Search results

1

Pozycja Piotra w tekstach gnostyckich

100%

Zmorzanka A. Z.

Vox Patrum

|

2004

|

vol. 46

79-86

FR

Dans le present article l'auteure fait l'analyse de sept ouvrages dans lesquels apparait le personnage de Pierre. Ces ouvrages peuvent etre repartis en trois groupes. Dans le premier groupe Pierre est presente en tant qu'auditeur de l'enseignement de Jesus/Sauveur. Dans te deuxieme il est presenté en tant que temoin du mystere. Dans le troisieme en tant que dirigeant d'une communaute (gnostique). Dans la conclusion, on fait observer qu'il existait chez les gnostiques un courant faisant appel a l'autorite de Pierre comme membre de l'église des Parfaits/Choisis et en tant que temoin de la revelation secrete du Sauveur. Ce courant se referait aussi a la tradition de Matthieu.

2

Ideał kapłaństwa w pismach Klemensa Aleksandryjskiego

100%

Drączkowski F.

Verbum Vitae

|

2007

|

vol. 12

141-146

PL

In analyzing the writings of Clement of Alexandria, the author of the article states that the priestly ideal is in them in essence close to the ideal of holiness and perfection, typical of Christians called Gnostics. That is why in the formation and priestly work, Cłement treats with priority the perfect knowledge of Sacred Scripture and Apostolic and Church Tradition, life in accord with the Gospel and the teaching ministry in the Church of Christ - typical traits for the Christian-Gnostic. Taking into consideration the w hole ecclesiology of the Alexandrian, one can say that he distinguished two parallel hierarchies in the Church: the hierarchy of perfection and the hierarchy of office. The scope of both these hierarchies could, but did not have to link together. In the Church, Clement gave a greater place to the hierarchy of perfection (related with Gnosticism) because its scope was much broader thail the other. From the group of Gnostics, only some received offices for service in the Church.

3

"Ekklesia" i "Kościół" w ujęciu gnostyków II i III wieku

100%

Myszor W.

Verbum Vitae

|

2004

|

vol. 6

185-204

PL

L’argomento della „Chiesa” nei gnostici puo essere considerato a partire dalle fonti dei polemisti antignostici, anzitutto di Ireneo di Lione e di Tertuliano, e riferendosi agli scritti dei gnostici cristiani, inoltre alle opere originali, ossia ai testi di Nag Hammadi. Le questione „Chiesa” riguarda la societa religiosa, alla quale appartengono i cristiani, e l’interpretazione teologica di questa realta. I gnostici cristiani venivano stigmatizzati dai polemisti come eretici, ma la loro appartenenza alla Chiesa non puo essere in modo conclusivo spiegata. Da una parte soltanto nella polemica con loro si rivelano i confini dottrinali di questa appartenenza, dall’altra i gnostici cristiani stessi non costituivano una societa distinta (fuori della Chiesa), al contrario, si consideravano la piu spirituale parte della Chiesa, („pneumatica”), inserendosi nella piu stretta cerchia della Chiesa. Nell’opinione dei gnostici la gente „della Chiesa”, che veniva definita come gli uomini sensuali („psichici”), nell’appartenenza alla Chiesa si poteva salvarsi, oppure costituiva la sua piu esterna parte, giungendo ad un genere di salvezza inferiore, corrispondente al grado minore dell’appartenenza ad essa. I gnostici svilupparono l'interpretazione teologica della realta ecclesiale nella continuazione dell’idea primitiva cristiana (giudeocristiana) della Chiesa preesistente, esprimendo sia la sua divina ed eterna origine, che la sua destinazione. I gnostici si richiamavano all’idea della Chiesa come „corpo” di Cristo. Per lo sviluppo dell’idea della preesistenza della Chiesa e della sua concezione come „corpo” (eventualmente delle „membra”) di Cristo le nuove fonti nella biblioteca gnostica di Nag Hammadi meritano non solo un’indagine da parte dei storici della Chiesa, ma anche un’attenzione da parte degli esegeti.

4

Demiurgiczne wymiary rzeczywistości. Na marginesie powieści Alfreda Kubina i Jana Weissa.

88%

Woźniak K.

Bohemistyka

|

2017

|

issue 1

22-38

EN

The paper discusses certain motifs common to the novels of Alfred Kubin and Jan Weiss. The author analyses symbolic domains of the plot, referring among others to the gnostic thought, the theory of utopia, or psychoanalysis. She emphasises the intertextuality of the novels discussed, which constitutes a kind of a game with the recipient in which the authors demonstrate the demiurgical aspects of reality.

PL

Artykuł przed stawia wspólne motywy powieści Alfreda Kubina i Jana Weissa. Autorka analizuje przestrzenie symboliczne fabuły, odwołując się m.in. do myśli gnostyckiej, torii utopii, psychoanalizy. Zwraca uwagę na intertekstualność omawianych powieści, będącą swego rodzaju grą z odbiorcą, poprzez którą obaj autorzy ukazują demiurgiczne wymiary rzeczywistości.

5

Kobieta - uczennica i nauczycielka w przekazach gnostyckich

75%

Zmorzanka A. Z.

Vox Patrum

|

2002

|

vol. 42

89-100

EN

Seven Gnostic writings were discussed in the article. They represent the mysterious teachings of the Savior, who passed it on to a chosen group of men and women. According to the author, these compositions reftect the factuai relationship of Gnostics towards women that is why they constitute an important argument for the issue of women's participation in Gnostic teachings.

6

Ciało i gnoza w wybranych utworach Stanisława Lema

75%

Kwosek J.

Studia Pigoniana

|

2021

|

vol. 4

|

issue 4

53-70

EN

The article shows the convergence of some motifs in Stanisław Lem’s work on the body with some approaches to body in Gnosticism. The following works were discussed: The Cyberiad, Fables for Robots, The Star Diaries, Inspection at the Scene of the Crime and The Mask. In the analyzed works, the theme of the human body appears in the eyes of Aliens and robots. It is perceived as disgusting – just like human habits. This theme coincides with the Gnostic hostility towards the body. The counterparts of the malicious Demiurge in Gnostic myths are in Lem’s works Bann and Pugg, and other inept creators. Lem portrays the human body as imperfect and the product of chance, even a mistake or a freak of nature, which corresponds to the Gnostic thesis that man lives in the world as a result of a mistake or a catastrophe in the Pleroma. In Lem’s works there is also a negative assessment of sexuality, as in gnosticism. Finally, an important element of Gnosticism is a sense of alienation in the world – this theme is present in The Mask. Finally, an attempt is made to explain the convergence between the Lem’s and the Gnostic views of the body.

PL

Artykuł ukazuje zbieżność niektórych wątków w twórczości Stanisława Lema dotyczących ciała z niektórymi ujęciami gnostycyzmu. Omówione zostały następujące utwory: Cyberiadzie, Bajkach robotów, Dziennikach gwiazdowych, Wizji lokalnej i w Masce. W analizowanych utworach pojawia się motyw ciała ludzkiego w oczach Obcych (scil. robotów i kosmitów). Postrzegane jest ono jako odrażające – podobnie jak ludzkie zwyczaje. Wątek ten jest zbieżny z gnostycką wrogością wobec ciała. Odpowiednikami złośliwego Demiurga z mitów gnostyckich są u Lema Bann i Pugg oraz inni nieudolni kreatorzy. Lem ukazuje ciało ludzkie jako niedoskonałe i będące produktem przypadku, a nawet błędu czy wybryku natury, co odpowiada gnostyckiej tezie, że człowiek żyje na świecie w wyniku pomyłki lub katastrofy w Pleromie. W utworach Lema pojawia się też negatywna ocena seksualności, tak jak w gnostycyzmie. Wreszcie, istotnym elementem gnostycyzmu jest poczucie obcości w świecie – wątek ten obecny jest w Masce. Na końcu podjęta zostaje próba wyjaśnienia zbieżności między lemowskim i gnostyckim ujęciem ciała.

7

Apokryficzny "Dialogus Iohannis cum Iesu" (CApNT 27) jako gnostycka reinterpretacja dziejów patriarchów i komentarz do Hbr 7, 3

63%

Zarzeczny R.

Vox Patrum

|

2007

|

vol. 50

291-306

EN

This article contains Polish translation and commentary to an apocryphal Gnostic text known as Dialogus Johannis cum Iesu (CApNT 27). The fragmental Coptic manuscript from the Deir el-Bala’izah collection (IV/V century A.D.) is the unique known testimony of this document. The text has a form of dialog between John the Apostle and the Risen Christ or some celestial messenger on creation and story of antediluvian patriarchs. Document reveals a particular similitude with other Gnostic texts, especially the Apocryphon of John from the Nag Hammadi library. It conserves the fragment of Hebr. 7:3, which probably received a large explanation in original document. The speculation on biblical personages, especially on Melchisedek, appears to be an important element in this text. The placement of Melchisedek’s name immediately after the name of Noah may suggests the identification of Melchisedek with Shem, the Noah’s son. Similar motif is known to us from the Jewish and ancient Christian literature, for instance the targumic elaborations of Genesis and the Syriac apocryphal text called Cave of Treasures (Spelunca thesaurorum).

8

Religijne i duchowe ambicje literatury polskiej. Wybrane przykłady

63%

Jocz A.

Przegląd Religioznawczy

|

2018

|

issue 1/267

EN

Spiritual, metaphysical and religious quests seem to be one of the most important aims of writing and literature. At the same time, literature created by outstanding individuals is naturally predestined to arouse quest and desires. The fundamental aim of this article is to explain, on the basis of the works of Jerzy Hulewicz, the ways in which literary creativity is able/not able to face the metaphysical emptiness mentioned by Jürgen Habermas.

PL

Omawiając fenomen twórczości Tadeusza Micińskiego (1873-1918), Jan Stur (1895-1923) napisał: „Zrozumieli wieszcze rzecz najważniejszą: należy powiedzieć ludowi, by czynił w ten a ten sposób dla dobra ojczyzny. Spyta lud: czemu mamy dla ojczyzny cierpieć i ofiarować dobytek nasz i wygodę naszą? A wonczas – materjalizm nie wystarczy.

9

Gnostycyzm jako początek zachodniej tradycji ezoterycznej. Dwa świadectwa z okresu dwudziestolecia międzywojennego

63%

Dobkowski M.

Przegląd Religioznawczy

|

2018

|

issue 1/267

EN

Author, in connection with his study on the interests in Gnosticism and Manichaeism in Polish non-fiction publications of 1890-1939 period, analyses if Western esotericism in the sources of mentioned period is understood as kind of the esoteric tradition which is opened by Gnosticism. The basis of this research are two evidences from 1926: translation of a book Ewolucja boska. Od Sfinksa do Chrystusa by Édouard Schuré (1841-1929) as well as an article Teozofia w dziejach błędów ludzkich by Marian Morawski (1881-1940). Author, considering this issue, refers also to the Gnostic and anti-Gnostic sources of Late Antiquity.

PL

Autorzy współczesnych opracowań na temat ezoteryki zachodniej często mówią o niej – w swoim imieniu lub przytaczając opinie źródeł – jako o swego rodzaju tradycji ezoterycznej, na początku której znajduje się późnostarożytny gnostycyzm lub hermetyzm, a jednym z najważniejszych ogniw są rodzące się na przełomie XIX i XX wieku teozofia i antropozofia . W związku z tą obserwacją oraz z moimi badaniami na temat zainteresowania gnostycyzmem i manicheizmem w polskich publikacjach non-fiction w latach 1890-1939, postanowiłem zbadać, jak ówcześni (tj. osoby zainteresowane ezoteryką na przełomie XIX i XX wieku jako jej zwolennicy lub przeciwnicy) postrzegali to zjawisko duchowo-religijne. Czy rzeczywiście rozumieli je jako tradycję? Jeśli tak, to z jakich ogniw miała się składać? Jaka jest jej bliższa charakterystyka? Jaką rolę odgrywali w niej starożytni gnostycy?

10

"Blisko ognia"

63%

Myszor W.

Vox Patrum

|

1984

|

vol. 6

268-271

EN

Im kurzen Kommentar zu Logion 82 von Thomasevangeillum von Nag Hammadi wird die gnostische Interpretation vom Feuer mit der Interpretation von Origenes Zusammengestellt.

11

Obraz gnostyka według "Stromatów" Klemensa Aleksandryjskiego

63%

Grzywaczewski J.

Vox Patrum

|

1986

|

vol. 11

543-554

EN

Zum Thema des Portrats des Gnostikers nach Klemens von Alexandrien existieren viele Ausarbeitungen.

12

Jezus w "Ewangelii Judasza"

63%

Myszor W.

Vox Patrum

|

2006

|

vol. 49

439-444

EN

Jesus vermittelt den Jungem und vor allen dem Judas jene Erkenntnis, die notwendig ist um den Heil zu erreichen. Darin besteht die erlósende Botschaft sethianischer Texte, zu denen auch das Judasevangelium gehórt. Die Wahrheit iiber Jesus erkennt nur Judas Iskarioth.

13

Motyw róży w piśmie gnostyckim "O początku świata" (Nhc II 5, 111, 12-15)

63%

Zmorzanka A. Z.

Vox Patrum

|

2006

|

vol. 49

749-754

IT

L’autrice presenta un fragmento gnostico del trattato De origine mundi, che descrive la nascita della rosa nel Paradiso, che e un simbolo di natura (che e bella e buona) e anche spiega la sua radice mitica e platonica.

14

Chrystologia gnostyków. Podstawowe problemy

63%

Myszor W.

Vox Patrum

|

2000

|

vol. 38

83-92

EN

Die gnostische Christołogie in den Handbuchern der patristischen Theologie wird am haufigsten mit dem Doketismus dargestelit. Eine Anzahl von Nag Hammadi-Texten weist wirklich eine mehr oder weniger starke doketistische Tendenz auf.

15

Świat – grób. Gnostyckie lęki i chrześcijańskie nadzieje słowackiego wieszcza Janka Kráľa

63%

Kobylińska A.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2012

|

issue 2(5)

199-218

EN

One of the most signifi cant Slovak romantic poets, Janko Kráľ (1822-1876), was buried in an unknown place, however today he has a symbolic grave in the Slovak National Cemetery in Martin. In this case we may speak of a peculiar irony of fate, because the vision of the world as a grave is central in his work, especially in the poetic cycle known as Dráma sveta (Drama of the World). More intensive analysis of this theme reveals author’s deep involvement in gnosticism on the one hand, and a Christian worldview on the other. Kráľ uses the grave in its extremely negative aspects to illustrate the condition of the modern man, which in his historiosophy project is determined by a temporary victory of evil. The article describes the way of escape from negativity based on the Christian faith in the Resurrection, which is contaminated by the pagan vision of nature and the 19th century myth of Slavic revival. The grave in the author’s interpretation is the metaphor of the modern world. Therefore, special attention is given to the theme of grave as a specifi c variant of the labyrinth. There is the seed of the tree of life hidden in the centre of the labyrinth-grave. In Kráľ’s vision the seed is the Slovak language/ Slovakia. Following that implication, the grave conceals the Garden of Eden.

16

Formuła soma-sema w Księdze Tomasza Atlety i jej aspekty ontyczno-etyczne

63%

Zmorzanka A. Z.

Vox Patrum

|

2017

|

vol. 67

767-777

EN

The first part of the article shows the genesis of the soma-sema formula and its function in the Orphic and Pythagorean tradition, as well as in Plato. A particular attention was paid to its ontic background (dualism) and its ethical aspect: a necessity to undergo a punishment in the subsequent birth cycles (metempsychosis) and cleanse the soul of guilt. The second part presents a reception of the formula in the Gnostic Book of Thomas the Contender, indicating similarities and differences.

17

Dlaczego (neo)gnostycyzm i (neo)pelagianizm to błąd? Najnowsze dokumenty Kościoła katolickiego (Gaudete et exultate, Placuit Deo) wobec zagrożeń dotyczących łaski i świętości

51%

Krzych B. K.

Sympozjum

|

2018

|

issue 2(35)

267-283

PL

Współcześni chrześcijanie są narażeni na wiele duchowych niebezpieczeństw, które dotykają nie tylko treści wiary, ale mają również wpływ na praktykę i życie codzienne. Przekłada się to na złe pojmowanie łaski i świętości, a w konsekwencji zbawienia, którego nie poszukuje się w Bogu, ale w człowieku lub (tajemnej) wiedzy. Papież Franciszek zagrożenia te nazywa (neo)gnostycyzmem i (neo)pelagianizmem. W artykule omówione są najnowsze dokumenty Kościoła, zwłaszcza adhortacja apostolska Gaudete et exultate (kwiecień 2018) oraz list Kongregacji Nauki Wiary Placuit Deo (luty 2018). Analizy są umieszczone w szerszym, filozoficznym kontekście (posthumanizm i postnowoczesność), który pozwala przedstawiane zjawiska – w odniesieniu do magisterium Kościoła – należycie rozumieć i interpretować.

EN

Modern Christians are exposed to many spiritual dangers that touch not only the content of faith, but also affect practice and daily life. It transfers into a misunderstanding of grace and sanctity and consequently of salvation, which is not sought in God, but in man or (secret) knowledge. Pope Francis calls these threats (neo)gnosticism and (neo)pelagianism. This article aims to discuss the latest documents of the Church, especially the apostolic exhortation Gaudete et exultate (April 2018) and the letter of the Congregation for the Doctrine of Faith Placuit Deo (February 2018). Analyzes are placed in a wider, philosophical context (posthumanism and postmodernity), which allows to properly understood and interpreted the presented phenomena – in respect to the magisterium of the Church.

18

Polskie badania nad gnostycyzmem

51%

Myszor W.

Vox Patrum

|

1999

|

vol. 36

187-192

EN

Die Gnosisforschung in Połen besteht vor allem auf der Ubersetzung der polemischen Werken von Kirchenvatern (Irenaus, Tertullian, Clemens von AL, Origenes und der koptischgnostischen Texten von Nag Hammadi. In den letzten Jahren haben sich auch einige junge Wissenschaftler in ihren Diplomarbeiten mit dem Thema Gnosis bzw. Gnostizismus beschaftigt (meistens in der Akademie fur Katholische Theologie in Warschau).

19

Wątki gnostyckie w myśli genezyjskiej Juliusz Słowackiego

51%

Koprowski P.

Studia Pelplińskie

|

2019

|

vol. 53

261-274

EN

So-called “Genesian works” written in the second half of the 1840s by Juliusz Słowacki, as well as his correspondence from this period, have been a subject of interest of Romanticism literature researchers for many years. They analyse this part of the creative heritage of the poet in dependence on the ideological and artistic “key”. Therefore, many different opinions about a given motif or the wri- ter’s thoughts are often proposed. This article is an attempt to understand Slowacki’s legacy, above all “The Genesis of the Spirit”, “The Spirit-King” and some letters, from the Gnostic perspective. His universe of ideas in that particular period can be seen in the context of Gnosticism; however, this kind of interpretative is certainly open to criticism. The Gnostic cognitive process or, precisely speaking, the theistic mystical Gnosis is an expression of experience of the poet himself. It is a description of the psychic structure and existence. On the other hand, in the ontological order, the psychic existence appears as a “copied” structure and existence of the Spirit or even the Divinity. It turns out to be a world of manifestations of the same Spirit. One should not rationalise that “whole” as the given content exceeds – due to its form and its object – the capacity of a philosophical discourse.

PL

Powstałe w drugiej połowie lat czterdziestych XIX wieku tzw. genezyjskie dzieła Juliusza Słowackiego, a także pochodząca z tego okresu korespondencja, są od wielu lat przedmiotem zainteresowania badaczy literatury i myśli doby romantyzmu. Analizują oni i interpretują tę część spuścizny twórczej poety, myśli- ciela, w zależności od przyjętego „klucza” ideowo-artystycznego. Powstają więc nierzadko diametralnie odmienne oceny danego motywu czy wątku myśli twórcy. Niniejszy artykuł jest próbą spojrzenia na rzeczoną spuściznę, przede wszystkim na Genezis z Ducha, Króla-Ducha i niektóre listy, poprzez pryzmat gnostycyzmu. Świat idei Słowackiego w okresie genezyjskim można postrzegać w kontekście gnostycyzmu, ale tego rodzaju ujęcie z pewnością nie jest ujęciem bezalternatywnym. W porządku poznawczym, jako gnoza, czy precyzyjniej rzecz ujmując – jako teistyczna gnoza mistyczna, stanowi on wyraz doświadczenia przez poetę samego siebie, jest opisem struktur i życia psychiki. Z kolei w porządku ontologicznym ta ostatnia jawi się jako „ściągnięta” struktura i egzystencja Ducha, czy szerzej – boskości, okazuje się światem przejawień tegoż Ducha. Należy wystrzegać się pokusy racjonalizacji owej „całości”, nie można zapominać o tym, iż dana treść przekracza – ze względu na formę i swój przedmiot – możliwości dyskursu filozoficznego.

20

Św. Ireneusz z Lyonu i jego argumentacja przeciw gnostykom

51%

Kuźma A.

ELPIS

|

2015

|

vol. 17

145-151

PL

Artykuł przedstawia postać św. Ireneusza i charakteryzuje jego dzieła literackie. Omówiona została geneza gnostycyzmu i ukazani zostali główni przedstawiciele tego nurtu okresu przełomu II/III w. Następnie zostały przedstawione punkty, w których św. Ireneusz zwalczając poglądy gnostyków jako zagrażające bytowi Kościoła ukazuje prawowierną naukę. Te punkty dotyczą: antropologii, teorii rekapitulacji, tradycji i apostolskości Kościoła. Św. Ireneusz demaskując fałszywe nauczanie gnostyków dał wykład prawdziwej nauki kościelnej.

EN

This article presents St. Irenaeus and characterizes his literary work. The origins of Gnosticism are discussed and the main leaders of this movement at the turn of the third century are presented. Next, the places in which St. Irenaeus reveals orthodox teaching when combating Gnostic views, which threatened the existence of the Church, are outlined. These points concern anthropology, the theory of recapitulation, and the Tradition and apostolicity of the Church. While exposing the Gnostic’s false teaching, St. Irenaeus bears witness to the true teaching of the Church.

Refine search results

Pozycja Piotra w tekstach gnostyckich

Ideał kapłaństwa w pismach Klemensa Aleksandryjskiego

"Ekklesia" i "Kościół" w ujęciu gnostyków II i III wieku

Demiurgiczne wymiary rzeczywistości. Na marginesie powieści Alfreda Kubina i Jana Weissa.

Kobieta - uczennica i nauczycielka w przekazach gnostyckich

Ciało i gnoza w wybranych utworach Stanisława Lema

Apokryficzny "Dialogus Iohannis cum Iesu" (CApNT 27) jako gnostycka reinterpretacja dziejów patriarchów i komentarz do Hbr 7, 3

Religijne i duchowe ambicje literatury polskiej. Wybrane przykłady

Gnostycyzm jako początek zachodniej tradycji ezoterycznej. Dwa świadectwa z okresu dwudziestolecia międzywojennego

"Blisko ognia"

Obraz gnostyka według "Stromatów" Klemensa Aleksandryjskiego

Jezus w "Ewangelii Judasza"

Motyw róży w piśmie gnostyckim "O początku świata" (Nhc II 5, 111, 12-15)

Chrystologia gnostyków. Podstawowe problemy

Świat – grób. Gnostyckie lęki i chrześcijańskie nadzieje słowackiego wieszcza Janka Kráľa

Formuła soma-sema w Księdze Tomasza Atlety i jej aspekty ontyczno-etyczne

Dlaczego (neo)gnostycyzm i (neo)pelagianizm to błąd? Najnowsze dokumenty Kościoła katolickiego (Gaudete et exultate, Placuit Deo) wobec zagrożeń dotyczących łaski i świętości

Polskie badania nad gnostycyzmem

Wątki gnostyckie w myśli genezyjskiej Juliusz Słowackiego

Św. Ireneusz z Lyonu i jego argumentacja przeciw gnostykom