Search results

1

Al-Farabi i średniowieczna filozofia arabska

100%

Andrzejuk A.

Edukacja Filozoficzna

|

2021

|

issue 72

207-237

PL

W artykule proponuje się zwrócenie uwagi na egzystencjalną perspektywę rozważań metafizycznych Al-Farabiego. Uważa się, że jest to przekroczenie Arystotelesowskiego esencjalizmu w kierunku ujęć bardziej egzystencjalnych. Nie oznacza to jednak, że Al-Farabi dystansuje się od platonizmu i neoplatonizmu: jego neoplatonizm jest ewidentny w postaci Plotyńskiego emanacjonizmu, choć połączonego z systemem planetarnym Ptolemeusza i Arystostelesowską teorią przyczynowania. Państwo doskonałe Al-Farabiego zdradza – z kolei – inspiracje platońskie. Bardziej Arystotelesowska jest antropologia Drugiego Nauczyciela, ale już jego teoria poznania rodzi się wyraźnie z interpretacji Aleksandra z Afrodyzji. Ten aleksandrynizm jest w myśli Drugiego Nauczyciela wyraźnie rozwinięty i wpisany w antropologię i eschatologię. Wszystkie wymienione elementy myśli Al-Farabiego tworzą w jego ujęciu spójny system, który on sam nazywa „harmonizacją”. System też ma zdecydowanie neoplatoński szkielet: zaczyna od pierwszej przyczyny, przez emanację kolejnych hipostaz dochodzi do sfery lunarnej, w której kompozycje z materii i formy tworzą znany nam świat bytów możliwych, znajdujących się cały czas na granicy istnienia i nieistnienia. Uwieńczeniem tego schematu i swoistym w nim reditio jest wynikający z Farabiańskiej noetyki postulat doskonalenia się „zwierzęcia rozumnego” pod względem moralnym przez kontakt z inteligencją czynną, który powoduje, że po rozpadzie ludzkiego wehikułu z materii i formy sam człowiek będzie trwał na podobieństwo niematerialnej inteligencji oddzielonej. Doprowadzić ludzi ma do tego odpowiednia organizacja społeczna, którą Al-Farabi określił jako państwo cnoty (doskonałe).

EN

In this paper, we turn our attention to the existential perspective of the al-Farabi’s metaphysical thought, which is considered to represent a transcendence of aristotelian essentialism toward a more existential approach. Nonetheless, it does not mean that al-Farabi distances himself from platonism and neoplatonism: neoplatonism of his works is present in a shape of plotinian emanationism even it is joined with the solar system of Ptolemy and the aristotelian causal theory. Next, there are platonic inspirations in the Farabian perfect state. Anthropology of the Second Teacher is more aristotelian, but his theory of knowledge is distinctly rooted in the interpretation of Alexander of Aphrodisias. This alexandrianism is clearly developed in the thought of the Second Teacher and implemented in its anthropology and eschatology. All the ennumerated elements of the al-Farabi thought create, according to him, a coherent system he calls a „harmonisation”. The aforementioned system has also a neo-platonic construction: it starts with the first cause and continues through emanation of subsequent hypostases to finally reach a lunar sphere in which compositions of matter and form create the world we know, of possible beings which remain constantly on the border of existence and non-existence. The culmination of this scheme and a specific reditio in it, is the postulate of moral perfection of man – „rational animal”– deriving directly from the Farabian noetics. A moment of conjunction with active intellect enables human being to continue to exist in the shape of immaterial detached intelligence (intellect) after disintegration of human vehicle of matter and form. Towards this goal citizens are to be guided by the perfect society described by al-Farabi as the state of virtue (the Perfect State).

2

„Możliwość” czy „możność”. Wprowadzenie do problematyki

100%

Prokop M. P.

Rocznik Tomistyczny

|

2013

|

vol. 2

55-67

EN

The aim of the article is to show how the Aristotelian contents “potentiality” and “potency” have been mixed up in the Arabic legacy, especially in Avicennian philosophy. Whereas Aristotle distinguished between potentiality as the logical term and potency as the ontological one, Avicenna combined them and concluded that potentiality can be regarded as the concerning the level of real being. This confusion has been held later by, for example, John Duns Scotus. It was great service of Thomas Aquinas, who discerned two concepts and precisely indicated that they belong to the different and irreducible orders: logical and ontological one.

3

Ludzkie charaktery i moralność w filozoficznej aforystyce Ibn Ḥazma

61%

Stefaniuk T. J.

Kultura i Wartości

|

2020

|

issue 30

DE

Der Artikel setzt sich zum Ziel, die im Traktat Al-Aẖlāq wa-ʾl-Siyar von Ibn Hazm dargestellte Philosophie zu untersuchen. Der Autor äußert sich in dieser Schrift über die Fragen der Freundschaft, Liebe, der zwischenmenschlichen Beziehungen in der Gesellschaft, über die Komplexität der menschlichen Charaktere und die Vielfalt der Lebenshaltungen. Jedoch die wichtigste der behandelten Fragen ist der Sinn und die Bedeutung des menschlichen Lebens. Der arabische Philosoph nimmt Stellung zu allen diesen Fragen als Rationalist, obwohl er letztendlich einen klar religiös orientierten Standpunkt repräsentiert. Seine ethischen Anschauungen und seine Moralistik sind nicht nur in der religiösen (muslimischen) Tradition verwurzelt, sondern auch in der Tradition der klassischen Philosophie, wobei sie besonders stark mit der Ethik der Stoiker und von Aristoteles übereinstimmen.

EN

The author analyzes the philosophical thoughts outlined by Ibn Ḥazm in his Al-Aẖlāq wa-ʾl-Siyar treatise. Apart from friendship, love, social relationships, the complexity of human characters and the diversity of life attitudes, the one issue discussed in the treatise first and foremost is the meaning and significance of human life. The Arab philosopher refers to all these issues as a rationalist despite ultimately presenting a clearly religious-oriented position. His ethical views are rooted not only in a religious (Muslim) tradition, but also in that of classical philosophy, reflecting a particularly strong convergence with the ethics of the Stoics and Aristotle.

PL

Celem artykułu jest analiza filozofii zaprezentowanej w traktacie Al-Aẖlāq wa-ʾl-Siyar Ibn Ḥazma. W pracy tej jej autor omawia między innymi takie kwestie jak przyjaźń, miłość, relacje między ludźmi w społeczeństwie, złożoność ludzkich charakterów czy różnorodność postaw życiowych; najważniejszą z podjętych tam kwestii jest jednak sens i znaczenie życia człowieka. Do wszystkich tych zagadnień, mimo prezentowania ostatecznie stanowiska wyraźnie religijnie zorientowanego, arabski filozof odnosi się jako racjonalista. Jego poglądy etyczne i moralistyka zakorzenione są nie tylko w tradycji religijnej (muzułmańskiej), lecz również w tradycji filozofii klasycznej, wykazując szczególnie silną zbieżność z etyką stoików i Arystotelesa.

Refine search results

1 Edukacja Filozoficzna

1 Kultura i Wartości

1 Rocznik Tomistyczny

1 Andrzejuk A.

1 Prokop M. P.

1 Stefaniuk T. J.

1 2021

1 2020

1 2013

Al-Farabi i średniowieczna filozofia arabska

„Możliwość” czy „możność”. Wprowadzenie do problematyki

Ludzkie charaktery i moralność w filozoficznej aforystyce Ibn Ḥazma