Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  historia rachunkowości
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Istota i uwarunkowania rachunkowości w gospodarce leśnej – ujęcie retro- i prospektywne

100%
Szczypa P.
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
|
2018
|
issue 503
454-463
PL
Rachunkowość leśna stanowi normalny system rachunkowości, który jednak z uwagi na długotrwały biologiczny proces produkcji drewna miał i nadal ma liczne problemy, szczególnie w zakresie wyceny. Celem opracowania jest przedstawienie odrębności struktury ekonomicznej leśnictwa i jej wpływu na rachunkowość. Cel ten będzie realizowany w ramach badań porównawczych współczesnych uwarunkowań rachunkowości w gospodarce leśnej z tymi prezentowanymi pięćdziesiąt lat temu, które zostały ujęte w podręczniku dla studentów wydziałów leśnych wyższych szkół rolniczych w Polsce, autorstwa M. Chodźko, J. Gregorowicz, T. Molendy pt. Finanse i rachunkowość przedsiębiorstw lasów państwowych. Ponadto w opracowaniu zostanie wykorzystana metoda rozumowania indukcyjnego i dedukcyjnego. Przyjęto następującą hipotezę: mimo upływu pięćdziesięciu lat rachunkowość w gospodarce leśnej stoi przed tymi samymi kluczowymi wyzwaniami świadczącymi o specyficznych, ekonomicznych uwarunkowaniach leśnictwa. Hipoteza została zweryfikowana pozytywnie.
2
Publication available in full text mode
Content available

Dydaktyka księgowości w szkolnictwie handlowym okresu dwudziestolecia międzywojennego w Polsce

100%
Banaszkiewicz A.
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
|
2018
|
issue 522
209-224
PL
Celem artykułu jest przedstawienie ogólnych zasad dydaktyki księgowości w okresie dwudziestolecia międzywojennego w Polsce. Jako przykład placówki wykładającej księgowość na poziomie akademickim posłużyło Wyższe Studjum Handlowe w Krakowie. Dążąc do realizacji celu artykułu, podjęto próbę uzasadnienia tezy, że zasady kształcenia w wyższej szkole handlowej okresu międzywojennego w Polsce dawały możliwość dobrego przygotowania do wykonywania zawodu księgowego na szczeblu kierowniczym. W celu uzasadnienia sformułowanej tezy przeprowadzono badania empiryczne o charakterze archiwalnym obejmujące literaturę omawianego okresu. Przedstawione w artykule wyniki badań uzasadniają postawioną w nim tezę. Prezentowane w ramach przedmiotu księgowość treści programowe, skoncentrowane wokół praktycznej ewidencji zdarzeń księgowych, uzupełniały dodatkowe przedmioty, dzięki którym absolwent szkoły zyskiwał szeroką wiedzę ekonomiczną oraz umiejętność skutecznego zarządzania jednostką gospodarczą.
3
Publication available in full text mode
Content available

Sprawozdawczość finansowa państwowych przedsiębiorstw przemysłowych w Polsce w latach 50. XX wieku

75%
Banaszkiewicz A.
Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
|
2018
|
issue 97(153)
139-160
PL
W latach 50. XX wieku polska rachunkowość znalazła się pod silnym wpływem rachunkowości Związku Radzieckiego. Wyrazem tego stanu rzeczy były między innymi kolejne reformy polskiego jednolitego planu kont, który docelowo został zastąpiony ramowymi planami kont. Wprowadzenie ramowych planów kont pociągnęło za sobą gruntowną przebudowę sprawozdawczości finansowej. Celem artykułu jest charakterystyka sprawozdawczości finansowej, która obowiązywała w latach 50. ubiegłego wieku państwowe przedsiębiorstwa przemysłowe. Tłem dla przedstawienia jej podstawowych cech i wybranych elementów jest krótka prezentacja rachunkowości omawianego okresu, w skład której wchodzi omówienie ramowych planów kont. Praca została napisana na podstawie przeprowadzonych badania literatury przedmiotu – książek i artykułów wydanych przede wszystkim w latach 50. ubiegłego stulecia, w szczególności takich autorów jak: Stanisław Skrzywan, Edward Wojciechowski oraz Eufemiusz Terebucha. Dokumenty sprawozdawczości finansowej stanowiły podstawę sprawowania kontroli nad wykorzystaniem środków państwowych, wykonaniem zadań planowych oraz przebiegiem i wzrostem akumulacji, mającej miejsce w danej jednostce gospodarczej.
EN
In the 1950s, Polish accounting was strongly influenced by the accounting system of the Soviet Union. An expression of this state of affairs were, among others, the successive reforms of the Polish uniform chart of accounts, which was eventually replaced by the framework plans of accounts. The introduction of framework charts of accounts entailed a thorough reconstruction of financial reporting. The purpose of the article is characterization of financial reporting of state-owned industrial enterprises, which was in force in the 1950s. The background for the presentation of its basic features and selected elements is provided by a short description of the accounting system in the discussed period, including the framework charts of accounts. The article was written on the basis of a review of books and articles published mainly in the 1950s, in particular by authors such as Stanisław Skrzywan, Edward Wojciechowski and Eufemiusz Terebucha. Financial reporting documents formed the basis for exercising control over the use of state funds, performing planned tasks and the course and increase of accumulation taking place in a given economic unit.
4
Publication available in full text mode
Content available

„Miesięcznik dla buchalteryi” – pierwsze polskie czasopismo fachowe z zakresu księgowości

63%
Olewnik A.
Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
|
2018
|
issue 97(153)
179-201
PL
Celem artykułu jest prezentacja pierwszego polskiego czasopisma fachowego z zakresu księgowości wydawanego we Lwowie w XIX wieku, które stanowiło źródło wiedzy dla ówczesnych księgowych. Jako metodę badawczą zastosowano krytyczną analizę materiałów źródłowych i literatury przedmiotowej. W artykule scharakteryzowano układ, strukturę oraz treść czasopisma w podziale na tematykę księgową i umiejętności handlowe. Analiza tematyki poszczególnych publikacji pozwoliła na określenie problematycznych zagadnień z zakresu księgowości ówczesnego okresu oraz grupy odbiorców periodyku. Treść miesięcznika jest rozważana w powiązaniu ze zmianami sytuacji społeczno-gospodarczej regionu galicyjskiego na przełomie XIX i XX wieku.
EN
The aim of the article is to present the first Polish professional journal in the field of bookkeeping published in Lviv in the 19th century, which was the source of knowledge for the accountants of that time. As a research method, critical analysis of source materials and literature of the subject has been used. The article discusses the layout, structure and content of the journal, making a division into two sections: bookkeeping and trade skills. Analysis of chosen articles allows identification of accounting issues addressed in that period and the recipients of the journal. The content of the journal is discussed in the context of socio-economic changes in Galicia at the turn of the 19th century.
5
Publication available in full text mode
Content available

Bilanse dóbr i interesów hrabiego Adama Branickiego w latach 1929–1938

63%
Olewnik-Dejewska A.
Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
|
2019
|
issue 105(161)
55-76
PL
Celem niniejszego artykułu jest prezentacja i analiza bilansu dóbr i interesów hrabiego Adama Branickiego w latach 1929–1938. Jako metodę badawczą zastosowano krytyczną analizę materiałów źródłowych i literatury oraz wybrane narzędzia analizy finansowej. W publikacji zostanie przedstawiona historia dóbr wilanowskich do 1938 roku oraz wszystkie elementy bilansów dóbr i interesów hrabiego Adama Branickiego w omawianym okresie. Uwaga czytelnika zostanie skupiona na formie i cechach charakterystycznych bilansów majątku wilanowskiego. Analiza bilansów wilanowskiej nieruchomości ziemskiej pozwoli na wskazanie ich funkcji oraz potwierdzenie dwóch tez.
EN
he purpose of this article is to present and analyze the balance sheet of the assets and interests of Count Adam Branicki between 1929 and 1938. A critical analysis of the source materials and literature, as well as selected tools of financial analysis, were used as the research method. The publication will present the history of the Wilanów estate until 1938, as well as all elements of the balance sheets of Count Adam Branicki's assets and interests during the period in question. The reader's attention will be brought to the form and characteristics of the summary of assets and liabilities of the Wilanów estate. The analysis of the balance sheets of the Wilanów demesne will allow us to point to their functions and to confirm two research hypotheses.
6
Publication available in full text mode
Content available

Jan Falewicz

63%
Nowak E.
Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
|
2017
|
issue 95(151)
183-187
PL
Jan Falewicz (1890–1965), inżynier, ekonomista i statystyk, autor publikacji z rachunku kosztów w zarządzaniu przedsiębiorstwem oraz statystyki matematycznej. Pracownik administracji gospodarczej, autor licznych prac badawczych wykonanych na zlecenie różnych instytucji i przedsiębiorstw, nauczyciel akademicki. Autor dzieła Rentowność, gospodarność, koszty. Przyczynek do teorii mikroekonometrii, w którym przedstawił metodykę badania gospodarności i rentowności przedsiębiorstw na podstawie kosztów, przy wykorzystaniu metod statystycznych. Jeden z pionierów rachunkowości zarządczej w Polsce.
XX
Jan Falewicz (1890–1965) – engineer, economist and statistician, author of publications on cost accounting in company management and mathematical statistics. Member of state economic administration, author of professional research studies and analyses for companies and institutions, academic teacher and educator. Author of Rentowność, gospodarność, koszty. Przyczynek do teorii mikroekonometrii [Profitability, Economy, Cost – A Contribution to Microeconometric Theory], an overview of methodologies used in statistical studies of company economy and profitability based on cost. One of the pioneers of management accounting in Poland.
7
Publication available in full text mode
Content available

Organizacja systemu rachunkowości w getcie łódzkim w latach 1940–1944. Perspektywa ofiar zagłady

63%
Turzyński M.
Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
|
2020
|
issue 107(163)
71-98
PL
Celem artykułu jest przedstawienie wyników badania dotyczącego organizacji systemu rachunkowości w getcie łódzkim (Litzmannstadt Getto) w latach 1940–1944. W wyniku badania ustalono, że system rachunkowości w getcie łódzkim był w wysokim stopniu uporządkowany z rozbudowaną wewnętrzną strukturą, co pozostawało w sprzeczności z warunkami funkcjonowania żydowskiej dzielnicy zamkniętej. Przeprowadzono badania z wykorzystaniem dokumentów archiwalnych, pochodzące przede wszystkim z Archiwum Państwowego w Łodzi, z zespołu Przełożony Starszeństwa Żydów w łódzkim getcie. Wartykule przedstawiono m.in. charakterystykę dotychczasowego stanu badań, zastosowanego podej-ścia badawczego, opis struktur administracji oraz przedsiębiorstw działających w getcie, badanie organi-zacji rachunkowości, rewizji finansowej, szkoleń z zakresu księgowości. Jako podejście badawcze zasto-sowano teorię społeczną Z. Baumana, dotyczącą kwestii racjonalności woli przetrwania. Artykuł jest, według wiedzy autora, pierwszą próbą zbadania organizacji systemu rachunkowości w getcie łódzkim, przeprowadzoną z perspektywy żydowskich księgowych.
EN
The purpose of the article is to present research findings that deal with the organization of the accounting system in the Lodz ghetto. As a result of the research, it was found that the accounting system in the Lodz ghetto was characterized by a high degree of orderliness and an extensive internal structure, which were in conflict with the conditions of how the closed Jewish district functioned. Archival empirical research was carried out, covering mainly materials collected in the State Archives in Lodz The article presents characteristics of the current state of research, an applied research approach, a description of the adminis-trative structures and enterprises operating in the ghetto, an examination of how accounting was orga-nized, financial audit, and training in accounting. Bauman's social theory regarding the rationality of the will to survive was used as the research approach. The article is, to the best of the author's knowledge, the first attempt to examine the organization of the accounting system in the Lodz ghetto, carried out from the perspective of the Jewish accountants.
8
Publication available in full text mode
Content available

Bilanse wybranych nieruchomości ziemskich w międzywojennej Polsce

63%
Olewnik-Dejewska A.
Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
|
2020
|
issue 106(162)
133-151
PL
Niniejszy artykuł jest próbą analizy sprawozdawczości finansowej nieruchomości ziemskich w między-wojennej Polsce, jako jednostek prowadzących działalność gospodarczą o charakterze rolniczym. Celem artykułu jest przedstawienie oraz porównanie bilansów kilku wybranych nieruchomości ziemskich oraz wskazanie podstaw prawnych ich sporządzania. Jako metodę badawczą zastosowano krytyczną analizę materiałów źródłowych i literatury oraz analizę porównawczą. W publikacji zostanie przedstawiona definicja nieruchomości ziemskiej, podstawy prawne księgowości podwójnej w międzywojennej Polsce oraz cechy charakterystyczne sprawozdań finansowych dóbr ziemskich. Uwaga czytelnika zostanie skupiona na analizie porównawczej wyselekcjonowanych do badania dokumentów majątków ziemskich i skonfrontowaniu ich kształtu z obowiązującymi przepisami prawa.
EN
This publication attempts to analyze financial reporting of country estates in Poland in the inter-war period as units conducting agricultural business. The aim of the article is to present and compare the balance sheets of some selected manor estates and to present the legal basis for preparation of those documents. The research methods used include critical analysis of source materials and literature, and comparative analysis. This paper provides a definition of real estate, and presents the legal basis for double entry bookkeeping in inter-war Poland and characteristics of financial statements of landed estates. The focus is on comparative analysis of documents of the estates selected for examination and on con-frontation of their shape with applicable law.
9
Publication available in full text mode
Content available

Rozwój rachunkowości zarządczej w świetle osiągnięć wrocławskiego ośrodka rachunkowości

63%
Nowak E.
Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
|
2019
|
issue 103(159)
119-134
PL
Głównym celem artykułu jest ukazanie wkładu wrocławskiego ośrodka rachunkowości, skupionego w Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu, w rozwój rachunkowości zarządczej w Polsce w okresie powojennym, od początku jego istnienia. Wnioski przedstawione w artykule zostały sformułowane na podstawie studiów literaturowych prac zwartych opublikowanych przez czołowych twórców z tego ośrodka zajmujących się rachunkowością, w szczególności rachunkowością zarządczą. W artykule zostały przypomniane główne postacie, które przyczyniły się do powstania ośrodka wrocławskiego, a następnie do rozwoju rachunkowości zarządczej w Polsce. Dokonane analizy pokazały, że prace zwarte opublikowane w tym okresie dotyczyły problematyki, która mieściła się w ówczesnych nurtach rachunkowości zarządczej nie tylko w Polsce, ale także w skali światowej. Swoje dzieła z zakresu rachunkowości zarządczej opublikowało wielu pracowników naukowo-dydaktycznych z wrocławskiego ośrodka rachun-kowości, których należy zaliczyć do prekursorów rachunkowości zarządczej w naszym kraju. Przeprowadzone badania wykazały, że rozwój rachunkowości zarządczej w ośrodku wrocławskim następował w miarę, jak zmieniały się uwarunkowania funkcjonowania jednostek gospodarczych.
EN
The main purpose of the paper was to present the scientific input and achievements of the Wroclaw school of accounting studies at Wroclaw University of Economics in the area of management accounting development in Poland in the post-war period, early in the history of the University. Conclusions presented in this paper are formulated on the basis of literature studies conducted by the author, with a special focus on the wealth of information published by the leading representatives of the Wroclaw centre, particularly in the area of management accounting. The paper offers insight into the work of the most prominent figures of the Wroclaw school and their roles in the initiation and evolution of the management accounting science in Poland. Analyses suggest that many of the scientific observations reported by the centre, both in the form of articles and non-serial printed publications, were consistent with the leading academic modes of approach to management accounting, not only in Poland, but also in the international dimension. Important publications in management accounting can be found in the scientific output of many researchers and academics of the Wroclaw school of accounting studies, with the most prominent figures rightly considered as precursors and pioneers of management accounting in Poland. In addition, the study provides evidence to confirm strong associations linking the evolution of management accounting studies at the Wroclaw centre with the current socio-economic transformations and turbulent conditions of economic operation observed in the post-war period.
10
Publication available in full text mode
Content available

Benedetto Cotrugli – prekursor nauki i dydaktyki w rachunkowości oraz jego wybrani następcy. Droga podwójnego zapisu z ziemi włoskiej do Polski

63%
Kozłowska A.
Studia i Materiały
|
2019
|
issue 1(30)
80-89
EN
The article focuses on historical aspects and the presentation of selected persons, who have had a key impact on reaching the principle of double-entry from Italy to Poland. It presents the history of the prevalence of the double-entry rule and thus Benedetto Cotrugli’s contribution to science and education in accounting. Cotrugli’s work was a compendium of merchant knowledge necessary to keep accounting books and the same time a basis for science and education in this field. It was Benedetto Cotrugli who made the first theoretical description of the rules of double accounting, exceeding by over 20 years the work of Luca Pacioli, who codified the principles of bookkeeping in his work Summa de arithmetica, geometria, proportioni et proportionalita, published in Venice in 1491. Due to the fact that the article also attempts to present the meaning of Cotrugli’s book (Book on the Art of Trade), already written in 1458, for the history of accountancy in Poland, it also refers to Ambrogio Lerici, as the first Italian who dealt with dissemination of the double-entry rules in Gdańsk.
PL
W artykule skoncentrowano się na aspektach historycznych i przedstawieniu wybranych postaci, które miały kluczowy wpływ na przeniesienie zasady podwójnego zapisu z Włoch do Polski. Przedstawia on historię upowszechnienia reguły podwójnego zapisu i tym samym prezentuje wkład Benedetta Cotrugliego w naukę i edukację w rachunkowości. Dzieło Cotrugliego stanowiło kompendium wiedzy kupieckiej niezbędnej do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz podstawę dla nauki i edukacji w tej dziedzinie. Dokonał on bowiem pierwszego teoretycznego opisu zasad podwójnej księgowości, wyprzedzając o przeszło 20 lat prace Luci Paciolego, który skodyfikował zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych w swoim dziele Summa de arithmetica, geometria, proportioni et proportionalita, wydanym w Wenecji w 1491 roku. W artykule podjęto jednocześnie próbę przedstawienia znaczenia głównego dzieła Cotrugliego Księga o sztuce handlu dla historii rachunkowości w Polsce, a także Ambrogio Lerici, jako pierwszego Włocha, który zajmował się rozpowszechnianiem zasad podwójnego zapisu w Gdańsku.
11
Publication available in full text mode
Content available

Realizacja metody kasowej w rachunkowości dóbr wilanowskich w latach 1892–1914

51%
Olewnik-Dejewska A.
Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
|
2022
|
issue 46(3)
257-284
PL
Cel: Celem artykułu jest prezentacja metody kasowej ujęcia przepływów pieniężnych w rachunkowości wilanowskiej nieruchomości ziemskiej na przełomie XIX i XX wieku. Metodyka/ podejście badawcze: Zastosowana metodologia badawcza obejmuje krytycz-ną analizę materiałów źródłowych i literatury przedmiotu, analizę opisową i porównawczą oraz metodę dedukcji. Meritum publikacji stanowi analiza rachunku pieniężnego, bilansów kasy, ksiąg rachunkowych oraz ich powiązań pod kątem ujawniania przepływów pienięż-nych w rachunkowości dóbr wilanowskich. Wyniki: Otrzymane wyniki zostaną skonfrontowane z dotychczasowymi badaniami w zakresie instruktarzy ekonomicznych oraz praktyką sporządzania rachunku przepływów pienięż-nych w Polsce. Oryginalność/wartość: Wnioski wynikające z niniejszej publikacji stanowią wkład do analizy przemian i kierunków rozwoju w sprawozdawczości przepływów pieniężnych oraz mogą być wykorzystane w dydaktyce w zakresie historii rachunkowości. Artykuł stanowi uzupełnienie luki badawczej w kontekście prezentacji przepływów pieniężnych na przykładzie gospodarstwa rolnego w dawnej Polsce.
EN
Purpose: The article presents the cash flow method in the accounting of the Wilanów estate at the turn of the 19th and 20th centuries. Methodology/approach: The research methodology includes a critical analysis of source materials and the literature, and descriptive and deductive methods. The essence of the article is an analysis of the cash account, cash register balances, accounting books and their connections in terms of disclosing cash flows in the accounting of Wilanów estates. Findings: The results are compared with the current research on economic briefings and the practice of cash flow in Poland. Originality/value: The conclusions contribute to the analysis of changes and directions of development in cash flow reporting, and they supplement the didactics in the field of accounting history. The article fills the research gap in the context of presenting cash flows on the example of a manor farm in former Poland.
12
Publication available in full text mode
Content available

Profesor Danuta Misińska

51%
Nowak E.
Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
|
2019
|
issue 105(161)
47-54
PL
Danuta Misińska (1934–2011) ekonomistka zajmująca się mikroekonomią i rachunkowością. Nauczyciel akademicki Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu oraz Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu. Autorka monografii, artykułów i referatów naukowych z zakresu systemów zarządzania organizacjami gospodarczymi i rachunkowości jednostek gospodarczych oraz podręczników, leksykonu i encyklopedii rachunkowości. Czynny biegły rewident oraz aktywna działaczka stowarzyszeń naukowych i zawodowych.
EN
Danuta Misińska (1934–2011), an economist specializing in microeconomics and accounting. Academic teacher at the University of Economics in Wroclaw and the College of Banking in Wrocław. Author of monographs, articles and scientific papers on the management systems of business organizations and business unit accounting as well as textbooks, lexicon and accounting encyclopedia. Active auditor and active activist of scientific and professional associations.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.