Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  etyka prawnicza
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Artykuł analizuje film Inherit the Wind (“Kto sieje wiatr”) z 1960 r. w reżyserii Stanleya Kramera według scenariusza inspirowanego wydarzeniami tzw. „małpiego procesu Scopesa”, który odbył się w 1925 r. w Dayton, Tennessee (USA). Twórcy dzieła dość swobodnie potraktowali motyw kontrowersyjnego „procesu stulecia”, proponując widzowi, zamiast historycznej dokładności, alegorię politycznych wydarzeń lat 50. XX w. w USA a zarazem uniwersalne studium skutków instytucjonalizacji ideologiczno-religijnego fundamentalizmu. Ponadczasowość obrazu Kramera można upatrywać jednak także w kontekście jego pozytywnego zaangażowania w kształtowanie etyki prawniczej. Osią fabuły filmu jest zderzenie postaci prawniczych, nawiązujących do rzeczywiście biorących udział w małpim procesie wybitnych jurystów swojej epoki: Williama Jenningsa Bryana oraz Clarenca Darrowa. Film Kramera przedstawia pozytywny wzorzec prawnika w osobie obrońcy – adwokata Drummonda, kontrastując go z anty-bohaterem – wspierającym oskarżenie prawnikiem i politykiem Bradym. Rekonstrukcja filmowych osobowości Drummonda i Brady’ego przeprowadzona została z perspektywy etyki cnót z wykorzystaniem egzemplarystycznej teorii moralnej Lindy Trinkaus Zagzebski, która pozwala na uzyskanie pełniejszego obrazu wykreowanych postaci niż w przypadku deontycznej oceny słuszności moralnej ich poszczególnych czynów.
PL
W ontologii społecznej Neila MacCormicka centralne miejsce zajmuje pojęcie instytucji. Charakterystyczne dla niej jest pojęcie normatywnego jądra instytucji, które pozwala odróżnić daną instytucję na tle innych instytucji życia społecznego. Na normatywne jądro instytucji składają się: zbiór wartości przez nią realizowanych oraz zbiór praktyk społecznych. Analiza etyki zawodowej przez pryzmat ontologii społecznej Neila MacCormicka pozwala wyodrębnić jądro normatywne tej instytucji, co może być obiecujące poznawczo z kilku powodów. Po pierwsze – perspektywa instytucjonalna może być pomocna przy rozwiązaniu problemu legitymizacji władzy prawników opartej na sformalizowanych kodeksach etycznych. Po drugie, ustalenie centralnych dla grupy zawodowej zbioru wartości i praktyk ułatwi uczestnikom danej praktyki na wybór właściwego sposobu postępowania. Po trzecie, identyfikacja normatywnego jądra zawodów prawniczych pozwoli na ustalenie zakresu ingerencji w samorządność zawodów prawniczych.
EN
In Neil MacCormick’s social ontology, the most important concept is ‘institution’. It is characterised by the notion of the institution’s normative core, which distinguishes the given institution from other institutions of social life. The normative core of an institution consists of a collection of values realised by it and a set of social practices. An analysis of professional ethics according to Neil MacCormick’s social ontology allows us to distinguish the normative core of this institution, which may be cognitively promising for several reasons. First of all, the institutional perspective may be helpful in solving the problems with justifying a lawyer’s power, which is based on formalized ethical codes. Secondly, establishing a central set of professional values and practices will make it easier for participants of the given practice to choose the right course of action. Thirdly, identifying the normative core of legal professions will allow us to determine the extent of interference in the self-government of legal professions.
PL
Poza krótkim wprowadzeniem na temat filozofii prawa, jaką jest amerykański realizm prawny, w pracy zostały przedstawione rola i etyka prawnika w ujęciu Karla Nickersona Llewellyna. Poglądy tego amerykańskiego realisty prawnego opatrzone są komentarzem autora wraz z próbą ich przeniesienia na grunt polski. Przy tym szczególnie osobliwe jest to, iż zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem prawnik nie ma możliwości odmowy podjęcia się obrony sprawy, w której słuszność nie wierzy. Prawo każdego człowieka do uczciwego procesu wydaje się tutaj mieć bezwzględne pierwszeństwo nad tym, co adwokatom i radcom prawnym dyktuje sumienie i to nawet przy założeniu, że w praktyce będzie się to czasem odbywało kosztem tego, iż poszczególne sprawy, z powodu braku wiary w ich słuszność, będą prowadzone przez pełnomocników procesowych w sposób nie do końca optymalny.
EN
Apart from a short introduction to the movement known as American Legal Realism, this paper describes the role and ethics of the lawyer as viewed by Karl Nickerson Llewellyn. The author invokes some of Llewellyn’s outlooks and comments upon them, revealing their timeless character and highlighting the pertinent Polish peculiarities. Some of these peculiarities may seem slightly astonishing, particularly the lack in Poland of the ethical principle which prescribes that a lawyer should believe in his or her client’s case. According to Polish law, the principle that everyone should be assured a fair trial (hearing) appears to be second to none and someone’s conscience is no argument against denying the defense of a case that seems unworthy of being won.
PL
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie teorii etyki prawniczej Davida Lubana. W zaproponowanym przeze mnie odczytaniu projekt amerykańskiego filozofa prawa można rozrysować za pomocą trzech wymienionych w tytule filarów: moralnej oceny czynów, podmiotowości oraz moralnej odpowiedzialności. W ich świetle wyłania się stanowisko D. Lubana, postulujące zachowanie odrębności jednostki jako wykonawcy roli prawnika wobec struktury instytucjonalnej. W związku z tym działanie prawnika powinna charakteryzować sytuacja niepokoju związana z pytaniem: jak mam postąpić? Główną osią projektu D. Lubana jest krytyka stanowiska standardowego zakładającego zasadę niezależności moralności instytucjonalnej od moralności społecznej oraz indywidualnej. Zasada neutralności zakłada, że moralność roli zawodowej powinna ograniczać się do wymiaru instytucjonalnego. Takie rozstrzygnięcie zapobiec ma (zwłaszcza w przypadku zawodu adwokata) indywidualnej ocenie zachowania klienta, czy też – szerzej – wykonywaniu roli według własnego uznania.
EN
The purpose of this paper is to present the theory of legal ethics by David J. Luban. The reading of this American philosopher’s project I would like to propose focuses around the three pillars mentioned in the title: the moral evaluation of acts, subjectivity, and moral responsibility. Luban’s theory postulates maintaining the autonomy of an individual performing a lawyer’s role in relation to the institutional structure. Therefore, a lawyer’s activity should be characterised by anxiety and questions ‘what should I do?’ The main axis of Luban’s project is criticism of the standard view supporting the principle that institutional morality is independent of social or individual morality. The principle of neutrality assumes that the morality of a professional role should be limited to the institutional dimension. Such an approach is supposed to prevent (especially in case of an attorney) any individual assessments of the client’s behaviour, or – in a broader sense – performing the professional role at one’s own discretion.
EN
The article investigates the multidimensional phenomenon of legal ethics, whose complexity justifies looking for adequate tools for its systematization in philosophy. An attempt is made to characterize a number of aspects of legal ethics in the perspective of Paul Ricoeur’s “little ethics” (French: la petite éthique). The concept makes it possible to order the reflection on the phenomenon of ethics in, among others, the teleological and deontological dimensions, as well as in the intrapersonal (i.e. within a person), interpersonal, and institutional (corporate) dimensions. The article also refers to the question of the textual dimension of legal ethics, including the co-conditioning of the substance of the codes of ethics and the personal “text of action” of a barrister, legal advisor, etc. This provides context for discussing the question of the dialectic of the prescriptive and descriptive aspects of codes of ethics on the basis of Ricoeur’s narratological considerations against a broader background of the dispute between cognitivism and noncognitivism.
PL
Przedmiotem analizy podjętej w artykule jest wielowymiarowość zjawiska etyki prawniczej. Stopień złożoności powyższego fenomenu powoduje, iż uzasadnione staje się poszukiwanie adekwatnych narzędzi filozoficznych, umożliwiających jego systematyzację. W tekście próba charakterystyki szeregu aspektów etyki prawniczej podjęta jest w perspektywie „małej etyki” (oryg. la petite éthique) Paula Ricoeura. Koncepcja Ricoeura pozwala uporządkować refleksję nad zjawiskiem etyki prawniczej, inter alia w wymiarze teleologicznym i deontologicznym oraz w wymiarze intrapersonalnym (wewnątrzosobowym), interpersonalnym oraz instytucjonalnym (korporacyjnym). W artykule podnosi się także kwestię wymiaru tekstualnego etyki prawniczej, w tym współwarunkowania treści kodyfikacji etycznej i osobistego „tekstu działania” adwokata, radcy, etc. W tym kontekście na gruncie rozważań narratologicznych Ricouera dyskutowana jest kwestia dialektyki aspektu preskryptywnego i deskryptywnego kodyfikacji etycznej, na szerszym tle sporu kognitywizmu z nonkognitywizmem.
PL
Za przejaw aktualności filozofii prawa Gustava Radbrucha uznaje się̨ zazwyczaj teoretyczne zainteresowanie i praktyczne zastosowanie jego poglądów na zagadnienia prawa haniebnego, ustawowego bezprawia odmowy jego stosowania przez organy władzy publicznej, w szczególności przez sądy, znane pod określeniem „formuły Radbrucha”. Główną tezą artykułu jest to, że można wskazać inne oprócz formuły Radbrucha elementy jego filozofii prawa, które zachowują aktualność́ i obecne są̨ w dzisiejszych dyskusjach dotyczących samego pojęcia prawa, jego obowiązywania oraz stosowania. Chodzi przede wszystkim o stanowiące podstawę myśli Radbrucha rozróżnienie pojęcia prawa (Rechtsbegriff) i idei prawa (Rechtsidee) oraz ich wzajemny stosunek. Rozwiązanie przyjęte w tym zakresie przez samego Radbrucha jest szeroko wykorzystywane w kręgu reprezentantów tzw. niepozytywistycznej koncepcji prawa, ale można mu przypisać́ także znaczenie bardziej ogólne, które przejawia się w problemie tzw. roszczenia do słuszności (Anspruch auf Richtigkeit). Roszczenie takie ma być́ elementem nie tylko samego prawa, ale wszelkich wypowiedzi prawniczych, w tym aktów stosowania prawa. Teza, której będę starał się bronić głosi, że spośród trzech interpretacji problemu owego roszczenia najlepsze uzasadnienie posiada ta, która odwołuje się nie tylko do słuszności porządku prawnego i aktów stosowania prawa, ale także do odpowiedzialności prawników i ich obowiązków zawodowych. Takie ujęcie bowiem najpełniej odpowiada na wyzwania stojące przed współczesnym prawem, które ma coraz bardziej sprofesjonalizowany charakter, a jednocześnie coraz bardziej narażone jest na zjawiska właściwe wszelkim sprofesjonalizowanym dziedzinom życia, w tym przede wszystkim zjawiska o charakterze kryzysowym. Poza zakresem rozważań́ pozostawiona jest kwestia, do jakiego stopnia interpretacja ta zgodna jest z poglądami samego Radbrucha, choć́ zasygnalizowanych zostanie kilka argumentów za tym, że jest to być́ może stopień wyższy niż̇ w przypadku pozostałych interpretacji.
EN
What is usually acknowledged as a topicality indication of Gustav Radbruch’s legal philosophy is the theoretical interest in and practical application of his ideas – known as the Radbruch’s formula – on abominable law, statutory non-law and the refusal to apply it by public authorities, the judiciary in particular. The article main argument is that we can point to other than Radbruch’s formula elements in his philosophy of law which are still applicable and present in the recent discussion on the concept of law itself, its validity and application. What this means is basic to Radbruch’s thought the distinction between the concept of law (Rechtsbegriff), the idea of law (Rechtsidee) and the relationship between the two. The solution accepted by Radbruch in this matter is very broadly applied by the representatives of the nonpositivist concept of law. However, the solution may be ascribed a more general meaning, which manifests itself in the ‘claim to correctness problem’ (Anspruch auf Richtigkeit). Such a claim has to be an element not only of law itself but also of all legal statements including acts of applying the law. The point I endeavour to defend is that out of the three interpretations of the claim to correctness problem, the one which refers not only to the correctness of legal order and law application acts, but also to lawyers’ professional obligations and responsibility is the best justified. This is because such a view most fully addresses the challenges of modern law, which has become increasingly professional in character, but on the other hand more prone to factors typical to fully professionalised walks of life – to critical factors especially. The question of how much the interpretation is compatible with Radbruch’s perspective, is beyond the scope of this analysis. However, some arguments suggesting higher degree of concordance will be presented.
PL
Artykuł zatytułowany „Praktyka orzecznicza organów dyscyplinarnych dotycząca przestrzegania reguł deontologicznych obejmujących stosunki adwokata z klientem odnoszące się do biegu jego sprawy” został sporządzony przy wykorzystaniu metody formalno-dogmatycznej oraz dogmatyczno-prawnej, z elementami metody historyczno-prawnej. Artykuł odnosi się do prawa dyscyplinarnego materialnego i procesowego. Za cel rozważań postawiono analizę reguł etycznych i odnoszących się do nich orzeczeń organów dyscyplinarnych. Analizowana materia należy do ważkich, bowiem ma znaczenie dla całego wymiaru sprawiedliwości, na co wskazują orzeczenia Sądu Najwyższego oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
EN
The article entitled “The jurisprudence of disciplinary bodies regarding the observance of deontological rules covering the relations of a lawyer with the client relating to the course of his case” was drawn up using the formal-dogmatic and dogmatic-legal method, with elements of the historical and legal method. The article refers to substantive and procedural disciplinary law. The aim of the considerations was to analyze the ethical rules and the decisions of disciplinary bodies relating to them. The analyzed matter is important, because it is important for the entire justice system, as shown by the rulings of the Supreme Court and the European Court of Human Rights.
EN
Unfortunately, today there is little Russian (and Polish) research dedicated to the analysis of the professional legal ethics in the Russian Federation and in the Republic of Poland. Nevertheless, this area of scientific research could be very useful for both countries because of the common history of these states. The article examines the existing research on the advocate’s independence in Russia and Poland, while providing an attempt to compare the methods of legal regulation of qualified legal assistance introduced at the present stage.
PL
Niestety niewiele jest dziś rosyjskich (i polskich) badań, które są poświęcone analizie profesjonalnej etyki prawniczej w Federacji Rosyjskiej i Rzeczypospolitej Polskiej. Badania takie mogą być bardzo przydatne dla obu krajów ze względu na wspólną historię tych państw. W pracy przeanalizowano istniejące badania nad niezależnością zawodu adwokata w Rosji i Polsce oraz podjęto próbę porównania współczesnych metod regulacji instytucji pomocy prawnej.
EN
The article indicates the reasons why in ethics the concept of truth finds a key place. The moral good is the good of man as a human being, and therefore must correspond to his rationality as the ability to know the truth about reality. Some concepts of contemporary legal ethics explicitly or indirectly reject this model of ethics, turning to the position of ethical subjectivism and replacing ethics with ethology (the theory of human moral convictions).
PL
W artykule wskazuje się powody, z uwagi na które w etyce pojęcie prawdy znajduje kluczowe miejsce. Dobro moralne to bowiem dobro człowieka jako człowieka, a zatem musi odpowiadać jego rozumności jako zdolności do poznania prawdy o rzeczywistości. Niektóre koncepcje współczesnej etyki prawniczej wprost lub pośrednio odrzucają te model etyki, przechodząc na pozycje subiektywizmu etycznego i zastępując etykę etologią (teorią ludzkich przekonań moralnych).
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.