Search results

1

Ks. Józef Łaś SJ (1907–1990) – pisarz i kompozytor

100%

Ziemiański S.

Musica Ecclesiastica

|

2021

|

issue 16

11-19

EN

Fr Joseph Łaś was born on March 19th 1907 in Stary Sącz. He joined Jesuits in 1922 and studied music in Lwów City at the Pedagogical Department of Conservatory (1933–1935). He spent most of his life time in Cracow, 26 Kopernika Street as a chaplain in a local clinic and as a conductor of students choirs. His most important work was a monograph: The tonality of Gregorian melodies – theory versus reality, edited in 1965. In it he criticized there the Middle Ages theory of modality and the hexachords theory presented by Guido of Arezzo. Fr. J. Łaś claimed that at least 1000 Gregorian melodies in the Liber ususalis Missae et Officii have not enough well designed tonality, because of lacking flat after the clefs. This simplified way of record caused a false and narrow view of the richness of Gregorian chants. As a matter of fact the tonalities of these chants reach from g-major to b-major. After the Vatican II Fr. Joseph was occupied by publishing a series of papers on the liturgical music. In 1978 he published together with Fr S. Ziemiański SJ a big songbook, for the organists: Let us praise the Lord! A collection of the more recent church songs with the organ accompaniment. The book was vehemently criticized by prof. Jerzy Pikulik, but the above authors tried to defend themselves against his criticism. Fr. J. Łaś composed some 60 original songs all by himself. Apart from that he used to harmonize a lot of existing popular church chants. Posthumously has been published in 2002 by Fr. S. Ziemiański a booklet of Fr. J. Łaś Harmonization of the modal chants.

PL

Ks. Józef Łaś urodził się 19 marca 1907 r. w Starym Sączu. Wstąpił do jezuitów w 1922 r. Studia muzyczne odbył we Lwowie na Wydziale Pedagogicznym przy Konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego w latach 1933–1935. Większą część życia spędził w Krakowie jako kapelan kilku klinik oraz nauczyciel śpiewu w Kolegium Księży Jezuitów przy ul. Kopernika 26. Owocem studium nad chorałem gregoriańskim była jego książka pt. Tonalność melodii gregoriańskich – teoria a rzeczywistość, wydana przez Wydawnictwo WAM w Krakowie w 1965 r. Praca ta zawiera krytykę średniowiecznej teorii modalności oraz teorii heksachordalnej Guidona z Arezzo. Ks. J. Łaś stwierdził, że około 1000 melodii gregoriańskich posiada nieścisłe oznaczenie tonalności w Liber usualis Missae et Officii, polegające na braku bemola przy kluczu; że dźwięk b-molle, pisany przygodnie, ma znaczenie stopnia diatonicznego w skali transponowanej; że wachlarz modulacyjny melodii gregoriańskich wykazuje przynależność do czterech skal tonalnych: od skali z jednym krzyżykiem aż do skali z dwoma bemolami. Po Soborze Watykańskim II ks. J. Łaś włączył się w dyskusję nad kształtem polskiej muzyki liturgicznej, publikując szereg artykułów w „Ruchu Biblijnym i Liturgicznym”. W 1978 r. wraz z autorem niniejszego artykułu wydał obszerny (189 stron w formacie B4) śpiewnik dla organistów pt. Wysławiajmy Pana. Zbiór nowszych pieśni kościelnych z towarzyszeniem organów. Śpiewnik ten spotkał się z krytyką ze strony ks. prof. J. Pikulika z Warszawy. Autorzy śpiewnika odpowiedzieli na tę krytykę w artykule pt. W sprawie współczesnej pieśni kościelnej. Własnych pieśni skomponował ks. J. Łaś ok. 60. W swej twórczości kompozytorskiej skupił się przede wszystkim na harmonizacji. Pośmiertnie została wydana broszurka pt. Harmonizacja melodii modalnych (red. S. Ziemiański), będąca streszczeniem jego głównego dzieła (Kraków 2002). Ks. J. Łaś zmarł w Krakowie 25 lipca 1990 r., do końca poświęcając się muzyce kościelnej.

2

Paleograficzna notacja rytmiczna śpiewu gregoriańskiego z Nonantoli

80%

Sławecki M.

Musica Ecclesiastica

|

2016

|

issue 11

93-108

EN

Notation of Nonantola, next to the St. Gallen, Laon and Chartres is one of paleographic rhythmic notation of gregorian chant. It was used in medieval scriptorium in Verona. Its main characteristic is inclined scripture with a diagonal line of elevation and vertical line of deposition. Each neumatic sign is connected with a vocal of syllables to which it belongs. Virga has the approximative ability to adapt to the melody line in syllabic contexts. It amazes multiplicity of certain forms of paleographic: 9 ways to express a neuma with one sound (including 4 types of virga: acuta, inferior, curva and gravis), pes (3 types), clivis (8 types), torculus (10 types), porrectus (5 types ), scandicus (5 types), salicus (2 types), climacus (three and four-sounds - 8 types). Notation distinguished qualities of liquid, illiquid and partly liquid and is able to show some cases of neumatic separation and articulation. The repertoire, which doptrwał to our times is fragmentary. Neumatic signs have been systematized and explained in modern times by Ave Moderini and, above all, Nino Albarosa.

3

Graduał Priusquam te formarem z Graduału Jana Olbrachta w świetle authenticum fontium gregorianorum

80%

Kasprzyk P.

Pro Musica Sacra

|

2020

|

vol. 18

EN

Contemporary knowledge on Gregorian Chant is mainly attributed to research conducted on oldest manuscripts. As a result we gained abilities to analyze the transformations which a Gregorian repertoire underwent on the course of ages. One of the most precious liturgical and musical monuments preserved in Poland is a 16th-century Graduale of King Jan Olbracht, stored in Archiwum Kapituły Katedralnej on Wawel, Kraków. Analysis of a graduale Priusquam te formarem for the feast of Birth of John the Baptist shows how an 8th-century melody has been simplified, losing its Gregorian characteristics.

PL

Współczesny stan wiedzy na temat śpiewu gregoriańskiego zawdzięczamy przede wszystkim badaniom prowadzonym nad najstarszymi rękopisami. Owocem tych badań jest m.in. możliwość analizowania przekształceń, którym ulegał autentyczny repertuar gregoriański na przestrzeni wieków. Jednym z najcenniejszych zabytków liturgiczno‑muzycznych na gruncie polskim jest datowany na początek XVI wieku Graduał króla Jana Olbrachta, przechowywany w Archiwum Kapituły Katedralnej na Wawelu. Analiza graduału Priusquam te formarem, przeznaczonego na święto Narodzin Jana Chrzciciela, pokazuje, jak pochodząca z VIII wieku melodia została uproszczona na przestrzeni lat, tracąc swój gregoriański charakter.

Refine search results

2 Musica Ecclesiastica

1 Pro Musica Sacra

1 Kasprzyk P.

1 Sławecki M.

1 Ziemiański S.

1 2021

1 2020

1 2016

Ks. Józef Łaś SJ (1907–1990) – pisarz i kompozytor

Paleograficzna notacja rytmiczna śpiewu gregoriańskiego z Nonantoli

Graduał Priusquam te formarem z Graduału Jana Olbrachta w świetle authenticum fontium gregorianorum