Search results

1

La formule plombier polonais dans la presse écrite

100%

Chruściel P.

Orbis Linguarum

|

2018

|

issue 50

37–49

EN

Formula plombier polonais in the press discourse The object of this study, based on the theoretical framework of French Discourse Analysis, is the expression plombier polonais (Polish plumber) circulating in the press discourse since 2005. The aim of the paper is to describe this expression in regard to four properties of the formula proposed by Alice Krieg-Planque (2009). The subsequent sections of the study, are meant to (1) examine the stability of the form of the expression plombier polonais and compare it with the degree of fixation of similar expressions, (2) present that the formula plombier polonais results from language practice and not from the language system, (3) observe its nature as social referant and (4) analyze the polemical dimension of the expression plombier polonais.

2

Punane regilaulus: sonad ja vormelid

100%

Jaago T.

Mäetagused

|

2016

|

vol. 64

9-34

EN

In this article the occurrence of the colour term ‘red’ is studied comparatively in the regilaul of two Estonian counties. Earlier studies on colour terms in the Estonian regilaul have shown that colour terms are rarely found in songs. At the same time, they are conspicuous in set phrases, forming formulae, fixed lexical combinations characteristic of the regilaul tradition. The analysis of the songs studied in this article is based on the formulaic concept (i.e. the premise that colour terms are found in set lexical phrases). In interpreting colour term-containing motifs and related topics, this article draws on context-centred folklore research (i.e. the premise that the meaning of neither the formulae nor the colour terms is autonomous, independent of their context of use). A formula containing a colour term does not carry an unambiguous meaning. It is not possible to say, for example, what evaluation the modifier ‘red’ involves in such compounds as ‘pale punane’ (red countenance), ‘punane põõsas’ (red bush), ‘proua punane’ (red lady). However, it reveals that on the motif level these formulae carry a certain meaning: in the praise of the bride or the groom in wedding songs, the ’pale punane’ (red countenance) refers to health and youth, while in the ’indifferent maiden’ motif it refers to the angry disposition of the maiden. Partly, the meanings of ‘red’ become evident thanks to its parallel words (ilus / punane – handsome / red), while on the motif level it appears when the word is used to praise or warn against a character (ilus mees on ihusööja – punane aga verejooja (the handsome husband is a flesh-eater, the red one a blood-drinker): such a young man is not recommended to the girl, as working in the man’s house would ruin her health). It is characteristic that ‘red’ tends to be related with the topic of courting and wedding. When the parallel word of ‘red’ is ‘blue’ (e.g. Minu hella emakene, / siruta see sinine lõnga, / poeta punane paela, / tõmba minu taevasse (Dear mother, / stretch out the blue yarn, / drop down the red ribbon, / pull me up to the heaven)), it remarkably often describes a border situation, either in the social (wedding, death) or natural environment (morning, evening). In summary, it can be said that lexical phrases or formulae that contain colour terms can vary widely. However, the thematic context of using formulae that contain colour terms is considerably stable.

3

Prefix po- in acquisition from a cognitive linguistic perspective

88%

Łozińska J.

Prace Językoznawcze

|

2016

|

issue 18/1

103–109

PL

Niniejszy artykuł przedstawia analizę rozwoju mowy dziecka zaczynającą się od powtarzania utartych zwrotów do tworzenia abstrakcyjnych schematów pozwalających na formułowanie własnych ,niezasłyszanych wcześniej wypowiedzi. Analiza oparta jest na bogatym korpusie danych jednego polskojęzycznego dziecka. Badania zaprezentowane w artykule potwierdzają hipotezy wywodzące się z założeń językoznawstwa kognitywnego dotyczące charakteru procesu uczenia się pierwszego języka. Hipotezy te dotyczą przede wszystkim stosunkowo długiego okresu polegania wyłącznie na schematach niższego rzędu oraz braku momentu wyraźnego postępu w rozwoju mowy dziecka, który wskazywałby na opanowanie konkretnej reguły gramatycznej

4

Oddawam się w respekt łaski WXMci Dobrodzieja… O jednym z aktów grzeczności językowej w epistolografii polskiej XVIII wieku

88%

Sicińska K.

Świat i Słowo

|

2022

|

vol. 39

|

issue 2

137-154

EN

Oddawam się w respekt łaski WXMci Dobrodzieja… [I surrender myself to the respect of the Most Graceful Sir Benefactor’s grace]. On one of the acts of language politeness in the 18th-century Polish epistolography In the paper, a selected act of language politeness observed in the 18th-century Polish epistolography is described. The essence of this act was that the sender surrendered himself to the grace or some other characteristic of the addressee, such as protection, friendship, love, respect, or memory. To express this intention, a conventionalised formulae was used, such as oddawam się w respekt łaski, sam się zwykłej […] rekomenduję łasce, oddaję mnie […] statecznej przyjaźni, afektom się […] polecając. (I surrender myself to the respect of your grace, recommend myself to the common […] grace, I surrender myself […] to the stable friendship, recommend myself to affection […]). This formula was used when closing a letter, among many other petrified and markedly final structures, such as e.g. the formula of respect, the formula of service offers, or the actual closing of the text, the subscription formula. The linguistic shape of the formula of surrendering oneself to the other’s grace (protection, friendship, love, respect, memory) was characterised by the lexical and grammatical variability of all elements of its structure, where the number and type of the components were conditioned by pragmatic considerations (degree of expressed politeness) and social factors (status of the addressee).

5

O programowaniu w środowisku R na przykładzie algorytmu obliczeniowego dla formuły do wykrywania kryzysów demograficznych

75%

Chojecki D. K.

Przeszłość Demograficzna Polski

|

2015

|

vol. 37

|

issue 4

141-178

EN

The article presents Jacques Dupâquier’s method to detect demographic crises on the basis of the temporal distribution of deaths in its classical and modified form, popular in historical demography. The presentation of the method based on the standardised data is a pretext for studying the programming in R (language), which is a continuation of the previous article. The element that has been highlighted is the for-loop, presented step by step. An extensive introduction is supposed to familiarise the reader with the three programming codes of the functions that compute indicators of crisis for particular years: kryzysyDem1 (the classical form of the formula), kryzysyDem2 and kryzysyDem3, a modified form that takes into consideration three temporal perspectives of the development of the phenomenon, i.e. the past, present and future ones; the final results, which satisfy the determined limit criteria, are the average value of the results obtained for the three perspectives. The presented codes of the variants of Jacques Dupâquier’s formula should – to a significant extent – facilitate the computation of indicators of demographic crises including various limit criteria.

6

Przepisy na leki w „Sekretach Isabelli Cortese” (Wenecja, 1561)

63%

Bela Z., Kostyk M.

Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki

|

2016

|

vol. 25

|

issue 1(48)

71-90

EN

Recipes for the medications comprised in the “Secrets of Isabella Cortese” (Venice, 1561) is a set of recipes for medications, cosmetics, „alchemic” formulas (e.g. etching the silver with nitric acid), as well as all sorts of tips related to various arts and crafts (i.e. how to make a green ink, how to have the page edges gold-plated in the books, how to dye animal hides, etc.). Books of this type actually attested to one of the 16th c. publishing fads, especially in Italy, where the consummate skills of Venetian publishers simply outclassed those of their peers from other cities across the country. Nothing much is known about Isabella Cortese as a person, though. Considering that the word SECRETO just happens to be an anagram of the word CORTESE, it is quite likely that Isabella Cortese is simply a nickname. It might well be that someone from Venetian high society did not really want his aristocratic name to be in any way associated with this essentially democratic piece of work. The medications described in the “Secrets” comprise, inter alia, a scorpion oil against the plague, St. John’s wort as the treatment for the same disease, a glue to promote faster healing of the wounds, an omelette laced with a turnip juice for an ailing spleen, pills for the French disease (syphilis), etc. Most of those medications originate in the homemade variety, while others are more “learned”, i.e. the ones that were supposed to be bought in a pharmacy (e.g. Unguentum apostulorum), and the so-called empirical drugs. The properties of medicinal components (ingredients) which are specifi cally referred to in the “Secrets of Isabella Cortese”, had been characterized in the Herbarium by Marcin Siennik (Krakow 1568), because the nature of all medical matter addressed there is identical with the one in the 16th c. “Secrets”

7

‘Thrilled with Chilly Horror’: A Formulaic Pattern in Gothic Fiction

63%

Aguirre M.

Studia Anglica Posnaniensia

|

2014

|

vol. 49

|

issue 2

105-123

EN

This article is part of a body of research into the conventions which govern the composition of Gothic texts. Gothic fiction resorts to formulas or formula-like constructions, but whereas in writers such as Ann Radcliffe this practice is apt to be masked by stylistic devices, it enjoys a more naked display in the–in our modern eyes–less ‘canonical’ Gothics, and it is in these that we may profitably begin an analysis. The novel selected was Peter Teuthold’s The Necromancer (1794)–a very free translation of K. F. Kahlert’s Der Geisterbanner (1792) and one of the seven Gothic novels mentioned in Jane Austen’s Northanger Abbey. There is currently no literature on the topic of formulaic language in Gothic prose fiction. The article resorts to a modified understanding of the term ‘collocation’ as used in lexicography and corpus linguistics to identify the significant co-occurrence of two or more words in proximity. It also draws on insights from the Theory of Oral-Formulaic Composition, in particular as concerns the use of the term ‘formula’ in traditional epic poetry, though again some modifications are required by the nature of Teuthold’s text. The article differentiates between formula as a set of words which appear in invariant or near-invariant collocation more than once, and a formulaic pattern, a rather more complex, open system of collocations involving lexical and other fields. The article isolates a formulaic pattern-that gravitating around the node-word ‘horror’, a key word for the entire Gothic genre –, defines its component elements and structure within the book, and analyses its thematic importance. Key to this analysis are the concepts of overpatterning, ritualization, equivalence and visibility.

8

Formuła zalecenia służb jako wyraz grzeczności językowej w epistolografii polskiej XVII i XVIII wieku

63%

Sicińska K.

Język Polski

|

2021

|

vol. 101

|

issue 2

87-99

PL

Przedmiotem opisu uczyniono formułę zalecenia służb (oddania usług) poświadczoną w epistolografii polskiej XVII i XVIII wieku. Przedstawiono strukturę formalno-semantyczną formuły oraz jej ewolucję, wykazując m.in., że w XVII w. tworzyła ona integralną całość z formułą oddania się łasce, np. oddawać (zalecać) usługi łasce, zaś w XVIII w. łączyła się z kategorią powinności, np. być w obowiązku usług, a ponadto przybierała nową postać typu czekać na rozkazy || czekać rozkazów. Wskazano powiązania formuły służebnej z innymi aktami etykiety epistolarnej doby średniopolskiej oraz z ówczesnym modelem grzeczności szlacheckiej.

XX

In the paper, a formal form of proposing services evidenced in Polish epistolography of the 17th and 18th centuries is described. The formal and semantic structure of the formula and its evolution has been presented to show, among other things, that in the 17th century the said formula was an integral whole with the formula of applying oneself to grace, e.g. oddawać (zalecać) usługi łasce (‘apply (propose) service to grace’) whereas in the 18th century it was associated with the category of responsibility, e.g. być w obowiązku usług (‘be obliged to serve’) and it assumed new forms such as czekać na rozkazy or czekać rozkazów (‘await orders’). Moreover, it has been indicated that the service formula was also related to other acts of Middle Polish epistolary etiquette and the nobility politeness model at that time.

9

W imię Jezusa czy Trójcy Świętej? Kilka uwag o formułach chrzcielnych

63%

Nawracała T.

Teologia w Polsce

|

2015

|

vol. 9

|

issue 1

109-116

PL

Bycie chrześcijaninem rozpoczyna się od chwili przyjęcia chrztu świętego. W nim po raz pierwszy wyznaje człowiek wiarę w Boga Tójjedynego, aby móc otrzymać przebaczenie grzechów i łaskę uświęcającą. Kościół apostolski stosował dwie formuły chrzcielne: chrystologiczną i trynitarną. Dyskusja nad pierwotnością tych formuł jest wciąż otwarta. Niniejszy artykuł pragnie zwrócić uwagę na konsekwencje jednoznacznego opowiadania się za pierwszeństwem formuły chrystologicznej i traktowania formuły trynitarnej jako wtórnej. Wydaje się, że ostrożność w ocenie historycznego pierwszeństwa musi być tu szczególna ze względu na ciągłość zachowania w Kościele z ustanowienia Chrystusa jednej ekonomii sakramentalnej. Obie formuły prawdopodobnie funkcjonowały równocześnie w pierwszych gminach chrześcijańskich, a ustalenie i utrwalenie formuły trynitarnej wynikało z rozwoju świadomości Kościoła.

EN

Being a Christian begins from the moment of baptism. In baptism a human being professes the faith in the Holy Trinity to be able to receive forgiveness and sanctifying grace. Apostolic Church used two baptismal formulas: Christological and Trinitarian. The discussion on these formulas precedence has still been open. This article aims at drawing attention to consequences of unambiguous advocating the priority of the Christological formula and treating the Trinitarian formula as secondary. It seems that caution in the evaluation of historical precedence must be special here due to the continuity of maintaining one sacramental economy in Church. Both formulas were probably present in first Christian communities, and establishing the Trinitarian formula resulted from the Church awareness increase

10

Słowo podstawowym narzędziem gregoriańskiej techniki kompozytorskiej w adaptacji wzorców modalnych do nowych tekstów

63%

Ferfoglia S.

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

|

2019

|

vol. 54

|

issue 2

543-572

EN

In the article the author asks how the Gregorian melodies were created? How were they written down? Is it possible that the notation may be a tool for a deeper understanding of the text? In this way the author explores the secrets of the Gregorian compositional technique – which is based on using the same formulas or even the whole melodies for different texts. It is clearly visible that the Gregorian composer “thought through the perspective of the word”. Each new text has a different verbal rhythm, resulting from the nature of the words, and this gives the same melody a new sense and a new meaning in a new verbal context. To convince oneself of the truthfulness of this statement and of the sophistication of the composer’s intervention, it is not enough to look only at the Vatican notation; one must reach for adiastematic notation, which conveys the rhythm of the intonation contour. Comparing the same melodies in different verbal contexts with divergent rhythms shows us that the same melody becomes for the composer a “pretext” to express something more. In the article, three melodies (graduals) based on the modal pattern of the fifth modus – plagal tritus – (Christus factus est, Exiit sermo, Ecce sacerdos magnus) were analysed. On their example, the author demonstrates how the modal pattern of plagal tritus has been adapted to the new text.

PL

W artykule Autorka pyta się jak powstały melodie gregoriańskie? W jaki sposób zostały one zapisane? Czy zapis może być narzędziem do głębszego zrozumienia tekstu? Autorka wchodzi w ten sposób w tajniki gregoriańskiej techniki kompozytorskiej; polega ona przede wszystkim na wykorzystywaniu tych samych formuł albo nawet całych melodii do różnych tekstów, w czym wyraźnie widać, że kompozytor gregoriański „myślał słowem”. Każdy nowy tekst zawiera inny rytm werbalny, wynikający z natury słów, a to nadaje tej samej melodii nowy sens i nowe znaczenie w nowym kontekście słownym. Aby przekonać się o prawdziwości tego stwierdzenia i wyrafinowaniu zabiegu kompozytorskiego nie wystarczy spojrzeć tylko notację watykańską; trzeba sięgnąć do notacji adiastematycznej, która przekazuje rytm przebiegu melodycznego. Porównanie ze sobą tych samych melodii w różnych kontekstach słownych z różnym rytmem pokazuje nam, że ta sama melodia staje się dla kompozytora „pretekstem” do wyrażenia czegoś więcej. W artykule zostały przeanalizowane trzy melodie (graduały) bazujące na wzorcu modalnym piątego modusu, czyli tritusa plagalnego (Christus factus est, Exiit sermo, Ecce sacerdos magnus), Na ich przykładzie Autorka pokazuje, w jaki sposób wzorzec modalny tritusa plagalnego został zaadaptowany do nowego tekstu.

11

W imię Jezusa czy Trójcy Świętej? Kilka uwag o formułach chrzcielnych

63%

Nawracała T.

Teologia w Polsce

|

2015

|

vol. 9

|

issue 1

109-116

EN

Being a Christian begins from the moment of baptism. In baptism a human being professes the faith in the Holy Trinity to be able to receive forgiveness and sanctifying grace. Apostolic Church used two baptismal formulas: Christological and Trinitarian. The discussion on these formulas precedence has still been open. This article aims at drawing attention to consequences of unambiguous advocating the priority of the Christological formula and treating the Trinitarian formula as secondary. It seems that caution in the evaluation of historical precedence must be special here due to the continuity of maintaining one sacramental economy in Church. Both formulas were probably present in first Christian communities, and establishing the Trinitarian formula resulted from the Church awareness increase.

PL

Bycie chrześcijaninem rozpoczyna się od chwili przyjęcia chrztu świętego. W nim po raz pierwszy wyznaje człowiek wiarę w Boga Tójjedynego, aby móc otrzymać przebaczenie grzechów i łaskę uświęcającą. Kościół apostolski stosował dwie formuły chrzcielne: chrystologiczną i trynitarną. Dyskusja nad pierwotnością tych formuł jest wciąż otwarta. Niniejszy artykuł pragnie zwrócić uwagę na konsekwencje jednoznacznego opowiadania się za pierwszeństwem formuły chrystologicznej i traktowania formuły trynitarnej jako wtórnej. Wydaje się, że ostrożność w ocenie historycznego pierwszeństwa musi być tu szczególna ze względu na ciągłość zachowania w Kościele z ustanowienia Chrystusa jednej ekonomii sakramentalnej. Obie formuły prawdopodobnie funkcjonowały równocześnie w pierwszych gminach chrześcijańskich, a ustalenie i utrwalenie formuły trynitarnej wynikało z rozwoju świadomości Kościoła.

12

Категория «мотива» в филологической науке ANG: The categories of motife in philology

45%

Вергеенко С. А.

Studia Rossica Gedanensia

|

2014

|

issue 1

328–341

RU

В статье анализируются работы ведущих отечественных и зарубежных авторов, в которых исследуются вопросы, связанные с понятием «мотив» в филологической науке. Проведенный анализ фольклористических разработок позволил определить три основные концепции осмысления данного понятия: — мотив как сюжетообразующая единица; — мотив как структурообразующая единица фольклорного текста; — мотив с точки зрения его структуры. На материале заговорного жанра, как опубликованном, так и записанном во время проведения полевых фольклорных экспедиций, автор предлагает к использованию такие понятия, как «заговорный мотив», «субмотив», «микромотив».

EN

Works of the leading native and foreign authors are analyzed in this article. These works contain the research of issues connected with the notion «motif» in philology. The analysis of folklore elaborations allowed us to determine the three main ideas of understanding of this notion: motif as a subject building unit; motif as a structure building unit of a folklore text; motif from the point of view of its structure. In the charm genre material, both published and written down during folklore field expeditions, the author suggests such notions as «charm motif», «submotif», «micromotif».

PL

W artykule przeanalizowano prace najpopularniejszych autorów, w których przedstawiono kwestie związane z pojęciem "motyw" w naukach filologicznych. Dokonano analizy opracowań folklorystycznych i w efekcie wyłoniono trzy podstawowe koncepcje pojęcia motyw: motyw jako jednostka gatunkotwórcza, jako jednostka tekstotwórcza w folklorze oraz motyw strukturotwórczy. Autorka wprowadza pojęcia: "motyw zamowy", "submotyw", "mikromotyw".

Refine search results

La formule plombier polonais dans la presse écrite

Punane regilaulus: sonad ja vormelid

Prefix po- in acquisition from a cognitive linguistic perspective

Oddawam się w respekt łaski WXMci Dobrodzieja… O jednym z aktów grzeczności językowej w epistolografii polskiej XVIII wieku

O programowaniu w środowisku R na przykładzie algorytmu obliczeniowego dla formuły do wykrywania kryzysów demograficznych

Przepisy na leki w „Sekretach Isabelli Cortese” (Wenecja, 1561)

‘Thrilled with Chilly Horror’: A Formulaic Pattern in Gothic Fiction

Formuła zalecenia służb jako wyraz grzeczności językowej w epistolografii polskiej XVII i XVIII wieku

W imię Jezusa czy Trójcy Świętej? Kilka uwag o formułach chrzcielnych

Słowo podstawowym narzędziem gregoriańskiej techniki kompozytorskiej w adaptacji wzorców modalnych do nowych tekstów

W imię Jezusa czy Trójcy Świętej? Kilka uwag o formułach chrzcielnych

Категория «мотива» в филологической науке ANG: The categories of motife in philology