Search results

1

Wielką czy małą literą? Przymiotnik pochodny od osobowej nazwy własnej jako komponent frazeologizmu

100%

Bąba S.

Język Polski

|

2012

|

vol. 92

|

issue 1

70–71

EN

The author examines the spelling of adjectives which form a part of set phrases and are derived from personal proper nouns. He considers two groups which can be distinguished among adjectives of this kind: possessive pronouns which answer the question "whose"? (capitalized) and qualitative adjectives which answer the question "what…like"? (not capitalized).

2

Obraz stołu w polszczyźnie

84%

Dźwigoł R.

Język Polski

|

2012

|

vol. 92

|

issue 4

301–311

PL

Artykuł jest próbą rekonstrukcji językowego obrazu stołu na podstawie polskich przysłów, frazeologizmów, etymologii i definicji leksykograficznych wyrazu „stół”. Analizie poddano także zestawienia z leksemem „stół”, w większości wyrażenia terminologiczne, oraz kolokacje notowane przez słowniki. Podstawowymi fasetami w językowym obrazie tego artefaktu są: przeznaczenie stołu i wygląd stołu — wyraźnie się zazębiające. Większa część zgromadzonego materiału leksykograficznego pochodzi z zasobów polszczyzny dawnej, dlatego w językowym obrazie stołu bardzo wyraźnie widoczne są dwa punkty widzenia: szlachcica i chłopa. Z punktu widzenia szlachcica stół jawi się jako miejsce, które wyznacza, czy raczej potwierdza wysoki status społeczny oraz jako miejsce egzekwowania zasad savoir vivre’u. Pełny stół jako nagroda za pracę to obraz stołu budowany z pozycji chłopa.

EN

The present article attempts to reconstruct, in terms of language, the picture of a table on the basis of Polish proverbs, idiomatic phrases, etymology and lexical-graphical definitions of the word "table". Word formation sets with the lexeme "table" were analysed, most of which were terminology expressions, as well as collocations listed in dictionaries. The basic aspects in the linguistic picture of the artifact are: the use and appearance of a table — clearly interrelated. The majority of the gathered lexicographical material comes from the resources of Old Polish language which is why in the linguistic picture of a table there are two clearly visible points of view: one of a nobleman and another of a peasant. From the perspective of a nobleman, a table appears both as a place which designates or, rather, asserts high social status and as a place where the code of savoir-vivre must be obeyed. “Full” table as a reward for work is a picture built from the perspective of a peasant.

3

Z dziejów polskich czasowników ubierania

84%

Piela A.

Język Polski

|

2012

|

vol. 92

|

issue 2

102–112

PL

Przedmiotem opisu w artykule są polskie czasowniki ubierania poświadczone już w dobie staropolskiej, np. oblec, obuć, odziać, ubrać, (z)zuć. Interesujące mnie czasowniki są notowane we współczesnych słownikach, ale obecnie mają one status słownictwa przestarzałego. Charakteryzowane nazwy czynności zaczęły wycofywać się z użycia, a dzisiejsi Polacy dysponują zestawem innych środków językowych na wyrażenie czynności ubierania aniżeli ich przodkowie. W omawianej klasie nazw zaszły więc spore zmiany. Przyczyn tego należy szukać przede wszystkim w czynnikach natury językowej. Oto one: widoczne rozwarstwienie słowotwórcze (nagromadzenie derywatów czasownikowych i rzeczownikowych mających w zasadzie to samo znaczenie), wielość sensów metaforycznych czy bogactwo frazeologii (związki wyrazowe różniące się często tylko komponentem czasownikowym).

EN

The article gives a description of Polish verbs referring to dressing which were already mentioned in Old Polish literature eg. oblec, obuć, odziać, ubrać, z(z)uć. These verbs are still listed in contemporary lexicons. However, they are regarded as archaic and old-fashioned forms. It might seem that the meaning of these verbs should be stable — fashion can change but the activity of dressing remains the same. Yet it turns out that the names of these activities are diappearing from circulation. Besides, nowadays Polish possesess new verbal phrases referring to the activity of dressing. Therefore, the verbs belonging to this semantic category have undergone significant changes. The reasons behind this transformation are of a linguistic nature such as: derivational stratification (the accumulation of verbal and nominal derivatives having the same meaning), a multitude of metaphorical senses or a variety of phraseology (collocations differing in the usage of verbs).

Refine search results

3 Język Polski

1 Bąba S.

1 Dźwigoł R.

1 Piela A.

3 2012

Wielką czy małą literą? Przymiotnik pochodny od osobowej nazwy własnej jako komponent frazeologizmu

Obraz stołu w polszczyźnie

Z dziejów polskich czasowników ubierania