Search results

1

Dylematy wolności i ich prawne implikacje

100%

Łuszczyński A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 3 (61)

159-169

PL

Każda instytucja prawna zaczyna się od idei, zatem to pewna myśl jest pierwotna w sto-sunku do wytworzonej przez legislatora normy prawnej. To sprawia, że analiza owej idei jest poznawczo istotna i nie można jej lekceważyć. Wolność jest jednym z podstawowych praw gwarantowanych przez współczesny konstytucjonalizm. Artykuł jest analizą fi-lozoficznoprawnego rozumienia pojęcia wolność i sposobów przenoszenia go na grunt prawa. Autor stawia tezę, że pojęcie wolności jest dla europejskiego prawnika pojęciem nieostrym, na fundamencie którego trudno zbudować system prawny. Z jednej strony pojęcie to wydaje się oswojone i trudno je bezpośrednio zanegować, ale jego zdefiniowa-nie a tym bardziej przyjęcie konsekwencji jakie się z ową definicją wiążą jest dyskusyjne.

EN

Each legal institution begins from an idea, therefore a thought is primary in relation to the legal norm created by the legislator. This makes the analysis of this idea is signifi-cant and cannot be ignored. Freedom is one of the fundamental rights guaranteed by the contemporary constitutionalism. The article is an analysis of the philosophical and legal understanding of the concept of freedom and the ways of its transfer to the law. The au-thor claims that the concept of freedom is a vague concept for a European lawyer, on the foundation of which it is difficult to build a legal system. On the one hand, this concept seems familiar and it is difficult to directly deny it, but its definition, and even more so, the adoption of the consequences associated with this definition is debatable.

2

Państwo - historia idei

100%

Klima E., Łódzki U.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica

|

2009

|

issue 10

PL

Choć wielu wieszczyło mu upadek, państwo jako zjawisko polityczne, społeczne i gospodarcze ciągle istnieje. Pozostaje ono elementarnym przedmiotem zainteresowań wielu dyscyplin naukowych i to od początku ich istnienia. Zazwyczaj państwo opisuje się trzema cechami – terytorium, organizacją polityczną i społeczeństwem. Szczególnie w Europie państwo utożsamia się z państwem narodowym – ideą, zgodnie z którą każdy naród tworzy swoje własne państwo. Artykuł ma cel głównie dydaktyczny. Stanowi przegląd najważniejszych, ze względu na zakres zjawiska zdecydowanie nie wszystkich, teorii dotyczących państwa. Autorka starała się przedstawić koncepcje mieszczące się nie tylko w nurcie politologicznym, ale także z socjologii politycznej i oczywiście geografii politycznej. Zaczyna więc od Platona by skończyć na współczesnych geografach P. Taylorze i P. Coxie, nie zapominając o Polakach – J. Barbagu i M. Sobczyńskim.

EN

Although many people used to believe it collapsed, state, as a political and social phenomenon still exists. It remains the subject of interests for various academic disciplines from the very beginning of academic researches. It is usually described as the form of political and social organisation with its territorial basis. It is also the subject of international law. Particularly in Europe people seem to be strongly attached to one of the modern states form – nation state. Even European Union and tens of years of PanEuropean and federalist movements’ activities could not purge it. The article has strict didactic aim. It is review of the most significant theories, and consequently writings on the notion of state. The author starts from ancient era and Plato to end with political geographers who published today such as P. Taylor or P. Cox and Polish geographers – J. Barbag and M. Sobczyński. Additionally notions such as citizenship, state organisation, nation, territory, etc. are discussed.

3

Co mają wspólnego House of Cards i Machiavelli? O pożytkach z wizualizacji problemu filozoficznego w nauczaniu historii idei

100%

Czarnecka A.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2015

|

vol. 67

|

issue 1

335-344

PL

W moim artykule zastanawiam się nad możliwością zrobienia użytku z jednego z najbardziej reprezentatywnych elementów kultury popularnej, czyli seriali. W pierwszej części stawiam pytanie o wartość seriali jako takichw dydaktyce historii doktryn politycznych i prawnych. Nie ograniczam się jednak do refl eksji czysto teoretycznej i dlatego w części drugiej omawiam, poparte własnym doświadczeniem dydaktycznym, studium przypadku – pokazuję, jak można posłużyć się amerykańskim serialem House of Cards, by przybliżyć studentom doktrynę N. Machiavellego.

4

Historia historiografii jako historia idei

100%

Stobiecki R.

Przegląd Humanistyczny

|

2014

|

issue 3(344)

55-68

EN

This paper attempts to examine the reciprocal relationship between history of historiography, and history of ideas. The author’s purpose is to prove that within each domain in the scope of interest of history of historiography (infrastructure of historical science, theoretical and methodological assumptions, the vision of history) it forms a dialogue with the history of ideas, designed as a separate discipline by Arthur Lovejoy, as well as the ones which expand it and are included in broadly understood intellectual history. This primarily happens because both disciplines are deeply rooted in culture, which, however banal it may appear, has a historical dimension. The relationships mentioned are reflected in the Polish post-war history of historiography, in particular achievements of Marian H. Serejski as well as his students and colleagues.

5

Pomiędzy sprawiedliwym prawem a sprawiedliwym społeczeństwem

88%

Łuszczyński A.

Journal of Modern Science

|

2020

|

issue 1/44/2020

255-268

PL

Celem artykułu jest analiza zmian zachodzących w rozumieniu pojęcia sprawiedliwości. Początkowo termin ten odnosił się do prawa by następnie w większym stopniu opisywać znaczenie polityczne. W pracy omówione zostały główne ujęcia problemu, poczynając od starożytnych koncepcji Platona, Arystotelesa, Cycerona. Spośród myślicieli współczesnych najwięcej miejsca poświęcono teorii sprawiedliwości Johna Rawlsa, oraz wybranym krytykom koncepcji amerykańskiego filozofa. Wśród zastosowanym metod badawczych wiodącą jest metoda deskryptywna, posiłkowo zaś metody historyczno-opisowa i komparatystyczna. Uzyskane wyniki upoważniają do twierdzenia, że nastąpił przełom w rozumieniu sprawiedliwości, częściej dyskutowanej obecnie w sferze politycznej niż prawnej. Prawne rozumienie pojęcia sprawiedliwości zostało ustalone już w starożytności i jego istota pozostała niezmienna do dnia dzisiejszego, z nieznacznymi zmianami.

6

Pojęcie prawa u Freuda i Durkheima. Fakt społeczny, obiekt czy tabu?

75%

Katkowski K.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2023

|

vol. 15

|

issue 1

153-175

PL

Zamiarem autora artykułu jest przedstawienie teoretycznoprawnych poglądów Zygmunta Freuda i Emila Durkheima oraz umiejscowienie ich w kontekście klasycznych tekstów z zakresu teorii polityczno-prawnych. Obaj myśliciele, raczej kojarzeni z socjologią czy psychologią niż z prawem, traktowali prawo jako jeden z najważniejszych punktów odniesienia w swoich koncepcjach społecznych. W obu wypadkach mamy do czynienia z traktowaniem ładu społecznego jako transcendentnego wobec empirycznej jednostki, a zarazem tworzonego przez społeczeństwo. Prawo jednocześnie ma utrudniać emancypację jednostki oraz umożliwiać jej realny wpływ na tworzenie struktur władzy. Jednocześnie, mimo licznych analiz poglądów teoretycznoprawnych tych myślicieli w europejskiej literaturze naukowej, jest to pierwsza tego typu analiza w języku polskim. Poza prezentacją poglądów Freuda i Durkheima, otwiera możliwości nie tylko ich umiejscowienia wśród teorii polityczno-prawnych, ale także wskazuje na perspektywy operacjonalizacji tych teorii – a także ich możliwych społecznych implikacji. W tym celu w poniższym artykule zostaje dokonane zestawienie ich teorii z tradycjami pozytywizmu prawniczego, reprezentowanego przez Hansa Kelsena i Herberta L.A. Harta – dwóch autorów, którzy byli inspirowani odpowiednio właśnie przez Freuda i Durkheima.

7

Nietzsche, poststrukturalizm i warszawska szkoła historyków idei

75%

Leder A.

Przegląd Humanistyczny

|

2014

|

issue 3(344)

69-84

EN

The Nietzschean perspective was revealed with great power in the French thought of the second half of the 20th century. In my opinion, it also allows to grasp the basic dispute in which post-structuralism would be involved with the representatives of the Warsaw School of the History of Ideas if it entered such dispute. In its centre Nietzsche’s figure of Socrates could be placed and the function Nietzsche assigned to him while explaining the fall of tragedy. The thinkers departing from Marxism in the sixties and seventies of the twentieth century could choose “Socratic” path, one could think such was the destiny of the Warsaw School of the History of Ideas. Another possibility was created by the perspective of criticism of reason in the Nietzschean spirit, characteristic of French thinkers. The author wonders about the circumstances in which the choices were made.

8

Tezy do problemu historii filozofii

71%

Noras A. J.

Roczniki Filozoficzne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 1

5-32

EN

The article is an attempt to systematize views on the subject of history of philosophy. Starting point of the analysis are the conceptions occurring in the post-Kantian philosophy, where significant differences in understanding the history of philosophy reveals themselves. History of philosophy may be understood as doxography, as a history of concepts, as history of idea, as a history of problems or, finally, as a philosophical history of philosophy. Author presents main assumptions of each of before mentioned approaches, pointing to the special value of history of philosophy treated as a history of problems and philosophical history of philosophy. Additionally author appeals to Polish researchers of that problem being Kazimierz Twardowski, Zbigniew Kuderowicz or Mieczysław Gogacz. Separate position in presented analysis takes hermeneutics and her characteristic criticism of the position presented by Wilhelm Dilthey.

PL

Artykuł jest próbą systematyzacji poglądów na temat historii filozofii. Punktem wyjścia analiz są koncepcje występujące w filozofii pokantowskiej, w której ujawniają się znaczące różnice w rozumieniu historii filozofii. Może ona być rozumiana jako doksografia, jako historia pojęć, jako historia idei, jako historia problemów czy wreszcie jako filozoficzna historia filozofii. Autor prezentuje główne założenia każdego z przywołanych ujęć historii filozofii, wskazując jednocześnie na szczególną wartość historii filozofii ujętej jako historia problemów oraz jako filozoficzna historia filozofii. Dodatkowo odwołuje się do polskich badaczy problemu, a mianowicie Kazimierza Twardowskiego, Zbigniewa Kuderowicza czy Mieczysława Gogacza. Osobną pozycję w zaprezentowanych analizach zajmuje hermeneutyka i charakterystyczna dla niej krytyka stanowiska zaprezentowanego przez Wilhelma Diltheya.

9

TRZY AKTY JEDNEJ TRAGEDII – TRZY TRAGEDIE W JEDNYM AKCIE Tragedia w dziełach Arystotelesa, Friedricha Nietzschego i Juliusza Słowackiego

63%

Krystek J.

Ars inter Culturas

|

2017

|

issue 6

267-286

EN

Under this article juxtaposed three projects of the tragic work: by Aristotle, Nietzsche and (though not expressed in any theoretical text, but abstracted from his works) Juliusz Słowacki. In the course of deduction was included a number of questions, which can be reduced to two most important: question about what tragedy is and question about the nature of tragedy. In the article i set out to find the common features of the proposed proposals and offered my own meta-tragic discourse, which could open horizons for further research on misticism of Juliusz Słowacki and his compounds with „mystical tragedy” – as a series of transformations and reevaluations, occurring in the subject, but presence in dramas and poems.

10

Stare i nowe problemy z Edmundem Burkiem

63%

Hanczewski P.

Kwartalnik Historyczny

|

2017

|

vol. 124

|

issue 3

PL

Edmund Burke (1730–1797), już za swojego życia był jedną z najbardziej kontrowersyjnych i wpływowych pod względem intelektualnym postaci na brytyjskiej scenie politycznej. Po śmierci spory o charakter jego poglądów, które określano jako „konserwatywne”, „liberalne” bądź wprowadzano podział na „wczesnego, liberalnego Burke’a” i „późnego, konserwatywnego Burke’a”, przyciągały uwagę wielu polityków i badaczy. Także na początku XXI w. idee Burke’a budzą szerokie zainteresowanie, co wskazuje na ich znaczenie, ale też na trudności z ich interpretacją. Already during his life, Edmund Burke (1730–1797) was one of the most controversial and intellectually influential persons on the British political scene. After his death, disputes over the character of his views and opinions, described as “conservative” or “liberal”, or divided into the “early liberal Burke” or “late conservative Burke”, attracted attention of many politicians and scholars. At the beginning of the twenty-first century, too, they spark widespread interest, which indicate their importance, but also troubles with their interpretation.

11

„Metodą — nauka, celem — religia”: Idee okultystycznej alternatywy religijnej w ujęciu genetycznym

63%

Stępień M. B.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2017

|

vol. 8

|

issue 4

69-91

PL

Artykuł omawia genezę okultyzmu jako nurtu ezoteryki zachodniej na podstawie najnowszych badań akademickich dotyczących gnozy i ezoterycznych tradycji w kulturze zachodniej. Badania o takim profilu są obecnie prowadzone z punktu widzenia nowego podejścia do tej interdyscyplinarnej dziedziny badań, zarysowanego w ostatniej dekadzie XX wieku. E.A. Tiryakyana socjologiczne rozumienie okultyzmu jako „praktyki tego, co ezoteryczne” jest w niniejszym artykule określone jako przestarzałe. Musi ono zostać zastąpione przez nową definicję, biorącą pod uwagę najnowsze, oparte na źródłach badania historyczne dotyczące ezoteryki zachodniej. Okultyzm był zarówno teorią, jak i praktyką, stanowiąc wyraźną, duchową (i magiczną) alternatywę dla chrześcijaństwa, stworzoną i rozwiniętą pod koniec XIX wieku na Zachodzie jako odpowiedź na mesmeryzm i spirytyzm. Początki okultyzmu wyjaśnione są w kategoriach idei, które go zrodziły (mesmeryzm, swedenborgizm, romantyzm). Następnie przedstawione są główne pojęcia okultyzmu oraz scharakteryzowane są trzy kluczowe postaci (P.B. Randolph, É. Lévi i A. Crowley), tak aby zasadnicza treść doktryn okultystycznych stała się jasna. Okultyzm był przedstawiany jako „system” i „nauka”, które zmierzają do sformułowania spójnego nauczania dotyczącego rozwijania intuicyjnych mocy jego adeptów, a jako swój cel ostateczny ustanowił otwartą szansę na osobiste i swobodne wejście w wyższe, duchowe światy i wymiary, bez hipnotycznych transów i pośrednictwa „mediów”. Okultyści podążali za obietnicą wejścia do wyższych, kosmicznych hierarchii, uważanych przez nich za opiekunów i strażników ludzkości, interweniujących w historię w celu zapewnienia postępu ludzkości i promowania coraz to nowych kandydatów (to znaczy samych okultystów) wzwyż ścieżki mającej prowadzić do osiągnięcia boskiego statusu bytowego – statusu równego temu, który przypisywano członkom owych ekskluzywnych, kosmicznych kręgów.

EN

This paper discusses the origins of occultism as a current of Western esotericism based on recent academic studies on Gnosis and esoteric traditions in Western culture. Such studies are now carried out from the standpoint of a new approach to this interdisciplinary field of research, formulated in the last decade of the 20th century. It is argued that E.A. Tiryakyan’s sociological apprehension of occultism as ‘practice’ of that which is ‘esoteric’ is outdated, and needs to be replaced with a new one, taking into account the most recent, source-based studies on western esotericism: occultism was both theory and practice, and constituted a distinct, spiritual (and magical) alternative to Christianity, conceived and developed in the late 19th century in the West as a response to mesmerism and spiritualism. The origins of occultism are explained in terms of the ideas that gave birth to it (mesmerism, Swedenborgianism, romanticism). Next, the main concepts of occultism are presented, and three of the key figures (P.B. Randolph, É. Lévi, and A. Crowley) are characterized to showcase what the essential content of occultist doctrines was. Styled as a ‘system’ and ‘a science’ occultism sought to formulate a coherent teaching regarding the training of intuitive powers of its adepts, and set as their end-purpose an open chance of entering higher, spiritual worlds and dimensions personally and freely, without hypnotic trances and mediations from the ‘mediums’ of the day. Occultists were also promised the possibility of joining higher cosmic hierarchies, believed by them to be the custodians and guardians of humankind, intervening in the history to ensure human progress and promote ever new candidates (that is, the occultists themselves) to the status of godlike entities, equal members of these cosmic, exclusive circles.

12

Warszawska szkoła historyków idei – o potrzebie porządku w myśleniu o historii myśli

63%

Bucholc M.

Stan Rzeczy

|

2012

|

issue 1(2)

168-185

PL

Na początku artykułu omawiam powody, dla których pojęcie szkoły naukowej jest szeroko stosowane w historii nauki. Analizuję zwłaszcza metodologiczne i socjologiczne kryteria używane na ogół w celu zdefiniowania szkoły naukowej. W kolejnej części oceniam warszawską szkołę historyków idei za pomocą tych dwóch kryteriów, co prowadzi do wniosku, że nie można jej uznać za szkołę naukową w świetle żadnego z nich. W ostatniej części rozważam przyczyny, które sprawiły, że pomimo słabego uzasadnienia dla użycia terminu „warszawska szkoła historyków idei” zyskał on akceptację i popularność w polskiej historycznej naukowej autonarracji.

EN

The article begins with a discussion of reasons for which the notion of scientific school is extensively employed in the history of science. In particular, I explore methodological and sociological criteria commonly used for defining scientific schools. In the following part the Warsaw school of the history of ideas is assessed by means of these two criteria, the conclusion being that it cannot be deemed a scientific school under any of them. In the last part I reflect upon the rationale behind the fact that „Warsaw school of the history of ideas” has become a plausible and popular term in Polish scientific historical self-narration despite weak factual grounds for its use.

13

Emile Durkheim jako prekursor komunitaryzmu

63%

Łucka D.

Studia Socjologiczne

|

2016

|

issue 1(220)

7-35

XX

W artykule zostaje podjęta próba zinterpretowania twórczości klasyka socjologii Emile’a Durkheima jako prekursora komunitaryzmu, współczesnego nurtu teoretycznego i ruchu społecznego. Rozważania dotyczą pośredniego charakteru obu koncepcji oraz zawartej w nich refleksji moralnej; analizie poddane zostaje też rozumienie jednostki i jej relacji ze społeczeństwem. Zasadnicze podobieństwo, jakie łączy francuskiego myśliciela z podejściem komunitariańskim, polega na postrzeganiu świata społecznego w kategoriach pośrednich, co sytuuje obie koncepcje pomiędzy klasycznymi dychotomiami: liberalizmem i konserwatyzmem, indywidualizmem i wspólnotowością, woluntaryzmem i determinizmem itp.

EN

The article focuses on the attempt to interpret the work of Emile Durkheim, a classic of sociology, as a precursor of communitarianism, which is a contemporary theoretical approach and a social movement. The intermediary character of both concepts and of the moral reflection included in them, as well as the understanding of an individual and its relations with a society are analyzed. The perception of the social world in intermediary categories places both approaches, the Durkheimian and the communitarian, in-between the classical dichotomies: liberalism and conservatism, individual and community, voluntarism and determinism, etc.

14

Filozofia tomistyczna w środowiskach integryzmu katolickiego w Polsce

63%

Karas M.

Rocznik Tomistyczny

|

2019

|

vol. 8

215-228

EN

The article concerns the Thomistic philosophy present in the mainstream of Polish Roman-Catolic integrism, i.e. among the supporters and adherents of the Priestly Society of the Saint Pius X (FSSPX). The main aspects of this environment's activities were presented in terms of philosophical issues. The article is based on the latest publications and effects of this environment, based on the author's own research. As a result of research, it was found that Catholic traditionalists often refer to Thomistic philosophy, as recommended by popes and Christian philosophers in the 19th and the first half of the 20th century. According to the Catholic authors in Poland, advocating the pre-Vatican II tradition, Thomistic philosophy is not only a useful tool for expressing a realistic and religious vision of the world, but also an effective means of practicing apologetics for the traditionally understood Catholic vision of the world, man and society. The advantages of Thomism in this environment are: realism, objectivity, openness to divine revelation, respect for history, catholic holiness and supernaturalism. According to traditionalists, Thomism is the only perpetual philosophy and rescue against nihilism, subjectivism and individualism of our time, always recommended by popes.

15

SPIRYTUALIŚCI KOŃCA XIX I POCZĄTKU XX WIEKU: TWÓRCY MYŚLI I TOŻSAMOŚCI W AMERYCE ŚRODKOWEJ. EMIGRANT, POETA I GENERAŁ

63%

BARBOZA LIZANO O.

Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny

|

2017

|

issue 1(91)

46-64

PL

Na przełomie XIX i XX wieku w Ameryce Środkowej tworzą się grupy antypozytywistów, skupione wokół sieci intelektualnych i lóż masońskich. Ich twórczości poświęciłem kilka lat badań, czego rezultatem jest seria artykułów. Niniejszy tekst poświęcony został trzem filozofom i myślicielom: José Leonardowi y Bertholetowi, Feliksowi Rubenowi Darío i Augusto Cesarowi Sandino. Łączącą ich transcendentalność odnajdziemy nie tylko w wolnomularskiej przynależności, ale przede wszystkim w tekstach ich autorstwa publikowanych w dziennikach, listach oraz innych dokumentach. Ich analiza posłuży do interpretacji wpływu myśli owych intelektualistów na budowę środkowoamerykańskiej tożsamości narodowej.

EN

At the turn of the nineteenth and twentieth century, in Central America an anti-positivist group was formed, centered around intellectual networks and Masonic lodges. For several years I have been exploring these intellectual circles and a series of texts are the effect of this work, one of which I present below. The article is devoted to three philosophers and thinkers: José Leonard y Bertholet, Felix Ruben Darío and Augusto Cesar Sandino. The transcendentality that connects them, we can find not only in the Freemasonry, but above all in their texts published as articles, letters and other documents. Analysis of these documents will serve to interpret the influence of intellectuals' thoughts on the construction of Central American national identity.

16

Between Barbarism and Civilization: The Image of the Inhabitants of Dalmatia under Napoleon (1806–1813) from the French Perspective in the Mediterranean Context

63%

Sajkowski W.

Colloquia Humanistica

|

2023

|

issue 12

1-16

PL

Niniejszy artykuł ma na celu analizę wizerunku ludności Dalmacji pod panowaniem francuskim w epoce napoleońskiej. Analiza ta opiera się głównie na dokumentach wytworzonych przez francuską administrację Dalmacji w latach 1806–1813, kiedy to prowincja była najpierw częścią napoleońskiego Królestwa Włoch, a od 1809 r. częścią odrębnego podmiotu Cesarstwa Francuskiego, Prowincji Iliryjskich. Niniejsze studium analizuje obraz społeczeństwa dalmatyńskiego stworzony przez Francuzów dla praktycznych celów zarządzania i zestawia go z szerszym kontekstem idei Bałkanów, Europy Wschodniej i przede wszystkim środowiskowych i historycznych uwarunkowań Śródziemnomorza. Artykuł wykazuje, że zjawiska napięć, które występowały między osiadłą ludnością wybrzeża a pół-koczowniczymi społecznościami pasterskimi wnętrza Dalmacji, co było charakterystycznym zjawiskiem świata śródziemnomorskiego, miały – przynajmniej w kontekście dalmatyńskim – ogromny wpływ na pojawienie się idei, które później stały się częścią obrazu bałkańskiego zacofania i innych koncepcji dotyczących regionu Bałkanów, które miały kształtować się głównie w epoce Oświecenia.

EN

The article analyzes the image of the population of Dalmatia in the Napoleonic era. The analysis is mainly based on documents produced by the French administration of Dalmatia between 1806 and 1813, when the province was first part of the Napoleonic Kingdom of Italy and from 1809 belonged to a separate entity of the French Empire, the Illyrian Provinces. The study analyzes the picture of Dalmatian society that the French drew for practical administrative purposes and places it in the broader context of the concepts of the Balkans and Eastern Europe and, in particular, the environmental and historical peculiarities of the Mediterranean region. The article shows that the tensions between the settled population on the coast and the semi-nomadic pastoral communities in the Dalmatian hinterland, which was a characteristic phenomenon of the Mediterranean world, had a great influence, at least in the Dalmatian context, on the formation of ideas that later became part of the image of Balkan backwardness and other ideas about the Balkan region that took shape in the Age of Enlightenment.

17

Od creatio ex nihilo do Cool Britannia. Ku źródłom dyskursu kreatywności

54%

Franczak K.

Przegląd Socjologii Jakościowej

|

2018

|

vol. 14

|

issue 4

104-125

EN

The aim of the article is to analyse the “myth of origin” of the contemporary discourse of creativity and to reveal its constructed character. A sceptical look at the seemingly linear transformation of a popular idea reveals not only discontinuity and numerous ruptures in the process of changing the ways of understanding the concept, but also the unintended functions of contemporary explanations of the genesis of creativity. Analysis of ways of thematizing creativity in religious, artistic, philosophical and scientific discourse serves to answer the question, how creativity has become a core of the modernization narrative tied with the categories of innovation, creative industries, cultural economics and creative cities.

PL

Celem artykułu jest analiza „mitu pochodzenia” współczesnego dyskursu kreatywności i ujawnienie jego skonstruowanego charakteru. Sceptyczne spojrzenie na pozornie linearną transformację popularnej idei ujawnia nie tylko nieciągłość i liczne pęknięcia w procesie zmiany sposobów rozumienia pojęcia, ale także niezamierzone funkcje współczesnych objaśnień genezy kreatywności. Analiza sposobów tematyzowania kreatywności w dyskursie religijnym, artystycznym, filozoficznym i naukowym służy odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób kreatywność stała się współcześnie filarem narracji modernizacyjnej wiązanej z kategoriami innowacji, przemysłów kreatywnych, ekonomii kultury czy tworzeniem „kreatywnych miast”.

18

Jerzy Jedlicki jako historyk XIX stulecia

51%

Kożuchowski A.

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

|

2018

|

issue 10

PL

Artykuł podejmuje próbę podsumowania dorobku badawczo-pisarskiego Jerzego Jedlickiego (1930–2018) jako historyka XIX w. Analizie poddane zostały wszystkie książki Jedlickiego, ważniejsze artykuły oraz recenzje, a także zasoby archiwalne z Instytutu Historii PAN, z którym związana była cała jego kariera zawodowa. Zaakcentowano następujące zagadnienia: ewolucja stosunku do marksizmu i – szerzej – determinizmu historycznego; nowatorskie podejście na styku historii społecznej i historii idei; poglądy na miejsce historii pośród nauk społecznych i naturę poznania historycznego; indywidualny styl pisarski Jedlickiego oraz funkcję ironii jako narzędzia interpretacyjnego; wreszcie jego poglądy na społeczne i polityczne konsekwencje głównych nurtów ideowych w Polsce w XIX stuleciu. The article analyses the legacy of Jerzy Jedlicki (1930–2018) as a historian of the nineteenth century. The analysis covers his books, his main articles and the most characteristic reviews, as well as archival materials from the Institute of History of the Polish Academy of Sciences, where Jedlicki worked for his entire professional career. The following problems are emphasized: the evolution of his attitude to Marxism and historical determinism; his attempts to combine the methods of social history and the history of ideas; his approach to the main challenges of history as a social science and a discipline of the humanities; his individual authorial style and the function of irony as an interpretative tool. And finally, his attitude towards the main ideological currents in the nineteenth-century Poland.

19

Hegel, Lelewel i rewolucje

51%

Junkiert M.

Ruch Literacki

|

2021

|

issue 6

765-786

EN

This article examines the problems facing a comparative study of the reception of the idea of revolution in some selected writings of G.W.F. Hegel and Joachim Lelewel. Paying due attention to the specificity of the philosophical and historical approach, the article analyses the similarities and differences in Hegel's and Lelewel's appraisals of the revolutionary legacy. It also brings to light a misrepresentation of Lelewel's take on the subject in the German translation of his writings. That said, Hegel's thought remains of vital importance for both Lelewel, who is not convinced by it, and his translator H.J. Handschuch, who eagerly embraces it.

20

O ważności metahistorii idei. Szkoła Cambridge a "Begriffsgeschichte": porównania, spory, krytyki

51%

Kuligowski P.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2019

|

vol. 49

Refine search results

Dylematy wolności i ich prawne implikacje

Państwo - historia idei

Co mają wspólnego House of Cards i Machiavelli? O pożytkach z wizualizacji problemu filozoficznego w nauczaniu historii idei

Historia historiografii jako historia idei

Pomiędzy sprawiedliwym prawem a sprawiedliwym społeczeństwem

Pojęcie prawa u Freuda i Durkheima. Fakt społeczny, obiekt czy tabu?

Nietzsche, poststrukturalizm i warszawska szkoła historyków idei

Tezy do problemu historii filozofii

TRZY AKTY JEDNEJ TRAGEDII – TRZY TRAGEDIE W JEDNYM AKCIE Tragedia w dziełach Arystotelesa, Friedricha Nietzschego i Juliusza Słowackiego

Stare i nowe problemy z Edmundem Burkiem

„Metodą — nauka, celem — religia”: Idee okultystycznej alternatywy religijnej w ujęciu genetycznym

Warszawska szkoła historyków idei – o potrzebie porządku w myśleniu o historii myśli

Emile Durkheim jako prekursor komunitaryzmu

Filozofia tomistyczna w środowiskach integryzmu katolickiego w Polsce

SPIRYTUALIŚCI KOŃCA XIX I POCZĄTKU XX WIEKU: TWÓRCY MYŚLI I TOŻSAMOŚCI W AMERYCE ŚRODKOWEJ. EMIGRANT, POETA I GENERAŁ

Between Barbarism and Civilization: The Image of the Inhabitants of Dalmatia under Napoleon (1806–1813) from the French Perspective in the Mediterranean Context

Od creatio ex nihilo do Cool Britannia. Ku źródłom dyskursu kreatywności

Jerzy Jedlicki jako historyk XIX stulecia

Hegel, Lelewel i rewolucje

O ważności metahistorii idei. Szkoła Cambridge a "Begriffsgeschichte": porównania, spory, krytyki