Search results

1

Czy naprawdę „bezwolny świat"? Kwestia wolnej woli w literaturze popularnonaukowej na przykładzie tekstu Azima F. Shariffa i Kathleen D. Vohs — Is It Really "The World Without Free Will"?

100%

Jach Ł., Lamża Ł.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

|

2016

|

issue 22

75-89

PL

Ustalenia naukowe wywierają coraz większy wpływ na życie współczesnych ludzi, jednak wraz z rosnącym znaczeniem systemu naukowego zwiększa się także ryzyko powstawania zniekształconych wyobrażeń na temat aktualnego stanu nauki oraz tego, co zostało przez nią jednoznacznie rozstrzygnięte. W związku z powyższym, badacze w przekazach kierowanych do szerokiego grona odbiorców zobligowani są nie tylko do klarownego, ale także ostrożnego prezentowania swoich ustaleń. Zalecenie to w szczególności odnosi się do problemów, których korzenie tkwią w dyscyplinach pozanaukowych. Należy do nich m.in. kwestia istnienia wolnej woli, podjęta przez A.F. Shariffa i K.D. Vohs w artykule pt. Bezwolny świat. W publikacji tej pojawiło się kilka uproszczeń, które w niniejszym tekście omówiono w oparciu o ustalenia z zakresu psychologii, fizyki oraz filozofii nauki. Ponadto wskazano problemy powstałe w momencie ekstrapolowania wyników badań naukowych dotyczących wolnej woli na sposoby jej ujmowania, pojawiające się w innych niż naukowy subsystemach społecznych.

2

W obronie panpsychizmu. Uwagi polemiczne do tekstu Roberta Poczobuta „Panpsychizm a teoria emergencji: Leibniz vs Popper”

75%

Jarocki J.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2018

|

issue 1

3

„Systemizm” Mario Bungego : współczesna postać materializmu

75%

Twardowski M.

Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej

|

2015

|

issue 22

315-332

EN

Materialism is a family of naturalistic ontologies, according to which matter is the only material of all reality. One of the modern proponents of the materialistic doctrine is an philosopher Mario Bunge. According to his version of materialism, called emergentist materialism or, shortly, „systemism”, all material entities are divided into at least five qualitatively different complementary levels: physical, chemical, biological, social and technical. Accordingly these levels correspond to several types of matter: physical, chemical, animated, social and technical. „Systemism” was inspired by the ideas of the Hungarian biologist and philosopher, Ludwig von Bertalanffy’ general system theory. „Systemism”, according to the author's intention, should avoid the simplifications of physicalism, as well as the ambiguity of dialectical materialism. The system materialism is a specific view of the world, the axis of which being emergentism. Emergentism accepts the formation of qualitatively new forms and properties as a result of interactions between the elements of a given system. The opposite concept to the concept of emergence is submergence, which means the loss of one or more of the properties of an entity or system because of its metamorphosis into something else. System materialism („Everything is related to some other things”) is a middle path between the two extreme directions: holism („Everything is related to all other things”) and atomism („Everything follows its own way”). In his explanation of systems, Bunge dissociates himself from naive reductionism („Just explain the whole with the knowledge you have about the elements”), while recommending that a strategy of moderate reductionism („You can reduce anything that just might be reduced, but without ignoring the diversity and emergence” ). In the center of the materialistic system ontology is the thesis that there are no absolutely isolated things: everything works together with (some) others. Together they form coherent systems.

4

Panpsychism and emergentism, or the gradation of mystery

75%

Dombrowski M., Dombrowski M.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2019

|

issue 3

5

Józefa Życińskiego koncepcja ewolucyjnego emergentyzmu

63%

Pabjan T.

Tarnowskie Studia Teologiczne

|

2012

|

vol. 31

|

issue 2

EN

Emergetism is a theory which explains the mechanism of evolutionary development of nature by stipulating that in complex natural systems on the higher levels of complexity there appear some functions and properties that can not be reduced to and accounted for by functions and properties of the lower levels of complexity. It is therefore the theory of emergence – which stands for some special way the complex systems arise (emerge) from a multiplicity of their relatively simply components. The idea of evolutionary emergentism appears in the philosophical writings of Joseph Życiński in the context of a discussion on the possibility of creating a interpretation of evolutionary processes in which biological theory of evolution could be combined in a coherent way with a theological doctrine about God, the creator of the universe. This paper presents the main ideas and opinions Życiński formulated about this theory; the first part of it contains some basic characterization of emergetnism, the second one compares the notions of emergence and of supervenience; the third one concerns some theological interpretation of this two notions.

6

Czy społeczeństwo może uczyć się z doświadczenia? Problem podmiotowości społeczeństwa

38%

Giza A.

Zarządzanie Publiczne / Public Governance

|

2014

|

issue 3(29)

72-85

PL

Termin „społeczeństwo” powszechnie używany jest jako podmiot różnego rodzaju twierdzeń: „społeczeństwo zmierza w stronę…”, „społeczeństwo nie ufa politykom” itp. Na poziomie teoretycznym przeważa jednak indywidualizm zarówno w wymiarze ontologicznym („społeczeństwo” jest jedynie złożeniem jednostkowych działań), jak i metodologicznym. Przy pewnej opcji teoretycznej możliwe jest jednak ujęcie społeczeństwa jako intencjonalnego, sprawczego podmiotu zdolnego do budowania struktur samowiedzy i poddającego refleksji swoje działania. W artykule dyskutowane są konsekwencje przyjęcia „nastawienia intencjonalnego” (intentional stance) w badaniu społeczeństwa.

EN

The term “society” is usually used as the subject of various statements: “society tends to…”, “society does not trust politicians”, etc. Theoretically, however, individualism prevails both ontologically (“society” is a complex of individual actions) and methodologically. However, there exists a theoretical stance that considers society as an intention-driven agent, a self-reflective subject able to build the structures of self-knowledge. The paper discusses the consequences of adapting the “intentional stance” in the study of society.

Refine search results

2 Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

1 Humanistyka i Przyrodoznawstwo

1 Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej

1 Tarnowskie Studia Teologiczne

1 Zarządzanie Publiczne / Public Governance

1 Dombrowski M.

1 Giza A.

1 Jach Ł.

1 Jarocki J.

1 Lamża Ł.

1 Pabjan T.

1 Twardowski M.

1 2019

1 2018

1 2016

1 2015