Search results

1

Podmiotowość w neokantyzmie

100%

Czarnocka M.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2015

|

vol. 3

119-139

PL

W tekście analizuję neokantowskie poglądy w kwestii podmiotowości poznawczej, skupiając uwagę na relewantnych konstrukcjach Heinricha Rickerta (podmiot wartościujący oraz podmiot epistemologiczny), Bruno Baucha (podmiot właściwy – principium), Hermanna Cohena (logiczny zastępnik wiążący zasady myślenia, metody i procedury poznawcze) oraz Paula Natorpa wykluczenie podmiotowości. Stosunek neokantystów do podmiotowości jest określany przez trzy ich główne metatezy: antypsychologizm, obiektywizm oraz fundamentalizm epistemologiczny. Pokazuję, że neokantyzm dokonał destrukcji kategorii podmiotowości, wypracował podstawy do filozofowania bez pojęcia podmiotu, zainicjował metafilozoficzną zmianę do paradygmatu lingwistycznego. Aktualizując koncepcję Kanta neokantyści doprowadzili do porzucenia jej podstaw – poprzez przyjęcie aksjomatu głoszącego, iż wiedzę obiektywną jest w stanie uzyskać tylko niesubiektywny podmiot.

EN

The paper analyses Neo-Kantianism views on cognitive subjectivity: constructions by Heinrich Rickert (valuing subject and epistemological subject), by Bruno Bauch (proper subject – principium), by Hermann Cohen (a logical substitution linking rules of thinking, methods and cognitive procedures) and Paul Natorp’s exclusion of subjectivity. The Neo-Kantianism conceptions of subjectivity are determined by the Neo-Kantianism metatheses: anti-psychologism, objectivism, and epistemological fundamentalism. It is demonstrated that Neo-Kantianism elaborated a foundation to philosophize without the category of subject, and initiated the metaphilosophical transformation to the linguistic paradigm. The basis of this change holds that only the objective subject is able to acquire objective knowledge.

2

Podmiotowość w neokantyzmie

100%

Czarnocka M.

Filozofia i Nauka

|

2015

|

vol. 3

119-139

EN

The paper analyses Neo-Kantianism views on cognitive subjectivity: constructions by Heinrich Rickert (valuing subject and epistemological subject), by Bruno Bauch (proper subject – principium), by Hermann Cohen (a logical substitution linking rules of thinking, methods and cognitive procedures) and Paul Natorp’s exclusion of subjectivity. The Neo-Kantianism conceptions of subjectivity are determined by the Neo-Kantianism metatheses: anti-psychologism, objectivism, and epistemological fundamentalism. It is demonstrated that Neo-Kantianism elaborated a foundation to philosophize without the category of subject, and initiated the metaphilosophical transformation to the linguistic paradigm. The basis of this change holds that only the objective subject is able to acquire objective knowledge.

PL

W tekście analizuję neokantowskie poglądy w kwestii podmiotowości poznawczej, skupiając uwagę na relewantnych konstrukcjach Heinricha Rickerta (podmiot wartościujący oraz podmiot epistemologiczny), Bruno Baucha (podmiot właściwy – principium), Hermanna Cohena (logiczny zastępnik wiążący zasady myślenia, metody i procedury poznawcze) oraz Paula Natorpa wykluczenie podmiotowości. Stosunek neokantystów do podmiotowości jest określany przez trzy ich główne metatezy: antypsychologizm, obiektywizm oraz fundamentalizm epistemologiczny. Pokazuję, że neokantyzm dokonał destrukcji kategorii podmiotowości, wypracował podstawy do filozofowania bez pojęcia podmiotu, zainicjował metafilozoficzną zmianę do paradygmatu lingwistycznego. Aktualizując koncepcję Kanta neokantyści doprowadzili do porzucenia jej podstaw – poprzez przyjęcie aksjomatu głoszącego, iż wiedzę obiektywną jest w stanie uzyskać tylko niesubiektywny podmiot.

3

Lindy Trinkaus Zagzebski teoria autorytetu poznawczego. O potrzebie ufania innym

80%

Dobrzeniecki M.

Studia Philosophiae Christianae

|

2016

|

vol. 52

|

issue 2

35-52

EN

In this paper the author analyzes Trinkaus Zagzebski’s theory of epistemic authority. This theory underlines the importance of trust in the process of justification of beliefs and it indicates the limitations of so called epistemic egoism. The ideal for epistemic egoism is self-reliance of a subject in justifying his or her beliefs. Trinkaus Zagzebski defends so called epistemic universalism, according to which, the mere fact that a person x claims that p is a prima facie reason in favor of p. In the text the author indicates the weak points of universalism and concludes that either one accepts this point of view with its consequence rejecting the thesis of equality of epistemic subjects or one adheres to the point of view of epistemic egoism. The author claims that Trinkaus Zagzebski gives a reader indications how to improve this standpoint so it does not result in counterintuitive claims.

PL

W artykule autor analizuje teorię autorytetu przedstawioną przez Trinkaus Zagzebski. Teoria ta podkreśla rolę zaufania w uzasadnianiu zdań, m.in. wskazując na ograniczenia stanowiska egoizmu poznawczego, dla którego ideałem jest sytuacja, w której podmiot, uzasadniając swe przekonania, polega tylko na własnych zdolnościach poznawczych. Trinkaus Zagzebski broni uniwersalizmu poznawczego, wg którego już sam fakt, że osoba x, głosi że p, jest prima facie racją za p. W tekście autor wskazuje na słabe punkty uniwersalizmu i konkluduje, że albo uznamy to stanowisko z jego konsekwentnym odrzuceniem tezy o równości podmiotów poznających, albo też mimo wszystko opowiemy się za egoizmem poznawczym. Autor uznaje przy tym, że amerykańska filozofka daje nam wskazówki, jak ulepszyć owo stanowisko, by nie prowadziło ono do twierdzeń sprzecznych z intuicją.

Refine search results

1 Filozofia i Nauka

1 Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

1 Studia Philosophiae Christianae

2 Czarnocka M.

1 Dobrzeniecki M.

1 2016

2 2015

Podmiotowość w neokantyzmie

Podmiotowość w neokantyzmie

Lindy Trinkaus Zagzebski teoria autorytetu poznawczego. O potrzebie ufania innym