Search results

1

Rytm plastyczny i „wewnętrzna matematyka” percepcji. Przypadek włoskiego malarstwa futurystycznego

100%

Słodczyk R.

|

2019

|

vol. 73

|

issue 4 (327)

176-185

EN

The theory and works of the Futurists are characterized by fascination with movement, the dynamism of things and the surrounding reality. Futurists’ interest in the notion of energy gave a privileged place in their works to visual rhythm. Rhythmic repetition of dissected forms not only allowed to suggest the motion of represented objects, but the abstracted, repetitive patterns created a rhythmic pulsation directly perceived by the viewer. The rhythm of the painting, created by rhythmic vibration and pulsation of shapes and colors, was to give intimation of the universal vibration and interpenetration of matter.

2

A Name in a Buttonhole - Onymy in Poetic Texts (Based on the Example of Bruno Jasieński’s Poetry)

71%

Graf M., Graf P.

Onomastica

|

2018

|

vol. 62

15-31

EN

A Name in a Buttonhole - Onymy in Poetic Texts (Based on the Example of Bruno Jasieński’s Poetry)This article addresses the issue of the interpretation of proper names in poetry. The state of research on the functions of proper names in literature is well described, but it is possible to note the lack of a fixed interpretation strategy in poetry which means that, despite little interest in poetry, its researchers often try to propose their own methods of analysis. The authors of the article, who tackle onyms in the poetry of Bruno Jasieński, present their own methodological approach to the matter, based on B. Waldenfels’ concept of the “phenomenology of the alien”.

3

A previously unknown poem by Jalu Kurek

63%

Wójtowicz A., Wójtowicz A.

Ruch Literacki

|

2019

|

issue 2

4

Od tradycjonalizmu do futuryzmu. Archeofuturyzm Guillaume’a Faye’a

63%

Bielawski P.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2018

|

vol. 58

60-71

EN

The subject of this article is Guillaume Faye’s concept of archeofuturism. In Faye’s opinion, Europe finds itself now in crisis, which will lead it to the implosion of the contemporary sociopolitical order. He thinks that archeofuturism is the way to overcome the crisis. The text outlines the concepts of the convergence of catastrophes, vitalistic constructivism, and archeofuturism. To sum up – the article describes the contemporary state of Europe (in Faye’s perspective) and the method for revolutionary change.

PL

Tematem artykułu jest koncepcja archeofuturyzmu Guillaume’a Faye’a. W opinii Faye’a Europa znajduje się w obecnie w kryzysie, który doprowadzi do upadku obecnego systemu społeczno-politycznego. Uważa on, że sposobem na jego przezwyciężenie jest archeofuturyzm. W tekście omówione zostały pojęcia: konwergencji katastrof, witalistycznego konstruktywizmu i archeofuturyzmu. Podsumowując – przedstawiony został stan obecny europejskiego systemu politycznego (w perspektywie G. Faye’a) i metoda na jego rewolucyjną zmianę.

5

Poszukiwanie sensu u kresu czasu. Kilka uwag o dramaturgii początku XX wieku

63%

Gracla J.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2015

|

vol. 6

|

issue 1

101-109

PL

Dramaturgia przełomu XIX i XX wieku stanowi niezwykle ciekawe zjawisko. Jest ona pełna różnorodnych koncepcji, idei, poszukiwań i pytań. Wśród nich oczywiście jedno z najbardziej eksponowanych miejsc zajmuje pytanie o sens (lub bezsens) kultury, cywilizacji i świata. Wydaje się, że dramaturdzy tego okresu, w głębokim przekonaniu o nadchodzącym kresie dotychczasowych wartości, porządku i sensu, starają się odnaleźć i zaprezentować w swoich dziełach świat przyszłości - stworzony z poszukiwania i przekonania. Wśród dramatów tego okresu odnaleźć można zarówno eschatologiczne proroctwa, jak i najbardziej odległe wizje uporządkowanego świata, są one więc swoistym poszukiwaniem sensu w bezsensie. Dodatkowo można w nich odnaleźć różne stanowiska światopoglądowe, kształtujące światy sensu: od Sołowiowskich krain Duszy Świata, poprzez religijne reminiscencje i transformacje po obrazy futurystyczne.

XX

Dramaturgy of 19th and 20th century breakthrough is an amazingly interesting phenomenon. It is full of various concepts, ideas, researches and questions. There is one question which is obviously one of the most exposed places, the question of sense (or nonsense) of culture, civilisation and world. It seems that dramaturges of that period, in deep belief about the coming end of existing values, peace and sense try to find and present in their pieces of art the world of the future—created from searching and belief. Among the dramas from that period we can find both eschatological prophesies and most remote visions of peaceful world, therefore they are characteristic searching of sense in nonsense. Furthermore, among them we can find various outlooks on life, creating sense worlds: from Solovyov’s land of Souls World through religious reminiscences and transformations to futuristic pictures.

6

Carissimo Kurek, czyli o braterstwach awangardy

63%

Stacewicz-Podlipska J.

Pamiętnik Teatralny

|

2018

|

vol. 67

|

issue 3

205-212

EN

The exhibition “Enrico Prampolini. Futuryzm, scenotechnika i teatr polskiej awangardy” (“Enrico Prampolini. Futurism, Stage Design and the Polish Avant-gard Theatre”), open at the Muzeum Sztuki in Łódź between 9 June and 10 October 2017, was one of the most intense encounters with the Avant-garde last year, which was a jubilee year. The exhibition offered an erudite journey that followed the interests of the curator Przemysław Strożek, a student of Italian Futurism and its reception in Poland. Despite a clearly defined goal of setting side by side the creations of Prampolini and the achievements of Polish Avant-garde theatre, it was not a classical “thesis exhibition,” which can be regarded as the curator’s fault or as his credit, and the judgment on this point depended mostly on how well versed in Avant-garde movements the viewer was. A complex, multi-threaded narrative that the exhibits amassed in a rich and representative selection were telling proved not accessible enough for some of the public, while other visitors found it exquisitely enlightening. The connexions between avant-gardists of different countries were displayed in a subtle way, and the space in which the visitors could explore them afforded a chance to investigate the exhibition freely and at one’s own pace. The endevour was all the more appealing due to the fact that the setting made a clear linear narrative virtually impossible, favouring a meandering and dialogical tale instead. The outcome was a fascinating maze of compelling, and sometimes difficult to discern, feedback relations between the Polish and Italian avant-gardes of the 1920s and 1930s.

PL

Wystawa Enrico Prampolini. Futuryzm, scenotechnika i teatr polskiej awangardy, którą od 9 czerwca do 8 października 2017 roku oglądać można było w łódzkim Muzeum Sztuki stanowiła jedno z najintensywniejszych spotkań z awangardą w minionym, jubileuszowym roku. Ekspozycja oferowała erudycyjną wyprawę śladami zainteresowań kuratora Przemysława Strożka, badacza włoskiego futuryzmu i dziejów jego polskiej recepcji. Pomimo jasno sprecyzowanego celu, jakim było zderzenie twórczości Prampoliniego z osiągnięciami polskiej awangardy teatralnej, nie była to klasyczna wystawa z „z tezą”, co można było uznać zarówno za niewątpliwą zasługę jak również winę kuratora, a osąd w tej sprawie zależał w głównej mierze od stopnia przygotowania merytorycznego odbiorcy. Wielowątkowa opowieść, jaką snuły zgromadzone tu w bogatym i reprezentatywnym wyborze eksponaty dla części publiczności okazywała się bowiem nie dość przystępna, dla innej zaś rewelacyjna. Zagadnienie międzynarodowych kontaktów pomiędzy przedstawicielami awangardy zaprezentowane zostało w sposób nienachalny, a oddana do użytku zwiedzającego przestrzeń dawała możliwość swobodnej, dostosowanej do stopnia znajomości tematu, eksploracji. Przedsięwzięciu temu sprzyjał teren ekspozycji, który, uniemożliwiając zastosowanie w pełni konsekwentnej, linearnej narracji, skłaniał do opowieści meandrującej i dialogicznej. W efekcie powstał fascynujący labirynt zaprezentowanych sugestywnie, a niekiedy także ukrytych sprzężeń zwrotnych, zachodzących pomiędzy polską i włoską awangardą lat 20. i 30. XX wieku.

7

Emancypacyjny projekt pierwszej polskiej awangardy

51%

Pfeifer K.

Pamiętnik Literacki

|

2021

|

vol. 112

|

issue 1

5-20

PL

Autor bada dyskursy emancypacyjne w tekstach programowych polskiego futuryzmu, skupiając się na kwestiach równouprawnienia klas i płci, postulatach uspołecznienia sztuki oraz roli, jaką w rozumianym w ten sposób projekcie miał odgrywać język. Artykuł dotyka również problemu stosunku polskich futurystów do przeszłości i tradycji, przekonując, że ich gest mający na celu pogrzebanie tradycji więcej miał wspólnego z budowaniem „nowego” niż burzeniem za wszelką cenę tego, co przeszłe. Zgodnie z tezą, że futuryzm trafił na podatną glebę w regionach peryferyjnych lub półperyferyjnych, „futuryzacja” miałaby tu pełnić funkcję dyskursu modernizacyjnego. Metodologia wywodu została ufundowana na pojęciach zakorzenionych w filozofii Jacques’a Rancière’a, Michela Foucaulta, w teorii systemów-światów Immanuela Wallersteina oraz w ustaleniach badaczek i badaczy wywodzących się z krytyki feministycznej.

EN

The author of the paper examines the emancipatory discourses in the programmatic texts of the Polish Futurism, focusing on the issues of class and sex equalities, on postulates of art socialising, and on the role that language might perform in the project conceived in the aforementioned dimension. The article also touches the problem of the Polish Futurists’ attitude to past and tradition, convincing that their stance that aimed at burying tradition proved to have more in common with building the “new” than with destroying everything which belonged to past at all costs. In line with the thesis that Futurism met with favourable conditions in peripheral and semi-peripheral regions, “futurisation” was to have performed the function of modernisatory discourse. The paper’s line of reasoning is set in the terms rooted the philosophy by Jacques Rancière, by Michel Foucault, in Immanuel Wallerstein’s world-systems theory, and in settlements by female and male feminist criticism researchers.

8

Крытыка i апалагетыка цывiлiзацыi ў беларускай лiтаратуры 20–30-х гадоў ХХ стагоддзя

51%

Данiльчык А.

Białorutenistyka Białostocka

|

2017

|

vol. 9

PL

Porównanie cywilizacji i kultury w białoruskich pracach teoretycznych i utworach literackich okresu międzywojennego wskazało na problem rozwoju naukowo-technicznego. Autorka artykułu omawia niniejszy temat zarówna z perspektywy kontekstu filozoficznego, jak i na gruncie poszukiwań estetycznych. Mimo że nie skupia uwagi na oryginalnych teoriach białoruskich intelektualistów z początków XX wieku, podkreśla znaczenie doświadczenia innych państw w tym zakresie. Autorka wskazuje na fakt, że pierwsze dekady XX wieku białoruskiej humanistyki były świadkiem wzmożonego zainteresowania wymienioną tematyką. Wynikało to z ogólnych tendencji europejskiej filozofii i sztuki oraz z faktu, że po zwycięstwie rewolucji 1917 roku w licznych publikacjach wzywano do tworzenia kultury nowego typu. Analiza utworów literackich i tekstów kulturoznawczych J. Barychevskogo, P. Dvarkevicha, A. Babareki, T. Klyashtornogo i innych pozwoliła autorce sformułować wniosek, że kontekst białoruskiej literatury w kulturze pierwszych dekad XX wieku świadczy nie tylko o wysokim poziomie estetycznym poezji i krytyki, lecz także o dążeniu do zdefiniowania najważniejszych problemów ludzkości, zwłaszcza trudnych relacji między cywilizacja a kulturą.

EN

Belarusian literature of the interwar period reflected such an important issue as the interpretation of scientific and technological progress in an opposition to civilization and culture in theoretical and literary texts. This topic in the article is discussed from the point of view of both actual philosophical context and aesthetic quest. We are talking about the original theoretical development of Belarusian intellectuals of the early twentieth century as well as considerable importance and mastering of foreign experience because 1920s and 1930s witnessed an increased attention to various aspects of the topic in Belarusian humanistic space. This was due both to general tendencies in the European philosophy and art, and to the fact that after the victory of the Russian Revolution of 1917, publications of the 1920s called to create a new type of culture. The analysis of literary and cultural texts of E. Borichevsky, P. Dvarkevich, A. Babareka, T. Klyashtorny and other authors enables to conclude that the context of Belarusian literature and culture of the 1920s and 1930s reflects not only the high aesthetic level of poetry and criticism, but also the desire to comprehend most significant problems of human existence and complicated relations between civilization and culture.

9

Fashion as the Other of art. The position of clothing design in the avant- -garde art and in the contemporary era

51%

Samborska M.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2017

|

vol. XIX (XXVIII)

141-151

EN

Analyzing the relationships between art and fashion, I will refer to the category the Other/ identical. For several decades, it has been popular in the humanistic debate, subject to various interpretations (Derrida, Foucault, feminism, post-colonialism). In the meaning adopted here, just as the Other is a condition for the existence of the identical, so, I believe, fashion is a point of reference for art. It functions as an element allowing art to build its identity on being different from it. This situation was particularly evident in the first half of the 20th century. In the introductory part of my paper, I will present some examples of avant-garde artists' involvement in the design of clothing treated on an equal footing with artistic activity. For the Futurists and Constructivists, the Other and the identical were equal. The second part of the paper describes the situation that arose at the end of the 20th century, when equality between the Other and the identical took a different form. The identical started imitating the Other – art now resembles a fashion show, advertising photography or a luxury boutique. This reveals the anti-nomical character of art, its secret connection with fashion, anticipated by Theodor W. Adorno. Contemporary art no longer has the strength to resist it. They blend into the aesthetic visual sphere.

PL

Analizując związki miedzy sztuką a modą odwołuję się do kategorii Inny/tożsamy. Od kilku dziesięcioleci jest ona popularna w debacie humanistycznej podlegając różnym interpretacjom (Derrida, Foucault, feminizm, postkolonializm). W przyjętym tu sensie, podobnie jak Inny stanowi warunek istnienia tożsamego, tak, moim zdaniem, moda jest punktem odniesienia dla sztuki. Funkcjonuje jako element pozwalający sztuce budować tożsamość na zasadzie odróżnienia się od niej. Sytuacja ta ze szczególną wyrazistością ujawniła się w pierwszej połowie XX wieku. W początkowej części tekstu przedstawiam przykłady zaangażowania artystów awangardowych w problematykę projektowania ubioru traktowanego na równi z działalnością artystyczną. Dla futurystów i konstruktywistów Inny i tożsamy były sobie równe. Druga część tekstu pokazuje sytuację rodzącą się pod koniec minionego stulecia, gdy równość między Innym i tożsamym przyjęła odmienną formę. Tożsamy zaczął imitować Innego – sztuka przypomina obecnie prezentację mody, fotografię reklamową lub luksusowy butik. Wyszła na jaw przeczuwana przez Theodora W. Adorna antynomiczność sztuki, jej sekretny związek z modą. Współczesna sztuka nie ma już sił opierać się jej. Roztapia się wraz z nią w estetycznej sferze wizualnej.

10

Estetyczne aspekty przestrzeni formistycznej: Witkacy – Chwistek – Czyżewski. Abstrakcja i metanarracja

51%

Mikołajczyk I.

Estetyka i Krytyka

|

2014

|

issue 2(33)

33-52

PL

Artykuł Iwony Mikołajczyk Estetyczne aspekty przestrzeni formistycznej: Czyżewski – Chwistek – Witkacy ujmuje formizm polski w aspekcie związków z metanarracją i abstrakcją. Analiza formy dzieł trzech twórców dowodzi, iż w dialektyce rozwoju kierunku artyści albo wychodzili od przedmiotu, albo go aproksymowali (oddawali w dużym przybliżeniu). Jako znak plastyczny był on dla nich pretekstem do prowadzenia gry metaestetycznej z konwencją artystyczną. Z drugiej strony synteza i autonomia przedmiotu kierują formizm ku abstrakcji. To zawieszenie między metajęzykiem a abstrakcją (obecne też w futuryzmie i kubizmie) powodowane było obawą przed zbyt gwałtownym zerwaniem z tradycją i przekroczeniem przez sztukę granicę zrozumiałości. Albo stanowiło znak rozwoju artystycznego samego artysty.

EN

Iwona Mikołajczyk’s article looks at the Polish formist movement from the point of view of its relations with meta-narration and abstraction. A formal analysis of the works by the three above-mentioned artists proves that within the dialectical development of this current the artists were either using the object as the point of departure or else approximating it. As an artistic sign, the object was a pretext for them to play a meta-aesthetic game with the artistic convention. On the other hand, the synthesis and autonomy of the object leads formism toward abstraction. This sense of being suspended between metalanguage and abstraction (also present in futurism and cubism) was caused by fears of breaking with tradition too completely and thus crossing the boundaries of intelligibility. Or else it was a sign of the artistic development of the artist himself.

11

Powieść zmienia skórę. O prozie futurystycznej

51%

Graf P.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura

|

2018

|

issue 10(2)

173-184

PL

Artykuł podejmuje problematykę teorii powieści w oparciu o rozwiązania artystyczne proponowane przez futurystów. Analizuje nowatorskie techniki prozatorskie artystów Nowej Sztuki, zderzając je z ówczesnymi i aktualnymi prądami filozoficznymi. Pokazuje, że proza B. Jasieńskiego, A. Wata, A. Sterna i innych futurystów jest wciąż ważnym doświadczeniem literackiej i literaturoznawczej samoświadomości.

EN

The article undertakes the problems of novel theory based on artistic solutions proposed by futurists. It analyzes the innovative prose techniques of Nowa Sztuka (New Arts) artists, clashing them with contemporary and current philosophical trends. It shows that the prose of B. Jasieński, A. Wat, A. Stern and other futurists is still an important experience of the literary and literature-scientific self-consciousness.

12

Procreation and Cooperation. On Futurist Reproduction Postulates

51%

Baron-Milian M.

Praktyka Teoretyczna

|

2019

|

vol. 34

|

issue 4

107-129

PL

Artykuł stanowi próbę analizy futurystycznego dyskursu pronatalistycznego na podstawie manifestów programowych oraz artystycznych realizacji. Postulaty reprodukcyjne, na szeroką skalę obecne w wystąpieniach polskich futurystów, sytuowane zwykle w obszarze typowego dla lat dwudziestych witalizmu, ukazane zostają w perspektywie biopolitycznej, eksponującej miejsce przecięcia tego, co biologiczne z horyzontem politycznym i społecznym. Autorka próbuje prześledzić zwłaszcza polityczne uwikłania „projektu populacyjnego” polskich futurystów, który wykazuje liczne paradoksy, sytuując się pomiędzy pronatalistyczną retoryką właściwą nacjonalistycznym dyskursom (z jednej strony, tym propagowanym przez F.T. Marinettiego, z drugiej natomiast, konstruowanym w Polsce bezpośrednio po odzyskaniu niepodległości), a myśleniem w kategoriach wspólnoty, rozpoczynającej się od materialnych funkcji ciała. W tym drugim kontekście, reprodukcyjne postulaty są nie tylko atakiem na burżuazyjną moralność, ale ściśle wiążą się z futurystyczną krytyką wszelkich instytucji społecznych i aparatu państwa z jego biopolitycznymi dyspozycjami.

EN

The article constitutes an attempt at analysing futurist pronatalist discourse, on the basis of the manifestos and artistic praxis of the Futurists. The reproduction postulates, prevalent in the works of the Polish Futurists and usually placed in the context of vitalism, characteristic of the 1920s, are shown from a biopolitical perspective, emphasizing the intersection of the biological with the political and social horizons. The author attempts to trace especially the political entanglements of the “population project” of the Polish Futurists, which turns out be marked by numerous paradoxes, situating itself between the pronatalist rhetoric typical of nationalistdiscourse (on the one hand, the discourse promoted by F.T. Marinetti, and on the other, the one formulated in Poland directly after regaining independence) and thinking in terms of a community which starts from the material functions of the body. In this second context, the reproduction postulates are not only an attack on bourgeois morality, but are closely connected with the futurist critique of all social institutions and the state apparatus with its biopolitical dispositions.

13

Yeży Yankowski vs. Jankowski: a breakup with young Poland and with himself (act I)

38%

Okulicz-Kozaryn R., Okulicz-Kozaryn R.

Ruch Literacki

|

2020

|

issue 1

14

Czarne i czerwone. Masy ludzkie w poezji polskiego futuryzmu

38%

Wójtowicz A.

Praktyka Teoretyczna

|

2019

|

vol. 33

|

issue 3

29-44

EN

The article shows how the political engagement of Polish futurism influenced its poetic representations of crowds. Futurists showed masses as a reservoir of energy strong enough not only to destroy the old regime but also to create a framework for the new order. They described the masses by employing elements of different discourses – conservative, communist and military. These heterogenic representations were bound together by the apotheosis of the revolution against the normative order of modernity (and capitalism).

PL

Artykuł opisuje, w jaki sposób polityczne zaangażowanie polskiego futuryzmu wpłynęło na poetyckie reprezentacje tłumu. Futuryści przedstawiali masy jako rezerwuar energii na tyle silnej, że zdolnej nie tylko do obalenia dotychczasowego porządku, lecz również do stworzenia zrębów przyszłego ładu. A jednocześnie poszukiwali adekwatnych sposobów ich przedstawienia w popularnych słownikach epoki, sięgając po elementy dyskursu konserwatywnego, komunistycznego oraz militarnego. Spoiwem tych heterogenicznych, nie zawsze zbieżnych wyobrażeń była apoteoza rewolty, pojmowanej jako wyzwanie rzucone nowoczesnemu porządkowi (i kapitalizmowi).

Refine search results

Rytm plastyczny i „wewnętrzna matematyka” percepcji. Przypadek włoskiego malarstwa futurystycznego

A Name in a Buttonhole - Onymy in Poetic Texts (Based on the Example of Bruno Jasieński’s Poetry)

A previously unknown poem by Jalu Kurek

Od tradycjonalizmu do futuryzmu. Archeofuturyzm Guillaume’a Faye’a

Poszukiwanie sensu u kresu czasu. Kilka uwag o dramaturgii początku XX wieku

Carissimo Kurek, czyli o braterstwach awangardy

Emancypacyjny projekt pierwszej polskiej awangardy

Крытыка i апалагетыка цывiлiзацыi ў беларускай лiтаратуры 20–30-х гадоў ХХ стагоддзя

Fashion as the Other of art. The position of clothing design in the avant- -garde art and in the contemporary era

Estetyczne aspekty przestrzeni formistycznej: Witkacy – Chwistek – Czyżewski. Abstrakcja i metanarracja

Powieść zmienia skórę. O prozie futurystycznej

Procreation and Cooperation. On Futurist Reproduction Postulates

Yeży Yankowski vs. Jankowski: a breakup with young Poland and with himself (act I)

Czarne i czerwone. Masy ludzkie w poezji polskiego futuryzmu