Search results

1

Na dnu strani? Nejezikovne prevajalske opombe v izbranih prevodih novele Balada o trobenti in oblaku Cirila Kosmača

100%

Grošelj Robert G.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2017

|

vol. 8

|

issue 1

181-203

PL

Przypisy tłumacza w serbskim, rosyjskim, polskim i niemieckim przekładzie opowiadania Balada o trobenti in oblaku (pl. Ballada o trąbce i obłoku) słoweńskiego pisarza Cirila Kosmača różnią się zarówno pod względem formalnym, jak i z uwagi na zawarte w nich treści: przypisy w serbskim, rosyjskim i polskim przekładzie to przypisy dolne, w przekładzie niemieckim — końcowe. ze względu na zawarte w nich treści wyróżnia się serbski przekład, gdyż nie zawiera tzw. przypisów niejęzykowych — nieodnoszących się do samego języka. Tego typu przypisów, dotyczących elementów historycznych, mitologicznych, geograficznych oraz przedmiotów użytkowych, również w pozostałych omawianych przekładach jest stosunkowo niewiele — najwięcej w polskim przekładzie (osiem), mniej w rosyjskim (sześć) i niemieckim (cztery). Brak tego typu przypisów w tłumaczeniu serbskim wskazuje na większą bliskość XX-wiecznych serbskich i słoweńskich realiów społeczno-kulturowych. mimo to przypisy tłumaczy w omawianych przekładach opowiadania C. Kosmača można uznać za wielofunkcyjną technikę translatorską: z jednej strony stanowią one paratekst w funkcji objaśniającej, który ma pomóc odbiorcy sekundarnemu zrozumieć dane konteksty (również te mniej znaczące), z drugiej natomiast służą zachowaniu treści oryginału; dzięki nim w tekście ujawnia się sam tłumacz i jego szerszy społeczno-kulturowy horyzont. Jednocześnie analiza przypisów wskazuje na złożone i konkurencyjne względem siebie relacje istniejące między przypisami i innymi technikami translatorskimi, zarówno w perspektywie pojedynczego, wybranego przekładu, jak i wszystkich omawianych tu razem.

EN

The translator’s notes in the Serbian, Russian, Polish, and German translations of the novella Balada o trobenti in oblaku (The Ballad of the Trumpet and the Cloud), written by a Slovenian writer, Ciril Kosmač, differ with regard to their formal and content features: the Serbian, Russian, and Polish translations contain footnotes; the German translation, on the other hand, has endnotes; content-wise, among the analysed texts, the Serbian translation occupies a special position, being the only one without the non-linguistic notes. The number of all the non-linguistic notes, explaining historical, mythological, geographical elements and everyday items, is relatively low — the Polish translation has eight such explicative notes, the Russian translation six and the German one has four; their absence in the Serbian translation may be a result of a higher socio-cultural proximity between Serbia and Slovenia in the 20th century. Despite their low number, the non-linguistic translator’s notes appear to be a very complex translation technique in the analysed translations ot Kosmač’s novella: on the one hand, they represent explanatory paratexts, added to facilitate the target reader’s comprehension of different text elements (even with a low narrative importance); on the other hand, however, they also enable the preservation of the source-text elements, contributing in such a way to the source-text orientation; translator’s notes are also a channel through which the translator and his wider socio-cultural background enter the target text in a more explicit way. The analysis of particular translations and their comparison has revealed also an intricate competition between translator’s notes and other translation techniques.

2

Ruina, ruiny, rujnować. Delimitacja jednostek i charakterystyka pojęć

80%

Kruk D.

Poradnik Językowy

|

2023

|

vol. 807

|

issue 8

18-32

EN

The aim of this article is the delimitation and semantic analysis of language units represented in the contemporary Polish language by the forms ruina (a ruin), ruiny (ruins), rujnować (to ruin). The text is situated in the steam of structuralist linguistics, and more specifically in reduction semantics. The outcome of the conducted analysis is the identification of both verbal units in the form of [ktoś] zrujnował [kogoś], [ktoś] zrujnował się na [coś], [ktoś] zrujnował [coś], [ktoś] obrócił [coś] w ruinę and nominal units in the form of ruiny [czegoś], as well as three expressions associated with the form ruina, namely the specific noun ruina and the abstract nouns ruina [kogoś] and ruina [czegoś]. The author describes the semantic propertied of the distinguished lexemes and formulates an explication of the notions assigned to them.

PL

Celem artykułu jest delimitacja i analiza semantyczna jednostek języka reprezentowanych we współczesnej polszczyźnie przez kształty ruina, ruiny, rujnować. Tekst sytuuje się w nurcie językoznawstwa strukturalistycznego, a dokładnie w obrębie semantyki redukcyjnej. Rezultatem przeprowadzonej analizy jest wyodrębnienie jednostek zarówno czasownikowych o kształcie [ktośi] zrujnował [kogośj], [ktośi] zrujnował się na [cośj], [ktośi] zrujnował [cośj], [ktośi] obrócił [cośj] w ruinę, jak i rzeczownikowych o kształcie ruiny [czegośi], a także trzech wyrażeń związanych z postacią ruina, a mianowicie rzeczownik konkretny – ruina oraz rzeczowniki abstrakcyjne - ruina [kogośj] i ruina [czegośj] Autorka opisuje właściwości semantyczne wyróżnionych leksemów oraz formułuje eksplikacje pojęć do nich przyporządkowanych.

3

On the methods of explication and paraphrase in W.V. Quine’s philosophy

80%

Kosecki A., Kosecki A.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2020

|

issue 1

4

Writing History Today: a Short Analysis of Paul Veyne’s “L’empire gréco-romain”

80%

Falkowski T.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2010

|

vol. 40

5

Inżynieria pojęciowa a metoda eksplikacji

80%

Kosecki A.

Roczniki Filozoficzne

|

2022

|

vol. 70

|

issue 3

251-272

EN

Herman Cappelen in his book Fixing language (2018) proposed a project within conceptual engineering according to which what we revise in concepts is their intension and extension. He undertook a polemic with the ideas in concept engineering according to which we appeal to functions and purposes when revising. In the first part of this paper I describe the aforementioned discussion. In doing so, I refer to Amie Thomasson’s article “A Pragmatic Method for Normative Conceptual Work” (2020). Next, I attempt to defend positions that refer to functions and purposes in conceptual revision. For this purpose, I refer to Michael Prinzing’s article „The Revisionist’s Rubic: Conceptual Engineering and Discontinuity Objection” (2018). In the second part of the article, I intend to describe the method of explication as one of the methods by which we perform conceptual revision. I turn my attention to the explication used by Quine. He proposes to focus when explicating on what function a concept serves.

PL

Herman Cappelen w książce Fixing language (2018) zaproponował projekt w ramach inżynierii pojęciowej, w myśl którego to, co rewidujemy w pojęciach, to ich intensja i ekstensja. Podjął on polemikę z koncepcjami w inżynierii pojęciowej, zgodnie z którymi przy rewizji odwołujemy się do funkcji i celów. W pierwszej części artykułu opisuję wspomnianą dyskusję. W realizacji tego zamiaru korzystam z odwołań do artykułu Amie Thomasson „A Pragmatic Method for Normative Conceptual Work” (2020). Następnie podejmuję próbę obrony stanowisk odwołujących się przy rewizji pojęciowej do funkcji i celów. W tym celu odnoszę się do artykułu Michaela Prinzinga „The Revisionist’s Rubic: Conceptual Engineering and Discontinuity Objection” (2018). W drugiej części artykułu opisuję metodę eksplikacji jako jedną z metod, za której pomocą dokonuje się rewizji pojęciowej. Zwracam uwagę na eksplikacje stosowaną przez Quine’a, który proponuje skupić się przy eksplikacji na funkcjach, jakie pełnią pojęcia.

Refine search results

1 Historyka Studia Metodologiczne

1 Poradnik Językowy

1 Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

1 Przekłady Literatur Słowiańskich

1 Roczniki Filozoficzne

2 Kosecki A.

1 Falkowski T.

1 Grošelj Robert G.

1 Kruk D.

1 2023

1 2022

1 2020

1 2017

1 2010

Na dnu strani? Nejezikovne prevajalske opombe v izbranih prevodih novele Balada o trobenti in oblaku Cirila Kosmača

Ruina, ruiny, rujnować. Delimitacja jednostek i charakterystyka pojęć

On the methods of explication and paraphrase in W.V. Quine’s philosophy

Writing History Today: a Short Analysis of Paul Veyne’s “L’empire gréco-romain”

Inżynieria pojęciowa a metoda eksplikacji