Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  jednostka językowa
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Co znaczy straszyć? Próba analizy semantycznej

100%
Wołoszyn J.
Prace Językoznawcze
|
2016
|
issue 18/4
PL
Celem artykułu jest analiza semantyczna pojęcia straszenia. Na początku tekstu zostały wyodrębnione jednostki leksykalne zawierające czasownik straszyć: ktoś/coś straszy czymś, coś straszy gdzieś I, coś straszy gdzieś II, ktoś straszy kogoś czymś oraz ktoś straszy kogoś, że_. Następnie omówiono dwie z nich – ktoś straszy kogoś czymś i ktoś straszy kogoś, że_. Analiza wykazała, że opisują one wywoływanie dwóch różnych rodzajów strachu – uczucie zagrożenia oraz myśl o tym, że może się stać coś złego. Co więcej, okazało się, że pomimo obecności czasownika grozić w definicjach słownikowych wyrażenia straszyć, jednostki ktoś straszy kogoś, że_ i ktoś grozi komuś, że_ nie występują w relacji synonimii, ale hiponimii, przy czym to straszenie jest pojęciem szerszym. Rozważania zostały podsumowane próbą zdefiniowania badanych ciągów.
EN
The predominant goal of this article is to offer a semantic analysis of the concept of frightening/scaring. To begin with, lexical units incorporating the verb straszyć are distinguished and listed as follows: ktoś/coś straszy czymś, coś straszy gdzieś I, coś straszy gdzieś II, ktoś straszy kogoś czymś and ktoś straszy kogoś, że_. Afterwards, two of the selected units are discussed in detail, namely – ktoś straszy kogoś czymś and ktoś straszy kogoś, że_. The conducted analysis has shown that they describe two different types of fear – the literal feeling of being in danger, as well as the thought that something bad may happen. Furthermore, it has been discovered that despite the presence of the verb grozić (threaten) in a dictionary definition of the verb straszyć (scare), phrases ktoś straszy kogoś, że_ and ktoś grozi komuś, że_ are not synonymous but rather hyponymous in nature. The aforementioned considerations are followed by an attempt to define the examined sequences.
2

Nakłonić a namówić – próba analizy semantycznej

100%
Wołoszyn J.
Prace Językoznawcze
|
2018
|
issue XX/1
119-134
PL
Celem artykułu jest analiza semantyczna pojęć namawiania i nakłaniania. Na początku tekstu zostały wyodrębnione jednostki leksykalne zawierające czasowniki namówić i nakłonić: ktośa nakłonił kogośb do czegośx, ktośa nakłonił kogośb (do tego), żeby_, ktośa namówił kogośb do czegośx, ktośa namówił kogośb (do tego), żeby_ oraz ktośa namówił kogośb na cośx. Następnie omówiono dwie z nich – ktośa nakłonił kogośb, żeby_ i ktośa namówił kogośb, żeby_. Analiza wykazała, że nie są one synonimami – namawiamy, używając wyłącznie słów, zaś do nakłaniania wykorzystujemy również działania innego rodzaju, co sprawia, że nakłanianie jest procesem bardziej złożonym. Rozważania zostały podsumowane próbą zdefiniowania badanych ciągów.
EN
The predominant goal of this article is to perform a semantic analysis of the notions of convincing and persuading. The initial part of the text in question is oriented towards distinguishing lexical items incorporating the nakłonić and namówić verbs. They are as follows: ktośa nakłonił kogośb do czegośx, ktośa nakłonił kogośb (do tego), żeby_, ktośa namówił kogośb do czegośx, ktośa namówił kogośb (do tego), żeby_ and ktośa namówił kogośb na cośx. Afterwards, two of them are discussed in detail, namely – ktośa nakłonił kogośb, żeby_ and ktośa namówił kogośb, żeby_. The conducted analysis has shown that they are not synonymous – we convince others to do something by using only words but persuading often requires different actions (besides talking to somebody) so it is a more complicated process. The aforementioned considerations are proceeded by the attempt of the author to define the examined sequences.
3
Content available remote

Czasownikowe wykładniki nakłaniania kogoś do czegoś z perspektywy semantycznej. Rekonesans badawczy

100%
Wołoszyn J.
LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
|
2017
|
issue 24
291-307
EN
The goal of this paper is to perform a preliminary investigation of the notion of inducing someone to do something. The first part of the text presents the state of research into indicators of inducing someone to do something, while the second is an attempt to compile a list of expressions which represent the notion in question.
4

Błąd a pomyłka. Rozpoznanie semantyczne

84%
Wołk M.
Prace Językoznawcze
|
2015
|
issue 17/4
123–132
EN
This paper analyzes the semantic properties of two semantically related expressions błąd (‘mistake’) and pomyłka (‘error’). The presented hypotheses are of a preliminary nature and are limited to the recognition of the basic problems associated with the description of the analyzed expressions, followed by ordering arrangements and research differentiations. This article discusses the current state of research (E. Grodziński’s article (1980) and dictionary definitions) concerning the investigated topic, isolates linguistic units representing the analyzed notions, and examines the most significant problems related to the description of the meanings of the analyzed expressions. One of the most important issues is the question of relating the expressions błąd and pomyłka to the phenomena that occur in the system (mistake / error in spelling, calculation, etc.) and to life situations (mistakes made giving away one’s children to one’s sister, resigning from work, etc.). Deliberations presented here are treated as an introduction to a detailed semantic analysis of the described units.
5
Publication available in full text mode
Content available

Kobiecy i męski świat. O asymetrii funkcjonalnej przymiotników określających przynależność do płci

84%
Wołk M.
Język Polski
|
2024
|
vol. 104
|
issue 1
5-16
PL
Przedmiotem badań w artykule jest łącznie pięć przymiotników reprezentujących pojęcia kobiecości i męskości w języku polskim. Pierwszemu z pojęć odpowiadają cztery przymiotniki: kobiecy, babski, damski i żeński, drugiemu – zasadniczo jeden: męski. Dlatego już w tytule tekstu postawiona jest teza o swoistej asymetrii funkcjonalnej porównywanych wyrażeń. Celem podjętych badań jest sprawdzenie, czy ma ona charakter tylko ilościowy, czy też także jakościowy, przekładający się na znaczenie i użycie opisywanych jednostek. Analityczne części tekstu zawierają przegląd jednostek językowych z udziałem opisywanych wyrażeń oraz charakterystykę ich właściwości składniowych i łączliwości leksykalnej. Przeprowadzone badania pokazują różnice leksykalne (semantyczne i pragmatyczne) pomiędzy czterema pokrewnymi semantycznie określeniami kobiecości, a także zależności, w jakie wchodzą one z przymiotnikiem męski. Analiza wpisuje się w nurt językoznawstwa strukturalnego i abstrahuje tym samym od wniosków natury pozajęzykowej dotyczących związku pomiędzy językiem a płcią.
EN
The study focuses on five adjectives representing the concepts of femininity and masculinity in Polish. The former is represented by four adjectives: kobiecy, babski, damski and żeński, the latter is described by only one: męski. That is why as early as in the title the article mentions a peculiar functional asymmetry of the compared expressions. The aim of the research is to determine whether this asymmetry is only quantitative or also qualitative, affecting the meaning and use of the presented units. The analytical sections of the text consist of overviews of the linguistic units which include the expressions and the descriptions of syntactic properties and lexical connectivity of the five adjectives undergoing scrutiny. The analyses reveal lexical differences (both semantic and pragmatic) between the four semantically related expressions of femininity, as well as the interactions they have with the adjective męski. The study is a part of structural linguistics and thus refrains from extra-linguistic conclusions concerning the relationship between language and gender.
6
Publication available in full text mode
Content available

Co zrobił ktoś, kto przekonał kogoś do czegoś? Próba analizy semantycznej

67%
Wołoszyn J.
Polonica
|
2018
|
vol. 38
219-232
EN
The predominant goal of this articleis to perform a semantic analysis of the notion of convincing. The initial part of the text in question is oriented towards distinguishing lexical items incorporating the przekonać verb. They are as follows: ktośa przekonał kogośb (do tego), żeby_, ktośa przekonał kogośb czymśx do czegośy, cośa przekonało kogoś do czegośb, ktośa przekonał kogośb (o tym), że_, ktośa przekonał kogośb do kogośc and ktoś przekonał się (o tym), że_. Afterwards, one of them is discussed in detail, namely - ktośa przekonał kogośb (do tego), żeby_. The analysis is proceeded by the attempt of the author to define the examined sequences.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.