Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  etatism
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Etatism of the economy of the Second Polish Republic in the period of parliamentary democracy: conditions, stages, evaluation (part 2: 1923–1926)

100%
Luszniewicz J.
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace
|
2018
|
issue 4 (36)
65-84
EN
The article constitutes the second part of the study analysing the development of the public sector in the economy of the Second Polish Republic in the period from the regaining of independence in November 1918 to the coup of May 1926. The first part, published in the previous issue, concerned the period of 1918–1923. The second part presents the etatist policy of the last years of parliamentary democracy, in particular, the policy implemented by the government of Władysław Grabski which was formed in December 1923. This government, functioning until November 1925, has markedly contributed to the further growth of the state sector through, inter alia, the reform of treasury monopolies, reorganization of commercial banking and activation of investments in industry and infrastructure. The strengthening of the etatist tendencies which took place in 1923–1925 also impacted on the policy of the government of Aleksander Skrzyński, which was operating from November 1925 to April 1926. The conclusion of the article is the claim that the state sector in the economy of the Second Polish Republic in 1918–1926 was undergoing the process of continuous growth.
2
Publication available in full text mode
Content available

Stefan Starzyński. Polityka gospodarcza w świetle etosu niepodległościowego: niezależna gospodarka, silne państwo i rządy pracy

63%
Szulczewski G.
Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy
|
2019
|
vol. 57
243-258
PL
W artykule przedstawiono losy życiowe Stefana Starzyńskiego w kontekście wypracowanej przezeń koncepcji polityki gospodarczej. Starzyński był wielkim patriotą, w czasie zaborów zaangażowanym w działalność konspiracyjną, najpierw samokształceniową, a potem – wojskową. W trakcie obrony niepodległości i kształtowania granic państwa pracował w administracji wojskowej, a od 1920 roku jako oficer uczestniczył również w walkach z Armią Czerwoną. Następnie zajmował wysokie stanowiska w rządzie II RP, w tym w Ministerstwie Skarbu. Ten okres życia Stefana Starzyńskiego wpłynął na skrystalizowanie się jego poglądów na politykę gospodarczą, które określa się mianem etatyzmu. W artykule przedstawiony został program tej koncepcji, opracowany pod kierownictwem Starzyńskiego przez liczną grupę polityków, ekonomistów i działaczy społecznych, zwaną Pierwszą Brygadą Gospodarczą. Istota etatyzmu odnosiła się do silnej roli państwa w gospodarce w wymiarze regulacyjnym, inwestycyjnym, walutowym, podatkowym, celnym i kredytowym. W artykule wskazano również, że same poglądy Starzyńskiego na gospodarkę i rolę państwa kształtowały się nie tylko pod wpływem pracy w Ministerstwie Skarbu, lecz także w ramach polemik z liberałami i reprezentantami przemysłu i handlu. W podsumowaniu zwrócono uwagę na aktualność wielu elementów programu polityki gospodarczej Starzyńskiego w czasie dekompozycji światowego porządku gospodarczego. Wskazano też, że powierzone zadania wykonywał zawsze w sposób sumienny i nie brak mu było inwencji. W ostatecznej konkluzji przedstawionej w artykule autor dochodzi do wniosku, że była to postać wielkiego formatu, potrafiąca szlachetnie, sprawnie i efektywnie działać dla dobra RP. Dowodzi tego oryginalna koncepcja polityki gospodarczej, jaką po sobie pozostawił.
EN
The article presents the life story of Stefan Starzyński. He was a great patriot during the partitions engaged in underground activity, first self-education and then military. During the defense of Independence and shaping the borders, he worked in the military administration and in 1920 he also participated in battles with the Red Army as an officer. Then he held high positions in the government of the Second Polish Republic, including the Ministry of Treasury. This period of Stefan Starzyński’s life influenced the crystallization of his concept of economic policy, which was classified as the etatism. The article presents the program of etatism, developed under the direction of Starzyński by a large group of politicians, economists and social activists called the First Economic Brigade. The essence of the etatism included the strong role of the state in the economy in the form of regulation, investment, tax, customs and credit. The article also indicates that Starzyński’s views on the economy and the role of the state were shaped not only on the basis of the work at the Ministry of Treasury, but also a polemic with liberals and representatives of industry and trade. The summary highlights the relevance of many elements of Starzyński’s economic policy program during the decomposition of the global economic order. It is also pointed out that Stefan Starzyński always performed the entrusted tasks in a reliable manner and there was no lack of involutions. In the final conclusion presented in the article, the author concludes that it was a great format figure capable of nobly, efficiently and effectively acting for the good of the Republic of Poland. He left behind the original concept of economic policy.
3
Publication available in full text mode
Content available

Etatism of the economy of the Second Polish Republic in the period of parliamentary democracy: Conditions, stages, evaluation (Part 1: 1918–1923)​

63%
Luszniewicz J.
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace
|
2018
|
issue 3 (35)
35-60
PL
Artykuł jest częścią opracowania analizującego rozwój sektora państwowego w gospodarce Drugiej Rzeczypospolitej w okresie przed zamachem majowym 1926 r. Celem jest rozstrzygnięcie – wobec rozbieżnych stanowisk w literaturze przedmiotu – czy w okresie demokracji parlamentarnej tendencja etatystyczna narastała w sposób ciągły czy podlegała okresowym wahaniom. Podstawę weryfikacyjną stanowią szacunki procentowego udziału własności państwowej w majątku narodowym ogółem. Pierwsza część opracowania obejmuje zagadnienia ogólne (kwestie pojęciowe, tło międzynarodowe, uwarunkowania wewnętrzne, formy międzywojennego etatyzmu) oraz analizę przyrostu własności państwowej w Drugiej Rzeczypospolitej w latach 1918–1923 w wyniku przejęcia obiektów gospodarczych należących przed 1914 r. do państw zaborczych (Austro-Węgier, Niemiec, Rosji) i różnych form etatyzmu z czasów kształtowania państwowości, wojen o granicę, przestawiania gospodarki na tory pokojowe, problemów koniunkturalnych i walutowych itp.
EN
The article is part of a study analysing the development of the state sector in the economy of the Second Polish Republic before the May coup d’état in 1926. The aim is to resolve – in the light of divergent positions presented in the literature on the subject – whether during the period of parliamentary democracy the etatist tendency was growing continuously or was subject to periodic fluctuations. The verification basis is an estimation of the percentage share of state ownership in total national wealth. The first part of the study covers general issues (concepts, international background, internal conditionings, forms of inter-war etatism) and analysis of the increase in state ownership in the Second Polish Republic in 1918–1923, resulting from the acquisition of economic entities belonging to the partitioning countries (Austro-Hungary, Germany and Russia) before 1914 and various forms of etatism in the subsequent periods of: shaping the statehood of the country, during the war for borders, the economy after the war, cyclical and monetary problems, etc.
4
Publication available in full text mode
Content available

Poglądy ekonomiczne przedstawicieli szkoły krakowskiej

63%
Zagóra-Jonszta U.
Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy
|
2019
|
vol. 57
259-269
PL
Mianem szkoły krakowskiej określano ekonomistów, którzy związani byli ze środowiskiem ekonomicznym Krakowa. Przewodniczył im profesor Adam Krzyżanowski z Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1921 r. założyli oni Towarzystwo Ekonomiczne, które miało propagować wiedzę ekonomiczną w społeczeństwie oraz walczyć z nadmierną ingerencją państwa w życie gospodarcze. Poglądy szkoły krakowskiej w dużym stopniu kształtowały opinię publiczną, a jej przedstawiciele cieszyli się dużym autorytetem w społeczeństwie. W artykule podjęto próbę syntetycznego przedstawienia stanowiska krakowskich ekonomistów wobec najważniejszych zagadnień dotyczących: etatyzmu, polityki monetarnej oraz podatkowej. Zwrócono uwagę na ich ocenę z punktu widzenia założeń liberalizmu ekonomicznego. Przegląd publikacji krakowskich ekonomistów wyraźnie wskazuje na konserwatywne, neoklasyczne podejście do zagadnień gospodarczych. Zgodnie z duchem liberalnym przedstawiciele szkoły krakowskiej krytykowali szkodliwość rzekomo zbyt daleko posuniętego etatyzmu, zbyt wysokie podatki, które jednak nie skutkowały wzrostem dochodu fiskalnego oraz politykę monetarną rządu, prowadzącą do inflacji, a następnie do hiperinflacji markowej. Nie zgadzali się również z polityką Władysława Grabskiego, premiera i ministra skarbu, który dokonał reformy walutowej bez pomocy zagranicy i nie czekając na zrównoważenie budżetu. Uważali, że należało najpierw doprowadzić do równowagi w budżecie, a następnie zaciągnąć pożyczkę stabilizacyjną na umocnienie złotego. Krytycznie odnosili się do polityki deflacyjnej w latach wielkiego kryzysu gospodarczego, chociaż początkowo ją akceptowali. Stosując metodę analizy źródeł uzupełnioną metodą opisu i porównawczą, wykorzystano oryginalne teksty krakowskich ekonomistów.
EN
The term Cracow school relates to economists who were associated with the economic environment of Krakow. Prof. Adam Krzyżanowski from the Jagiellonian University chaired them. In 1921, they founded the Economic Society, which was supposed to promote economic knowledge in a society and fight against excessive state interference in economic life. The views of the Cracow school shaped public opinion to a large extent, and its representatives enjoyed great authority in a society. The article attempts to synthetically present the attitude of Kraków’s economists to the most important issues: etatism, monetary and tax policy. Attention was drawn to their evaluation from the point of view of the assumptions of economic liberalism. The review of publications by Cracow economists clearly indicates a conservative, neoclassical approach to economic issues. According to the liberal spirit, representatives of the Cracow school criticized the harmfulness of allegedly too far-reaching etatism, too high taxes, which, however, did not result in an increase of fiscal income and monetary policy of the government, leading to inflation and then to mark’s hyperinflation. They also disagreed with the politics of Władysław Grabski. They believed that first it was necessary to balance the budget, and then to take a stabilization loan to strengthen the zloty. They criticized deflation policy in the years of the great economic crisis, although initially they accepted it. Using the method of a source analysis supplemented by the description and comparison method, the original texts of Cracow economists were used.
5
Publication available in full text mode
Content available

Teoria gospodarstwa narodowego w myśli ekonomicznej Stanisława Głąbińskiego

63%
Kornaś J.
Studia Ekonomiczne. Gospodarka, Społeczeństwo, Środowisko
|
2018
|
issue 1/2018 (2)
57-66
EN
The article is dedicated to the reconstruction of selected aspects of economic thought of Stanisław Głąbiński. It includes such key economic categories of this economist and politician as „national economy” and its structure, economic role of the state and characteristics of the „national economic policy” assumptions, considered jointly as a desirable and developmental model of the economic system of Poland in the interwar period.
PL
Artykuł poświęcony został rekonstrukcji wybranych aspektów myśli ekonomicznej Stanisława Głąbińskiego. Obejmuje ona takie kluczowe kategorie ekonomiczne tego ekonomisty i polityka, jak: „gospodarstwo narodowe” i jego strukturę, ekonomiczną rolę państwa oraz charakterystykę założeń „narodowej polityki ekonomicznej”, traktowane łącznie jako pożądany i rozwojowy model ustroju gospodarczego Polski w okresie międzywojennym.
6
Publication available in full text mode
Content available

Rola państwa i prawa w systemie Adama Smitha

51%
Lubiński F.
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
|
2019
|
issue 67
125-152
PL
The dominant contemporary interpretation of Adam Smith’s thought endeavors to show his anti-state attitude. According to this interpretation, Smith, as the father of economics would also be an opponent of state interference in the activity of private entities. The purpose of this work is a comprehensive presentation of the social system described by a Scottish philosopher. This task is accomplished by drawing attention to Smith’s views on the state and the law, as well as on his participation in the creation of an area of knowledge known then as political economy. In order to reconcile the seemingly inconsistent views presented in Smith’s most famous works, the main subject of this analysis are the less frequently studied Lectures on Jurisprudence. This book, which offers Smith’s views on the role of the state and law, is the key to the correct reading of the thesis put in Theory of Moral Sentiments and An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations. The social system emerging from these works referred to by Smith as the civil government, can in retrospect be regarded as the progenitor of liberal democracy. The state and the law play a vital role in the economic life of this system.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.