Search results

1

Czym jest filozofia biologii i czym być powinna w rozumienia Szczepana Ślagi?

100%

Piątek Z.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2011

|

vol. 20

261-269

EN

The paper contains some critical remarks on the position put forward by Szczepan Ślaga, who claims that the philosophy of biology may and should be separated from the philosophy of animate nature which he calls biophilosophy.

2

Issues with gene concept

75%

Ziemny A. A.

Filozofia i Nauka

|

2019

|

vol. 7

3

O problematyce konceptualizacji pojęcia genu

75%

Ziemny A. A.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2019

|

vol. 7/2

149-160

PL

W tym artykule prowadzona jest wstępna analiza historyczno-problemowa dotycząca konceptualizacji pojęcia genu na gruncie genetyki molekularnej. Punktem wyjścia jest historyczny zarys relacji genetyki klasycznej oraz genetyki molekularnej; wskażę, w jaki sposób bagaż konceptualny genetyki klasycznej wpływał na rozwój pojęcia genu stosowanego w ramach genetyki molekularnej. Następnie zaprezentuję kilka prób uchwycenia w ramach filozofii nauki różnych podejść do zagadnienia pojęcia genu, m. in. sceptycyzmu względem genów oraz koncepcji genu nominalnego. Na bazie tych tropów nakreślę intuicję mówiącą, że koncepcja genu funkcjonująca w ramach genetyki molekularnej powinna być rozpatrywana z punktu widzenia eksperymentalizmu oraz pragmatyzmu. Wydaje się, iż należy pojęcie genu na gruncie genetyki molekularnej konceptualizować możliwie szeroko i w odniesieniu do materiału genetycznego, aby mogło pozostać funkcjonalne.

EN

This article provides an initial analysis, from a historical standpoint, of the problematic nature of conceptualizations of the notion of gene in molecular genetics. The starting point is an historical outline of the relation between classical genetics and molecular genetics; it is indicated how the conceptual baggage of classical genetics influenced the development of the concepts of gene used later in molecular biology. I also reveal two problems of genes in the philosophy of science, i.e., skepticism concerning genes and the concept of nominal gene. I conclude that concept of gene functioning within the framework of molecular genetics should be considered from the point of view of experimentalism and pragmatism. It seems that the concept of gene on the molecular level should be conceptualized—in order to remain functional—as broadly as possible and in relation to genetic material.

4

Czy biologia jest chemią?

75%

Twardowski M.

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

|

2013

|

issue 52

203-221

PL

Recenzja książki: Addy Pross, What Is Life? How Chemistry Becomes Biology, Oxford University Press, Oxford 2012, ss. 200.

5

Spór o genocentryzm w filozofii biologii

51%

Ziemny A.

Studia Philosophiae Christianae

|

2017

|

vol. 53

|

issue 1

143-168

EN

The roots of the gene-centric view should be sought in a dynamic development of the nineteenth- and twentieth-century genetics – especially the modern evolutionary synthesis and molecular genetics. Behind this idea is a thesis that in biological sciences explanations that refer to genetic factors are privileged. In turn, the most important assumption of this thesis is that at the molecular level the genes and genetic code play a special role in determining the development of an organism. Although the gene-centric conception is one of the cornerstones of modern evolution theory, it has little interest in broader problems of development. Therefore, in recent years there has been a shift towards an alternative perspective stressing the importance of non- -genetic factors in explaining the phenomena and processes of biological development. Especially interesting in this context are arguments and ideas purporting to reject the thesis of a special role of genes and genetic code, particularly in the field of evolutionary developmental biology. An evo-devo context seems interesting because of its ambition to integrate developmental biology with evolutionary biology.

PL

Źródeł koncepcji genocentrycznej należy dopatrywać się w dynamicznym rozwoju XIX- i XX-wiecznej genetyki – zwłaszcza współczesnej syntezy ewolucyjnej oraz genetyki molekularnej. Za ideą tą stoi teza, iż w naukach biologicznych wyjaśnienia odwołujące się do czynników genetycznych są uprzywilejowane; przy tym istotnym założeniem idei genocentrycznej w ramach genetyki molekularnej jest to, że geny oraz kod genetyczny pełnią szczególną rolę w determinowaniu rozwoju organizmu. Chociaż stanowisko genocentryczne jest jednym z fundamentów współczesnej teorii ewolucji, to przez długi czas nie podejmowano na tym gruncie problematyki biologii rozwoju. W związku z tym w ostatnich latach można dostrzec zwrot w stronę nurtu alternatywnego, wykazującego istotność uwzględnienia czynników poza-genetycznych w wyjaśnianiu zjawisk i procesów biologiczno-rozwojowych. Najistotniejsze w tym kontekście są argumenty i idee stojące za odrzuceniem specjalnej roli genów, zwłaszcza na gruncie ewolucyjnej biologii rozwoju; kontekst evo-devo wydaje się interesujący ze względu na ambicję integracji biologii rozwojowej i biologii ewolucyjnej.

6

Program badawczy SETI a teoria inteligentnego projektu

51%

Trybus A.

Filozoficzne Aspekty Genezy

|

2016

|

vol. 13

197-209

PL

W publikacjach opisujących teorię inteligentnego projektu można napotkać argument, że program badawczy SETI jest, w jakimś sensie, powiązany z wykrywaniem projektu i w związku z tym stanowi niejako „wersję” teorii inteligentnego projektu. W niniejszym artykule, na drodze analizy podstawowego dla SETI artykułu, w którym opisano założenia tego programu badawczego, staram się wykazać, że takie zestawienie SETI i teorii inteligentnego projektu nie jest uzasadnione, gdyż jest związane z uproszczonym — i błędnym — rozumieniem tego, czym zajmują się naukowcy w ramach programu SETI. W tym celu porównuję SETI z teorią inteligentnego projektu w rozumieniu szerokim i wąskim, w obu przypadkach wskazując na trudności związane z próbami wykazania, iż SETI jest „wersją” tak określonej teorii inteligentnego projektu. Główną przeszkodą jest to, że w ramach SETI raczej zakłada się istnienie danego artefaktu (sygnału nadanego przez cywilizację pozaziemską) niż stara się to istnienie udowodnić (wykryć projekt, jak powiedzieliby zwolennicy teorii inteligentnego projektu). W przypadku teorii inteligentnego projektu w rozumieniu węższym próba „dopasowania” jednej teorii do drugiej doprowadza do kuriozalnych rezultatów, co obrazuję przykładem.

EN

In some publications dealing with the theory of intelligent design (or perhaps one should say, a theory of intelligent design, as there seem to be no universally accepted definition) one encounters an argument that the SETI research programme is, in a way, related to design detection and hence is a “version” of the theory of intelligent design. This article, by analysing the article that is foundational for SETI describing the assumptions behind this research programme, aims at showing that such a comparison of SETI and the theory of intelligent design is not justified as it is based on a simplified — and wrong — understanding of what the SETI researchers do. To this end, I compare SETI with both broad and narrow understanding of a theory of intelligent design, in both cases pointing to difficulties related to showing that SETI is a “version” of the considered theory of intelligent design. The main obstacle being that within SETI one assumes the existence of a given artefact (in this case a signal from another civilisation) rather than tries to prove that such an artefact does exist (to detect design, in the lingo of the supporters of the theory of intelligent design). In case of the narrow understanding of a theory of intelligent design, attempting to “mould” one theory so that it resembles the other shows that such an endeavour is deeply flawed, as exemplified in the text.

7

Scientific essentialism in the light of classification practice in biology – a case study of phytosociology

51%

Kubiak A. P., Wodzisz R.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2012

|

vol. 48

|

issue 4 (194)

231-250

EN

In our paper we investigate the difficulty that arises when one tries to reconsiliate essentialist’s thinking with classification practice in the biological sciences. The article outlines some varieties of essentialism with particular attention to the version defended by Brian Ellis. We underline the basic difference: Ellis thinks that essentialism is not a viable position in biology due to its incompatibility with biological typology and other essentialists think that these two elements can be reconciled. However, both parties have in common metaphysical starting point and they lack explicit track of methodological procedures. Methodological inquiry involves less demanding assumptions than metaphysical, and therefore it is justified to analyse abovementioned discrepancy between Ellis and other essentialist in this context. We do it by bottom-up investigation which focuses on the practice of taxonomists in the particular field of biology. A case study helps us to discover four characteristics of biological typology practice: impossibility of algorithmization, relativity, subjectivity and conventionality. These features prove non-realistic and therefore anti-essentialistic character of biological classification. We conclude by saying that any essentialism related to the notion of biological kind cannot be regarded as justified by scientific enterprise of creating typologies.

PL

W naszym artykule zbadaliśmy trudność powstającą w obliczu próby pogodzenia esencjalizmu z praktyką tworzenia klasyfikacji w naukach biologicznych. W tekście przedstawiliśmy różne odmiany esencjalizmu ze szczególnym uwzględnieniem wersji bronionej przez Briana Ellisa. Zasadnicza różnica między dyskutowanymi stanowiskami polega na tym, że zdaniem Ellisa nie da się pogodzić założeń esencjalizmu z praktyką tworzenia typologii w biologii, natomiast zdaniem innych esencjalistów jest to możliwe. Jednakże, obydwa podejścia charakteryzuje filozoficzny punkt wyjścia i brak wyczerpującej analizy metodyki tworzenia klasyfikacji. Analiza metodologiczna wymaga mniej angażujących założeń, niż analiza filozoficzna. Dlatego przyjrzeliśmy się bliżej wspomnianej rozbieżności pomiędzy podejściem Ellisa i innych esencjalistów przez pryzmat praktyki taksonomów w konkretnej subdyscyplinie biologii. Przy pomocy studium przypadku odkryliśmy zestaw czterech własności epistemicznych charakterystycznych dla praktyki klasyfikacyjnej: niealgorytmizowalność, względność, subiektywność oraz konwencjonalność. Te własności świadczą o nie-realistycznym, a zatem również antyesencjalistycznym charakterze klasyfikacji w biologii. W konsekwencji stwierdziliśmy, że żadna odmiana esencjalizmu, w której wykorzystywane jest pojęcie biologicznego rodzaju naturalnego nie daje się uzasadnić w odwołaniu do tworzenia biologicznych typologizacji.

Refine search results

1 Filozofia i Nauka

1 Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

1 Filozoficzne Aspekty Genezy

1 Studia Philosophiae Christianae

1 Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

1 Zagadnienia Naukoznawstwa

1 Łódzkie Studia Teologiczne

2 Ziemny A. A.

1 Kubiak A. P.

1 Piątek Z.

1 Trybus A.

1 Twardowski M.

1 Wodzisz R.

1 Ziemny A.

2 2019

2 2017

1 2013

1 2012