Search results

1

Godność ludzka w kontekście poszanowania kultu przodków przedstawicieli różnych kultur

100%

Szerszeniewska I.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2020

|

vol. 40

|

issue 2

223-237

EN

Human dignity has a universal, supracultural and supranational character. Everyone should be treated with due dignity from birth to death. Respect for ancestor worship, which is part of human life, is inherently related to human dignity. The purpose of the article is to present the importance of human dignity in the contextof respect for the worship of ancestors of representatives of different cultures.

PL

Godność ludzka ma uniwersalny, ponadkulturowy i ponadnarodowy charakter. Każdy człowiek od chwili narodzin aż do momentu śmierci powinien być traktowany z należytą godnością. Poszanowanie kultu przodków, stanowiące element ludzkiego życia w inherentny sposób wiąże się z godnością człowieka. Celem artykułu jest zaprezentowanie znaczenia godności ludzkiej w kontekście poszanowania kultu przodków przedstawicieliróżnych kultur.

2

Nędza – afront wobec godności człowieka. Problem jednostki czy wspólnoty?

75%

Ignaciuk E. B., Kiwak W.

Pieniądze i Więź

|

2019

|

vol. 22

|

issue 3(84)

21-28

PL

Nędza jest stanem zagrażającego życiu niedostatku. Jest sytuacją niezależną od indywidualnych charakterystyk, w przeciwieństwie do ubóstwa, które jest konsekwencją subiektywnego wartościowania życia lub międzyludzkich porównań życia. Ponieważ człowiek żyje we wspólnocie, to zjawisko nędzy nie jest tylko problemem jednostkowym, ale ma też swój wymiar społeczny: zagraża homeostazie społeczno-gospodarczej i trwałości wspólnoty politycznej. Z punktu widzenia wspólnoty nędza nie może być zatem postrzegana jako stan obojętny. Wymaga przyjęcia określonej postawy i podjęcia działań zmierzających do niesienia pomocy ludziom żyjącym w nędzy.

EN

Poverty is a life-threatening condition of privation. It is a situation independent of individual characteristics, as opposed to paucity, which is a consequence of subjective evaluation of life or interpersonal comparisons of life. Since man lives in a community, the phenomenon of poverty is not only an individual problem, but also has a social dimension: it threatens socio-economic homeostasis and the sustainability of a political community. From the community perspective, poverty cannot therefore be seen as an indifferent state. It requires adopting a specific attitude and taking action to help people living in poverty.

3

Godność ludzka w świadomości maturzystów puławskich (1994-2009-2016)

75%

Mariański J.

Rozprawy Społeczne

|

2018

|

vol. 12

|

issue 2

7-15

PL

W niniejszym artykule analizujemy godność ludzką z socjologicznego punktu widzenia. Szczególną uwagę zwrócimy na takie kwestie, jak: godność ludzka w kontekście wartości uroczystych, postawa godnościowa versus postawa pragmatyczna, poczucie godności w sytuacjach życia prywatnego i życia publicznego. Kwestie te zostaną omówione w świetle badań socjologicznych zrealizowanych w Puławach wśród maturzystów z liceów ogólnokształcących i z techników, w latach 1994-2009-2016. W całej zbiorowości maturzystów w 2016 roku 82,2% ankietowanych deklarowało swoją przynależność do katolicyzmu; 5,9% określiło siebie jako głęboko wierzących, 55,9% – jako wierzących, 16,8% – jako niezdecydowanych, ale przywiązanych do tradycji religijnych, 10,8% – jako obojętnych religijnie, 9,4% – jako niewierzących i 1,2% – to nieudzielający odpowiedzi.

EN

The following article analyses human dignity from a sociological point of view. Particular attention will is paid to such issues as human dignity in the context of grand values, dignity stance versus pragmatic stance, sense of dignity in situations of private life and public life. These issues will be discussed in the light of sociological research carried out in Puławy in high school graduates and technical secondary schools in the years 1994-2009-2016. In the whole group of high school graduates in 2016, 82,2% of the respondents declared their affiliation to Catholicism; 5,9% described themselves as deeply believers, 55,9% – as believers, 16,8% – as undecided, but attached to religious traditions, 10,8% – as religiously neutral, 9,4% – as non-believers and 1,2% – provided no answer.

4

Godność osoby ludzkiej podstawą prawa do wolności religijnej

71%

WROCEŃSKI J.

Prawo Kanoniczne

|

2016

|

vol. 59

|

issue 3

3-18

EN

In his paper the author reflects on human dignity in the context of the right to religious freedom. First, he analyses the concept of fundamental human rights reaching back to ancient times, and then he discusses the concept of human dignity. He presents the concept of dignity in the teaching of the Catholic Church and in documents of secular law, among others, in the documents of international law, European law, the Polish Concordat, and the Polish Constitution. The author argues that inherent human dignity is the basis to guarantee freedom of conscience and religion. For that reason neither the State nor the churches, including the Catholic Church, can restrict this freedom, because it does not come from them.

PL

Autor w swoim artykule uzasadnia, że gwarancje wolności sumienia i religii otrzymały ochronę prawną, w aktach prawa międzynarodowego i w konstytucjach poszczególnych państw, jako pierwsze z grupy podstawowych praw człowieka. Podstawą tych gwarancji jest przyrodzona godność ludzka. W Polsce wolność religijna w zakresie podmiotowym i przedmiotowym jest regulowana przede wszystkim w Konstytucji RP, która jest najwyższym aktem prawnym. Z jej postanowień wynika, że umowy międzynarodowe ratyfikowane przez Polskę, ustawy oraz inne akty prawne muszą być zgodne z konstytucyjną zasadą ochrony wolności sumienia i religii. Konstytucyjna ochrona tej wolności wiąże nie tylko organy państwa, ale wszystkich obywateli, a także kościoły i związki wyznaniowe. Należy dodać, że w tej sprawie przepisy Konstytucji RP i Kościoła katolickiego są zgodne. Sfera sumienia i religii jest obszarem przeżyć wewnętrznych człowieka i dotyczy jego osobistych poglądów i jego wolności. Zarówno państwo jak i Kościół nie mogą ograniczać tej wolności, ponieważ ona nie pochodzi od tych instytucji. Źródłem wolności sumienia i religii jest przyrodzona i niezbywalna godność człowieka.

5

Starzeć się z godnością: od doświadczenia straty do owocowania

63%

Morciniec P.

Polonia Sacra

|

2015

|

vol. 19

|

issue 1

EN

The practice of life and the literature on the subject strike us as antagonistic, firmly positive or negative understanding of old age. The first one most often has biblical and theological roots, whereas the other one – sociocultural ones. Searching for the proper attitude towards our own and someone else’s old age we find out that the senior time as the time of discovering a new sense can only be chosen, not sententiously recommended or demanded. The major point of the text is that the failure at shaping the sense of own old age results mainly from not working out the losses associated with this stage of life. To show the way to respectable old age, the author tried to define the actual state of so called old age or senior age (1), then he discussed the issue of working out the diagnosed real and subjective losses (2) so as to, in the course of the process, reach the point of reaping the fruits of life and old age (3) and introducing the trial of practical accomplishment of the approach (4).

PL

W praktyce życia i w literaturze przedmiotu uderza antagonistyczne, stanowczo pozytywne lub negatywne ujmowanie starości. Pierwsze ma najczęściej korzenie biblijno-teologiczne, drugie – socjokulturowe. Szukając właściwej postawy wobec własnej i cudzej starości, odkrywamy, że okres senioralny jako czas odnajdywania nowego sensu można tylko wybrać, nie da się go natomiast moralizatorsko zalecić lub nakazać. Główna teza tekstu brzmi, że niepowodzenia w kształtowaniu sensu własnej starości wynikają w dużej mierze z nieprzepracowania strat wiążących się z tą fazą życia. W celu wskazania drogi do godnej starości starano się najpierw zdefiniować stan faktyczny zwany starością czy wiekiem senioralnym (1), następnie omówiono zagadnienie przepracowania zdiagnozowanych strat rzeczywistych i subiektywnych (2), by w trakcie tego celowego procesu dojść do zbierania owoców życia i starości (3) i do przybliżenia próby praktycznej realizacji takiego podejścia (4).

6

Godność ludzka jako nowy paradygmat w socjologii moralności

63%

Mariański J.

Edukacja Humanistyczna

|

2022

|

issue 2

31-55

PL

Autor próbuje naszkicować nowy paradygmat w badaniach nad moralnością. Personalistyczna socjologia moralności powinna być bardziej skoncentrowana na „zasadzie osoby” (osoba we wspólnocie), niż na „zasadzie społeczeństwa”, gdyż ta pierwsza zasada jest bardziej fundamentalna niż ta druga. Teza o godności osobowej człowieka byłaby najogólniejszą podstawą socjologii moralnosci. Takie podejście jest bliskie koncepcji człowieczeństwa Margaret S. Archer. Godność osoby ludzkiej jako fundamentalna wartość społeczno-moralna nie jest czymś „błahym” dla socjologii moralności zorientowanej personalistycznie (personalistyczna socjologia moralności). Moralność jest w ostatecznej instancji aprobatą i respektowaniem godności własnej i innych ludzi (etyka nakazująca żyć w sposób godny).

EN

The author attempts to sketch a new paradigm in the study of morality. The personalistic sociology of morality should be more focused on the „principle of the person” (the person in the community) rather than on the „principle of society”, since the former principle is more fundamental than the latter. The thesis of the personal dignity of humans would be the most general basis for the sociology of morality. This approach is close to Margaret S. Archer's concept of humanity. The dignity of the human person as a fundamental socio-moral value is not something „trivial” for a personalistoriented sociology of morality (personalist sociology of morality). Morality in the ultimate instance is the approval and respect for the dignity of one's own and other people's dignity (ethics commanding to live in a dignified manner).

7

Catholics and gender theories: understanding human sexuality in the educational proces

63%

Składanowski M.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2018

|

vol. 39

|

issue 4

45-56

EN

The anthropological and ethical disputes in some conservative Catholic circles often refer to the problem of gender equality, particularly in the educational process. They lead to a confrontation between traditional communities, on the one hand, and on the other hand, open or liberal ones. In this context, the article aims to indicate (1) the anthropological and ethical foundations of the education based on the principle of gender equality, and (2) educational demands that result from it. Further, (3) these fundamentals will be scrutinised against Catholic anthropological and ethical criticism.

PL

Dyskusje antropologiczne i etyczne w pewnych konserwatywnych środowiskach katolickich często odnoszą się do problemu równości płciowej, zwłaszcza w procesie wychowawczym. Prowadzą one do konfrontacji pomiędzy wspólnotami tradycyjnymi i bardziej liberalnymi. W tym kontekście artykuł zmierza do wskazania (1) antropologicznych i etycznych podstaw wychowania opartego na zasadzie równości płciowej oraz (2) postulatów wychowawczych, które z nich wynikają. Następnie (3) te zasadnicze kwestie zostaną skonfrontowane z katolicką krytyką antropologiczną i etyczną.

8

Więzienie jako miejsce odnowy w nauczaniu Jana Pawła II

63%

Sobecki T.

Kościół i Prawo

|

2020

|

vol. 9 (22)

|

issue 1

171-181

PL

Więzienie stanowi dla osób odbywających w nim karę źródło cierpienia, naraża na utratę indywidualności, pozbawia możliwości bycia sobą, ogranicza praktycznie we wszystkich istotnych aspektach codziennego bytowania. Czas pobytu w nim jest skrupulatnie liczony przez skazanych. Jednakże czas uwięzienia nie musi z konieczności być czasem straconym. Ten czas według nauczania Jana Pawła II należy do Boga i tak go trzeba przeżywać. To czas, który może zrodzić nową wizję życia, spowodować zbawienną przemianę charakteru, a dla niektórych może stać się okazją do odkrycia prawdziwego oblicza Boga. Uwięzienie może zatem nabrać głębszego sensu i służyć odnowie człowieka.

EN

The prison is a source of suffering for people serving a sentence, exposes them to the loss of individuality, deprives them of the possibility of being themself, and limits practically all essential aspects of everyday existence. Every day in prison is carefully counted by the inmates. However, the time of imprisonment need not necessarily be wasted time. This time, according to the teachings of John Paul II, belongs to God and it is necessary to live it in this way. It is a time which can give rise to a new vision of life, bring a salutary change of character, and for some, it can become an opportunity to discover the true face of God. Imprisonment can take on a deeper meaning and serve the renewal of man.

9

Izolacja postpenalna w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym a poszanowanie praw i wolności człowieka

63%

Trzeja P.

Polityka i Społeczeństwo

|

2021

|

vol. 19

|

issue 1

105-119

EN

The aim of this paper is to draw the reader’s attention to the issue of post-penal isolation in the form provided for by the Act of 22 November 2013 on Proceedings Against Persons with Mental Disorders Posing a Threat to the Life, Health or Sexual Freedom of Others. The paper seeks to present the origins of the said institution, constitutional doubts related to the Act as well as the practical aspects of the operation of the National Centre for the Prevention of Antisocial Behaviour (KOZZD). The author is interested in the discrepancies between the theoretical assumptions about the operation of the Centre and the actual organisation of this facility as well as conditions of isolation there. In particular, the issues of overcrowding of KOZZD and its implications for the situation of detained individuals are discussed. The entire analysis is carried out in the context of human rights and freedoms. The article concludes with a summary of the considerations and a firm objection to the violations of the dignity of individuals in a democratic state ruled by law.

PL

Niniejszy artykuł ma na celu zwrócenie uwagi Czytelnika na problematykę izolacji postpenalnej w kształcie nadanym ustawą z dnia 22 listopada 2013 roku o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób. Praca nacelowana jest na przedstawienie genezy rzeczonej instytucji, wątpliwości natury konstytucyjnej związanych z powołaną ustawą, a także praktycznych aspektów działania KOZZD. W kręgu zainteresowania autorki pozostaje dysonans pomiędzy teoretycznymi założeniami co do funkcjonowania placówki a rzeczywistą organizacją Ośrodka i warunkami izolacji w nim. W szczególności poruszona zostaje problematyka przepełnienia KOZZD i implikacje tego dla sytuacji jednostek poddanych detencji. Całość analizy dokonywana jest w kontekście praw i wolności człowieka. Zwieńczenie artykułu stanowi podsumowanie rozważań i stanowczy sprzeciw wobec naruszania godności jednostek w demokratycznym państwie prawa.

10

Konstytucyjne gwarancje szczególnych świadczeń zdrowotnych w kontekście ochrony kobiet w ciąży

63%

Bieńskowska D.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2020

|

issue 4 (56)

413-423

PL

Udzielanie świadczeń zdrowotnych kobietom w ciąży stanowi sytuację szczególną, czego potwierdzenie znajdujemy w przepisach konstytucyjnych, a przede wszystkim w art. 68 ust. 3 Konstytucji RP. Wspomniany artykuł nakłada na władze publiczne obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej określonym podmiotom, wśród których znajdują się kobiety oczekujące dziecka. Niezależnie od zasad finansowania świadczeń zdrowotnych, kobiety w ciąży znajdują się w wyróżnionej grupie, którym państwo gwarantuje realizację prawa do ochrony zdrowia. Celem artykułu jest wskazanie, że zakres normatywny przepisu 68 ust. 3 stanowi wyraz przyjętej przez ustrojodawcę określonej aksjologii, w której troska o kobietę ciężarną stanowi również wyraz troski o rozwój narodu, godność człowieka, ochronę życia i zdrowia. Ustrojowe unormowania ochrony dla kobiet w ciąży i ich deklaratywny charakter powinny stanowić swoisty wzorzec kontroli odnoszący się do standardów świadczenia usług w opiece zdrowotnej, rozumienia istoty tej opieki i umiejętności dekodowania norm prawnych ustawodawstwa zwykłego w pryzmacie wartości konstytucyjnie chronionych. Podstawową metodą badawczą była analiza dogmatyczno-prawna (stylistyczno-językowa), a także humanistyczna analiza aksjologiczna.

EN

Providing health services to pregnant women is a special situation, which is confirmed in constitutional provisions, and above all in art. 68 paragraph 3 of the Polish Constitution. This article imposes on public authorities the obligation to provide specific health care to certain entities, including women expecting a child. Regardless of the principles of financing health services, pregnant women are in a distinguished group for which the state guarantees special health care. The purpose of the article is to indicate that the normative scope of provision 68 para. 3 is an expression of the specific axiology adopted by the constitution-maker, in which the care of a pregnant woman also means caring for the development of the nation, human dignity and protection of life and health - i.e. fundamental values. Legislative regulations related to norms of protection for pregnant women should constitute a kind of control pattern regarding standards of providing services in healthcare, understanding the essence of this care and the ability to decode legal norms in terms of constitutionally protected values. The basic research method was dogmatic and legal (stylistic and linguistic) analysis, as well as humanistic axiological analysis.

11

Prawda o człowieku jako fundament kultury politycznej. Główne idee Tadeusza Stycznia

63%

Jasiński K.

Logos i Ethos

|

2020

|

vol. 53

|

issue 1

231-251

EN

The author’s purpose is to present and critical analyze of the main ideas of the Polish personalist Tadeusz Styczeń concerning the issues of truth, which is the axiological foundation of political culture. It is the truth about the personal dignity of every human being discovered in the conscience. The article consists of three main parts. In the first one, the author presented Styczeń’s concept of conscience (conscience as a legislative, normative and obligatory judgment). In the second, the issue of the truth discovered in the conscience was raised (truth about human dignity and the gratuitousness of human existence). The third part focuses on the issue of political culture and its essential elements in the thought of Styczeń (ethos consisting in the affirmation of a person, active participation in the concern for the good of every human being, respect for human subjectivity expressed in the autonomy of conscience, service of the state to protect the lives of all citizens and safeguard the rights of minorities).

PL

Celem autora jest przedstawienie i krytyczna analiza głównych idei polskiego personalisty Tadeusza Stycznia na temat prawdy, która jest aksjologiczną podstawą kultury politycznej. Jest nią odkryta w sumieniu prawda o osobowej godności każdego człowieka. Artykuł składa się z trzech głównych części. W pierwszej autor przedstawił koncepcję sumienia Stycznia (sumienie jako sąd prawodawczy, normatywny i powinnościowy). W części drugiej poruszono kwestię prawdy odkrytej w sumieniu (prawdy o ludzkiej godności i wyjątkowości ludzkiej egzystencji). W trzeciej części skoncentrowano się na zagadnieniu kultury politycznej w myśli Stycznia i jej istotnych elementów (etos polegający na afirmacji osoby, czynne współuczestnictwo w trosce o dobro każdego człowieka, respekt dla podmiotowości ludzkiej wyrażającej się w autonomii sumienia, służba państwa na rzecz ochrony życia wszystkich obywateli i zabezpieczenie praw mniejszości).

12

Ludzkie zoo - ciemna strona kolekcjonerstwa

63%

Gralak Z.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2019

|

vol. 47

|

issue 4

56-74

EN

The European way of classifying the world, from the Middle Ages, to the nineteenth century, set up his own, universal system by which one should determine what is valuable, and exclude what is unnecessary. In this system, naturally, the highest place in the hierarchy belonged to Europe and Europeans. As a result of such thinking assuming the superiority of one society over another, so-called "human zoos" were created, constituting the missing link in collecting at that time. We are talking about the places where living people played scenes related to life in their indigenous surroundings. This phenomenon for Europeans was a substitute for a journey to the “wild land”. For the first time, the human zoo appeared at the courts of the magnates who financed overseas expeditions to the "New World". His development is a nineteenth-century "living paintings" where for "50 cents you could travel around the world”. In principle, the human zoo can be compared to peculiar collector's collections. Undeniably, they were humiliating and degrading human dignity. This work aims to bring the topic of the problem to the attention and put it as a topic for a broader analysis on the ethical basis.

PL

Europejski sposób klasyfikowania świata, począwszy od średniowiecza, skończywszy na XIX wieku, zakładał własny, uniwersalny system, przy pomocy którego należy określać co wartościowe, a wykluczać to co zbędne. W tym systemie, naturalnie najwyższe miejsce w hierarchii należało się Europie i Europejczykom. W wyniku takiego myślenia zakładającego wyższość jednego społeczeństwa nad drugim, powstawały tak zwane „ludzkie zoo”, stanowiące w mniemaniu ówczesnych brakujące ogniwo kolekcjonerstwa. Mowa tu o miejscach, w których żywi ludzie odgrywali sceny związane z życiem w ich rdzennym otoczeniu. Zjawisko to dla Europejczyków stanowiło namiastkę podróży do dzikiego lądu. Ludzkie zoo po raz pierwszy pojawiło się na dworach możnowładców finansujących zamorskie wyprawy do „Nowego Świata”. Rozwinięcie jego stanowią zaś XIX-wieczne „żywe obrazy” gdzie za „50 centów można było odbyć podróż dookoła świata”. Ludzkie zoo z założenia przyrównać można do osobliwych zbiorów kolekcjonerskich, stanowiących upokarzające i uwłaczające godności człowieka widowiska. Niniejsza praca ma na celu przybliżenie problematyki tytułowego zagadnienia i postawienie jej jako tematu do szerszej analizy o podłożu etycznym.

13

Zjawisko prekariatu w filmie fabularnym

63%

Konieczna E.

Kultura i Edukacja

|

2023

|

issue 1(139)

87-100

PL

Przedmiotem refleksji zawartej w artykule są wybrane filmy ilustrujące zjawisko prekariatu zrealizowane krótko przed pandemią COVID-19. Grupę społeczną określaną mianem prekariatu tworzą ubodzy pracujący, wykonujący niskopłatną pracę, za którą nie są stanie się utrzymać, co staje się przyczyną frustracji oraz utraty poczucia godności własnej i społecznej. Przywołani w tekście badacze prekariatu oraz filmowcy otwarcie przestrzegają przed eskalacją agresji, do której prowadzi taka sytuacja. Celem rozważań jest zbadanie jak w wybranych filmach zobrazowane zostało zjawisko prekariatu oraz czy i dlaczego prowadzi ono do wykluczenia godnościowego i społecznego bohaterów? Pierwsza część artykułu zawiera omówienie kategorii prekariatu i godności ludzkiej, druga część poświęcona jest analizie trzech wybranych filmów przedstawiających sytuację ubogich pracujących. Analizowane w tekście filmy łączy problem nierówności ekonomicznych i społecznych, które prowadzą do prekaryzacji i wykluczenia.

EN

This paper discusses selecting films (realized shortly before the COVID-19 pandemic) portraying the precariat in today’s world. Working poor in low-wage jobs cannot secure a livelihood, which creates frustration and leads to a loss of personal and social dignity among this social class. My main focus is human dignity in the face of poverty and economic and social marginalization, enabled by a political system allowing contemporary forms of exploitation. In this paper, I refer to social scientists and filmmakers who warn against the escalation of aggression brought on by this phenomenon. The research aim of my study was to acquire knowledge of how the precariat has been presented in selected films and whether and why this phenomenon is the cause of human dignity and social exclusion. The first part covers definitions of the terms involved (precariat, human dignity), while the second discusses three selected films that explore the subject above.

14

The Motif of Sacrifice in Surrogacy

63%

Globokar R.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2022

|

vol. 42

|

issue 2

51-72

PL

Regulacja macierzyństwa zastępczego jest różna w różnych krajach. W wymiarze globalnym występuje trend w kierunku większej liberalizacji. Ocena etyczna rodzi zasadniczy dylemat: Czy macierzyństwo zastępcze jest wyższą formą solidarności między ludźmi, czy jest instrumentalizacją ciała kobiety, będąc zaprzeczeniem fundamentalnej godności każdej istoty ludzkiej? Jak macierzyństwo zastępcze wpływa na ludzi zaangażowanych w jej procesy i co dekady jej praktykowania mówią nam o jej skutkach na istotę ludzką? Czy jest jakaś idealna forma macierzyństwa zastępczego, której strony reproduktywne jednocześnie opisują relację jako satysfakcjonującą, sprawiedliwą i gdzie dobrostan wszystkich stron zaangażowanych jest w równym stopniu uwzględniany? W niniejszym artykule jest mowa o nieudanej próbie uregulowania przynajmniej kwestiialtruistycznego macierzyństwa zastępczego w krajach, będących członkami Rady Europy w 2016 r. Często podnoszony jest aspekt poświęcenia matki zastępczej na rzecz dobrostanu pary pragnącej mieć dziecko. Jednakże altruistyczna intencja pomocy innym nie czyni tego aktu etycznie akceptowalnym. Artykuł zwraca uwagę na kilka wątpliwości etycznych w odniesieniu do macierzyństwa zastępczego. Kwestią najbardziej kontrowersyjną jest instrumentalizacja ciała kobiety. Szczególnie w biednych krajach ofiary macierzyństwa zastępczego są źle informowane o procedurze, w ramach której zostaje znacznie naruszona ich wolność i autonomia. Urodzone dziecko w ramach macierzyństwa zastępczego może być ofiarą różnych interesów zamierzonych rodziców, różnych korporacji oraz kobiety, która je urodziła. Artykuł dokonuje zarysowania wrażliwości zamierzonych rodziców, matki-surogatki i przede wszystkim dziecka, o którym często zapomina się w debatach. Ponadto tekst dotyczy często lekceważonej perspektywy etycznej osobistych życzeń, poświęcenia i represji. Kiedy z punktu widzenia altruistycznego aktu obdarowania jest etycznie akceptowalne to, aby oczekiwać i akceptować działania altruistyczne? Kiedy subiektywne oczekiwania i życzenia przekraczają granicę między środkami służącymi zdrowiu i egoizmem? Ostatnia, lecz niemniej ważna kwestia dotyczy tego, kiedy zamiar pomocy innym z etycznie akceptowalnego poświęcenia zostaje przekształcony w etycznie nieakceptowalną represję?

EN

The regulation of surrogacy varies between different countries. There is a trend towards greater liberalization on the global level. Ethical evaluation creates a basic dilemma: Is surrogacy a superior form of solidarity between people or the instrumentalization of a woman’s body, being contrary to the fundamental dignity of every human person? How does surrogacy affect people involved in the process and what do decades of experience with surrogacy tell us about its effect on human beings? Is there an ideal form of surrogacy where reproductive parties themselves describe the relationship as satisfactory, fair, and just, and where the well-being of all involved parties is equally considered?In this article, we will look at the unsuccessful initiative to regulate at least the issue of altruistic surrogacy in the Council of Europe countries in 2016. The aspect of sacrifice of the surrogate mother for the well-being of the couple who wants a child is often raised. However, the mere altruistic intention to help another does not make an act ethically acceptable. The paper also draws attention to several ethical reservations regarding surrogacy. The most controversial issue is the instrumentalization of a woman’s body. Especially in poor countries, the victims of surrogacy are very badly informed about the procedure, while their freedom and autonomy are significantly infringed. A child born to a surrogate mother can also be a victim of various interests of intended parents, different corporations and the woman who gave birth to him/her. The paper outlines the vulnerability of the intended parents, the surrogate mother, and above all the child, who is often forgotten in the debates. Additionally, it also touches upon the frequently neglected ethical perspective of personal desire, sacrifice, and victimization. When is it ethically acceptable, from the point of the altruistic action recipient, to expect and accept altruistic actions? When do subjective expectations and desires cross the boundary that divides means of overcoming health limitations from mere selfishness? Last but not least, it also questions when the intent of helping others transforms from an ethically acceptable sacrifice to ethically unacceptable victimization.

15

NSZZ “Solidarity’s” notions for the state’s role in social life. Their social and political roots and status in 3rd Republic of Poland

54%

Krawiec-Złotkowska K.

Studia z Geografii Politycznej i Historycznej

|

2019

|

vol. 8

207-226

PL

W artykule zostały przedstawione geneza i ideologiczne podstawy Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” i jego znaczenie w życiu społecznym w czasach PRL. Genezę organizacji wywodzi się od sekwencji strajków (Czerwiec ’56 w Poznaniu, Polski Marzec ’68, Czerwiec ’76, Lipiec ’80 w Lublinie i Świdnicy oraz Sierpień ’80). W 1980 roku utworzono Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, który opracował i opublikował 21 żądań skierowanych do władz. W artykule uzasadniono, że żądania te są ideologicznymi źródłami „Solidarności”. Autorka uważa, że kazania i encykliki Jana Pawła II oraz teksty ks. Józefa Tischnera (wydane w książce Etyka solidarności oraz Homo sovieticus) również miały wpływ na tworzenie tych żądań. Były to idee, które mogły przywrócić porządek moralny, praworządność, godność i wolność społeczeństwa zniewolonego przez sowietów. Solidarność pragnęła również poprawić status ekonomiczny kraju, zwłaszcza poprzez zakończenie kryzysu. Te myśli były – i są – piękne; niestety, obecnie wiele z nich istnieje tylko w sferze pomysłów lub żądań zapisanych w statucie NSZZ „Solidarność”. Stąd artykuł kończy smutny wniosek, że w rzeczywistości III Rzeczypospolitej idee „Solidarności” nie są już atrakcyjne. Stało się tak, ponieważ współczesne społeczeństwo kieruje się konsumpcjonizmem i staje się banalne. Działanie w związkach zawodowych nie jest już opłacalne, czasem wręcz kłopotliwe i postrzegane jako wyjątkowe. Dlatego ludzie dla zachowania pracy lub innych zysków opuszczają NSZZ „Solidarność”. Biorąc pod uwagę idee stojące za związkami zawodowymi (zwłaszcza ochronę spraw pracowniczych) – jest to swoisty paradoks.

EN

The paper portrays the origins and ideological foundations of NSZZ “Solidarity” (Independent Self-governing Trade Union “Solidarity”) and their meaning in social life at the time of the communist regime in PRL (Polish People’s Republic). There are references to strikes (June ‘56 in Poznan, polish March ’68, June ’76, July ’80 in Lublin and Swidnica and August ’80) and, in 1980, the creation of Inter-Enterprise Strike Committee, which developed and published 21 demands aimed at the authorities. In the study, it is acknowledged that those demands are the ideological sources of Solidarity. The author of the text thinks that John Paul II sermons and encyclicals as well as Fr. Józef Tischner’s texts (published in the book Etyka solidarności oraz Homo sovieticus – Solidarity’s ethics and homo soviecticus) also had an influence on the formation of these ideas, which could bring back moral order, the rule of law, dignity and freedom for the society enslaved by Soviets. “Solidarity” also desired to improve the economic status of the country, particularly by ending the crisis. Those thoughts were, and are, beautiful; unfortunately, nowadays many of them exist only in the sphere of ideas or demands written in NSZZ Solidarity’s statute. Therefore, the article contains a sad conclusion, that in the 3rd Republic of Poland’s reality, “Solidarity’s” ideas are not attractive anymore. It happened because modern society is guided by consumerism and has become banausic. Trade union membership is not beneficial anymore, sometimes even being bothersome and seen as exceptional. That is why people, for the sake of keeping their jobs or other benefits, are leaving NSZZ “Solidarity”. Considering the ideas behind trade unions (especially the protection of worker’s affairs) – it is a peculiar paradox.

16

Moralna przestrzeń pracy – wiodące przewartościowania

51%

Walczak-Duraj D.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2019

|

vol. 11(47)

|

issue 4

51-72

PL

Wiodącym celem rozważań zawartych w tym opracowaniu jest próba ukazania przyczyn i konsekwencji zawężania moralnej przestrzeni współczesnej pracy. Przestrzeń ta rozumiana jest tutaj jako moralny wymiar stosunków pracy w podmiocie gospodarującym, bazujący na sumieniu. Ogólną ramą interpretacyjną prowadzonych rozważań jest koncepcja godności ludzkiej, zawarta w katolickiej nauce społecznej w odniesieniu do porządku moralnego związanego z pracą. Za wiodącą przyczynę zawężania moralnej przestrzeni współczesnej pracy uznano proces wykorzeniania z pracy, rozumiany dwojako. Zarówno jako odchodzenie od wspólnotowego, społecznego rozumienia pracy i jej etycznego kontekstu w kierunku indywidualizacji pracy, jak i poszukiwanie innych, alternatywnych sposobów budowania własnej tożsamości, w których praca nie stanowi już punktu odniesienia. W odniesieniu do indywidualizacji pracy wskazano na jej dwie dominujące przesłanki: na filozoficzne i etyczne koncepcje dotyczące indywidualizmu jednostki, jej podmiotowości i zindywidualizowanej odpowiedzialności oraz na przemiany dotyczące treści pracy, form pracy i form zatrudnienia. Wskazano również na konsekwencje przewartościowań odnoszących się do pracy i jej indywidualistycznego rysu w odniesieniu do kultury zarządzania.

EN

The leading goal of the considerations contained in this study is to show the causes and consequences of narrowing the moral space of contemporary work. This space is understood here as the moral dimension of labor relations in an economic subject, based on conscience. The general interpretive framework for the deliberations is the concept of human dignity included in the catholic social science in relation to the moral order related to work. The process of uprooting from work, understood in two ways, has been considering for the leading cause of narrowing the moral space of contemporary work. It means both as a departure from the community, social understanding of work and its ethical context towards the individualization of work, as well as the search for other, alternative ways of building one’s identity, in which work is no longer a point of reference. With reference to the individualization of work, two dominant premises were pointed out: philosophical and ethical concepts concerning the individuality of the individual, its subjectivity and individualized responsibility, as well as changes in the content of work, forms of work and forms of employment. It has also indicated the consequences of reevaluations referring to work and its individualistic features in relation to management culture.

17

Mowa nienawiści a Kościół katolicki we współczesnej dyskusji w Polsce w latach 2012‑2017

51%

Wallentin A.

Język. Religia. Tożsamość

|

2018

|

issue 2(18)2018

161-177

PL

W artykule podjęty został problem: mowa nienawiści a Kościół katolicki. Poprzez analizę tekstów prasowych i internetowych zajmujących się tematyką katolicyzmu, ukazano różnorodne podejścia do terminu mowa nienawiści, jak i jego stosowania. Na podstawie cytowanych opinii przedstawicieli Kościoła zaprezentowano opisywany termin, nawiązując do kwestii wolności słowa czy mowy pogardy. Podjęto również wątek kontrowersji związanych z nieobecnością Kościoła katolickiego w ważnych dyskusjach i raportach podejmujących temat grup narażonych na nienawistne ataki słowne. Na zakończenie nawiązano do wychowawczej roli Kościoła w odniesieniu do reguł komunikacji międzyludzkiej.

EN

The article addresses the following issue: hate speech and the Catholic Church. By analyzing press and internet texts dealing with the subject of Catholicism, various approaches have been shown to the term hate speech as well as its use. Based of the quoted opinions of the Church's representatives, the term presented referring to the freedom of speech or the speech of contempt. There was also a controversy over the absence of the Catholic Church in important discussions and reports addressing groups vulnerable to hate speech attacks. At the end the article refers to the educational function of the Church for keeping the rules of interpersonal communication.

18

Definition of death as a challenge for humanity in the 21st century

51%

Kalajtzidis J.

Wschodni Rocznik Humanistyczny

|

2019

|

vol. XVI (2019)

|

issue 1: Filozofia: Lwów-Preszów-Rzeszów

19-26

EN

The presented paper focuses on the issue of definition of death as a challenge for the humanity in the 21st century. As the methodological scope of the paper the theory of ethics of social consequences is used. Ethics of social consequences works with categories which might make the issue we are dealing with in this pa-per much clearer. At the beginning of the paper, the issue of death is briefly sum-marized. Afterwards paper continue with the introduction of moral values, which are closely connected to the studied issue. Study concentrates on the values of humanity and human dignity. At the end the issue of moral agency is introduced and used as a helpful aid to resolve the identified problems.

PL

Prezentowany artykuł koncentruje się na kwestii definicji śmierci jako wyzwania dla ludzkości w XXI wieku. Jako zakres metodologiczny artykułu wykorzystana jest teoria etyki konsekwencji społecznych. Etyka społecznych konsekwencji współdziała z kategoriami, które mogą sprawić, że problem, z którym mamy do czynienia w tym artykule, jest znacznie jaśniejszy. Na początku artykułu została krótko przedstawiona kwestia śmierci. Następnie Autor kontynuuje wprowadza-nie wartości moralnych, które są ściśle związane z badanym zagadnieniem. Studia koncentrują się na wartościach człowieczeństwa i godności ludzkiej. Na koniec zostaje wprowadzona kwestia moralnej woli i wykorzystywana jako użyteczna pomoc w rozwiązywaniu zidentyfikowanych problemów.

RU

Статья посвящена проблеме определения смерти как вызова человечеству в 21 веке. В качестве методологического объема работы используется теория этики социальных последствий. Этика социальных последствий работает с категориями, которые могут прояснить проблему, с которой мы имеем дело в этой статье. В начале статьи кратко изложена проблема смерти. После это-го Автор вводит моральные ценности, тесно связанные с изучаемой пробле-мой. Исследование концентрируется на ценностях человечества и человече-ского достоинства. В конце вводится проблема морального агентства и ис-пользуется в качестве полезной помощи для решения выявленных проблем.

19

Menschenwürde als sittlicher Faktor im Personalmanagement jeder Organisation

51%

Soczyński S.

Teologia Praktyczna

|

2015

|

issue 16

21-29

EN

Throughout our life, most of us belong to many organizations, which are intended to help achieve our goals, both individual and collective. Responsibility for the smooth and successful functioning of the organization lies with the members of its management team. The changing socio-economic conditions result in the search of new management models. Effectiveness and maximiza-tion of profit by organizations are important reasons for this search. The purpose of this paper is to draw attention to the need of an ethical component in the search, which should have human dignity as the most important value, and also to show what the recognition of human dignity as the superior value should result in during the different stages of the management process.

PL

Godność człowieka stanowi fundament przysługujących mu praw podstawowych. Z tego powodu musi być uwzględniona w każdej relacji międzyosobowej, także w obszarze działania organizacji. Ta ogólna zasada uznania godności człowieka zostaje skonkretyzowana w odniesieniu do różnych elementów działania organizacji. Przyjęcie chrześcijańskiej wizji godności człowieka może wnieść duży wkład w stosowanie etycznych zasad w działaniu różnych organizacji.

20

Eklezjologia odpowiedzialności. Z namysłu nad Encykliką Redemptor hominis

51%

Nadbrzeżny A., Karłowicz T.

Roczniki Teologii Dogmatycznej

|

2009

|

vol. 1

31-44

EN

The encyclical Redemptor hominis contains many interesting ideas that may be the basis for constructing ecclesiology of responsibility. Under the influence of phenomenology and existentialism contemporary theology ever better discovers the importance of responsibility. The Church identifies itself as a social subject of responsibility. In unity with Christ the Redeemer the Church assumes responsibility for truth, freedom, human fate and the human rights. Responsibility of all the members of the Church community is born from experiencing the dignity of the human person redeemed by Christ. This responsibility has a dialogic character. This is why the Church is aware of its responsibility not only to God, but also to the world and to itself.

Refine search results

Godność ludzka w kontekście poszanowania kultu przodków przedstawicieli różnych kultur

Nędza – afront wobec godności człowieka. Problem jednostki czy wspólnoty?

Godność ludzka w świadomości maturzystów puławskich (1994-2009-2016)

Godność osoby ludzkiej podstawą prawa do wolności religijnej

Starzeć się z godnością: od doświadczenia straty do owocowania

Godność ludzka jako nowy paradygmat w socjologii moralności

Catholics and gender theories: understanding human sexuality in the educational proces

Więzienie jako miejsce odnowy w nauczaniu Jana Pawła II

Izolacja postpenalna w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym a poszanowanie praw i wolności człowieka

Konstytucyjne gwarancje szczególnych świadczeń zdrowotnych w kontekście ochrony kobiet w ciąży

Prawda o człowieku jako fundament kultury politycznej. Główne idee Tadeusza Stycznia

Ludzkie zoo - ciemna strona kolekcjonerstwa

Zjawisko prekariatu w filmie fabularnym

The Motif of Sacrifice in Surrogacy

NSZZ “Solidarity’s” notions for the state’s role in social life. Their social and political roots and status in 3rd Republic of Poland

Moralna przestrzeń pracy – wiodące przewartościowania

Mowa nienawiści a Kościół katolicki we współczesnej dyskusji w Polsce w latach 2012‑2017

Definition of death as a challenge for humanity in the 21st century

Menschenwürde als sittlicher Faktor im Personalmanagement jeder Organisation

Eklezjologia odpowiedzialności. Z namysłu nad Encykliką Redemptor hominis