Search results

1

Jak wydać wszystkie wiersze Juliusza Słowackiego? Rozważania nad edytorskim "kanonem" wierszy Słowackiego. Część I

100%

Troszyński M.

Colloquia Litteraria

|

2006

|

vol. 1

|

issue 1

84-102

PL

Artykuł podejmuje refleksję nad możliwymi sposobami wydania wierszy Słowackiego.

2

Problemy edytorskie związane z wierszem Juliusza Słowackiego "Dusza się moja zamyśla głęboko..."

100%

Trzcionka J.

Colloquia Litteraria

|

2006

|

vol. 1

|

issue 1

103-113

PL

Artykuł podejmuje problematykę edytorską wiersza Słowackiego "Dusza się moja zamyśla głęboko..."

3

"Anioł ognisty - mój anioł lewy..." Co by było, gdyby wiersz Słowackiego okazał się dłuższy?

88%

Szczeglacka-Pawłowska E.

Colloquia Litteraria

|

2006

|

vol. 1

|

issue 1

72-83

PL

Artykuł podejmuje problem edycji wiersza Słowackiego "Anioł ognisty - mój anioł lewy..." i związane z nią zagadanienia interpretacyjne.

4

Jak wydać "wszystkie" wiersze Juliusza Słowackiego?. Rozważania nad edytorskim "kanonem" wierszy Słowackiego. Część II

88%

Troszyński M.

Colloquia Litteraria

|

2007

|

vol. 2

|

issue 1/2

113-137

5

Autobiografie przepisywane – w ukryciu i z dystansu. Rec.: Artur Hellich, Gry z autobiografią: przemilczenia, intelektualizacje, parodie. Warszawa 2018

63%

Żurek Ł.

Pamiętnik Literacki

|

2021

|

vol. 112

|

issue 1

245-251

PL

Recenzja, omawiająca książkę Artura Hellicha „Gry z autobiografią: przemilczenia, intelektualizacje, parodie”, skupiona jest na rekonstrukcji zasadniczych założeń pracy (powojenny kontekst kultury polskiej wpłynął na wykształcenie się rozmaitych gier z konwencją zachodnioeuropejskiej autobiografii) oraz na opisie zastosowanej w niej metody interpretacji (jeden tekst czytany w szerokim kontekście całego pisarstwa danego autora).

EN

Discussing Artur Hellich’s book “Gry z autobiografią: przemilczenia, intelektualizacje, parodie” (“Plays with Autobiographies: Omissions, Intellectualisations, Parodies”), the review is focused on reconstructing the seminal assumptions of the work (Polish culture post-war context’s influence on the shaping of various plays with the convention of Western-European autobiography), and on the employed interpretive method (one text read in a broad context of an author’s entire output).

6

Otwarty świat. Addenda

63%

Żychliński A.

Praktyka Teoretyczna

|

2015

|

vol. 16

|

issue 2

278-295

EN

Author’s response to review essays of Laboratorium antropofikcji. Dociekania filologiczne by Przemysław Czapliński and Paweł Kaczmarski.

PL

Odpowiedź autora na eseje recenzyjne poświęcone książce Laboratorium antropofikcji. Dociekania filologiczne (2014).

7

„Wielbłąd w uchu igielnym” – czyli o potrzebie zintegrowanych badań filologiczno‑biblijnych

63%

Koziara S.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2023

|

issue 18

181-189

EN

The article deals with the problems of translation and interpretation of certain places in the biblical text. As a pretext for the considerations undertaken, the author used Tadeusz Szymański’s sketch published in the “Język Polski” magazine in the final years of the last century, in which the Cracovian Slavist proves that the translation of the pericope “about the camel and the eye of a needle”, found in all the synoptic gospels (Mt 19:24; Mk 10:25; Lk 18:25), is erroneous in the Polish translation‑biblical tradition. According to the author of the study, Tadeusz Szymanski’s sketch reveals both some misunderstandings and gives rise to the need for more integrated, philological and biblical research in the field of translation and biblical exegesis.

8

The Gravity of Reading. On (Possible) Coupling of Philology and Pedagogy

63%

Maliszewski K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

|

2020

|

issue 5

EN

The author of the text assumes that education conceived as a training brings too much damage to the individual and collective life to come to terms with it. He argues that the radicalization of the discourse on reading practice is needed. It is neither about establishing any universal schemes for the reading practices, nor about basing them in the particular scientific disciplines or the theoretical currents. Rather, it is about that existential reading must become the life-giving foundation of thinking about education. Against this background, it becomes possible to join philology and critical pedagogy. Both perspectives can learn from each other for the sake of educational change.

PL

Autor tekstu zakłada, że edukacja pojmowana jako szkolenie przynosi zbyt wiele szkód w życiu indywidualnym i zbiorowym, aby można się było z tym pogodzić. Stawia tezę, że potrzebna jest radykalizacja dyskursu dotyczącego praktyki czytania. Nie chodzi ani o ustalanie uniwersalnych schematów dla praktyk lekturowych, ani o ugruntowywanie ich w poszczególnych dyscyplinach naukowych czy nurtach teoretycznych. Chodzi raczej o to, że czytanie egzystencjalnie istotne musi stać się życiodajnym fundamentem myślenia o edukacji. Na tym tle możliwe staje się sprzężenie filologii i pedagogiki krytycznej. Obie perspektywy mogą się od siebie uczyć w trosce o edukacyjną zmianę.

9

Walory i niedostatki edycji tekstów staropolskich w XIX wieku. Przypadek poezji Jana Gawińskiego

63%

Głażewski J.

Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej

|

2020

|

vol. 26: ERRARE HUMANUM EST. BŁĘDY W BADANIACH HUMANISTYCZNYCH, ICH RODZAJE I KONSEKWENCJE

216-234

EN

The article is dedicated to the reception of knowledge of early poetry from the perspective of nineteenth-century editing of Old Polish texts. Using the history of the heritage of Jan Gawiński (seventeenth-century pastoral writer and epigrammatist) as example, the article traces the process of gradual transformation of his historical and literary image. Scholars responsible for the shaping of judgements on Polish literature would formulate epistemic opinions in line with the awareness of their times. The efforts of Enlightenment-era criticism focused on highlighting the pastoral strands of the work by Gawiński. The next generation of academics decided to concentrate on issues of source analysis, which is why the nineteenth century can be called a ‘century of editing’ of the poet from Wielmowice. The peculiar saturation of the book market with various editions of works by the author of Dworzanki (Court Ladies) started a process of absorption of the philologically prepared texts. One result of this phenomenon was an intensification of academic reflection on the poetry of Gawiński. Analysing nineteenth-century editions – even the ones not free from technical flaws – enables one to see the fundamental role of philology in historical literary research.

10

Recepcja tekstów kultury w erze postpisma. Analiza wybranych koncepcji

63%

Gwadera A.

Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy

|

2019

|

issue 4(58)

10–19

PL

W artykule podjęto próbę krytycznej analizy futurystycznej projekcji kultury przez pryzmat jej wytworów w zmieniającym się technologicznie społeczeństwie. W dobie powszechnej cyfryzacji notowany jest znaczący spadek czytelnictwa zarówno w Polsce, jak i na świecie. Badacze wśród przyczyn tego stanu rzeczy zgodnie wymieniają nowe media. Analiza fenomenu przestrzeni filmów, seriali i Internetu pozwoliła na stworzenie alternatywnej teorii odbioru tekstów kultury. Postawienie w centrum teorii fikcji (Arkadiusz Żychliński) oraz hipoteza ery postpiśmiennej, w której kluczowym elementem jest transfer przeżyć (Jacek Dukaj), stanowi próbę kreowania nowej humanistyki (lub też jej braku) wraz z jej elementami teoretycznymi i metodologicznymi. Alternatywne spojrzenie na przyszłość pozwala na krytyczną, quasi-filozoficzną analizę poczynań człowieka.

EN

The article attempts to critically analyse the futuristic projection of culture through the prism of its products in a technologically changing society. In the era of widespread digitisation, there is a significant decrease in readership, both in Poland and worldwide. Among the reasons for this, researchers unanimously mention new media. The analysis of the phenomenon of the space of films, series and the Internet allowed to create an alternative theory of the reception of cultural texts. Placing the theory of fiction (Arkadiusz Żychliński) and the hypothesis of the post-written era, in which the key element is the transfer of experiences (Jacek Dukaj) at the centre of the theory of fiction (Arkadiusz Żychliński) and the hypothesis of the post-written era, in which the key element is the transfer of experiences (Jacek Dukaj) is an attempt to create a new humanities (or the lack thereof) with its theoretical and methodological elements. An alternative view of the future allows for a critical, quasi-philosophical analysis of human actions.

11

Filologia doświadczalna Rec. książki Arkadiusza Żychlińskiego, „Laboratorium antropofikcji. Dociekania filologiczne”, Wydawnictwo IBL, Wydawnictwo Naukowe UAM, Warszawa 2014, ss. 389

63%

Jarzyna A., Uniwersytet Łódzki I. F. P., Anita Jarzyna – dr nauk humanistycznych r. a., anitajarzyna@gmail.com

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2015

|

vol. 04

PL

Artykuł jest obszernym omówieniem książki Arkadiusza Żychlińskiego pt. „Labo-ratorium antropofikcji. Dociekania filologiczne” (Warszawa 2014). Autorka podkreśla pionierski, zwłaszcza na gruncie polskiej humanistyki, charakter rozważań po-znańskiego germanisty, który odnosząc się do wybranych badań z zakresu zoologii, etologii, antropologii, rozważa możliwość uczynienia z filologii soczewki do namysłu nad antropogenezą. Wypracowywanej w ten sposób koncepcji przyświeca przede wszystkim myśl Martina Heideggera, przekonanego o nieredukowalnej różnicy między człowiekiem a zwierzęciem. Żychliński chce ową różnicę eksplorować za pośrednictwem fikcji; uczony przyjmuje, a poniekąd również wprowadza szerokie rozumienie tego pojęcia, którym obejmuje fabuły literackie, filmowe, serialowe oraz występujące w grach komputerowych. To one stają się owymi laboratoriami, w których eksperymentuje się z różnymi modelami życia, sposobami bycia człowiekiem (wyłącznie człowiekiem!). Autorka niniejszego omówienia dowartościowuje oryginalną koncepcję, wynikającą między innymi ze splotu studiów humanistycznych z naukami o życiu, jednocześnie wymienia szereg zastrzeżeń, jakie rodzą się, gdy czytać pracę Żychlińskiego z perspektywy krytycznych studiów nad zwierzętami.

EN

The article is a comprehensive overview of the book by Arkadiusz Żychliński, “Laboratorium antropofikcji. Dociekania filologiczne” (Warsaw 2014). Emphasised is the pioneering, especially in Polish humanities, character of reflections presented by the author, who, referring to selected research in zoology, ethology, and anthropology, considers the possibility of making philology the lens to reflect on anthropogenesis. The conceptis primarily inspired by Martin Heidegger, who was convinced of the irreducible difference between man and animal. Żychliński wants to explore this difference through fiction, introducing a broad understanding of the term, which includes narratives in literature, film, TV series and computer games. They become laboratories where experiments with different models of life, ways of being human (only human!) are carried out. The reviewer emphasises originality of the concept, resulting, inter alia, from combining humanistic studies with life sciences. She also lists a number of concerns that arise when if Żychliński’s work is read from the perspective of critical studies on animals.

12

Studium lektur Żywota człowieka poczciwego jako przyczynek do krytyki konstruktywistycznej teorii interpretacji

62%

Bohuszewicz P.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2019

|

vol. 53

|

issue 2

187-211

EN

The article is a “critical continuation” the constructivist theory of interpretation a literary work. The basic tool used for this purpose was an empirical analysis – a “reading study” three different interpretations of one work Żywot człowieka poczciwego by Mikołaj Rej. As a result, it turned out, that although the fundamental statements of constructivism are adequate to interpretation, the conclusions drawn from these claims are formulated too hastily.

PL

Artykuł stanowi tyleż krytykę, ile „krytyczną kontynuację” konstruktywistycznej teorii interpretacji dzieła literackiego. Podstawowym narzędziem, które posłużyło do tego celu, była empiryczna analiza - „studium lektury” - trzech różnych interpretacji jednego utworu, czyli Żywota człowieka poczciwego Mikołaja Reja. W jej efekcie okazało się, że choć zasadnicze twierdzenia konstruktywizmu są adekwatne względem interpretacji, to jednak wnioski przez samych konstruktywistów z tych twierdzeń wyciągane, są formułowane nazbyt pochopnie.

13

Textual meanders. “Diary 1954” by Leopold Tyrmand – a problem of not only a philological nature

62%

Pachocki D.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2019

|

vol. 55

|

issue 4

165-182

PL

W Instytucie Hoovera w Palo Alto przechowywana jest największa na świecie kolekcja rękopisów Leopolda Tyrmanda. Analiza tych materiałów daje podstawy do rozwiania pewnych wątpliwości dotyczących autentyczności jego Dziennika 1954. Panuje powszechne przekonanie, iż utwór ten jest oryginalnym dziennikiem, który został napisany w Polsce, co jest zgodne z prawdą. Jednak zanim został opublikowany, przeszedł różnego rodzaju modyfikacje (m.in. stylistyczne i kompozycyjne). Niezwykle ważką kwestią jest charakter zmian, na których zależało przyszłemu wydawcy. Lektura listów Tyrmanda dowodzi, że nie wszystkie modyfikacje były zgodne z jego wolą i że nie wszystkie zostały przez niego zainicjowane.

EN

The Hoover Institution at Stanford University holds the largest collection of manuscripts by Leopold Tyrmand in the world. An analysis of the materials stored at the Hoover Institution provides grounds for dissipating some doubts about the authenticity of his Diary 1954. Today, we are certain that Tyrmand’s work is an original diary that had been written in Poland. However, before it was published, it underwent various modifications (in terms of style, composition, and material). A very important issue is the kind of censorship made by the publishing house. The reading of Tyrmand’s letters proves that not all of the modifications were in accordance with his will, and that not all of them were initiated by him. Moreover, readers of the article will learn some facts about Tyrmand’s creative process and different variants of his works.

14

Zamykanie laboratorium.

51%

Czapliński P.

Praktyka Teoretyczna

|

2015

|

vol. 16

|

issue 2

242-254

EN

Review essay of Arkadiusz Żychliński’s book Laboratorium antropofikcji. Dociekania filologiczne (2014).

PL

Artykuł recenzyjny poświęcony książce Arkadiusza Żychlińskiego Laboratorium antropofikcji. Dociekania filologiczne (2014).

15

Tak powinna wyglądać filologia.

51%

Kaczmarski P.

Praktyka Teoretyczna

|

2015

|

vol. 16

|

issue 2

255-277

EN

Review essay of Arkadiusz Żychliński’s book Laboratorium antropofikcji. Dociekania filologiczne (2014).

PL

Artykuł recenzyjny poświęcony książce Arkadiusza Żychlińskiego Laboratorium antropofikcji. Dociekania filologiczne (2014).

16

Meandry filologii. Na marginesie lektury książki Jamesa Turnera, Philology. The Forgotten Origins of the Modern Humanities, Princeton 2014

51%

Opalińska M.

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

|

2015

|

issue 9

313-327

EN

This article is an outcome of a critical reading of a recently published book Philology. The Forgotten Origins of the Modern Humanities. Its author, James Turner, an American historian, outlines the origins and history of modern humanities. He shows that for many centuries philology was regarded as the pillar of the multi-layered humanities but lost its privileged status when individual branches started to acquire an independent status as distinct scholarly disciplines. Turner contests the widespread view that “information overload” was directly responsible for this course of development in the area of modern humanities. He argues that Renaissance scholars faced similar problems but solved tchem differently by applying technologies that helped to manage the fl ood of information. Thus, hyperspecialization, characteristic for modern humanities, is merely a cramping fi lter, which constrains knowledge rather than organizes it.

PL

Artykuł jest wynikiem krytycznej lektury opublikowanej niedawno książki Philology. The Forgotten Origins of the Modern Humanities. Jej autor, James Turner, amerykański historyk, przedstawia genezę i rozwój współczesnych nauk humanistycznych. Filologia, która przez kolejne stulecia uchodziła za królową humanistyki, utraciła swą uprzywilejowaną pozycję w momencie, gdy poszczególne gałęzie dziedziny podstawowej zaczęły wyodrębniać się w niezależne dyscypliny badawcze. Autor polemizuje z panującą powszechnie opinią, że ten kierunek rozwoju był nieuchronną konsekwencją nadmiaru informacji we współczesnej nauce. Argumentuje, że renesansowi humaniści, zmagając się z podobnym problemem, potrafi li rozwiązać go, stosując odpowiednie narzędzia i mnemotechnikę. Z tej perspektywy szczegółowa specjalizacja, charakterystyczna dla współczesnej humanistyki, zdaje się być niewygodnym filtrem, który ogranicza wiedzę zamiast ją porządkować.

17

Balaam’s she-ass and the coin in the fish’s mouth, or the problem of Biblical humour

51%

Gorzkowski A., Gorzkowski A.

Ruch Literacki

|

2019

|

issue 3

18

Co umożliwia księgozbiór filologa? Przypadek Stefana Szymutki

51%

Żurek Ł.

Forum Poetyki

|

2020

|

issue 22

52-65

EN

In the first part of the article, I demonstrate that private libraries of scholars in the humanities (including literary scholars) have still not become legitimate objects of study and explain the reasons behind it. In the second part of the article, I analyze a case study: Stefan Szymutko’s book collection. The analysis of notes, marks and flashcards found on the margins of books demonstrates that various types of pre-texts and “soft facts” allow scholars to expand their knowledge about Szymutko as an academic, literary critic, and writer.

PL

W pierwszej części artykułu badacz wykazuje, że biblioteki prywatne humanistów (w tym również badaczy literatury) wciąż nie stały się pełnoprawnym przedmiotem badań, oraz tłumaczy przyczyny takiego stanu rzeczy. Druga część artykułu to studium przypadku księgozbioru Stefana Szymutki, w którym przez analizę odnalezionych na marginesach książek zapisków, podkreśleń oraz fiszek z notatkami autor udowadnia, że różnego rodzaju przed-teksty czy „fakty miękkie” pozwalają znacząco poszerzyć wiedzę na temat literacko-naukowej działalności Szymutki.

19

Przyjemność przed-tekstu. Proces tekstotwórczy jako temat dla polskiego „literaturoznawstwa (w) przyszłości”

51%

Antoniuk M.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2017

|

issue 34

EN

Mateusz AntoniukJagiellonian University, CracowFaculty of PolishDepartment of 20th Century Polish LiteratureThis article concerns the theory and practice of a variety of approaches to the literary creative process. The main thesis is that scholarship of this kind – quite popular outside of Poland – may be seen as interesting proposition and simultaneously as a challenge for contemporary (and future) Polish literary criticism. The author argues that Polish genetic criticism stays in touch with both the “cultural turn” and the idea of the “return to the philology.” In conclusion, the category of the “trace” and its applicability for the purposes of genetic criticism is discussed. key words: genetic criticism, creative process, literary draft, cultural turn, philology, trace słowa klucze: krytyka genetyczna, proces twórczy, brulion utworu literackiego, zwrot kulturowy, filologia, ślad

PL

Mateusz AntoniukJagiellonian University, CracowFaculty of PolishDepartment of 20th Century Polish Literature This article concerns the theory and practice of a variety of approaches to the literary creative process. The main thesis is that scholarship of this kind – quite popular outside of Poland – may be seen as interesting proposition and simultaneously as a challenge for contemporary (and future) Polish literary criticism. The author argues that Polish genetic criticism stays in touch with both the “cultural turn” and the idea of the “return to the philology.” In conclusion, the category of the “trace” and its applicability for the purposes of genetic criticism is discussed. key words: genetic criticism, creative process, literary draft, cultural turn, philology, trace słowa klucze: krytyka genetyczna, proces twórczy, brulion utworu literackiego, zwrot kulturowy, filologia, ślad

20

Spór o istotę człowieka

45%

Kowalik Ł.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2022

|

issue 1

127-150

PL

Wykłady o humanizmie (2020) prof. Juliusza Domańskiego są pomyślane głównie jako historia zatargu między filozofią i sztukami wyzwolonymi (artes liberales) o czytanie i nauczanie poezji. Platońskie zarzuty przeciw poetom zostały podjęte przez chrześcijaństwo. W średniowieczu ceniono i czytano antyczną literaturę piękną, jednak dominujący wzorzec nauczania miał na celu raczej przyswojenie zawartości „sztuk” (artes) niż zaznajomienie z twórczością „pisarzy” (auctores). Renesans oznaczał przełom w wielowiekowym sporze. Czy jednak między „filozofią” i „filologią” musi zachodzić spór? „Scjentyzm”, który prof. Domański przypisuje filozofii, powinien dziś raczej być wiązany z naukami ścisłymi i przyrodniczymi, które rozwinęły się ze średniowiecznego quadrivium. Filozofia i filologia są wspólnie dziedziczkami trivium, będąc obie naukami humanistycznymi. Filologia ceni poezję i retorykę, nie stawiając pytania o ich racjonalność, gdy tymczasem ten ich aspekt jest tradycyjnie istotny dla filozofii. „Humanistyczny racjonalizm” filozofii odróżnia ją od filologii. Dla filozofii poezja czy retoryka to dziedziny, w których przejawia się nie tyle rozum, co inne władze umysłowe człowieka – uczucia, wyobraźnia, intuicja i wola.

Refine search results

Jak wydać wszystkie wiersze Juliusza Słowackiego? Rozważania nad edytorskim "kanonem" wierszy Słowackiego. Część I

Problemy edytorskie związane z wierszem Juliusza Słowackiego "Dusza się moja zamyśla głęboko..."

"Anioł ognisty - mój anioł lewy..." Co by było, gdyby wiersz Słowackiego okazał się dłuższy?

Jak wydać "wszystkie" wiersze Juliusza Słowackiego?. Rozważania nad edytorskim "kanonem" wierszy Słowackiego. Część II

Autobiografie przepisywane – w ukryciu i z dystansu. Rec.: Artur Hellich, Gry z autobiografią: przemilczenia, intelektualizacje, parodie. Warszawa 2018

Otwarty świat. Addenda

„Wielbłąd w uchu igielnym” – czyli o potrzebie zintegrowanych badań filologiczno‑biblijnych

The Gravity of Reading. On (Possible) Coupling of Philology and Pedagogy

Walory i niedostatki edycji tekstów staropolskich w XIX wieku. Przypadek poezji Jana Gawińskiego

Recepcja tekstów kultury w erze postpisma. Analiza wybranych koncepcji

Filologia doświadczalna Rec. książki Arkadiusza Żychlińskiego, „Laboratorium antropofikcji. Dociekania filologiczne”, Wydawnictwo IBL, Wydawnictwo Naukowe UAM, Warszawa 2014, ss. 389

Studium lektur Żywota człowieka poczciwego jako przyczynek do krytyki konstruktywistycznej teorii interpretacji

Textual meanders. “Diary 1954” by Leopold Tyrmand – a problem of not only a philological nature

Zamykanie laboratorium.

Tak powinna wyglądać filologia.

Meandry filologii. Na marginesie lektury książki Jamesa Turnera, Philology. The Forgotten Origins of the Modern Humanities, Princeton 2014

Balaam’s she-ass and the coin in the fish’s mouth, or the problem of Biblical humour

Co umożliwia księgozbiór filologa? Przypadek Stefana Szymutki

Przyjemność przed-tekstu. Proces tekstotwórczy jako temat dla polskiego „literaturoznawstwa (w) przyszłości”

Spór o istotę człowieka