Search results

1

„Kobietą jestem – i tylko... kobietą chcę zostać do zgonu”. Wokół szkicu Gabrieli Zapolskiej „W sprawie emancypacji”

100%

Samborska-Kukuć D.

Pamiętnik Literacki

|

2023

|

vol. 114

|

issue 4

65-82

PL

Kluczowym zagadnieniem podjętym w artykule jest kontrowersyjna wymowa szkicu publicystycznego Gabrieli Zapolskiej „W sprawie emancypacji”, który powstał jako reakcja na obroniony na Sorbonie doktorat lekarki Karoliny Szulcówny. W tekście tym wyraziła pisarka swoje życiowe credo: „Kobietą jestem – i tylko... kobietą chcę zostać do zgonu”, przekonując czytelników „Kuriera Warszawskiego” do tezy o niezmienności uwarunkowanych biologicznie, religijnie i kulturowo zasad rządzących podziałem ról ze względu na płeć. Gloryfikując mężczyzn i aprobując ich wyższość nad kobietami, tym ostatnim wyznaczyła miejsce w kręgu rodzinnym, jako żonom i matkom, odbierając im możliwość wyższej edukacji i znaczenia poza wąskim kręgiem familijnym. Szkic, już kilkakrotnie komentowany przez badaczy, został w artykule poddany ponownej interpretacji, opatrzonej nowymi kontekstami.

EN

The key issue discussed in the paper is a controversial significance of Gabriela Zapolska’s journalistic sketch “W sprawie emancypacji” (“About Emancipation”), composed as a reaction to a medicine doctor Karolina Szulcówna’s doctoral dissertation defended in the Sorbonne. In the text, Zapolska formulated her life credo: “Kobietą jestem – i tylko... kobietą chcę zostać do zgonu [I am a woman and I only... want to remain a woman until my death],” convincing the readers of “Kurier Warszawski” (“Warsaw Courier”) to believe into invariability of biologically, religiously and culturally sanctioned principles that govern the sex-dependent roles. Glorifying males and approving their superiority over females, she places women within family circle and deprives them of the possibility of higher education as well as of any importance outside family sphere. Zapolska’s sketch, to this day commented several times, is here subject of yet another interpretation equipped with new contexts.

2

Medialny obraz praktycznej realizacji emancypacji żołnierzy-kobiet i funkcjonariuszy-kobiet w grupach dyspozycyjno-mundurowych

100%

Kalaman M. R., Kalaman M. A.

Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka

|

2017

|

issue 4

123-148

PL

Równouprawnienie kobiet i mężczyzn w Polsce jest faktem niezaprzeczalnym oraz wynikającym tak z przepisów ustawy zasadniczej i wydanych na jej podstawie przepisów, a także odpowiednich regulacji międzynarodowych. W grupach dyspozycyjno-mundurowych, postrzeganych dotychczas jako typowo męskie – zarówno w odniesieniu do kryteriów zawodowych, jak i kierowniczych, problematyka równości płci zagościła tak naprawdę po 1989 r. Grupy te wzbogacone o udział kobiet w ich strukturach włączyły się w nurt równouprawnienia, tym bardziej że obecność w nich kobiet stała się faktem coraz bardziej zauważalnym. Ich pojawienie się spowodowało tym samym potrzebę uruchomienia działalności emancypacyjnej w tych grupach. Wiedza z tego zakresu rzadko jednak przenika do powszechnej świadomości, prasy czy też literatury, dlatego też w wielu przypadkach jedynym źródłem informacji w tym obszarze są media, głównie elektroniczne. Zamiarem autora była próba skonstruowania, w miarę kompletnego, obrazu tej działalności w grupach dyspozycyjno-mundurowych o te właśnie media.

EN

Equality between men and women in Poland is undeniable and is in line with the provisions of the Constitution of the Republic of Poland and regulations issued under it, and relevant international regulations. In disposable uniform groups that have so far been perceived as typically male, and in terms of both professional and managerial criteria, the issue of gender equality has, in fact, emerged after 1989. These groups, enriched by the participation of women in their structures, Equality, especially since the presence of women in them became a fact more and more noticeable. Their emergence caused the need to start emancipation activities in these groups. Knowledge in this field rarely, however, penetrates universal consciousness, the press or literature, and in many cases the only source of information in this area is the media, mainly electronic. The author’s intention will be to try to construct a complete picture of emancipatory activity in disposition groups based on these media and to show their relation to this problem.

3

Wpływ przemysłu filmowego Hollywood na wizerunek kobiet w latach 30. XX wieku

84%

Drozdowski A.

TECHNE. Seria Nowa

|

2021

|

issue 7

135-155

EN

The 1930s were a period of the golden age of Hollywood and the furtheremancipation of women. The film industry played an important role in the development of new possibilities of creating one’s own image, which not only promoted, but above all shaped and exploited them. The Hollywood movie industry has joined forces with manufacturers of ready-made clothing and cosmetics to take advantage of new mass production opportunities. The market was flooded by a wave of clothes and products inspired by the film creations of stars or their image. In order to steer consumers’ choices, texts that helped women define their type of beauty were published in the film and women’s press. The images of movie stars, who often advertised various brands in the discussed period, were typified in a similar way. The main ambassadors of saidchange were silver screen stars such as Joan Crawford and Bette Davis. Their photos adorned the covers of magazines around the world, and journalists reported on their beauty and original lifestyle. The film industry has developed a specific image of a confident woman, wearing spectacular outfits. However, it was not the only model proposed in the 1930s. In the era of modernism, Parisian tailors were inspired by the achievements of antiquity to make their clients look like ancient deities. The woman, according to Vionnet or Chanel, was refined and cool. The aesthetics offered by the most famous French fashion houses, however, was sublime, it appealed to women not only of means, but also with a sophisticated taste. Thus, the described trends collided: the eroticized, kitschy image of Hollywood stars, clashed with the distinguished style of a Parisian high society lady. Despite significant differences, in the 1930s an aesthetic was developed that was a synthesis of both paths. The glamor category drew from both images equally. This term refers to a woman who is mysterious and haughty on the one hand, full of cool elegance, associated with power and deity, but what she hides is female sensuality and something provocative.

PL

Lata 30. to okres złotej ery Hollywood oraz postępującej emancypacji kobiet. Ważną rolę w rozwoju nowych możliwości kreowania własnego wizerunku odegrał przemysł filmowy, który nie tylko je propagował, ale przede wszystkim kształtował i eksploatował. Przemysł filmowy w Hollywood, korzystając z nowych możliwości w zakresie masowej produkcji, połączył swoje siły z producentami gotowej odzieży oraz kosmetyków. Rynek zalała fala ubrań i produktów inspirowanych filmowymi kreacjami gwiazd albo ich wizerunkiem. W celu sterowania wyborami konsumentów w prasie filmowej i kobiecej publikowano teksty pomagające kobietom określić swój typ urody. Podobnej typizacji ulegały wizerunki gwiazd filmowych, które w omawianym okresie często reklamowały różne marki. Głównymi ambasadorkami zmian były gwiazdy srebrnego ekranu, takie jak Joan Crawford czy Bette Davis. Ich fotografie zdobiły okładki czasopism na całym świecie, a dziennikarze rozpisywali się na temat ich urody i oryginalnego stylu bycia. Przemysł filmowy wykształcił określony wizerunek kobiety pewnej siebie, zadbanej i przebierającej w spektakularnych kreacjach. Nie był to jedyny z proponowanych w latach 30. wzorców. W dobie rozwoju modernizmu paryscy krawcy inspirowali się dorobkiem starożytności, aby upodobnić swoje klientki do antycznych bóstw. Kobieta według Vionnet czy Chanel była dystyngowana i chłodna. Estetyka proponowana przez najsłynniejsze francuskie domy mody była jednak wysublimowana, trafiała do kobiet nie tylko o określonej zasobności portfela, ale również wyrobionym guście. Doszło więc do zderzenia opisywanych tendencji: rozerotyzowany, ocierający się o kicz wizerunek gwiazd Hollywood zderzał się z dystyngowanym stylem paryskiej damy z wyższych sfer. Mimo znacznych różnic, w latach 30. ukształtowała się jednak estetyka będąca syntezą obu dróg. Kategoria glamour czerpała z obu wizerunków po równo. Określenie to odnosi się bowiem do kobiety, która jest z jednej strony tajemnicza i wyniosła, pełna chłodnej elegancji, kojarząca się z potęga i bóstwem, jednak tym, co ukrywa, jest kobieca zmysłowość i coś prowokacyjnego.

4

Dyskusje o wpływie wojny na emancypację kobiet w prasie kobiecej dwudziestolecia międzywojennego

84%

Sierakowska K.

Dzieje Najnowsze

|

2021

|

vol. 53

|

issue 1

41-53

EN

The text attempts to present how the Great War’s impact on emancipation processes and changes in the relationship between the genders were seen in the women’s press. An analysis was conducted of the series of articles by Cecylia Walewska entitled ‘The differentiation of the female type after the war’, published in the weekly Bluszcz in 1927; the series has been confronted with other voices appearing in the interwar press and with the realities of life at that time.

PL

Tekst zawiera próbę odpowiedzi na pytanie, jak na łamach prasy kobiecej dwudziestolecia międzywojennego widziano wpływ Wielkiej Wojny na procesy emancypacyjne i zmianę relacji między płciami. Analizie poddano cykl artykułów Cecylii Walewskiej, pt. Zróżniczkowanie się typu kobiecego po wojnie, publikowanych na łamach „Bluszczu” w 1927 r. Skonfrontowano je z innymi głosami pojawiającymi się w prasie międzywojennej oraz z realiami ówczesnego życia.

5

Otto Weininger: mizogin i profeminista?

84%

Wojnicka K.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2016

|

issue 1(6)

39-58

PL

Otto Weininger, austriacki filozof z przełomu XIX i XX wieku, jest autorem pracy, która w swoim czasie odbiła się szerokim echem zarówno w kręgach naukowych, jak i literackich, stając się jedną z najpoczytniejszych prac eksplorujących tematykę kobiecości i męskości. Lektura Płci i charakteru wpłynęła nie tylko na twórczość Jamesa Joyce’a i Augusta Strindberga oraz myśl Ludwiga Wittgensteina, ale stała się także ważną pozycją dla krytyczek feministycznych, odkrywających w pracy Weiningera pokłady mizoginii i antyfeminizmu, charakterystyczne dla współczesnej mu epoki. Uważna lektura Płci i charakteru wskazuje jednak, że obok niewątpliwej mizoginii autora charakteryzowało też specyficzne spojrzenie na sytuację kobiet, które to spojrzenie w wielu momentach uznać można za bardzo progresywne i spójne z postulatami myśli (pro)feministycznej. W związku z tym celem niniejszego eseju jest próba odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu idee Weiningera potwierdzają zarzuty o jego silnej postawie mizoginistycznej, ale także, czy i na ile jego poglądy czynią z niego profeministę.

EN

Otto Weininger, Viennese philosopher from the turn of XIX and XX century, is the author of the book Sex and character which revolutionised scientific and artistic milieus of his epoch. It became one of the most popular scientific work exploring the nature of femininity and masculinity. However, Sex and character not only influenced James Joyce and August Strindberg works or Ludwig Wittgenstain’s philosophy. It also inspired a number of feminist critiques to explore and analyse antifeminism and misogyny characteristic for Weininger and the whole fin de siècle epoch. Nonetheless, aside undoubted misogyny, Weininger’s analyses and ideas regarding the position of women in the society, might be interpreted as rather progressive and can be comparable with (pro)feminist movements’ claims. Therefore, the main aim of this paper is to investigate to what extend Weininger’s work expresses his misogynous approach but also, to what extend his ideas can be defined as profeminist.

6

W gorsecie czy w surducie? Strój w dziewiętnastowiecznym dyskursie emancypacyjnym

84%

Stachura-Lupa R.

Perspektywy Kultury

|

2023

|

vol. 43

|

issue 4/2

89-106

EN

The paper illustrates the relationship between women’s clothing and the processes of modernization in the 19th century Europe. The author focuses on the discourse of emancipation and women who, like the French writer George Sand and a group of her Polish followers, broke away from the traditional image of women and adopted masculine clothing. In Poland, the interpretation of Sand’s lifestyle, characterized by her preference for masculine clothing, posed a challenge to her first biographers, who associated the author of Indiana with Frederic Chopin. A woman in a frock coat with a cigar or pipe in her hand was seen by opponents of emancipation as a troublemaker seeking applause. She discredited not only herself, but also the idea of emancipation. Accusations of seeking attention and cheap sensation were accompanied by charges of a sexual-erotic nature: shamelessness, licentiousness, and moral decay. Eliza Orzeszkowa knew and appreciated Sand’s work. She herself avoided talking about her private life. In Kilka słów o kobietach (1870, A Few Words On Women), the essay which was fundamental to the further development of the emancipation movement in Poland. She criticized the troublemakers, bluestocking and lioness women, who reduced the idea of equality to behaviour that violated social norms. In her emancipation program, she advocated respect for the family and marriage, and moral and ethical standards.

PL

Artykuł ukazuje związek między strojem kobiecym a procesami modernizacyjnymi zachodzącymi w Europie w XIX wieku. Autorka koncentruje się na dyskursie emancypacyjnym i kobietach, które tak jak francuska pisarka George Sand i grono jej polskich naśladowczyń zrywały z tradycyjnym wizerunkiem kobiety i zakładały męskie stroje. W Polsce z interpretacją stylu życia Sand, noszącej męską garderobę, nie radzili sobie jej pierwsi biografowie, piszący o autorce Indiany w związku z Fryderykiem Chopinem. Kobieta w surducie, z cygarem lub fajką w ręku w ocenie przeciwników emancypacji była awanturnicą, szukającą poklasku. Kompromitowała nie tylko siebie, ale i ideę emancypacyjną. Do oskarżeń o szukanie atencji i taniej sensacji dochodziły zarzuty o podłożu seksualno-erotycznym: o bezwstydności, rozwiązłości, zgniliźnie moralnej. Eliza Orzeszkowa znała i ceniła twórczość Sand. Sama unikała mówienia o swoim życiu prywatnym. W Kilku słowach o kobietach (1870), rozprawie fundamentalnej dla dalszego rozwoju ruchu emancypacyjnego w Polsce, krytyce poddała awanturnice, sawantki i kobiety lwice, które ideę równouprawnienia sprowadzają do zachowań naruszających społeczne normy. W swoim programie emancypacyjnym opowiedziała się za poszanowaniem rodziny, małżeństwa i norm moralno-obyczajowych.

7

Narody i polityka. Studia ofiarowane profesorowi Jerzemu Tomaszewskiemu, pod red. A. Grabskiego i A. Markowskiego, Żydowski Instytut Historyczny – Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa: 2010, ss. 384

67%

Bartnik A.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2012

|

vol. 2

|

issue 2

311-315

8

New Perspectives on Europe from 1914 to 1945

43%

Carls A.-C., Carls S. D.

Tematy i Konteksty

|

2018

|

vol. 13

|

issue 8

407-414

PL

Tragiczne wydarzenia z lat 1914–1945 zostały przypieczętowane dwoma wojnami. Uznaje się je za część procesu, który rozpoczął się podczas Rewolucji Francuskiej i był przejawem dążenia do kontrolowania świata w imię postępu. Owa tendencja uwidaczniała się na trzech płaszczyznach i obejmowała kontrolę umysłów poprzez rewolucję naukową i oświecenie, kontrolę natury poprzez eksploatację zasobów naturalnych i rewolucję przemysłową oraz kontrolę nad światem poprzez kolonizację. Konflikty wywołane tymi dążeniami zakończyły się manichejską konfrontacją dobra i zła, która doprowadziła do najszlachetniejszego i najokrutniejszego ludzkiego zachowania, zamkniętego w lustrzanych odbiciach. Europa została po prostu uwięziona między zniszczeniem a odrodzeniem. Połączone razem – moc zabijania i moc uzdrawiania – stanowiły o tożsamości ówczesnej Europy. Niemożliwe jest pisanie o Europie XX wieku bez zwracania uwagi na teraźniejszość. Podwójna tragedia wojny i ludobójstwa, której doświadczyła Europa w latach 1914–1945, spowodowała jej upadek, cofnięcie się „do zera” w rozwoju cywilizacyjnym. Był to wiek przemiany w historii Europy, która odegrała kluczową rolę w kształtowaniu dzisiejszej Europy. Dotknęła ona Europę tak głęboko, że dzisiejsza dynamika cywilizacyjna wciąż jest postrzegana przez tamten pryzmat i słownictwo tego okresu. Nadal jest miarą, której używamy do określenia i zmierzenia spektrum politycznego oddziaływania z „lewego” na „prawy”. Towarzyszy temu poczucie winy, że zniszczenie krajów i łamanie praw człowieka nie zostało jeszcze w pełni odpokutowane. Nasza próba wyjścia poza przeszłość ujawnia tylko szerokość i głębokość traumy, którą przeżyły trzy poprzednie pokolenia. Ocenie niezliczonych poważnych lub zupełnie drobnych incydentów towarzyszą emocje, które wciąż znajdują się w zbiorowej pamięci. Dopiero gdy minie okres rozliczenia, tylko wtedy, gdy pamięć uwolni się z emocji, możliwa będzie pełna historyczna synteza. Badania prowadzone przez współczesnych historyków nie służą temu, by ożywić przeszłość, ale by złagodzić emocje, jakie niosą, i by pielęgnować zdrową, uzdrawiającą rekonstrukcję przeszłości. Cel ten można osiągnąć tylko wtedy, gdy cała historia zostanie opowiedziana z godnością i uczciwością. Taki szacunek jest niezbędny w naszym wieku, gdzie pragnienie sensacji jest często wykorzystywane ze szkodą dla historycznej obiektywności. Ponadto, obecnie wiele problemów polaryzacyjnych zagraża sprawiedliwości społecznej i demokracji. Populizm, terroryzm instytucjonalny, łamanie praw człowieka i zagraniczna interwencja w „niespokojnych” krajach rzeczywiście mają głębokie korzenie. Czytanie teraźniejszości w świetle przeszłości należy wykonywać ostrożnie, z uznaniem dla równowagi między ciągłością a zmianą.

EN

Europe from War to War, 1914–1945 started as an attempt to document topics left blank in most textbooks dealing with twentieth century Europe. It ended up being a thoroughly researched, comprehensive study of the first half of the century. Its original structure features parallel chapters within each chronological section (1914–1919, 1929–1939, 1939–1945). Each section contains two chapters that deal with international and domestic matters. Chapters are organized topically. In the chapters focusing on international affairs, military and diplomatic issues are considered in their complementarity, and the technological and global dimensions of each conflict are highlighted. In chapters dealing with domestic matters, economic, political, demographic, and social developments are dealt with a systematic fashion. As a result of the consistent coverage of topics, the continuum of history reverberates throughout the book.Europe from War to War, 1914–1945 highlights topics that are seldom handled in comprehensive studies of the time period, such as: the contributions of the colonies to European powers in both world wars; interwar projects for European unification; the role of Scandinavian, Iberian, and Balkan countries; the role of religion; trans-national feminism; the demographics of minorities, emigration and refugees; the impact of both world wars on initiatives such as relief efforts, international labor regulation, and public health. Modernization, a key theme throughout the chapters dealing with domestic developments, is examined through five criteria: political change (democracy, human rights, political participation and liberal measures), demographic change (refugees, resettlements, migrations, and growth), economic progress (industrial modernization, agricultural reforms and labor legislation), social policies (welfare, professional mobility, public health, and women’s advancement), and urban development (urban planning, transportation). A separate chapter deals with cultural developments from 1914 to 1945; it provides an integrating perspective on the period’s momentous changes.

Refine search results

1 Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

1 Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka

1 Dzieje Najnowsze

1 Pamiętnik Literacki

1 Perspektywy Kultury

1 Studia Żydowskie. Almanach

1 TECHNE. Seria Nowa

1 Tematy i Konteksty

1 Bartnik A.

1 Carls A.-C.

1 Carls S. D.

1 Drozdowski A.

1 Kalaman M. A.

1 Kalaman M. R.

1 Samborska-Kukuć D.

1 Sierakowska K.

1 Stachura-Lupa R.

1 Wojnicka K.

2 2023

2 2021

1 2018

1 2017

1 2016

1 2012