Search results

1

Materials for the Vilamovicean Dictionary – the letter Z

100%

Andrason A., Król T.

Annales Neophilologiarum

|

2013

|

issue 7

5-29

EN

This paper introduces the reader to the results of the lexicographic project entitled Dictionary of the Vilamovicean Language, carried out by Alexander Andrason and Tymoteusz Król from 2008 to 2011. The project aimed at providing the Polish and international public with a trustful comprehensive description of the lexical potential of the Vilamovicean idiom in its contemporaneous state. The authors first explain the sources of the collected evidence as well as the methodology of the research that underlay the composition of the glossary. Next, the organization of entries is explained in detail. After that, an exemplary portion of the dictionary dedicated to words beginning with the letter z is presented.

PL

Artykuł przedstawia wyniki leksykograficznego projektu badawczego pt. Słownik języka wilamowskiego, prowadzonego przez Alexandra Andrasona i Tymoteusza Króla od roku 2008 do 2011. Projekt ów miał za zadanie opracowanie dogłębnego opisu współczesnego słownictwa języka wilamowskiego, który byłby dostępny zarówno dla czytelnika polskiego jak i angielskiego. Autorzy rozpoczynają swą pracę od wyjaśnienia zródeł zebranych słów, metodologicznych zasad badań nad słownikiem oraz sposobu jego organizcji, przestawiając następnie przykładowy fragment leksykonu, mianowicie część zawierającą słowa zaczynające się od litery Z.

2

Na ratunek ginącym językom

100%

Łukaszyk E., Olko J.

Tematy z Szewskiej

|

2013

|

issue Współpraca 2(10)/2013

88-99

PL

Justyna Olko, koordynatorka dwóch dużych projektów badawczych związanych z ginącymi językami mniejszościowymi, opowiada o tym, w jaki sposób przeszła od badań archeologicznych nad kulturami prekolumbijskimi do pracy z dzisiejszymi potomkami Azteków i działań na rzecz ochrony ich języka, nahuatl. Rozmówczynie zastanawiają się nad problemami prowadzącymi do porzucania mniejszościowych języków i trudnościami wiążącymi się z rewitalizacją, zarówno na meksykańskim, jak i na polskim gruncie, jako że doświadczenia z Nowego Świata są tu zestawione z polskimi działaniami na rzecz języka wilamowskiego i łemkowskiego. W ten sposób wyłania się nowy model humanistyki, stawiającej sobie już nie tylko cele poznawcze, lecz nastawionej także na bezpośrednią współpracę ze społecznościami lokalnymi.

EN

Justyna Olko, a leader of two important projects that deal with endangered languages, relates the path that has led her from archeology of pre-Columbian cultures to direct collaboration with the descendants of the Aztecs and the preservation of their language, the Nahuatl. The interviewer and the interviewee discuss the reasons why minor languages are spoken less and less often and the difficulties of revitalization, both in Mexico and in Poland. The experiences in the New World are juxtaposed with the Polish actions in favor of the Vilamovian and the Lemkovian. As a consequence, a new paradigm of humanities emerges, one understood not only as a research, but also as a direct collaboration with local communities.

3

Volkslista i powojenne prześladowania. Analiza opowieści wspomnieniowych Wilamowian z perspektywy folklorystycznej

100%

Król T.

Wrocławski Rocznik Historii Mówionej

|

2022

|

vol. 12

120-140

EN

Vilamovians, an ethnic group living on the borderland of Silesia and Lesser Poland, signed the Volksliste and after the Second World War were persecuted by Poles. Their stories about their experience told by Vilamovians contain various schemes of narration, where Poles from surrounding villages are presented as persecutors and Vilamovians as victims. Fabulized and folklorized memoires turned from a witness story into a consistent version accepted by the whole group.

PL

Wilamowianie to grupa etniczna zamieszkująca Wilamowice położone na pograniczu Śląska i Małopolski. Jej członkowie podpisali volkslistę, a po II wojnie światowej byli prześladowani przez Polaków z okolicznych miejscowości. Ich opowieści o tamtych doświadczeniach są przepełnione schematami narracyjnymi przedstawiającymi Polaków jako prześladowców, a Wilamowian jako ofiary. Sfabularyzowane i sfolkloryzowane wspomnienia przerodziły się w spójną wersję zaakceptowaną przez całą grupę.

4

Wymysiöejer łod – czyli stan badań nad skrzyniami malowanymi z Wilamowic

80%

Majerska-Sznajder J.

Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"

|

2022

|

vol. 10

|

issue 10

138-154

PL

Wilamowice stanowią swoisty fenomen kulturowy na etnograficznej mapie Polski. Zasiedlone w XIII wieku przez osadników z Europy Zachodniej, przez lata utrzymały swoją odrębność tożsamościową. Od początków zainteresowania Wilamowicami świata naukowego głównymi obiektami badaczy były stroje, zwyczaje oraz język. Mimo, że pierwsze próby dokumentacji malowanych skrzyń wilamowskich podejmowane były na początku XX wieku w ramach Sprachinsel Fälschung, temat ten został przyćmiony bardziej „nośnym ideologicznie” strojem czy językiem. Poza Romanem Rainfussem nikt do czasów współczesnych nie publikował zagadnień z problematyki stojącej za zjawiskiem skrzyń wilamowskich – wymysiöeryś łoda. Obecnie trwająca rewitalizacja kulturowa nakierowana na perspektywę emiczną, pozwoliła przyjrzeć się temu zjawisku w szerokim, interdyscyplinarnym zakresie. Poza próbą charakteryzacji formalnej, ustaleniem typów i wytwórców, stanem dotychczasowych badań oraz zachowanych egzemplarzy, możliwy do uchwycenia jest szerszy kontekst kulturowy. Jakie było dawne znaczenie malowanych skrzyń? Jakie pełniły funkcje? Jakie wierzenia związane były z tym meblem? Co wpłynęło na tak małą liczbę zachowanych egzemplarzy? Jak współcześnie są one przechowywane? Jak funkcjonują obecnie w kulturze wilamowskiej? Treść artykułu postara się odpowiedzieć na te i inne pytania z pogranicza interdyscyplinarnego, z uwzględnieniem narracji tej mikromniejszości etnicznej.

EN

Wilamowice is a cultural phenomenon on the ethnographic map of Poland. Settled in the 13th century by settlers from Western Europe, it has maintained their separate identity for years. From the beginning of the scientific world’s interest in Wilamowice, the main objects of researchers were costumes, customs and language. Although the first attempts to document the painted Vilamovicean chests were made at the beginning of the 20th century as part of the Sprachinsel Fälschung project, this topic was overshadowed by a more “ideologically meaningful” local costumes or language. Apart from Roman Rainfuss, no one has published issues related to the subject of the Vilamovicean chests phenomenon – wymysiöeryś łóda – until modern times. The ongoing cultural revitalization, focused on the emic perspective, allowed us to look at this phenomenon in a broad, interdisciplinary scope. In addition to an attempt at formal characterization, determining the types and manufacturers, the state of research to date and the preserved specimens, it is possible to grasp a broader cultural context. What was the ancient meaning of painted chests? What were their functions? What beliefs were associated with this piece of furniture? What caused such a small number of surviving copies? How are they stored today? How do they currently function in the culture of Wilamowice? The content of the article attempts to answer these and other interdisciplinary questions, taking into account the narrative of this micro ethnic minority.

5

Świętowanie w opowieściach wspomnieniowych Wilamowian o powojennych prześladowaniach

80%

Król T.

Kultura i Społeczeństwo

|

2022

|

vol. 66

|

issue 1

79-99

EN

Vilamovians are an ethnic group living in a small town of Wilamowice (in Wymysorys language called “Wymysoü”, located on the borderland of Silesia and Lesser Poland. What is important among various markers of Vilamovian identification is common culture, common history and the awareness of their ethnic distinctness. These three markers are visible in memoir-based stories of Vilamovians about the postwar persecutions. The analysis of these stories shows that Vilamovians belong to more than one community of memory. The borders between these communities divide families too. The main goal of the author was to analyze the presence of celebration in the stories about postwar persecutions told by the members of the Vilamovian-centric community of memory. The interviewees did not describe the changes in celebrations over the years, they rather used the stories about celebrations to show how difficult those times had been for them. The stories about particular women wearing the Vilamovian dress during processions and being punished for it became fictionalized and folklorized – the stories got standardized and adjusted to the particular needs of the group. All the stories told by the members of the Vilamovian-centric community of memory concerned the Corpus Christi procession, even if persecutions concerned other types of processions too. These stories are full of topoi which construct the positive image of “us” – Vilamovians, and the negative one of “the others” – Poles and the Red Army soldiers.

PL

Wilamowianie to grupa etniczna zamieszkująca małe miasto Wilamowice (w języku wilamowskim „Wymysoü”), leżące na pograniczu Śląska i Małopolski. Wśród wielu wyznaczników identyfikacji Wilamowian, ważne miejsce zajmują wspólna kultura, wspólna historia oraz świadomość własnej odrębności. Te wszystkie trzy elementy widoczne są w opowieściach wspomnieniowych Wilamowian na temat powojennych prześladowań. Analiza tych opowieści wykazała, że należą oni do więcej niż jednej wspólnoty pamięci. Granice między tymi wspólnotami przebiegają czasem w rodzinach. Celem badań autora była analiza pod kątem występowania świętowania w opowieściach osób należących do wilamowskocentrycznej wspólnoty pamięci. Rozmówcy nie opisywali, jak zmieniały się te święta, ale opowieści o nich stosowali do zobrazowania, jak ciężkie były to dla nich czasy. Fabularyzacji i folkloryzacji, czyli oderwaniu się od konkretnych osób i stworzeniu uwspólnotowionej wersji historii uległy opowieści o prześladowaniach kobiet noszących wilamowskie stroje na procesjach. Wszystkie zebrane relacje odnosiły się Bożego Ciała, choć zapewne działy się podczas różnych procesji. Te opowieści krążące wśród członków wilamowskocentrycznej wspólnoty pamięci zawierały w sobie wiele toposów składających się na pozytywny obraz swoich – Wilamowian, oraz negatywny obcych – Polaków i żołnierzy Armii Czerwonej.

Refine search results

1 Annales Neophilologiarum

1 Kultura i Społeczeństwo

1 Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"

1 Tematy z Szewskiej

1 Wrocławski Rocznik Historii Mówionej

3 Król T.

1 Andrason A.

1 Majerska-Sznajder J.

1 Olko J.

1 Łukaszyk E.

3 2022

2 2013

Materials for the Vilamovicean Dictionary – the letter Z

Na ratunek ginącym językom

Volkslista i powojenne prześladowania. Analiza opowieści wspomnieniowych Wilamowian z perspektywy folklorystycznej

Wymysiöejer łod – czyli stan badań nad skrzyniami malowanymi z Wilamowic

Świętowanie w opowieściach wspomnieniowych Wilamowian o powojennych prześladowaniach