Search results

1

Mój udział w wojnie obronnej (fragment niepublikowanych pamiętników)

100%

Dryja K.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2018

|

issue 21

208-223

PL

Fragment niepublikowanych pamiętników Kazimierz Dryji, uczestnika kampanii wrześniowej 1939 roku służącego w 6 Pułku Artylerii Lekkiej.

2

Plutonowy Józef Łopatniuk (1907-1969). Podlaski obrońca Westerplatte

75%

Szum E.

Radzyński Rocznik Humanistyczny

|

2021

|

vol. 19

65-88

EN

The article is a study based on the personal story of the defender of Westerplatte platoon leader Józef Łopatniuk. He was the commander of a platoon of anti-tank guns at the Military Transit Depot. His postwar account of the fights for the post is the main thread of the text, based on the Polish-German battle fought in the first week of September 1939. The events in which he took part were also presented in the light of his colleagues from the garrison's memories of him. The article places the described actions and attitudes of J. Łopatniuk during the fights in the context of the overall course of the Battle of Westerplatte. In the background, two most controversial issues concerning the described events are outlined: the conflict of the command elite, affecting the attitudes and behavior of soldiers; and the fact that the WST surrendered on the second day of defense.

PL

Artykuł jest opracowaniem opartym na osobistej historii obrońcy Westerplatte plutonowego Józefa Łopatniuka. Był on dowódcą plutonu działek przeciwpancernych Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Jego powojenna relacja z walk o placówkę jest głównym wątkiem tekstu, osnutego na kanwie polsko-niemieckiego boju toczącego się w pierwszym tygodniu września 1939 r. Zdarzenia w których brał udział przedstawiono również w świetle wspomnień o nim jego kolegów z garnizonu. Artykuł sytuuje opisane działania i postawy J. Łopatniuka podczas walk w kontekście całościowego przebiegu bitwy o Westerplatte. W tle zarysowano dwie najbardziej kontrowersyjne kwestie dotyczące opisywanych wydarzeń: konflikt elity dowódczej, rzutujący na postawy i zachowania żołnierzy; oraz fakt kapitulacji WST w drugim dniu obrony.

3

Na przekór zagrożeniu

75%

Pilecki S., Dubiński A.

Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów

|

2013

|

issue 2 (39)

4-13

PL

Radiowiec, więzień obozów koncentracyjnych, konspirator – życiorysem pana Jana można byłoby obdarzyć kilka osób. A jednocześnie człowiek otwarty i pogodny, po którym trudno byłoby się domyśleć, jakie przeżycia stały się jego udziałem.

4

Drużyna Ratownicza i Stały Punkt Sanitarno-Odżywczy PCK Wadowice. Przyczynek do historii społecznej przygotowań obronnych II RP

63%

Siwiec-Cielebon M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2022

|

issue 25

152-171

EN

Military preparations for war and the hostilities are usually described as an organization and struggles of individual military formations. Despite the fact that the war conflicts in the twentieth century were becoming more and more total, in which the whole or almost whole potential of the struggling societies was involved. The attention is rarely paid to the non military factors and participation in the struggles of individual people or social organizations. The Polish Red Cross as an element of the international red cross structures by nature it is called to look after the combatants and victims of wars. Therefore activity description of its individual structures should occupy the prominent place in the wars historiography. The more that in the 1930s lots of work went into preparation of the structures and members this organization to operate in the coming war. Unfortunately due to the lack of a significant part of the source materials or perhaps also due to the lower interest of researches activities of the departments, centers and structures of the Polish Red Cross during World War II have not been sufficiently documented and described. This is what happened among others with the branches organized by the district board of the Polish Red Cross in Wadowice which prepared a rescue team or sanitary and nutritional point for hostilities. It is possible that even both of these structures were organized in double, duplicated form but there is no source to confirm this hypothesis. Both the male and female rescue team as well as the sanitary and nutritional point took part in the hostilities in September 1939. Records of the rescue team commitment were included in the chronicles of the Polish Red Cross activities in the districts of Brzesko and Tarnów as providing aid to victims of bombed transports of civilian refugees. While the sanitary and nutritional point operated at the railway station in Wadowice since the announcement of universal mobilization in the last two days of peace and in the first tree days of war. We have still known too little about the organizational effort and military involvment of activists and members of Polish Red Cross of Wadowice. This topic requires further researches with the hope of finding more reports or documents. A published article by Michał Siwiec-Cielebon in which collected information available from currently known sources and reports, it is a tribute to both those known by name and the still unnamed people who sacrificed their work for society that suffers the victims of health and life in the war struggles with the invaders of 1939.

5

Prześniona rewolucja polskiej męskości – o Sprzysiężeniu Stefana Kisielewskiego

63%

Śmieja W.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2016

|

issue 1(6)

77-95

PL

Artykuł stanowi próbę opisania przemiany polskiej męskości, jaka dokonała się w trakcie kampanii wrześniowej. Autor demonstruje analityczną użyteczność narzędzi wypracowanych przez badaczy studiów nad męskościami do badań literackich. Sprzysiężenie Stefana Kisielewskiego, podobnie jak Polska jesień Jana Józefa Szczepańskiego czy Lotna Wojciecha Żukrowskiego, dokumentuje nie tylko klęskę państwa, ale także załamanie się męskości przednowoczesnej w zderzeniu z niemiecką (faszystowską) męskością i niemieckim Männerstaat. Powieść Kisielewskiego jest próbą opowiedzenia męskiej biografii, w której niemiecka inwazja stanowi moment euforycznego wyzwolenia spod opresyjnych (i anachronicznych) modeli męskości będących powodem impotencji głównego bohatera.

EN

The article is an attempt to describe the transformation of Polish masculinity during the September campaign. The author shows the usefulness of the instruments that were developed by the researchers in the area of masculinity. Sprzysiężenie” written by Stefan Kisielewski, as well as “Polska jesień” written by Jan Józef Smyczyński or “Lotna” written by Wojciech Żukrowski, documents not only the defeat of the state but also the catastrophe of premodern model of masculinity confronted with the German (fascist) masculinity and Mannerstaat. Kisielewski’s novel is an attempt to describe masculine biography in which the German invasion constitutes a moment of euphoric liberation from oppressive (and anachronic) models of masculinity. And these models are the cause of the main character’s impotence.

6

Linia obrony w lasach opinogórskich w świetle sprawozdań oficerów polskich z walk obronnych 1939 r. Obraz po bitwie pod Mławą

63%

Górczyk W. J.

Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego

|

2021

|

vol. 13

107-141

EN

The reports left by Polish officers fighting in the battle of Mława, which was one of the first defence operations carried out by the Polish Army in September 1939, show that the German victory was due to the errors committed by the Polish commanders rather than to the fact that German troops outnumbered their opponents. This, however, does not mean that the German commanders did not make any mistakes – their mistakes were just fewer. It should be noted that the „Modlin” Army had communication problems, which eventually led to the troops splitting into two parts. Moreover, the soldiers, who had been marching for hours, started the battle extremely exhausted. Although the 8th Infantry Division was crushed due to panic, still on 4 September its effects could have been mitigated, while the 21st Infantry Regiment retained its full military capability and retreated in an organized way. We can therefore conclude that the defeat of the 8th Infantry Division was caused by the errors committed by Col. Furgalski rather than by German operations. Likewise, the conduct of the 20th Infantry Division commander deserves criticism. In this context, the attitude of Col. Stanisław Sosabowski as well as the conduct of the Mazovian Cavalry Brigade and the Nowogródzka Cavalry Brigade merit recognition. Both brigades maintained their military capability mounting fierce resistance against the aggressor.

PL

Analiza relacji oficerów polskich biorących udział w bitwie pod Mławą, będącą jedną z pierwszych bitew obronnych Wojska Polskiego we wrześniu 1939 r., pozwala stwierdzić, że o zwycięstwie Niemców w tej bitwie zdecydowała nie tyle przewaga liczebna czy przewaga w sprzęcie, ale przede wszystkim błędy popełnione przez polskich dowódców. Nie oznacza to, że dowództwo niemieckie nie popełniło błędów, popełniło ich mniej. Możemy zauważyć, że Armia „Modlin” miała problem z łącznością i to ostatecznie zadecydowało o rozerwaniu Armii na dwie części. Do tego należy dodać jeszcze jeden element, mianowicie olbrzymie przemęczenie żołnierzy, którzy maszerowali kilka godzin, a następnie niemal z marszu ruszyli do walki. Przyczyną rozbicia 8 DP była panika, ale jej skutki jeszcze 4 września były do opanowania, a 21 pp zachował pełną wartość bojową i wycofywał się w sposób zorganizowany. To prowadzi do konstatacji, że rozbicie 8 DP było nie tyle skutkiem działań niemieckich, co błędów popełnionych przez płka Furgalskiego. Podobnie krytycznie należy ocenić postawę dowódcy 20 DP. Na tym tle pozytywnie wyróżniał się płk Stanisław Sosabowski, także postawa Mazowieckiej Brygady Kawalerii, jak i Nowogródzkiej Brygady Kawalerii zasługuje na uznanie. Obie brygady zachowały zdolność bojową, stawiając silny opór agresorowi.

7

„Więźniowie” Sikorskiego – internowani w Cerizay, Rothesay i Tighnabruaich

54%

Zuziak J.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2019

|

issue 104

167-192

EN

After September 1939 defeat, the Polish authorities were rebuilding the army in France and then in Great Britain. A surplus of officers in relation to the rank-and-file soldiers was a serious organizational problem. Various types of officers’ camps and muster stations were organized for officers’ overflow. Unfortunately, since autumn 1939 these places were also used as seclusion confinement, a kind of exile for Gen. Władysław Sikorski’s opponents, particularly representatives of Polish authorities from before the war, accused of contributing to the defeat of the country. A shameful page in the history of these inglorious places were the Cerizey Officer Centre in France, Officer Concentration Centre Rothesay on the Isle of Bute in Scotland and a little village of Tighnabruaich. The officers sent to these places were not isolated by any barbed wire. They were billeted in hotels and private guest houses and also received (although very reduced) salaries. However, many of them treated putting them aside on the side track as Gen. Sikorski’s revenge, as an unjustified punishment, consequently experiencing this fact as a personal drama.

PL

Po klęsce wrześniowej 1939 r. władze polskie odbudowywały armię na terenie Francji, następnie na Wyspach Brytyjskich. Poważnym problemem organizacyjnym był nadmiar kadry oficerskiej w stosunku do szeregowych. Dla nadwyżek oficerskich organizowano różnego rodzaju obozy oficerskie i stacje zborne. Niestety miejsca te od jesieni 1939 r. były również wykorzystywane jako miejsca odizolowania, swego rodzaju zesłania, przeciwników politycznych gen. Władysława Sikorskiego, w szczególności przedstawicieli władz Polski przedwrześniowej, oskarżanych o przyczynienie się do klęski państwa. Szczególną kartę w historii tych niechlubnych miejsc odegrały: obóz oficerski we francuskiej miejscowości Cerizay, Stacja Zborna Oficerów w miejscowości Rothesay na wyspie Bute w Szkocji oraz mała szkocka miejscowość Tighnabruaich. Oficerowie kierowani do tych miejsc nie zostali wprawdzie odizolowani żadnymi drutami kolczastymi, mało tego – rozlokowani byli w hotelach i prywatnych pensjonatach, otrzymywali również (wprawdzie mocno pomniejszone) pobory. Wielu z nich jednak odstawienie na boczny tor odbierało jako odwet ze strony gen. Sikorskiego, niczym nieuzasadnioną karę, przeżywając ten fakt jako osobisty dramat.

8

Sztab Główny Wojska Polskiego 1935-1939. Przygotowania wojenne i kampania 1939 roku

51%

Tym J. S.

Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej

|

2023

|

vol. 1

|

issue 19

149-173

EN

The aim of the article is to present selected issues regarding the structure, main tasks and role of the General Staff of the Polish Armed Forces in the defence preparations of the Polish state in the years 1935-1939 – since the reorganization of the General Staff initiated by the General Inspector of the Armed Forces, General Edward Rydz-Śmigły, until crossing of the Polish-Romanian border in Kuty by the military authorities on the night of 17-18 September 1939. Particular attention was paid to the defensive war plans developed by the General Staff against the USSR (mobilization and operational plan “East”) and the Third Reich (operational plan “West”) their main assumptions and mistakes made during work on them. The role of the Secretariat of the Committee for the Defense of the Republic of Poland, operating parallel to the General Staff, was also taken into account, and it performed primarily planning, organizational and legislative functions in economic matters related to the development of the domestic industry, raw materials and materials management, as well as the preparation of war legislation. The article ends with a discussion of the September itinerary and the operational work of the General Staff, transformed with the outbreak of the war into the Staff of the Commander-in-Chief, with particular emphasis on the influence and decisions made by the Marshal Rydz-Śmigły.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie wybranych zagadnień dotyczących struktury, głównych zadań oraz roli Sztabu Głównego Wojska Polskiego (SG WP) w przygotowaniach obronnych państwa polskiego w latach 1935-1939 – od czasu reorganizacji SG zainicjowanej przez Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych gen. Edwarda Rydza-Śmigłego aż po przekroczenie przez dowództwo polsko-rumuńskiej granicy w Kutach w nocy z 17 na 18 września 1939 roku. Szczególną uwagę poświęcono opracowanym przez SG planom wojny obronnej przeciwko ZSRR (plan mobilizacyjny i operacyjny „Wschód”) i III Rzeszy (plan operacyjny „Zachód”) – ich głównym założeniom oraz błędom popełnionym w trakcie prac nad nimi. Uwzględniona została także rola działającego równolegle do SG Sekretariatu Komitetu Obrony Rzeczypospolitej (SeKOR), który pełnił przede wszystkim funkcje planistyczne, organizacyjne oraz legislacyjne w sprawach ekonomicznych związanych z rozbudową krajowego przemysłu, gospodarką surowcową i materiałową, jak również przygotowywaniem ustawodawstwa wojennego. Artykuł zamyka omówienie wrześniowego itinerarium oraz pracy operacyjnej SG, przekształconego z wybuchem wojny w Sztab Naczelnego Wodza, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu i decyzji podejmowanych przez marsz. Rydza-Śmigłego.

Refine search results

2 Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

1 Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

1 Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów

1 Radzyński Rocznik Humanistyczny

1 Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego

1 Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej

1 Dryja K.

1 Dubiński A.

1 Górczyk W. J.

1 Pilecki S.

1 Siwiec-Cielebon M.

1 Szum E.

1 Tym J. S.

1 Zuziak J.

1 Śmieja W.

1 2023

2 2022

1 2021

1 2019

1 2018

1 2016

1 2013