Search results - CEJSH

1

Kapitał duchowy i jego rola w przeobrażaniu kapitalizmu. Recenzja książki: Danah Zohar, Ian Marshall, (2004), Spiritual Capital. Wealth We Can Live By, London: Bloomsbury

100%

Kutyło Ł., Katedra Socjologii Polityki i Moralności W. E.-S. U., dr Łukasz Kutyło – absolwent socjologii na Uniwersytecie Łódzkim o. a. w. K. S. P. i. M. U. D. j. z. b. n. b., lukas.kutylo@gmail.com

Władza sądzenia

|

2015

|

vol. 6. O przygodności religii w postsekularnym świecie

2

Prusy w dobie kształtowania się kapitalizmu (1806-1871), pod redkacją Grzegorza Kucharczyka opracowali: Grzegorz Kucharczyk, Dariusz Łukasiewicz, Rafał Łysoń, Zygmunt Szultka, Bogdan Wachowiak, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2014, ss.1088.

100%

Kiec O.

Studia Zachodnie

|

2016

|

vol. 18

405-410

3

Dziewiętnastowieczny kapitalizm w przededniu encykliki Rerum novarum

100%

Majkowski W.

Sympozjum

|

1999

|

issue 2(5)

25-42

PL

Dziewiętnastowieczny kapitalizm w przededniu encykliki Rerum novarum

4

Między wspólnotą położenia a jednością pokoleniową

100%

Messyasz K.

Władza sądzenia

|

2014

|

vol. 3. Radykalny inkluzywizm. Orygenes zamiast Schmitta

79-97

PL

Analizy przedstawione w poniższym artykule dotyczą procesów kształtowania się położenia młodzieży w okresie transformacji ustrojowej. Dynamicznie zmieniające się normy i wartości świata instytucjonalnego oraz „świata życia” prowadzą do poszukiwania skutecznych strategii adaptacyjnych, które zmieniają charakter i treść integracji społecznej, wpływając tym samym na procesy tożsamościowe. Analiza raportu Młodzi 2011 oraz obrazy młodzieży i świata społecznego wynikające z debat prasowych pozwalają na doprecyzowanie statusu młodzieży jako kategorii społecznej w okresie burzliwych zmian społeczno-gospodarczych. Autorka swoją uwagę skoncentrowała na wskaźnikach ekonomicznych, ponieważ to ekonomia staje się zasadniczym medium interakcji społecznych i głównym regulatorem życia społecznego.

EN

The analyzes presented in this article refer to the position of young people in the political and economic transformation. Dynamically changing norms and values of the institutional world and the “lifeworld” lead to the search for effective adaptation strategies. Those strategies change the nature and content of social inclusion, thus affecting the processes of youth identification. Analysis of the report "Young 2011" and the images of young people and the social world resulting of the press debates allow for clarification of the status of youth as a social category during the tumultuous socio-economic changes. The author has focused its attention on economic indicators because it economy is becoming a major medium of social interaction and the main regulator of social life.

5

Róża Luksemburg jest symbolem marksizmu otwartego - o ekonomii politycznej, niemieckiej lewicy i dynamice kapitalizmu z Michaelem Krätke rozmawia David Muhlmann

100%

Krätke M., Muhlmann D.

Praktyka Teoretyczna

|

2012

|

vol. 6

65-78

PL

W prezentowanym wywiadzie Michael Krätke omawia znaczenie postaci Róży Luksemburg i jej teoretycznego dorobku dla środowiska zachodnioniemieckiej radykalnej lewicy lat 60. i 70. Sytuowała się ona, jego zdaniem, w opozycji do dwóch kontestowanych w tym kręgu tradycji: „oficjalnego” marksizmu radzieckiego (dominującego w NRD) oraz neoklasycznej ekonomii, dominującej na zachodnioniemieckich uniwersytetach. Krätke próbuje także określić miejsce Luksemburg w historii marksistowskiej ekonomii politycznej, podkreślając szczególną oryginalność jej podejścia do mechanizmów rozwojowych kapitalizmu. Zwraca uwagę na silnie obecną w jej myśli krytykę biurokratyzacji oraz przywiązanie do faktycznie demokratycznych mechanizmów podejmowania decyzji.

6

Wyłaniające się modele kapitalizmu w Polsce i krajach Europy Środkowo-Wschodniej na tle Europy Zachodniej

100%

Próchniak M., Rapacki R., Gardawski J., Czerniak A., Horbaczewska B., Karbowski A., Maszczyk P., Towalski R.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2017

|

issue 489

313-327

XX

W niniejszym artykule przedstawiamy wyniki badania, którego celem było wzbogacenie obrazu empirycznego i lepsze zrozumienie natury kapitalizmu powstającego w Polsce i innych nowych krajach członkowskich Unii Europejskiej z Europy Środkowo- -Wschodniej (EŚW11). Naszym głównym zamierzeniem badawczym jest ocena stopnia podobieństwa (lub jego braku) Polski i pozostałych krajów EŚW11 do każdego z czterech modeli kapitalizmu w Europie Zachodniej wyróżnionych przez Amable’a [2003]. Każdy z tych modeli jest reprezentowany przez jeden „idealno-typowy” kraj zachodnioeuropejski. Na poziomie średnich dla całej badanej grupy kraje EŚW11 wykazują największe podobieństwo do śródziemnomorskiego modelu kapitalizmu, reprezentowanego przez Hiszpanię/Włochy. Równocześnie, kraje EŚW11 wykazują także dość dużą bliskość instytucjonalną do kontynentalnego modelu kapitalizmu, reprezentowanego przez Niemcy.

7

Jak zabija kapitalizm? Requiem dla snu Darrena Aronofsky’ego jako film radykalny

100%

Pietrzak J.

Panoptikum

|

2008

|

issue 7(14)

119-136

EN

The author mercilessly examines the neglected context of Darren Aronofsky’s film Requiem for a Dream – its radical and political significance. Pietrzak follows the film’s construction of the cinematic world and the way its postmodern form (editing full of redundancy, repetitions and chronological disorders, as well as other “non-transparent” devices, among which the physiological realism seems to be dominating) is almost entirely subordinated to its content (which, contrary to the empty variant of this kind of devices, that refer to nothing but themselves). Following Aronofsky, the author relates the postmodern interpretation of reality to its socio-economic dimension. Apart from interpretational movements of ideas, symbols and contexts, cinematic representation of the mechanisms of “structural, intentional and functional exclusion” become the most important issue. The author internalized the theoretical tools of Althusser, Adorno and Foucault, whereby he demonstrated the process of destruction of the culture appropriated by the capital.

8

Porządki nowoczesne

100%

Matyja R.

Świat i Słowo

|

2020

|

vol. 34(1)

109-126

PL

Powód, dla którego w refleksji nad nowoczesnością warto cofnąć się do jej początków, jest dość oczywisty. Nowoczesność jest bowiem okresem, który od innych wyróżnia powszechna skłonność do projektowania przyszłości. Społeczeństwa tradycyjne bazowały raczej na powtarzaniu głównych wzorców zachowań, ich wyobraźni nie ożywiała jakakolwiek idea postępu. Takie rozumienie głównej cechy nowoczesności pozwala nam przy tym wyróżnić okres, który w Polsce nazywamy nowożytnym, choć większość języków europejskich określi go raczej wczesną nowoczesnością (early modern, Frühe Neuzeit). Lektura licznych monografii historycznych poświęconych polityce, gospodarce czy życiu umysłowemu może prowadzić do następującej generalizacji: w nowożytności projektowanie przyszłości jest raczej rzadkie, ma wiele cech myślenia utopijnego, bywa trudno odróżnialne od myślenia o społeczeństwie doskonałym. W wieku dziewiętnastym praktyki repetycji i innowacji osiągają stan równowagi, z którego zostaną wytrącone w stuleciu dwudziestym, z jego kultem zmiany i innowacji.

9

Dzieje przecławickiej linii hrabiów Wielopolskich w XIX-XX wieku - zarys problemu

88%

Nowak M.

Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego

|

2014 (2015)

|

vol. 6

125 - 152

EN

The article presents the history of the side, earl’s family line of the Wielopolski margrave in 19th and 20th centuries. Their material situation as land owners is presented, with a reference to their economic difficulties linked with the adaptation to capitalist transformations in Kingdom of Poland and later on in the Second Polish Republic. The article shows various forms of measures taken by the Wielkopolski family to maintain their high social status, e.g. through marriages with wealthy bourgeois families: the Laski and Halpert-Skanderberg family. The example of the Wielkopolski family points to the activation of the landed gentry at the turn of the 19th and 20th century when it comes to their economic activity other than farming. The article also tries to address the issue of the presence of the earl’s family in the political life of Kingdom of Poland (and their significant rile in the local conservative-conciliatory environment)

DE

Dieser Artikel stellt die Geschichte der Seitenlinie der Grafen Wielopolski aus der Familie der Markgrafen Wielopolski im 19. Jahrhundert und im 20. Jahrhundert dar. Man hat ihre materielle Lage als Gutbesitzer präsentiert und man hat ihre wirtschaftlichen Schwierigkeiten, die mit der Anpassung an die kapitalistischen Umwandlungen im Königreich Polen und auch in der Zweiten Republik Polen verbunden sind, signalisiert. Dieser Artikel zeigt die verschiedenen Gestalten der Bemühungen der Grafen Wielopolski, um ihre hohe gesellschaftliche Stellung zu behalten, unter anderem mittels Eheschließungen mit reichen bürgerlichen Familien, wie zum Beispiel die Familie Laski und die Familie Halpert-Skanderberg. Diese Studie zeigt aufgrund des Beispiels der Familie Wielopolski die Mobilisierung an der Wende vom 19. zum 20. Jahrhundert der Gutbesitzer im Bereich der nicht landwirtschaftlichen Wirtschaftstätigkeit. Dieser Artikel diskutiert auch das Problem der Anwesenheit dieser Grafenfamilie im politischen Leben des Königsreichs Polen (und ihre große Rolle im konservativen Milieu, das sich zum Kompromiss neigte)

FR

Cet article présente l'histoire de la lignée latérale des comtes de la famille des marquis Wielopolski au 19ème siècle et au 20ème siècle. Leur situation matérielle en qualité de propriétaires terriens y est présentée en signalant les difficultés économiques liées à l'adaptation aux transformations capitalistes dans le Royaume de Pologne et aussi à l'époque de la Seconde République de Pologne. L'article montre les différentes formes des démarches de la famille Wielopolski ayant pour but la préservation de sa haute position sociale, entres autres au moyen des mariages avec des riches familles bourgeoises comme la famille Laski et la famille Halpert-Skanderberg. L'étude sur la base de l'exemple de la famille Wielopolski indique la mobilisation au tournant du 19ème siècle et du 20ème siècle de l'aristocratie terrienne dans le domaine de l'activité économique non-agricole. Cet article discute aussi le problème de la présence de cette famille des comtes dans la vie politique du Royaume de Pologne (et de leur rôle important joué dans le milieu conservateur qui s'y prononçait en faveur du compromis)

RU

В статье представлена история боковой (графской) линии рода маркграфов Велёпольских в XIX-XX вв. Рассмотрено их материальное положение как землевладельцев, при этом отмечены экономические трудности, связанные с адаптацией к капиталистическим изменениям в Царстве Польском, а также в период существования II Речи Посполитой. В статье показаны разные формы попыток Велёпольских сохранить высокое общественное положение, в частности, при помощи браков с состоятельными буржуазными родами - Ляских и Гальпертов-Скандербергов. С опорой на пример Велёпольских показана активизация земянства (шляхты-землевладельцев) на рубеже XIX-XX вв. в сфере несельскохозяйственной экономической деятельности. В статье также затрагивается проблема присутствия этой графской семьи в политической жизни Польского королевства и её значительной роли в консервативных кругах, занимавших соглашательскую позицию по отношению к российской власти

10

Agrarne początki kapitalizmu

88%

Meiksins Wood E.

Praktyka Teoretyczna

|

2017

|

vol. 26

|

issue 4

343-360

PL

Tekst przedstawia podstawowe założenia i tezy „marksizmu politycznego”. Autorka wykazuje, jak i dlaczego początki kapitalizmu należy wiązać w pierwszej kolejności z wsią i rolnictwem, a dopiero w drugiej z miastem i handlem. Podporządkowanie procesów produkcji żywności imperatywom kapitalizmu stanowi o rewolucjonizującym charakterze kapitalizmu, gdyż przekształceniu ulegają w ten sposób procesy odpowiedzialne za samą reprodukcję społeczeństwa, a nie jedynie dystrybucji lub redystrybucji nadwyżek. (1942-2016) – była amerykańską historyczką marksistowską i teoretyczką. Wraz z Robertem Brennerem stworzyła nurt nazywany „marksizmem politycznym”. Autorka wielu książek między innymi The Retreat from Class (1986), za którą otrzymała nagrodę im. Isaaca Deutschera, oraz wpływowej pracy The Origin of Capitalism (1999).

11

Od możliwości do imperatywu: historia rynku.

88%

Meiksins Wood E.

Praktyka Teoretyczna

|

2017

|

vol. 26

|

issue 4

320-342

PL

Autorka pokazuje w swoim artykule, że historia kapitalistycznego rynku nierozerwalnie wiąże się z bezprecedensowym w historii użyciem siły i przemocy. Takie konsekwentne spojrzenie na rynek pozwala inaczej interpretować przejście z porządku feudalnego do kapitalistycznego. Autorka wskazuje, że nie było ono „wyzwoleniem” spod feudalnych okowów, ale przeciwnie – wiązało się z podporządkowaniem rynkowym imperatywom produkcji kapitalistycznej, które wynikało nie tyle z technologicznego postępu czy nieomal ponadhistorycznych praw, ale z przekształceń społecznych stosunków własności między chłopami a panami w Anglii. Proponowane w artykule ujęcie kapitalistycznego rynku stawia też w innym świetle przeciwstawione mu alternatywy polityczne.

12

Demokracja i kapitalizm: teoria polityczna Ellen Meiksins Wood

88%

Robakiewicz E.

Praktyka Teoretyczna

|

2017

|

vol. 26

|

issue 4

290-319

PL

Ellen Meiksins Wood jest teoretyczką łączoną, wraz z Robertem Brennerem, z nurtem zwanym „politycznym marksizmem”. W niniejszym artykule postaram się przybliżyć, czym wyróżnia się ten nurt. W pierwszej części przedstawiam krótką charakterystykę „marksizmu politycznego” jako nurtu, w którym centrum zainteresowań stanowią stosunki reprodukcji społeczeństwa kapitalistycznego, oraz rekonstrukcję sporu o przejście od feudalizmu do kapitalizmu, czyli sporu o genezę tego społeczeństwa. Jednocześnie staram się wskazać, jak debata dotycząca problemu powstania kapitalizmu stanowi kluczowe zagadnienie, wokół rozwiązania którego zogniskowane zostały badania teoretyczki. W części drugiej omawiam to, w jaki sposób Meiksins Wood rozumie pojęcie „klasy”, a także jej badania dotyczące demokracji w antycznej Grecji.

13

Definiowanie i problematyzowanie "racjonalności" świata pracy w refleksyjnej nowoczesności. Przypadek audycji radiowej "Ekonomia, Kapitał, Gospodarka"

88%

Kubala K., Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny U. Ł.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2013

|

vol. 46

PL

Tekst poświęcony jest: a) prezentacji znaczenia terminu „racjonalność” wraz z konsekwencjami jego rozumienia dla życia społecznego w dobie refleksyjności instytucjonalnej; b) krótkiemu wprowadzeniu w problemy władzy wynikające ze „stosunków definiowania”; c) ana- lizie przypadku regularnie nadawanej audycji radiowej z udziałem elit symbolicznych/eksperckich będącej ilustracją problemu stosunków definiowania jako stosunków władzy: decydowania o tym, kto, w jakich okolicznościach i na jakich warunkach może liczyć na pracę, w jakim zakresie powinien oczekiwać bezpieczeństwa, kto jest sprawcą bądź współsprawcą różnego rodzaju ryzyk itp.

14

Neo-Luddism: Contemporary work and beyond

75%

Kryszczuk M., Wenzel M.

Przegląd Socjologiczny

|

2017

|

vol. LXVI

|

issue 4

45-65

EN

Neo-Luddism is based on the belief that modern societies cannot transcend the (capitalist) division of labour and official labour institutions. This paper traces the intellectual sources of Neo-Luddism, proposes a typology, and examines its relevance for studying contemporary work. We differentiate four types of Neo-Luddism. Economic Neo-Luddites (1) act on anti-libertarian instincts and advocate re-agrarisation or reindustrialisation to prevent unemployment and degradation of the community. They are apologists of primeval groups such as the family, nation or religious community, and they postulate reconciling work efficiency with non-economic values and collective life. This attitude is linked in the economic sphere to romantic-pastoral Neo-Luddism (2), associated with environmental movements questioning modern mass production, manifested in fashion for ecology, vegetarianism, and naturalist escapism. The romantic variety may or may not have religious connotations. Furthermore, we distinguish (3) spiritual-ideological Neo-Luddism. This trend is characterized by scepticism toward mainstream science and technology and, broadly, to materialist epistemology. A separate strand is the so-called anarchic Neo-Luddism (4), which directly draws inspiration from the sabotage tactics used by original Luddites. It attacks the state, technology and science (the technosphere) with methods borrowed from the ‘enemy’. Its representatives are anarchoprimitivists, cultural saboteurs, cyberpunk culture, hackers, etc.

PL

Neo-luddyzm wyrasta z przekonania, że współczesne społeczeństwa nie mogą zmienić (kapitalistycznego) podziału pracy i oficjalnych instytucji regulujących tę sferę. W artykule scharakteryzowano intelektualne źródła neo-luddyzmu, zaproponowano typologię i wskazano na jej konsekwencje dla badań współczesnych rynków pracy. Rozróżniamy cztery typy neo-luddyzmu. Ekonomiczni neo-luddyści (1) kierują się odruchami anty-libertariańskimi i opowiadają za reagraryzacją lub reindustrializacją, aby zapobiec bezrobociu i degradacji społeczności. Postawa ta wiąże się w sferze ekonomicznej z neo-luddyzmem romantyczno-pastoralnym (2), związanym z ruchami ekologicznymi kwestionującymi nowoczesną masową produkcję. Przejawia się on w modzie na wegetarianizm i naturalistyczny eskapizm. Odmiana pastoralna może mieć konotacje religijne. Ponadto wyróżniamy (3) neo-luddyzm duchowo-ideologiczny, który tworzą apologeci grup pierwotnych, takich jak rodzina, naród czy wspólnota religijna; nacisk na wydajność działalności gospodarczej proponują zastąpić wartościami poza ekonomicznymi związanymi z życiem zbiorowym lub samorozwojem osobistym. Charakteryzuje się sceptycyzmem wobec głównego nurtu nauki i techniki oraz, ogólnie rzecz biorąc, epistemologii materialistycznej. Osobnym wątkiem jest tak zwany neo-luddyzm anarchistyczny (4), który bezpośrednio czerpie inspirację z taktyki sabotażu stosowanej przez pierwotnych luddystów. Atakuje państwo, technologię i naukę (technosferę) metodami zapożyczonymi od „wroga”. Jego przedstawicielami są np. anarchoprymitywiści, kulturowi sabotażyści, przedstawiciele kultury cyberpunkowej, hakerzy, itp.

15

Miejsce krajów Europy Środkowej i Wschodniej we współczesnych modelach kapitalizmu

75%

Zieleniewicz M.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2013

|

issue 3/2

375-389

EN

While capitalism is a term widely used, its defi nition is still debated in the scientific literature. Another debatable issue is also the effectiveness of varieties of capitalism. Until recently, the countries of Central and Eastern Europe were defi ned as economies in transition, but in recent years there have been some attempts taken to classify economic systems, which these countries have chosen. In the early years of transition, it seemed that these countries would follow the Anglo-Saxon capitalism. In fact, often they are still far away from it. What type of capitalism have these countries created? The aim of the paper is to systematize the research on models of capitalism, with particular reference to the countries of Central and Eastern Europe.

16

Kapitalizm a demokracja – ekonomia polityczna

75%

Riedel R.

Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość

|

2015

|

vol. 12

153-168

EN

The objective of the paper is to discuss the correlations between capitalism and democracy in the context of the main questions of political economy. Both capitalism and democracy belong to the most intensely debated issues among philosophers, thinkers and scholars. They remain in complicated relations determining one another. At the same time the current dynamism of their relations constitutes one of the most challenging research agenda for economists, political scientists and representatives of other disciplines. This paper aims at building bridges between the economic and political perspectives offering refreshed deliberations on the correlations between democratic and capitalist logics.

17

Co jest przedmiotem historii według Immanuela Wallersteina?

75%

Swianiewicz J.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2013

|

vol. 43

18

Amerykańskie przedmieścia w cieniu wielkiego miasta

75%

Włodek P.

Kwartalnik Filmowy

|

2020

|

issue 109 Przestrzeń architektoniczna w filmie

121-136

PL

Przedmieścia to Rosja, tylko że z pieniędzmi – ten żart przytoczony przez Williama H. Whyte’a w słynnej książce The Organization Man wskazuje na co najmniej ambiwalentny status dzielnic podmiejskich, obecny także w reprezentacjach kulturowych. Z jednej strony suburbia pozostają faktem urbanistycznym, z drugiej – niemal od razu stały się przestrzenią w równym stopniu namacalną, jak i symboliczną oraz mityczną, mikrokosmosem całego społeczeństwa oraz zideologizowaną metonimią znacznie szerszych pojęć kluczowych dla powojennej Ameryki, takich jak naród, kapitalizm, bezpieczeństwo, pax Americana. W swym tekście autorka koncentruje się na mechanizmach oraz przyczynach wytwarzania przez kino przedmieść jako terytorium symbolicznego, stawiając pytanie o to, skąd w amerykańskim imaginarium wzięły się suburbia i poszukując jej w kolejnych epokach reprezentacji, od okresu powojennego po współczesność, w wymiarze synchronicznym i diachronicznym.

EN

Suburbs are “a Russia, only with money” – the joke quoted by William H. Whyte in The Organization Man points to the ambivalent status of suburban districts, noticeable also in their cultural representations. On the one hand, suburbia are simply a way of spatial planning, on the other – this particular space has always been as tangible as symbolic and mythical. They serve as a microcosm and metonymy of ideas crucial for post-war America, such as nation, capitalism, security, pax Americana. The article focuses on the mechanisms and reasons (considered both synchronically and diachronically) for the very existence of the movie-made American suburbia seen as symbolic territories.

19

Ścielenie łóżka w polskim kapitalizmie. Narracja indywidualistyczna i jej krytycy

71%

Markiewka T. S.

Przegląd Socjologii Jakościowej

|

2018

|

vol. 14

|

issue 4

88-102

EN

The article consists of three parts. In the first one, the author explains that he treats the concept of narration primarily as a tool for organizing our understanding of the world. In the second part, he reconstructs the individualist narrative, which became popular in Poland with the advent of the capitalist system. In the third part, he presents a possible counter-narrative to this individualistic vision. Using the views and findings of researchers critical of the neo-liberal version of capitalism – such as Ha-Joon Chang or Joseph Stiglitz – he also presents a substantive argument for accepting this counter-narrative.

PL

Artykuł składa się z trzech części. W pierwszej autor tłumaczy, że narrację rozumie przede wszystkim jako narzędzie do porządkowania naszego pojmowania świata. W drugiej części rekonstruuje narrację indywidualistyczną, która upowszechniła się w Polsce wraz z nadejściem systemu kapitalistycznego. W trzeciej części przedstawia możliwą kontrnarrację wobec tej indywidualistycznej wizji. Korzystając z poglądów i ustaleń badaczy krytycznie nastawionych do neoliberalnej wersji kapitalizmu – takich jak Ha-Joon Chang czy Joseph Stiglitz – podaje także merytoryczne argumenty za przyjęciem tej kontrnarracji.

20

Czym jest psyche podwładnych dla jej znawców? Benjamin Lee Whorf, pojęcie sposobu rozpatrywania i problem uprzedmiotowienia

71%

Stachowiak J.

Przegląd Socjologii Jakościowej

|

2020

|

vol. 16

|

issue 4

18-41

EN

This paper argues that discourse studies could benefit from using some of the concepts fostered by Benjamin Lee Whorf. Whorf is not a typical inspiration for discourse analysts. However, Whorf’s elaborations on the segmentation of experience could contribute to the thematization of important phenomena in the modern culture. Yet, the concept of segmentation cannot be straightforwardly borrowed from Whorf’s ethnolinguistics. It has to be substantially respecified so that it can become useful for modern public discourse studies. As a result of such a respecification, a concept of ‘the way of considering’ is introduced. Next, an example of textual analysis is demonstrated. It is meant to indicate the meaning and a possible empirical use of the notion of the ‘way of considering’. The analysis covers a fragment of advisory text on the psychology of work. The paper concludes with remarks on the process of the civilizing of objectification, particularly with regard to the relationship between the way of considering the subordinates’ psyche and the macrosocial transformation of public discourse.

PL

W niniejszym artykule przedstawiona zostaje propozycja wykorzystania w badaniach nad dyskursem niektórych idei Benjamina Lee Whorfa. Whorf na ogół nie inspiruje analityków dyskursu, a jednak obecna w jego dorobku problematyka tak zwanej segmentacji doświadczenia mogłaby się przyczynić do tematyzacji ważnych zjawisk współczesnej kultury. Przy czym pojęcie segmentacji nie może być w prosty sposób zapożyczone z etnolingwistyki Whorfa. Musi ono zostać istotnie przetworzone na użytek badań nad dyskursem. W wyniku próby takiego przetworzenia zaproponowane zostaje pojęcie „sposobu rozpatrywania”. Następnie przedstawiony zostaje przykład analizy tekstu. Ma on naprowadzić na sens i możliwości empirycznego zastosowania pojęcia „sposobu rozpatrywania”. Podstawą analizy jest fragment tekstu doradczego z zakresu psychologii pracy. Artykuł kończy się uwagami dotyczącymi procesu cywilizowania uprzedmiotowienia, zwłaszcza związków miedzy sposobem rozpatrywania psyche podwładnych a makrospołecznymi przemianami dyskursu publicznego.

Refine search results