Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: historia Śląska

Sort By:

Limit search:

Wacławikowie – ród chłopskich „zapiśnikarzy” ze Śląska

100%

Morys-Twarowski M.

Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"

2022

vol. 10

issue 10

9-23

Na Śląsku Cieszyńskim zachowało się szereg chłopskich notatek z XVIII i XIX wieku, których autorów w literaturze nazywa się „cieszyńskimi piśmiorzami” lub „zapiśnikarzami”. W ostatnich latach najszerzej to zjawisko omówił Janusz Spyra w opracowaniu „Historiografia a tożsamość regionalna w czasach nowożytnych na przykładzie Śląska Cieszyńskiego w okresie od XVI do początku XX wieku”. Niniejszy artykuł wnosi drobne uzupełnienia faktograficzne. Omawia losy „zapiśnikarzy” z rodu Wacławików. Byli nimi Andrzej (zm. 1777) z Pielgrzymowic na pruskim Śląsku, jego (przypuszczalny) syn Jerzy (zm. 1780, 1792 albo 1793), chałupnik w Pielgrzymowicach, oraz wnuk Paweł (1768–1850), który osiedlił się na Śląsku Cieszyńskim (najpierw mieszkał w Zamarskach, później w Hażlachu). Szczególny nacisk położono na kwestie genealogiczne.

A number of peasant notes from the 18th and 19th centuries, whose authors are called “Cieszyn folk writers” (cieszyńscy piśmiorze) or “note takers” (zapiśnikarze), have been preserved in Cieszyn Silesia. In recent years, this phenomenon has been most extensively discussed by Janusz Spyra in the study: "Historiografia a tożsamość regionalna w czasach nowożytnych na przykładzie Śląska Cieszyńskiego w okresie od XVI do początku XX wieku" (Eng. Historiography and Regional Identity in Modern Times on the Example of Cieszyn Silesia in the Period from the 16th to the Beginning of the 20th Century). This article brings minor factual supplements to the mentioned study. The author discusses the fate of “writers” from the Wacławik family. They were Andrzej (d. 1777) from Pielgrzymowice in Prussian Silesia, his (presumed) son Jerzy (d. 1780, 1792 or 1793), a cotter in Pielgrzymowice, and his grandson Paweł (1768–1850), who settled in Cieszyn Silesia (first he lived in Zamarski, later in Hażlach). Particular emphasis was placed on genealogical issues.

"...Kościół tak niezwykle zły, że zdaje się być oborą", czyli jak przekonać luteranów do wizyty w brzydkim kościele. Problem wyglądu i lokalizacji świątyni w kazaniu konsekracyjnym pielgrzymkowego kościoła granicznego w Cigacicach (1655, wyd. 1665)

100%

Gruk W.

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

2021

vol. 58

issue 2

181-199

"...Kościół tak niezwykle zły, że zdaje się być oborą", czyli jak przekonać luteranów do wizyty w brzydkim kościele. Problem wyglądu i lokalizacji świątyni w kazaniu konsekracyjnym pielgrzymkowego kościoła granicznego w Cigacicach (1655, wyd. 1665). Artykuł poświęcony jest problemowi niedogodnej lokalizacji kościoła i jego brzydoty jako czynników potencjalnie zniechęcających wiernych do jego odwiedzania, oraz próbom ich dyskursywnego przezwyciężenia. Podstawą źródłową artykułu jest opublikowane w 1665 r. kazanie pastora Zachariasa Textora na okazję poświęcenia granicznego kościoła pielgrzymkowego położonego w odludnym Lesie Cigacickim w Marchii Brandenburskiej. Wedle słów kaznodziei była to budowla tak skromna, że pielgrzymom – luteranom z sąsiedniego księstwa głogowskiego, gdzie ich kult był zakazany – przypominała ona raczej oborę niż kościół. Artykuł zawiera rekonstrukcję wykładu Textora mającego na celu pozytywną reinterpretację negatywnych cech świątyni, przeprowadzoną w oparciu o historię biblijnego Jakuba (Rdz 28). Analiza wywodu Textora pozwala lepiej zrozumieć znaczenie budowli kościelnej i jej wyposażenia w specyficznej kulturze pielgrzymkowej śląskich luteranów, kształtującej się po wojnie trzydziestoletniej, dając podstawy do pełniejszej interpretacji związanych z nią dzieł architektury i sztuki. Artykuł wzbogacają liczne cytaty z kazania, w tym obszerne fragmenty unikatowego opisu nieistniejącej od stuleci prowizorycznej świątyni.

Refine search results

1 Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

1 Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"

1 Gruk W.

1 Morys-Twarowski M.

1 2022

1 2021

Search results

Wacławikowie – ród chłopskich „zapiśnikarzy” ze Śląska

"...Kościół tak niezwykle zły, że zdaje się być oborą", czyli jak przekonać luteranów do wizyty w brzydkim kościele. Problem wyglądu i lokalizacji świątyni w kazaniu konsekracyjnym pielgrzymkowego kościoła granicznego w Cigacicach (1655, wyd. 1665)