Search results

1

Pozycja ustrojowa głow y państwa w Księstwie Liechtensteinu

100%

Koźbiał K. r.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 3 (61)

277-287

PL

Celem artykułu jest przedstawienie pozycji ustrojowej głowy państwa w Księstwie Liechtensteinu. Księstwo jest jedną z europejskich monarchii, na tle innych wyróżnia się jednak tym, iż pozycja władcy jest daleko idąca, bynajmniej nie jest ona ograni-czona jedynie do funkcji reprezentacyjnych. Aktywność księcia, odnosząca się do po-lityki wewnętrznej i zewnętrznej, jest zakorzeniona w obowiązującej od 1921 r. kon-stytucji i została przedstawiona w artykule. Pozycja głowy państwa wynika również z uwarunkowań historycznych i społecznych. Jest ona także oparta na rozwiązaniach pozakonstytucyjnych.Książęce prerogatywy są szerokie. Wprawdzie podejmowano próby ich ograniczenia lecz tego rodzaju propozycje zostały odrzucone w referendum. Dodatkowo podczas gło-sowania w 2003 r. uprawnienia władcy zostały jeszcze rozszerzone.

EN

The aim of the article is to present the position of a head of state in the Principality of Liechtenstein. The Principality is one of the European monarchies, but it is distinguished from others by the fact that the position of the prince is far-reaching, by no means lim-ited only to representatives functions. The prince’s activity to internal and external poli-tics is rooted in the constitution in force since 1921 and was presented in the article. The position of the head of state also results from historical and social conditions. It is salso based on non-constitutional solutions.Princerly prerogatives are broad. Although attempts were made to limit them, such proposals were rejected in a referendum. Additionally, during the voting in 2003, the rul-er’s powers were further extended.

2

The Scope of the Head of State’s Liability Based on the Example of the Principality of Liechtenstein and the Principality of Monaco

75%

Kubacki P.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2017

|

issue 6 (40)

127-139

EN

The subject of this article is the character and meaning of the head of state’s liability. The author notices that this institution is an important factor that determines the systemic and legal position of the supreme body in the country, and adopting different solutions in this matter may make the position of heads of state significantly different, even if they seem to have a similar character. This relation has been shown on the example of regulations of liability of the heads of state in Monaco and Liechtenstein. In both countries, there is an almost identical manner of appointing to the office of a head of state and the scope of their authorities. However, the matter of liability has been regulated in a completely different way in these two countries.

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest charakter i znaczenie odpowiedzialności konstytucyjnej głowy państwa. Autor zauważa, że instytucja ta jest ważnym czynnikiem, który determinuje systemową i prawną pozycję najwyższego organu w państwie, a przyjęcie różnych rozwiązań w tej kwestii może znacząco zmienić stanowisko głów państw, nawet jeśli wydają się one mieć podobny charakter. Zależność ta została wykazana na przykładzie regulacji odpowiedzialności głów państw w Monako i Liechtensteinie. W obu państwach istnieje zbliżony sposób wyboru głowy państwa i zakres ich władzy. Jednak kwestia odpowiedzialności została uregulowana w zupełnie inny sposób w tych dwóch państwach.

3

Prezydenci Republiki Włoskiej w latach 1992–2022. Dynamika zmian

75%

Kaszuba P. J.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia

|

2022

|

vol. 29

|

issue 1

59-73

EN

The purpose of this article was to present the functioning of the office of the president in the Italian Republic in terms of personnel in the years 1992-2022, explaining the dynamics of changes in this period. In order to do this, the author formulated the main hypothesis assuming that the dynamics of changes in the office of the president was stimulated by the personal characteristics of people in this office, and not by significant systemic changes within the political system. In order to verify, research questions were established relating to the political past of the presidents, their personal characteristics and the evolution of the office over the years. In order to answer these questions and verify the hypothesis, research methods adequate to the analysis of the past and systemic inference were used, these were the following methods: historical and comparative. Thanks to this, it was presented that this dynamics of changes was shaped by the personal decisions of successive presidents. In the absence of any significant political changes, the image of the head of state was stimulated by the personal characteristics of the people in this office.

PL

Celem niniejszego artykułu było przedstawienie funkcjonowania urzędu prezydenta w Republice Włoskiej w ujęciu personalnym na przestrzeni lat 1992 – 2022 wyjaśniając przy tym dynamikę zmian jak zaszła w tym okresie. Aby tego dokonać, autor sformułował główną hipotezę zakładającą, iż dynamika zmian urzędu prezydenta była pobudzana przez cechy personalne osób na tym urzędzie, a nie znaczące zmiany ustrojowe wewnątrz systemu politycznego. W celu zweryfikowania ustalono pytania badawcze odnoszące się do politycznej przeszłości prezydentów, ich cech personalnych oraz ewolucji urzędu na przestrzeni lat. Aby odpowiedzieć na te pytania oraz dokonać weryfikacji hipotezy zastosowano metody badawcze adekwatne do analizy przeszłości oraz wnioskowania systemowego były to metody: historyczna i porównawcza. Dzięki temu przedstawione zostało, iż owa dynamika zmian została ukształtowana poprzez osobiste decyzję kolejnych prezydentów. Przy braku znaczących zmian o charakterze ustrojowym nastąpiła stymulacja wizerunku głowy państwa poprzez cechy personalne osób na tym urzędzie.

4

Pozycja głowy państwa w procesie realizacji posiadanego upoważnienia do mianowania

71%

Tóthová M.

Ius Novum

|

2020

|

vol. 14

|

issue 1

17-34

EN

The head of state is a fundamental constitutional institute, standing on top of the hierarchy of the highest state authorities. He has a unique significance for the existence and functioning of the state, in particular, because he expresses the sovereignty of the state and its integrity. The constitutional status and power of the head of state are created depending on his relationship to the supreme constitutional authorities representing the legislative, executive and judicial powers.The article analyses the position of the head of state in the exercise of his nominating powers. It highlights the most significant problems associated with the interpretation of those powers. In this context, it is important to define the scope of possibilities of the head of state to propose independently, review and possibly reject candidates for the posts of representatives of various state authorities. These options vary depending on whether the head of state is acting in relationto the proposals of executive bodies, other independent bodies or the parliament.

PL

Głowa państwa jest podstawową instytucją konstytucyjną, stojącą na szczycie hierarchii najwyższych władz państwowych. Ma ona wyjątkowe znaczenie dla istnienia i funkcjonowania państwa szczególnie ze względu na to, że wyraża suwerenność państwa i jego integralność. Tworzenie konstytucyjnego statusu i usytuowania władzy głowy państwa jest uzależnione of jego relacji z naczelnymi organami władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Artykuł poddaje analizie pozycję głowy państwa w zakresie wykonania przyznanych uprawnień. Podkreśla najistotniejsze problemy związane z interpretacją tych uprawnień. W tym kontekście ważne jest zdefiniowanie zakresu możliwości głowy państwa w dziedzinie samodzielnego proponowania, sprawdzania i ewentualnie odrzucania kandydatów na stanowiska reprezentujące poszczególne władze państwowe. Możliwości te różnią się w zależności od tego, czy głowa państwa odnosi się do propozycji organów wykonawczych, innych niezależnych organów czy parlamentu.

5

Porównanie pozycji ustrojowej prezydenta Federacji Rosyjskiej i Republiki Białoruś

63%

Kużelewska E.

Studia Politologiczne

|

2014

|

vol. 33

419-443

PL

Federacja Rosyjska i Republika Białoruś to państwa, w których pozycja konstytucyjna prezydenta jest niezwykle silna. Konstytucja Federacji Rosyjskiej z 1993 r. i konstytucja Białorusi z 1994 r. umieściły prezydenta bardzo wysoko w hierarchii władzy państwowej. Posiada on uprawnienia władzy wykonawczej, a także rozległe prerogatywy dotyczące polityki wewnętrznej, jak i zagranicznej. Celem artykułu jest zbadanie i porównanie konstytucyjno-prawnej pozycji prezydenta w systemie politycznym Rosji i Białorusi. W obu państwach mamy do czynienia w zasadzie z republiką prezydencką. Interesujące może być porównanie formalnej siły prezydenta w analizowanych państwach.

EN

The Russian Federation and the Republic of Belarus are examples of the states where the constitutional position of the president is very strong. The Constitution of the Russian Federation (1993) and the Constitution of the Republic of Belarus (1994) placed the position of the president very high in the hierarchy of the state power. The president exercises the executive powers and has the vast prerogatives regarding domestic and foreign policy. The aim of this article is to examine and compare the constitutional and legal position of the president in political system of Russia and Belarus. Comparing the formal force of the president in analysed countries should result in interesting conclusions.

6

Prezydent w systemie politycznym Turcji

63%

Liszkowska D.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2021

|

vol. 69

234-250

EN

This article presents the main features of the Turkish presidential system and historical conditions which shaped the president’s position in the power structure in Turkey. The work consists of three parts. The first part discusses the basics of Turkish parliamentarism, which is a matter crucial for understanding the organization of the Turkish system before the reform. Another issue discussed in this part is the process of evolution in the Turkish presidency from the first years of the Republic’s founding to the changes introduced in 2018. The second part of this work focuses on the conditions necessary for changes in the system. Finally, the last part of the article is the analysis of the new system defined as Turkishstyle presidentialism and its distinctive features.

PL

W niniejszym artykule przedstawiono główne cechy tureckiego modelu systemu prezydenckiego, a także historyczne uwarunkowania pozycji prezydenta w strukturze organów państwa w Turcji. Praca składa się z trzech części. W pierwszej z nich omówione zostały podstawy parlamentaryzmu, co jest kluczową kwestią dla ukazania kształtu tureckiego systemu przed reformą. Kolejnym zagadnieniem omawianym w tej części artykułu jest proces ewolucji prezydentury od pierwszych lat powstania Republiki do zmian wprowadzonych po wyborach prezydenckich i parlamentarnych w 2018 r. W drugiej części pracy wskazano uwarunkowania zmiany systemowej. Wreszcie w ostatniej dokonano analizy nowego systemu, określanego jako prezydencjalizm „w stylu tureckim”, i ukazano jego charakterystyczne cechy.

7

NADZWYCZAJNE KOMPETENCJE PREZYDENTA RZESZY

63%

Kuźnik G.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2019

|

vol. 1

|

issue XIX

35-50

PL

Celem artykułu jest omówienie art. 48 ust. 2 konstytucji weimarskiej. Artykuł ten upoważniał Prezydenta Rzeszy do wprowadzania nadzwyczajnych rozporządzeń w przypadku zagrożenia publicznego porządku i bezpieczeństwa. Było to rozwiązanie, które w sposób zdecydowany odbiegało zarówno od regulacji znanych sprzed okresu pierwszej wojny światowej, jak i obecnej ustawy zasadniczej. W pierwszej części artykułu dokonano wykładni przepisu, przedstawiono uwarunkowania historyczne, wynikłe z zastanego dorobku niemieckiej jurysprudencji sprzed okresu pierwszej wojny światowej, oraz kwestie prac legislacyjnych. W części drugiej, dotyczącej zastosowania praktycznego przepisu, uwzględniono podział na trzy okresy stosowania artykułu, orzecznictwo Trybunału Państwowego Rzeszy oraz poglądy doktryny na omawiany przepis. Omówiono również kwestie legislacyjne oraz związane z budową aktów prawnych. Całość rozważań została podsumowana w konkluzjach.

EN

The aim of the article titled Extraordinary powers of the President of the Reich is to discuss article 48(2) of the Weimar Constitution. The article empowered the President of the Reich to issue emergency decrees in case of a threat to public order and security. This was a solution that diverged considerably both from pre-WWI regulations and the provisions of the current Basic Law for the Federal Republic of Germany.The first part of the paper presents an interpretation of article 48, depicts the historical circumstances stemming from the established body of German pre-WWI jurisprudence, and describes the issues of the legislative work. The second part, which discusses how the article was used in practice, distinguishes between the three periods of its application, and explores the case law of the State Tribunal of the Reich and the views of the doctrine on the provision in question. Moreover, matters related to the legislative process and the construction of legal acts are explored. These considerations are summarized in the conclusions

8

Legal Acts of the President in selected Polish constitutions

63%

Trubalski A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 6 (46)

145-153

EN

This paper seeks to address the issues related with the official acts of the President in selected contemporary Polish constitutions. For this purpose, a preliminary analysis of the position of the head of state was conducted in respect of the March Constitution, April Constitution and the current Constitution of the Republic of Poland of 1997. The nature of the official acts of the President has been assessed for the system position of the head of state. It also identifies the nature and characteristics of the official acts of the President.

PL

Artykuł ma na celu zasygnalizowanie zagadnień związanych z problematyką aktów urzędowych prezydenta w wybranych polskich konstytucjach. W tym celu dokonano wstępnej analizy pozycji ustrojowej głowy państwa w konstytucji marcowej, konstytucji kwietniowej oraz konstytucji z 1997 roku. Charakter aktów urzędowych prezydenta został oceniony pod kątem pozycji ustrojowej głowy państwa. Wskazano również na charakter oraz cechy aktów urzędowych prezydenta.

9

Republika czy kryptomonarchia? Pozycja ustrojowa głowy państwa w systemie rządów Samoa

63%

Eska-Mikołajewska J.

Prawo i Polityka

|

2019

|

issue 9

63-86

EN

The author analyses the political position of the head of state of Samoa. Referring the Samoan system of government to the other eleven sovereign states of the South Pacific, it should be considered as an exception as the one which has not been clearly defined yet. Samoa has a mixed system of government that combines elements derived from the Westminster tradition with the native system of political and social organisation serving as the foundation for a local government. The presentation of the head of state in Samoa was done in the light of constitutional provisions along with an indication of the mechanisms determining the position of this office in political practice. The presentation of the above issues required an institutional and legal analysis as well as a critical analysis and a descriptive method. This analysis allowed to indicate that in the evolutionary process of constitutional development, some elements that may have so far moved towards recognising this microstate as a constitutional monarchy have been redefined. The introduction of republican methods of exercising executive authority supports calling the head of state of Samoa president.

10

The System of Government under the Small Constitution of 1919

63%

Prokop K.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 6 (46)

55-62

EN

The subject of the article is to identify factors and conditions that determined the system of government of the IInd Republic of Poland under the Small Constitution of 1919. This act served as a temporary constitution until the March Constitution of 1921 came into force, which happened completely only at the end of 1922. Under the Small Constitution there has been made an attempt to introduce the system of supremacy of the parliament. It turned out to be impossible because of high authority of the head of state – Józef Piłsudski, who also served as the Commander-in-Chief. Therefore, the system of balance between the Legislative Sejm and the Chief of State was shaped in the political practice.

PL

Przedmiotem opracowania są okoliczności i uwarunkowania, które określiły system rządów II Rzeczypospolitej w okresie obowiązywania Małej Konstytucji z 1919 r. Akt ten pełnił funkcję tymczasowej konstytucji do czasu wejścia w życie Konstytucji Marcowej z 1921 r., co nastąpiło w pełni dopiero pod koniec 1922 r. Na mocy Małej Konstytucji dokonała się próba wprowadzenia systemu rządów zgromadzenia. Okazało się to niemożliwe ze względu na wysoki autorytet głowy państwa – Józefa Piłsudskiego, który pełnił również funkcję naczelnego wodza. Dlatego też w praktyce ustrojowej ukształtowała się zasada równowagi między Sejmem Ustawodawczym a Naczelnikiem Państwa.

11

How reborn Poland became a republic

63%

Balicki R.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 6 (46)

15-24

EN

The article presents the genesis of the republican Head of State in Poland after the First World War. It was a particularly important moment when the election of the form of government of the Polish State being rebuilt took place. The Author draws attention to the significant relationship between historical events taking place during the First World War, including especially political changes happening in the partitioning states influencing the decision for choosing the republican path.

PL

W artykule przedstawiona została genezę republikańskiej głowy państwa w Polsce po I wojnie światowej. Był to szczególnie istotny moment, w którym dokonał się wybór formy ustrojowej odbudowywanego państwa polskiego. Autor zwraca uwagę na istotny związek dziejących się w czasie I wojny światowej wydarzeń historycznych, w tym zwłaszcza zmian ustrojowych zachodzących w państwach zaborczych na decyzję o wyborze republikańskiej drogi ustrojowej.

12

Koncepcje głow y państwa w projektach Konstytucji R P z lat 1918–1921

63%

Tokarski A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2017

|

issue 4 (38)

11-28

PL

Artykuł dotyczy koncepcji głowy państwa w pracach nad Konstytucją z 1921 r. Pierwsza część przedstawia motywy przyjęcia republikańskiej formy przyszłego ustroju Polski oraz opisuje projekty konstytucji opracowane przez Biuro Konstytucyjne Prezydium Rady Ministrów. Druga część zawiera charakterystykę pozycji ustrojowej głowy państwa w projekcie tzw. „Ankiety”, projekcie W. Wakara oraz w rządowej „Deklaracji Konstytucyjnej” i projekcie Związku Ludowo-Narodowego. Ponadto opisano kontrowersje związane z tytułami „Naczelnik” i „Prezydent”. Część trzecia zawiera opis poglądów nt. głowy państwa ujawnionych w toku prac Komisji Konstytucyjnej oraz w drugim projekcie Rady Ministrów wraz z poprawkami rządu Skulskiego. Ostatnia, IV część zawiera przyczyny, które wpłynęły na ostateczny kształt urzędu Prezydenta w Konstytucji marcowej.

EN

The article deals with a conception of the head of state while working on the March Constitution. The first part presents motives for adopting a republican form of the future system of Poland and describes draft constitutions drawn up by the Constitutional Bureau of the Presidium of the Council of Ministers. The second part presents characteristics of a political status of the head of state in the draft of the so-called “Survey,” the draft of W. Wakar as well as the governmental “Constitutional Declaration” and the draft of the Popular National Union. Moreover, it describes controversies connected with the titles of “Chief” and “President.” The third part presents a description of views on the head of state revealed during the works of the Constitutional Committee as well as in the second draft drawn up by the Council of Ministers, along with amendments made by the Skulski’s government. The last, 4th part discusses causes which influenced the final shape of the office of President in the March Constitution.

13

Uprawnienia hamujące Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wobec legislatywy w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku

63%

Ścibor W.

Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

|

2023

|

vol. 18

|

issue 20 (1)

195-206

EN

The article aims to analyze the position of the head of state and his powers of an inhibitory nature against the legislature. The paper presents the conditions for the President of the Republic of Poland to use the mechanism of shortening the term of parliament, filing a legislative veto and applying to the Constitutional Court for a preventive constitutionality review. The article analyzes the powers that the President has vis-à-vis the legislature and the actions it takes, as well as his role as an arbiter in a crisis situation in the chambers of parliament. The rationale and limitations on the use of inhibitory powers by the head of state against the legislature are discussed. In drafting this article, the dogmatic-legal method was used to analyze the effectiveness of the post-1997 application of the powers vested in the President against the legislature.

PL

Artykuł ma na celu analizę pozycji głowy państwa i jego uprawnień o charakterze hamującym wobec legislatywy. W pracy przedstawione zostały warunki skorzystania przez Prezydenta RP z mechanizmu skrócenia kadencji parlamentu, zgłoszenia weta ustawodawczego oraz zwrócenia się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o przeprowadzenie prewencyjnej kontroli konstytucyjności. W artykule dokonana została analiza uprawnień, które posiada Prezydent wobec władzy ustawodawczej i podejmowanych przez nią działań, a także jego roli arbitra w sytuacji kryzysu w izbach parlamentu. Omówione zostały przesłanki oraz ograniczenia dotyczące stosowania przez głowę państwa uprawnień hamujących wobec legislatywy. Podczas sporządzenia niniejszego artykułu wykorzystano metodę dogmatyczno-prawną celem przeprowadzenia analizy skuteczności stosowania po 1997 r. przysługujących Prezydentowi kompetencji wobec władzy ustawodawczej.

14

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jako świadek w postępowaniu karnym

51%

Dąbrowski K.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2018

|

vol. 80

|

issue 3

33-45

EN

The article discusses the legal status of the President of the Republic of Poland acting in the capacity of a witness in the course of legal proceedings. Having noted the insufficiency of the current legal regulation, the author begins his research with a detailed analysis of the concept of immunity and the possible legal circumstances which would allow the Head of the Polish state to be summoned as a witness in criminal proceedings. Then, the procedure of questioning the President of the Republic of Poland and the admissibility of imposing penalties on the Head of the State are presented in detail. The conclusion of the discussion is that although the admissibility of summoning the President of the Republic of Poland to witness should be beyond doubt, the shape of the existing regulations continues to hinder the actual use of the source of evidence in question.

PL

W artykule poruszono problematykę dotyczącą statusu Prezydenta RP jako świadka w postępowaniu karnym. Rozważanie obejmują szczegółową analizę konstrukcji immunitetu, co pozwala zbudować osobliwe dyrektywy interpretacyjne, a także analizę zagadnienia dopuszczalności wezwania urzędującej głowy państwa polskiego na świadka. Następnie szczegółowy przedstawiono tryb przesłuchiwania Prezydenta RP oraz dopuszczalność stosowania wobec niego kar porządkowych. Rozważania kończy zaś konkluzja, że choć dopuszczalność wezwania Prezydenta RP na świadka nie powinna budzić wątpliwości, to jednak kształt obowiązujących regulacji wciąż utrudnia realne wykorzystywanie przedmiotowego źródła dowodowego.

15

Evolution of the constitutional position of selected German-speaking countries’ heads of state in the 20th/21st century

51%

Łukaszewski M.

Przegląd Politologiczny

|

2014

|

issue 3

77-93

PL

Przedmiotem artykułu jest próba ukazania ewolucji ustrojowej pozycji głowy państwa w latach 1920–2013 w Austrii, Liechtensteinie i Szwajcarii, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki tych systemów politycznych (austriackiego federalizmu, silnej pozycji księcia w Liechtensteinie i kolegialnej głowy państwa w Szwajcarii). Artykuł został oparty na analizie komparatystycznej zapisów konstytucyjnych z uwzględnieniem odpowiednich nowelizacji. Ramy czasowe artykułu zostały oparte na okresie 1920–2013 w związku z tym, że początek lat 20. jest związany z powstawaniem konstytucji dwóch z trzech państw stanowiących przedmiot analizy: Austrii (1920) i Liechtensteinu (1921), które to akty prawne, pomimo wielu zmian, funkcjonują do dzisiaj. Celem artykułu jest wskazanie różnic w pozycji ustrojowej głowy państwa w 1920 roku i prawie 100 lat później.

EN

This paper is an attempt to show the evolution of the constitutional position of the head of state in the years 1920–2013 in Austria, Liechtenstein and Switzerland, with special reference to the specificity of these systems (Austrian federalism, Liechtenstein’s strong position of the monarch and collegial head of state in the Swiss case). It is based on a comparative analysis of the constitutional provisions of constitutional acts and their corresponding amendments. The timeframe of the paper is based on the period 1920–2013, due to the fact that at the very beginning of the 1920s two of the constitutional acts were created in the countries which are the subject of the paper: Austria (1920) and Liechtenstein (1921), which, despite many changes, exist today. The aim of the paper is to indicate differences in the position of the political head of state in 1920, and almost a century later.

16

Geneza republikańskiej głowy państwa w Polsce

51%

Balicki R.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2016

|

issue 5 (33)

11-22

PL

Artykuł przedstawia genezę republikańskiej głowy państwa w Polsce po I wojnie światowej (do uchwalenia Konstytucji marcowej). Był to szczególnie istotny moment, w którym dokonał się wybór formy ustrojowej odbudowywanego państwa polskiego. Autor zwraca uwagę na istotny związek dziejących się w czasie I wojny światowej wydarzeń historycznych, w tym zwłaszcza zmian ustrojowych zachodzących w państwach zaborczych na decyzję o wyborze republikańskiej drogi ustrojowej.

EN

The article presents the genesis of the republican Head of State in Poland after the First World War (until the adoption of the March Constitution). It was a particularly im- portant moment when the election of the form of government of the Polish State being rebuilt took place. The Author draws attention to the significant relationship between historical events taking place during the First World War, including especially political changes happening in the partitioning states influencing the decision for choosing the republican path.

17

The Proclamation of the Hungarian Republic in 1946

51%

Schweitzer G.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2017

|

issue 6 (40)

115-125

EN

The paper is dealing with the constitutional and historical importance of Act I. of 1946. In 1946 Hungary has changed its form of government. The passage of Act I of 1946 has defined Hungary’s form of government as a republic. In addition to the creation of a republic, the legislation provided powers for the president of the Hungarian Republic. Moreover, the Preamble of Act I. of 1946 was the first document in the Hungarian constitutional history which summarized and declared the most important natural and inalienable rights of the citizens.

PL

Artykuł dotyczy konstytucyjnego i historycznego znaczenia Ustawy no. I z 1946 r. W 1946 r. Węgry dokonały zmiany formy rządu. Przepisy ustawy no. I z 1946 r. określiły węgierską formę rządu jako republikę. Oprócz utworzenia republiki ustawa przyznała władzę prezydentowi Republiki Węgierskiej. Ponadto preambuła ustawy no. I z 1946 r. była pierwszym dokumentem w węgierskiej historii konstytucyjnej, podsumowującym i deklarującym najważniejsze naturalne i niezbywalne prawa obywateli.

18

Stronnictwa ludowe PSL Piast i PSL Wyzwolenie wobec wyboru pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

51%

Wichmanowski M.

Polityka i Społeczeństwo

|

2023

|

vol. 22

|

issue 2

270-284

EN

The views of the PSL Piast and PSL Wyzwolenie popular parties on state power, including the head of state, were shaped already during the period of partitions. Galician leaders of PSL "Piast" had a rich and rather beneficial experience of cooperation with constitutional monarchy. However, monarchical concepts were contrary to the "spirit of the age" and the moods prevailing in the Polish society. Since 1918, popular parties have clearly expressed their support for the democratic-republican form of government. People's parties entering the Legislative Sejm did not have strictly defined constitutional principles and voiced their opinions about power in the state in general terms. In the views of both politicians from PSL "Piast" and those from PSL "Wyzwolenie", little space was taken up at that time by the analysis of the prerogatives of the head of state. It was not until work on constitution began, that these found their right place. The parties presented their opinions concerning the political power clearly only at the stage of presentation of their own draft constitutions. PSL "Wyzwolenie", in "Podstawa Ładu Rzeczypospolitej Polskiej" ("Fundamentals of the Order of the Republic of Poland"), proposed the name (title) of the Spokesman of the Republic of Polandfor for the head of state. Eventually, it decided on the name of the Head of State; references were made to the Head of Kościuszko, while at the same time wanting to satisfy Józef Piłsudski. The Head was to be elected by the entire nation. In the draft by PSL "Piast", the head of state – president, was also to be elected in general elections, this demand was also included in the Party's program adopted on 29 June 1919. The Constitution of the Republic of Poland of 17 March 1921 marked a victory for the right. The aim of the article is to present and compare the views of people's politicians from PSL "Piast" and PSL "Wyzwolenie" regarding the institution of the head of state. The article presents the evolution of their views, and also their dilemmas related to the election of the first President of the Republic of Poland.

PL

Poglądy stronnictw ludowych PSL Piast i PSL Wyzwolenie dotyczące władzy państwowej, w tym głowy państwa, kształtowały się jeszcze w okresie zaborów. Galicyjscy przywódcy PSL „Piast” mieli bogate i raczej korzystne doświadczenia ze współpracy z monarchią konstytucyjną. Jednak koncepcje monarchiczne były sprzeczne z „duchem czasów” i nastrojami polskiego społeczeństwa. Od 1918 roku stronnictwa ludowe wypowiadały się wyraźnie za demokratyczno-republikańską formą rządów. Partie chłopskie wchodzące do Sejmu Ustawodawczego nie miały ściśle sprecyzowanych zasad konstytucyjnych i na temat władzy w państwie wypowiadały się w kategoriach ogólnych. W poglądach zarówno polityków z PSL „Piast”, jak i PSL „Wyzwolenie”, niewiele miejsca zajmowała w tamtym czasie analiza prerogatyw głowy państwa. Znalazły one miejsce dopiero w okresie prac dotyczących konstytucji. Poglądy na władzę polityczną stronnictwa przedstawiły wyraźnie dopiero we własnych projektach konstytucji. PSL „Wyzwolenie”, w „Podstawie Ładu Rzeczypospolitej Polskiej”, dla głowy państwa proponowało nazwę (tytuł) Rzecznik Rzeczypospolitej. Ostatecznie zdecydowało się na nazwę Naczelnik Państwa; nawiązywano do Naczelnika Kościuszki, chcąc równocześnie usatysfakcjonować Józefa Piłsudskiego. Naczelnik miał być wybierany przez cały naród. W projekcie PSL „Piast”, głowa państwa – prezydent, miał być wybierany również w wyborach powszechnych, postulat był zawarty także w programie Stronnictwa uchwalonym 29 czerwca 1919 roku. Konstytucja RP z 17 marca 1921 roku stanowiła zwycięstwo prawicy. Celem artykułu jest ukazanie i porównanie poglądów polityków ludowych z PSL „Piast” i PSL „Wyzwolenie” dotyczących instytucji głowy państwa. W artykule została przedstawiona ewolucja ich poglądów, a także dylematy związane z wyborem pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

19

Pozycja ustrojowa prezydenta Republiki Czeskiej w świetle najnowszych poprawek do Konstytucji z dnia 8 lutego 2012 r.

51%

Żelazny K.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2014

|

issue 4 (20)

117-130

EN

The subject of the article below is the appearance of Czech Republic President’s political position under the newest amendments to the Constitution from February 8, 2012. At the beginning, reasons for the Constitution to be corrected were pointed out, which among all, had a political background. Later, the article focused on the presentation of detailed analysis of each change. With the historical support, a comparison was made between the current basic law and its previous version, as well as the comparison between the traditions of Czech and Czechoslovakian constitutionalism. The most important change was the introduction, common for the presidential or semi-presidential system method of choosing the head of the state in common elections, which occurred by limiting president’s prerogatives and normalization of the range of president’s responsibilities, stepping out of the rules of law and the constitutional irresponsibility of the head of the state.

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest ukazanie pozycji ustrojowej prezydenta Republiki Czeskiej w świetle najnowszych poprawek do Konstytucji z dnia 8 lutego 2012 r. Na początku wskazano powody wprowadzenia niniejszej nowelizacji, które miały przede wszystkim charakter polityczny. W dalszej części artykułu skupiono się na przedstawieniu i szczegółowej analizie poszczególnych zmian. Posługując się metodą historyczną, dokonano porównania obecnego brzmienia ustawy zasadniczej ze stanem dotychczasowym oraz z tradycjami czeskiego oraz czechosłowackiego konstytucjonalizmu. Najważniejszą ze zmian było wprowadzenie charakterystycznego dla systemu prezydenckiego lub semiprezydenckiego sposobu wyboru głowy państwa w wyborach powszechnych i bezpośrednich, co odbyło się jednak przy faktycznym ograniczeniu prerogatyw prezydenta oraz unormowaniu zakresu odpowiedzialności prezydenta, odstępując od zasady prawnej i konstytucyjnej nieodpowiedzialności głowy państwa.

20

Oryginalne rozwiązania systemów rządów na przykładzie Sułtanatu Omanu

51%

Uliasz J.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2014

|

issue 3 (19)

97-113

PL

Artykuł prezentuje przegląd wiodących instytucji politycznych Omanu. Zawiera opis politycznej struktury władzy Omanu. Na wstępie autorka przedstawia tło historyczne wydarzeń, które doprowadziły do objęcia władzy przez aktualnie rządzącego sułtana. Kolejno charakterystyce poddane są: władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza oraz prawa wyborcze obywateli. W podsumowaniu autorka dokonuje krótkiej oceny funkcjonującego w Omanie systemu rządów.

EN

The article provides a snapshot of Oman’s leading political institutions. It also contains description of Oman’s political power structure. At the beginning author presents a historical background of the events that led to the taking of power by the current ruling sultan. Subsequently, the legislature, the executive, the judiciary and suffrage are discussed. In conclusion, the author makes a brief assessment of a functioning system of government in Oman.

Refine search results

Pozycja ustrojowa głow y państwa w Księstwie Liechtensteinu

The Scope of the Head of State’s Liability Based on the Example of the Principality of Liechtenstein and the Principality of Monaco

Prezydenci Republiki Włoskiej w latach 1992–2022. Dynamika zmian

Pozycja głowy państwa w procesie realizacji posiadanego upoważnienia do mianowania

Porównanie pozycji ustrojowej prezydenta Federacji Rosyjskiej i Republiki Białoruś

Prezydent w systemie politycznym Turcji

NADZWYCZAJNE KOMPETENCJE PREZYDENTA RZESZY

Legal Acts of the President in selected Polish constitutions

Republika czy kryptomonarchia? Pozycja ustrojowa głowy państwa w systemie rządów Samoa

The System of Government under the Small Constitution of 1919

How reborn Poland became a republic

Koncepcje głow y państwa w projektach Konstytucji R P z lat 1918–1921

Uprawnienia hamujące Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wobec legislatywy w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jako świadek w postępowaniu karnym

Evolution of the constitutional position of selected German-speaking countries’ heads of state in the 20th/21st century

Geneza republikańskiej głowy państwa w Polsce

The Proclamation of the Hungarian Republic in 1946

Stronnictwa ludowe PSL Piast i PSL Wyzwolenie wobec wyboru pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

Pozycja ustrojowa prezydenta Republiki Czeskiej w świetle najnowszych poprawek do Konstytucji z dnia 8 lutego 2012 r.

Oryginalne rozwiązania systemów rządów na przykładzie Sułtanatu Omanu