Search results

1

Między idealizmem a konformizmem. Inteligencji polskiej wizje III Rzeczypospolitej

100%

Strzelecki M.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica

|

2015

|

issue 14

3-15

EN

One of the more important issues drawing the attention of Polish scholars and publishers in the past quarter-century has been undoubtedly the condition and role of the Polish intelligence during the social and political changes in the 20th century, with special attention paid to its engagement in the building process of the chunks of the Polish Third Republic. A thorough analysis of the aforementioned problem allows for noticing the very clear attitude evolution process and acceptable system of values, although its representatives still think themselves to be a separate social layer with clear social and political tasks to complete. From the point of view of the issue described in this article, it seems relevant in the way that these changes, above all related to new regime reality and the inevitable civilisation and generation changes, naturally influenced not only the ability to alter reality, but also the character of the visions of rebuilding and modernise the Republic, formulated within its boundaries.

2

Patriotyczny obowiązek - organizacja szkolnictwa polskiego

100%

Stogowska A. M.

Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego

|

2020

|

vol. 12

299-320

EN

Students, who were raised at Russian schools, tried to keep their own Polish nationality in illegal organisations. They rebelled against russification by making school strike. These forms of strike was strongly pacified by invader. In 1905 after changing political conditions, Polish education began to be organised. Polish intelligence worked at Polish Motherland School and other organisations, who led activity of education: Company of Attention of Native Speech, Company of Polish Culture, „Flying University”, University for Everybody, Scientific Company in Płock. Polish patriots for their own moneyestablished Polish schools for example: Company of High School, Company of Contribution School. All social initiatives were spoilt by the First World War. It established net of German schools. Polish schools rose after the recovery of independence. In 1920 the war between Poland and Russia spoilt theorganized efforts. After ending this war Polish authority began to organise Polish education.

PL

Wychowywani w rosyjskich szkołach uczniowie starali się o zachowanie polskości, działając w nielegalnych organizacjach. Buntowali się przeciwko rusyfikacji,organizując strajki szkolne. Te formy były ostro zwalczane przez zaborcę. Gdy warunki polityczne zmieniły się, po 1905 roku zaczęto organizować polskie szkolnictwo. Inteligencja polska działała w Polskiej Macierzy Szkolnej oraz innych organizacjach prowadzących działalność oświatową: Towarzystwo Opieki nad Mową Ojczystą, Towarzystwo Kultury Polskiej, „Latający Uniwersytet”, Uniwersytet dla Wszystkich, Towarzystwo Naukowe Płockie. Patrioci polscy z własnych środków zakładali polskie szkoły, np. Towarzystwo Szkoły Średniej, Towarzystwo Szkoły Udziałowej. Wszystkie to społeczne poczynania przekreśliła I wojna światowa. Wprowadzono sieć szkolnictwa niemieckiego. Dopiero po odzyskaniu niepodległości powstała sieć polskiego szkolnictwa. Wysiłki organizacyjne zniweczyła wojna polsko-bolszewicka 1920 roku. Po jej zakończeniu polskie władze przystąpiły do organizacji polskiego szkolnictwa.

3

Krok do przodu, dwa kroki do tyłu Na marginesie monografii Jadwigi Brzezińskiej Rola Uniwersytetu w Dorpacie w kształceniu polskich studentów farmacji 1802–1918, opracowanie autorki, Wrocławska Drukarnia Naukowa PAN, Kołobrzeg 2017, ss. 904.

100%

Błaszczyk G.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2019

|

vol. 64

|

issue 2

183–198

EN

The review article discusses Jadwiga Brzezińska’s habilitation thesis entitled Rola Uniwersytetu w Dorpacie w kształceniu polskich studentów farmacji 1802–1918 (The Role of the Dorpat University in the Education of Polish Pharmacy Students 1802–1918), Kołobrzeg 2017. The author presented the education of pharmacists, including Poles, at the aforementioned University from the beginning of the 19th century to 1918. In fact, the work refers to the influence of the University of Dorpat on the development of the Polish intelligentsia on the example of pharmacists. Despite its merit, the work was evaluated negatively.

4

Zaangażowanie kobiet w problemy społeczne w dwudziestoleciu międzywojennym w Polsce na wybranych przykładach

84%

Skotnicka-Palka M.

UR Journal of Humanities and Social Sciences

|

2022

|

vol. 22

|

issue 1

80-101

EN

The article presents the profiles and activities of a few selected women, social activists from the interwar period in Poland. They came from various backgrounds, they were active in many fields, but also offered and directed their help to various groups of people. They were all connected by their work done out of sense of duty and even understood as a mission towards people who were in need. Their possibilities were different. Michalina Mościcka and Aleksandra Piłsudska were the wives of notable politicians. They both acted as community workers before their husbands ’political careers took off, and likewise while they were in public office. Olga Małkowska from the Drahonowski family participated in the establishment of the scouting movement in Poland, promoted its spread in society, and at the same time saw and reacted to problems that Poles faced right after the state regained independence. She was socially involved, inter alia, in taking care of poor children. Dr. Justyna Budzyńska-Tylicka was a doctor, a pioneer in promoting women’s hygiene and health. She noticed the problems of the poorest women related to the issue of family planning, which led her to engage in social and educational activities in rural and working-class communities. The writer Irena Krzywicka was also active in this field. Zofia Solarzowa, on the other hand, took the work in the social field from home. Following the example of the activities of her adoptive parents, she felt the need to continue their work, engaging in the cooperative movement, thus educating future social activists. The activities of all these women could be treated as a new form of patriotism, meant not through armed, military struggle, but through broadly understood work aimed at strengthening the Polish state, reborn after 123 years of captivity.

PL

W artykule zaprezentowano sylwetki i działalność kilku wybranych kobiet, aktywistek społecznych z dwudziestolecia międzywojennego. Wywodziły się one z różnych środowisk, działały na wielu polach, kierowały swą pomoc do rozmaitych grup osób. Wszystkie łączyła praca wykonywana w poczuciu obowiązku, a nawet misji wobec potrzebujących. Ich możliwości działania były różne. Michalina Mościcka i Aleksandra Piłsudska były żonami polityków. Obie pracowały społecznie, zanim ich mężowie zrobili kariery polityczne, jak też w trakcie pełnienia przez nich funkcji publicznych. Olga Małkowska z Drahonowskich uczestniczyła w tworzeniu skautingu na ziemiach polskich, promowała ideę harcerską w społeczeństwie, a jednocześnie dostrzegała problemy, z którymi zmagali się Polacy tuż po odzyskaniu przez kraj niepodległości. Angażowała się społecznie, m.in. otaczając opieką niezamożne dzieci. Dr Justyna Budzińska-Tylicka była lekarką, pionierką propagowania higieny i zdrowia kobiecego. Dostrzegła problemy najuboższych kobiet związane z kwestią planowania rodziny, co skłoniło ją do zaangażowania się w działalność społeczną i oświatową w środowiskach wiejskich i robotniczych. Na tym polu aktywna była również pisarka Irena Krzywicka. Zofia Solarzowa potrzebę działalności na niwie społecznej wyniosła z domu. Wzorując się na aktywności swoich przybranych rodziców, czuła potrzebę kontynuowania ich pracy, angażując się na rzecz ruchu spółdzielczego, wychowując w ten sposób przyszłych działaczy społecznych. Ich aktywność można potraktować jako nową formę patriotyzmu, nie poprzez walkę zbrojną, ale przez szeroko pojętą pracę mającą na celu wzmocnienie odrodzonego po 123 latach niewoli państwa polskiego.

5

O stylu autobiografii żołnierza‑inteligenta (przykład Jana Fudakowskiego)

71%

Tomaszewska W. M.

Perspektywy Kultury

|

2020

|

vol. 29

|

issue 2

113-126

EN

The article is the result of research into non-fiction, memoir writing from the period of the 1920 war. On the basis of Uhlan Memoirs from 1920, an autobiographical book by Jan Fudakowski, the author considers the problem of specificity and individuality of the war autobiography style. The studied example is an autobiography of a soldier and an educated man. Fudakowski consistently assumes a double role of a soldier and an intelligentsia member, both important for his perception and manne of describing the war reality. In the light of his narration, the writer reveals himself as a lover of the prose by Henryk Sienkiewicz, a careful observer and a participant of key battles in the war campaign, and also as a citizen involved in the affairs of the independent Polish Commonwealth. While presenting the autobiographic style of Fudakowski as realized in his memoirs, the author discusses the following thematic orders (systems): (1) the style of intelligentsia identity; (2) the style of presenting battlefields; and (3) the style of thinking about a post-war future. As far as literary theory is concerned, the considerations were based on the works by Philippe Lejeune and Jean Starobinski.

PL

Artykuł jest efektem badań nad prozą niefikcjonalną, wspomnieniową z czasów wojny 1920 roku. Na podstawie książki autobiograficznej Jana Fudakowskiego Ułańskie wspomnienia z roku 1920 autorka rozważa problem swoistości, indywidualności stylu autobiografii wojennej. Jest to autobiografia żołnierza‑inteligenta, gdyż Fudakowski konsekwentnie występuje w podwójnej roli, żołnierza i inteligenta, obydwu ważnych w jego widzeniu i sposobach zapisu rzeczywistości wojennej. W świetle narracji autor ujawnia się jako miłośnik prozy Henryka Sienkiewicza, baczny obserwator i uczestnik bitew kluczowych w kampanii wojennej, a także jako obywatel zaangażowany w sprawy niepodległej Rzeczpospolitej. Odsłaniając zrealizowany we wspomnieniach styl autobiografii, autorka podejmuje następujące zagadnienia: (1) styl inteligenckiej tożsamości; (2) styl przedstawiania pól bitewnych; (3) styl myślenia o powojennej przyszłości. Podstawą teoretycznoliteracką rozważań są prace Philippe’a Lejeune’a i Jeana Starobinskiego.

Refine search results

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica

1 Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

1 Perspektywy Kultury

1 Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego

1 UR Journal of Humanities and Social Sciences

1 Błaszczyk G.

1 Skotnicka-Palka M.

1 Stogowska A. M.

1 Strzelecki M.

1 Tomaszewska W. M.

1 2022

1 2021

1 2020

1 2019

1 2015

Między idealizmem a konformizmem. Inteligencji polskiej wizje III Rzeczypospolitej

Patriotyczny obowiązek - organizacja szkolnictwa polskiego

Krok do przodu, dwa kroki do tyłu Na marginesie monografii Jadwigi Brzezińskiej Rola Uniwersytetu w Dorpacie w kształceniu polskich studentów farmacji 1802–1918, opracowanie autorki, Wrocławska Drukarnia Naukowa PAN, Kołobrzeg 2017, ss. 904.

Zaangażowanie kobiet w problemy społeczne w dwudziestoleciu międzywojennym w Polsce na wybranych przykładach

O stylu autobiografii żołnierza‑inteligenta (przykład Jana Fudakowskiego)