozofa, psychologa i teologa Tomáša Halíka na temat wiary religijnej. Zwraca on uwagę zwłaszcza na jej egzystencjalny wymiar, czyli postawę życiową i swoisty sposób istnienia człowieka, którego życie znaczone jest przygodnością oraz poszukiwaniem sensu. Artykuł składa się z sześciu punktów. Najpierw zostało ukazane ważne odróżnienie wiary od niewiary (postawa dialogiczna i monologiczna, głębia oraz powierzchowność), a także wiary od religii (dominacja aktywności Boga lub człowieka, akt decyzji a siła tradycji). Następnie zaprezentowano istotne aspekty wiary, jako typu doświadczenia, daru łaski, drogi oraz spotkania i dialogu.

EN

The purpose of this paper is a critical presentation of the main theses of the Czech philosopher, psychologist and theologian Tomáš Halík on religious faith. He draws attention especially to its existential dimension, i.e. a life attitude and a specific way of existence of a man whose life is marked by adventurousness and a search for the meaning. The article consists of six parts. First, an important distinction between faith and disbelief (dialogical and monological attitude, depth and superficiality) and between faith and religion (domination of God’s or man’s activity, personal act of decision and the power of tradition) is presented. Then the author show the essential aspects of faith as a type of experience, the gift of grace, the way as well as the encounter and dialogue.

12

Egzystencjalna rola choroby

63%

Motyka M. A., Jedynak W.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2019

|

vol. 62

|

issue 3

55-74

EN

Contemporary mass culture is characterized by the promotion of body worship, comfort, pleasure, a life full of exciting adventures and a constantly stimulated encouragement to have more of the goods considered essential for happiness. Eudemonism and sybaritism are becoming more popular. Hedonistic values are increasingly being portrayed in the mass media, and less and less talk about illness and suffering, which by modern man are often perceived as irrational evil colliding with the promoted utopian and hedonistic image of human existence. The article attempts to present the role of the disease, especially the impact of pain, suffering and dysfunction of the human body on human existence and its relationship to transcendence. Differentiated views on suffering were discussed based on the works by representatives of atheistic and theistic existentialism. The significance of illness in human life was described and the reasons for the depreciation of the values related to this experience were pointed out. In addition, based on the analysis of the publications by the authors addressing the issue of suffering, the examples depicting illness as the foundation for significant existential changes are presented, which confirms the essential role of suffering as opportunity for spiritual development and integration with transcendence. Differences in attitudes towards illness and suffering related to the belief in or lack of God, as well as connections in the actions taken, observed both in believers and atheists in the reorganization of the world of values in the face of the experienced crisis were also presented. In reference to examples from the literature, positions regarding the approaching death adopted by the suffering people were presented, as well as the role of the family and social environment in supporting terminally ill people in a dignified end of life. Attention was paid to the role of spiritual support in the suffering experienced during a conscious goodbye to life, which is much more important - according to the authors of the article - than only the pharmaceutical alleviation of physical suffering.

PL

Współczesna kultura masowa charakteryzuje się promowaniem kultu ciała, wygody, doznawania przyjemności, życia pełnego ekscytujących przygód i ciągle pobudzaną zachętą posiadania kolejnych dóbr uznawanych za niezbędne i dające szczęście. Popularność zyskuje eudajmonizm i sybarytyzm. Wartości hedonistyczne coraz częściej zajmują naczelne miejsce w środkach masowego przekazu, natomiast coraz mniej mówi się o chorobie i cierpieniu, które przez współczesnego człowieka bywają postrzegane najczęściej jako nieracjonalne zło kolidujące z promowanym utopijnym i hedonistycznym wizerunkiem ludzkiej egzystencji. W artykule podjęto próbę przedstawienia roli choroby, zwłaszcza wpływu bólu, cierpienia i dysfunkcji ludzkiego ciała na egzystencję człowieka oraz jego stosunek do transcendencji. W odwołaniu do przedstawicieli egzystencjalizmu ateistycznego i teistycznego ukazano zróżnicowane ujęcia cierpienia. Opisano znaczenie choroby w życiu człowieka oraz wskazano przyczyny dewaluacji wartości związanych z jej doświadczaniem. Ponadto, na podstawie analizy treści publikacji autorów podejmujących kwestie cierpienia, podano przykłady określające chorobę jako fundament istotnych egzystencjalnych przemian, potwierdzając istotną rolę cierpienia, jako możliwości rozwoju duchowego oraz integracji z transcendencją. Przedstawiono również różnice w postawach wobec choroby i cierpienia związane z wyznawaniem wiary w Boga lub jej brakiem, a także powiązania w podejmowanych działaniach obserwowane zarówno u osób wierzących jak i ateistów w reorganizacji świata wartości w obliczu doświadczanego kryzysu. W odwołaniu do przykładów z literatury zaprezentowano stanowiska wobec nadchodzącej i nieuchronnej śmierci przyjęte przez osoby cierpiące, przedstawiono także rolę rodziny i otoczenia społecznego we wsparciu osób terminalnie chorych w godnym zakończeniu życia. Zwrócono uwagę na rolę duchowego wsparcia w doznawanych cierpieniach w trakcie świadomego żegnania się ze światem żywych, znacznie istotniejszą – zdaniem autorów artykułu – niż jedynie farmaceutyczne uśmierzanie cierpień fizycznych.

13

Problem ideałów w twórczości i życiu Fiodora Dostojewskiego. Polemika z uwagami Lwa Szestowa

63%

Putała N.

Logos i Ethos

|

2021

|

vol. 56

|

issue 1

101-118

EN

In Shestov’s study of the work and life of Fyodor Dostoyevsky, Shestov presents the writer as a thinker who, together with his life experience, disposes of naive reference to ideals and gradually discovers the essence of the drama of human existence. Shestov, a critic of idealism and reason-based tradition, shows Dostoyevsky’s process of abandoning ideals as an act of philosophical courage and a way out of the limitations of rational discourse. At the same time, Shestov ignores the positive and cognitive function of reference to ideals, whereas Dostoyevsky distinguishes it despite the views attributed to him by Shestov, as the author observes.

PL

Lew Szestow w swoim studium nad twórczością i życiem Fiodora Dostojewskiego ukazuje pisarza jako myśliciela, który wraz z doświadczeniem życiowym wyzbywa się naiwnego odniesienia do ideałów i stopniowo odkrywa istotę dramatu ludzkiej egzystencji. Szestow – krytyk idealizmu i tradycji opartej na rozumie – pokazuje proces porzucania przez Dostojewskiego ideałów jako akt filozoficznej odwagi i wyjście z ograniczeń racjonalnego dyskursu. Przy tym Szestow pomija pozytywną, poznawczą funkcję odniesienia do ideałów, którą – zdaniem autorki – Dostojewski, wbrew przypisywanym mu przez Szestowa poglądom, zauważa.

14

Terapeutyczny fenomen pisania

63%

Błaszczyk M.

Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

|

2022

|

vol. 117

|

issue 1

175-182

EN

The review of: Pennebaker, James W., Joshua M. Smyth. Terapia przez pisanie [Opening Up by Writing It Down]. Tłum. Aleksandra Haduła. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2018.

15

Egzystencja i psychoterapia

63%

Błaszczyk M.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2021

|

vol. 55

|

issue 4

63-76

EN

The article presents a critical approach to Pasaże egzystencji. Strony psychoterapii i inne strony by Małgorzata Opoczyńska (Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019). It discusses the main theses presented in the dissertation and invites to a multifaceted, philosophical and psychological reflection on the problem of human existence.

16

Tropy myślenia religijnego w refleksji egzystencjalnej Miguela de Unamuno

63%

Jeszka A.

Studia Gdańskie

|

2020

|

vol. 47

113-129

EN

Miguel de Unamuno (1864-1936) is one of the most important Spanish philosophers of the turn of the 19th and 20th centuries. He belonged to the intellectual elite of writers and thinkers, called „Generación 98”, who criticizing political conformity and cultural stagnation, aspired to give a modern form to the socio-cultural life of Spain. The existentialist’s work focuses on the effort to find the sense of man’s being in the world, without the necessity to cross its boundaries. In his book „Del sentimiento trágico de la vida en los hombres y en los pueblos”, published in 1912 and considered to be his most important work, the Spanish philosopher points to the tension between rationalist attitude and faith, which is for man the only form of guarantee of existence after death. According to Unamuno, Transcendence is inscribed in every particular individual, and the circumstances of life and the desire for immortality awaken the „potential of eternity” inherent in man. However, the spiritual and material composition of a human being makes it impossible to gain absolute certainty as to the subsistence of „conscious self” after death. The clash between reason and the volitional desire of immortality, between intellect and heart, existence and nothingness becomes the cause of the sense of the tragedy of life („el sentimiento trágico de la vida”). The main purpose of life is to satisfy the vital „hunger for eternity”, which is the essence of faith in God.

PL

Miguel de Unamuno (1864-1936) należy do najważniejszym filozofów hiszpańskich przełomu XIX i XX wieku. Współtworzył intelektualną elitę pisarzy i myślicieli, nazywanych „Generación 98”, którzy krytykując konformizm polityczny i marazm kulturowy pretendowali do nadanianowoczesnego kształtu życiu społeczno-kulturalnemu Hiszpanii. Twórczość egzystencjalisty koncentruje się na wysiłku odnalezienia sensu bycia człowieka w świecie, bez konieczności przekraczania jego granic. W uważanym za najważniejsze dzieło „Del sentimiento trágico de la vida en los hombres y en los pueblos” z 1912 roku ukazuje napięcie, jakie zachodzi między postawą racjonalistyczną a wiarą, będąca dla człowieka jedyną formą gwarancji pośmiertnego istnienia. Według Unamuno to konkretna jednostka jest nosicielem Transcendencji, a okoliczności życia i pragnienie nieśmiertelności, rozbudzają „potencjał wieczności”, tkwiący w człowieku. Duchowo-materialna kompozycja istoty ludzkiej uniemożliwia jednak zdobycie absolutnej pewności, co do zachowania „ja-świadomego” po śmierci. Zderzenie między rozumem a wolitywnym pragnieniem nieśmiertelności, intelektem i sercem, egzystencją i nicością staje się przyczyną poczucia tragiczności życia („el sentimiento trágico de la vida”). Głównym celem życia jest zaspokojenie witalnego „głodu wieczności”, który stanowi istotę wiary w Boga.

17

Dialektyka ciszy i milczenia

63%

Błaszczyk M.

Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

|

2020

|

vol. 108

|

issue 1

217-224

18

Problem tożsamości istoty ludzkiej jako bytu trwającego w czasie

63%

Debowski J.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

|

2008

|

issue 14

19

Dostojewski o człowieku. Rec.: Michał Kruszelnicki, Dostojewski. Konflikt i niespełnienie. Warszawa 2017

63%

Błaszczyk M.

Pamiętnik Literacki

|

2021

|

vol. 112

|

issue 4

253-257

PL

Praca stanowi krytyczne omówienie książki Michała Kruszelnickiego zatytułowanej „Dostojewski. Konflikt i niespełnienie”. Celem naszym jest, po pierwsze, przybliżenie zasadniczych tez stawianych przez autora; po wtóre natomiast – zaproszenie do namysłu nad egzystencjalną wymową twórczości Dostojewskiego.

EN

The paper presents a critical approach to „Dostojewski. Konflikt i niespełnienie” by Michał Kruszelnicki (2017). Its goal is, firstly, to describe the basic theses presented in the dissertation; and secondly – to invite to discussion focused on the existential interpretation of Dostoevsky’s works.

20

On Some Anthropological Foundations of Spirituality

63%

Jastrzębski A. K.

Verbum Vitae

|

2020

|

vol. 37

|

issue 2

381-390

PL

Biorąc pod uwagę dzisiejszy rozwój rozumienia pojęcia duchowości, niezwykle ważny staje się opracowanie uniwersalnych fundamentów antropologicznych dla duchowości. Można je znaleźć w klasycznym metafizycznym rozumieniu ludzkiego umysłu. Z praktycznego punktu widzenia duchowość wyraża się w sposobie myślenia i zachowania ludzi. Aby lepiej zrozumieć antropologiczne podstawy duchowości, zbadamy dwa sposoby odkrywania rzeczywistości: intuicję bytu i intuicję dobra. Analiza tych egzystencjalnych intuicji pozwoli nam lepiej zrozumieć problemy dotyczące duchowości z jej autotranscendentym dynamizmem.

EN

Taking into account today’s progression towards a more complete notion of spirituality, the development of its universal, anthropological foundations are of vital importance. These roots can be found in the classical metaphysical understanding of the human mind. From a practical point of view, spirituality expresses itself in the ways in which people think and behave. To better understand the anthropological underpinnings of spirituality, we first examine two distinct ways of discovering reality: intuition of being and intuition of good. Looking at these intuitions will then give us a better understanding of the issues pertaining to spirituality characterized by a self-transcending dynamism.

Refine search results

Filozoficznie o samotności

Wobec pytania o sens ludzkiej egzystencji

O buncie w twórczości Alberta Camusa

Estetyzacja etyki - projekt Michela Foucaulta w polemice z dorobkiem oświecenia

Egzystencjalna aplikacja dogmatu na przykładzie Thomasa Mertona

Personalistyczny wymiar “Tajemnicy” w eseju „El secreto de la vida” Miguela de Unamuno

Spór o Filozofię hermeneutyczną [Włodzimierz Lorenc, "Filozofia hermeneutyczna. Inspiracje, klasycy, radykalizacje", Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2019]

Perspektywa antropologiczna a etyczny dynamizm życia według Marii Zambrano

Argumenty na nieistnienie Boga wobec teo-ontologii trynitarnej

Kształtowanie cywilizacji osoby jako warunek bezpieczeństwa człowieka na początku XXI wieku

Tomáša Halíka koncepcja wiary religijnej

Egzystencjalna rola choroby

Problem ideałów w twórczości i życiu Fiodora Dostojewskiego. Polemika z uwagami Lwa Szestowa

Terapeutyczny fenomen pisania

Egzystencja i psychoterapia

Tropy myślenia religijnego w refleksji egzystencjalnej Miguela de Unamuno

Dialektyka ciszy i milczenia

Problem tożsamości istoty ludzkiej jako bytu trwającego w czasie

Dostojewski o człowieku. Rec.: Michał Kruszelnicki, Dostojewski. Konflikt i niespełnienie. Warszawa 2017

On Some Anthropological Foundations of Spirituality