Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 2

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  gawęda szlachecka
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
Henryk Rzewuski’s (1791–1866) works cannot be a source of knowledge about Polish-LithuanianCommonwealth’s legal history. The pieces of information given by him have been at times one-sided and deceptive. Nevertheless, they may – if used with a critical approach – provide details on the old jurisprudence in the 19th century and on the praxis of applying the old law under Russian rule. They also can be a research base on the author’s views on the Polish-Lithuanian Commonwealth’s legal and political system, as well as their portrayal in the 19th-century gawęda szlachecka (literary genre associated primarily with noble storytelling, specific to Polish literature of that time). It is also worth continuing the search for – mentioned in Rzewuski’s manuscript – the two-volume Remarks on the Lithuanian Statute written by his father, Adam Wawrzyniec Rzewuski and allegedly published in1782, in Nieśwież. Although there is no certainty whether this work ever existed, it is worth searching for it.
PL
Prace Henryka Rzewuskiego (1791–1866) nie mogą być źródłem poznania dawnego prawa Rzeczypospolitej. Podane przezeń informacje były niekiedy jednostronne, niekiedy zaś dość bałamutne. Mogą jednak – przy krytycznym podejściu – dostarczać danych na temat znajomości prawa dawnej Rzeczypospolitej w XIX stuleciu i praktyce stosowania dawnego prawa pod rządami rosyjskimi. Mogą też być podstawą badań poglądów ich autora na prawo i ustrój Rzeczypospolitej, jak również obrazu tego prawa w dziewiętnastowiecznej gawędzie szlacheckiej. Warto też kontynuować poszukiwania – wskazanej w rękopisie Henryka Rzewuskiego – wydanej ponoć w 1782 r. w Nieświeżu dwutomowej pracy autorstwa jego ojca – Adama Wawrzyńca Rzewuskiego pt. Uwagi nad Statutem litewskim. Nie ma pewności, czy dzieło to w ogóle powstało, lecz poszukiwać warto.
PL
Artykuł poświęcony jest analizie trzech późnoromantycznych epickich opowieści gawędowych Mieczysława Romanowskiego z lat pięćdziesiątych XIX wieku („Chart Watażki”, „Chorąży”, „Łużeccy”), rozpatrywanych w perspektywie men’s studies. Sięgając do inspirujących ujęć polskich studiów o męskości oraz studiów o pamięci i prac poświęconych zjawisku orientalizacji, dokonano interpretacji propozycji Romanowskiego jako utwierdzenia budowanego w XIX wieku imaginarium męskości heroicznej w ramach romantyzmu tyrtejskiego (nawiązania do wzorców spartańskich, dziedzictwa staropolskiego w ramach dyskursu kresowego). Romanowski aktualizuje mit rycerza kresowego, umieszczając go w ramach przesłania patriotycznego, opartego na czytelnych tyrtejskich hasłach wolnościowych. W artykule odniesiono się także polemicznie do koncepcji męskości dyslokowanej jako przejawu diagnozowanej słabości męskich bohaterów kultury porozbiorowej, ukazując obecność innego zjawiska: przezwyciężenia dyslokacyjnego kryzysu męskości XIX-wiecznej dzięki szerokiemu wyzyskaniu sarmackiego uniwersum kulturowego w ramach romantycznej aktualizacji patriotycznej, podnoszonej w literackich programach przedpowstaniowych w romantyzmie krajowym.
EN
The article is devoted to an analysis of three late Romantic 1850s Mieczysław Romanowski’s epic tale novels, „Chart Watażki” („Cossac Headman’s Greyhound)”, „Chorąży” („Warrant Officer”), „Łużeccy” („Łużeccy”), researched from the perspective of men’s studies. Reaching for inspiring studies in memory and papers in orientation, the author interprets Romanowski’s proposal as strengthening the masculine heroic imaginary built in the 19th c. within the framework of Tyrtaeian Romanticism (references to Spartan models, old-Polish heritage within the framework of frontier discourse). Romanowski actualises the myth of the frontier knight by placing him into the patriotic message based on legible Tyrtaeian liberation slogans. The paper also makes a polemical reference to the concept of dislocated masculinity as a symptom of diagnosed weakness of post-partition male protagonists culture, showing the presence of other phenomena, namely overcoming the crisis of dislocated masculinity in the 19th c. due to taking great advantage of Sarmatian cultural universum within the framework of Romantic patriotic actualisation raised in pre-uprising literary programs in the Polish Romanticism.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.