Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  kartografia historyczna
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Ocena wiarygodności części tzw. szkiców parafialnych Karola Perthéesa na przykładzie sieci osadniczej powiatu gostyńskiego

100%
Królik T.
Studia Geohistorica
|
2022
|
issue 10
53-73
EN
This article evaluates the reliability of a part of the Geograficzno-statystyczne opisanie parafiów Królestwa Polskiego (Geographical-Statistical Description of the Parishes of the Kingdom of Poland, called Parish Sketches) on the example of the settlement network of the then Gostynin County (Greater Poland Province). The area under examination was made up of three deaneries with 23 parishes. Settlement network data were collected from the selected verification maps, and then a common database with all the acquired information was developed. The analysed Parish Sketches were compared with the special map of the Poznań Province and other cartographic materials in terms of their content. The resulting quantitative and qualitative analyses made it possible to assess the correctness of the Parish Sketches as a source document for developing a special map.
PL
W artykule dokonano oceny wiarygodności części Geograficzno-statystycznego opisania parafiów Królestwa Polskiego (zwanego szkicami parafialnymi) na przykładzie sieci osadniczej współczesnego powiatu gostyńskiego (woj. wielkopolskie). Badany obszar obejmował historycznie trzy dekanaty, w skład których wchodziły 23 parafie. Z wybranych map weryfikacyjnych zebrano dane o sieci osadniczej, a następnie opracowano wspólną bazę danych, w której zintegrowano pozyskane informacje. Zbadane szkice parafialne porównano z mapą specjalną województwa poznańskiego oraz innymi materiałami kartograficznymi pod kątem zawartości. Otrzymane w efekcie analizy ilościowe i jakościowe pozwoliły ocenić poprawność szkiców parafialnych jako źródła w procesie opracowania mapy specjalnej.
2
Publication available in full text mode
Content available

Problemy metodyczne w procesie opracowania „Atlasu przemian politycznych na świecie w XX i XXI wieku”

100%
Sobczyński M., Katedra Geografii Politycznej i Studiów Regionalnych W. N. G.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica
|
2015
|
issue 21
PL
Od początku istnienia Katedry Geografii Politycznej i Studiów Regionalnych prowadzone są w niej studia nad stworzeniem „Atlasu przemian politycznych na świecie w XX wieku”, rozszerzone w ostatnich latach również na pierwsze dekady wieku XXI. Zgromadzone doświadczenie pozwala dokonać przeglądu przyjętej metodyki oraz omówić trudności i bariery z nią związane, występujące w toku zarówno gromadzenia materiału faktograficznego, jak i jego przetworzenia i prezentacji, tak w postaci tekstowej, jak i kartograficznej. W artykule, na podstawie własnych doświadczeń empirycznych, omówiono niektóre aspekty procesu przeprowadzania kwerend faktograficznych, krytycznej oceny wartości pozyskanych informacji, wiarygodności źródeł, trudności związanych z obowiązującymi w różnych częściach świata systemami pomiaru powierzchni oraz odmiennymi sposobami rachuby czasu (kalendarzami). Podjęto analizę rangi dokumentów uchwalanych w tej samej sprawie przez różne instytucje sprawcze, przy uwzględnieniu odmienności ustrojowych w poszczególnych państwach i okresach historycznych. Dokonano krytycznej analizy dostępnych źródeł, ukazując zarazem zmienność dostępności do nich wynikającą z postępu cywilizacyjnego, który nastąpił od czasu podjęcia badań nad „Atlasem” w końcu lat 70. XX wieku. Odniesiono się także do kwestii związanych z procesem prezentacji kartograficznej zmian politycznych w całej ich złożoności, podejmując krytykę niektórych już wydanych atlasów historycznych i wskazując na dobre i złe metody przedstawiania zjawisk na mapie, które mogą być zastosowane w przyszłej publikacji opracowywanego „Atlasu”. Czas, który upłynął od podjęcia studiów nad Atlasem, przyniósł w tej dziedzinie wiele nowoczesnych rozwiązań, które można dziś z powodzeniem zastosować, łącznie z rezygnacją z tradycyjnej drukowanej formy edycji i zastosowaniem formy elektronicznej, w której możliwa jest do uzyskania ruchomość obrazu. Rozważania zilustrowano konkretnymi przykładami opartymi na uzyskanych już wynikach badań i ich dotychczasowej (jakkolwiek w ograniczonej formie) prezentacji.
EN
Since the very beginning of the Department of Political Geography and Regional Studies the study of the creation of the “Atlas of political changes in the World in the 20th century” are conducted, expanded in recent years, also for the first decade of the 21st c. Accumulated experience allows us to revise the used methodology and the difficulties and barriers related thereto occurring during both the accumulation of factual material and its processing and forms of presentation both in text form and cartographic. The article based on own empirical experience discusses some aspects of the process of performing factual queries, critical appraisal of the value of the obtained information, the reliability of sources, difficulties associated with surface measurement systems existing in different parts of the world and different calendars. Author analyzed the rank of documents enacted in the same case by different institutions taking into account the political differences in individual countries and historical periods. There have been critical analysis of available resources and their variable availability resulting from the progress of civilization, which occurred since starting research on “Atlas” in the late 70s. Issues related to the process of cartographic presentation of political change in all their complexity were discussed, taking criticism already issued some historical atlases and pointing out the good and bad methods of presenting phenomena on the map that can be used in future publications of the “Atlas”.
3
Publication available in full text mode
Content available

Wykorzystanie numerycznych modeli terenu w badaniach zmian środowiska geograficznego miasta Mysłowice

100%
Manowska M., Szuba M., Uniwersytet Śląski W. N. o. Z.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica
|
2015
|
issue 22
PL
Celem niniejszego opracowania jest wykazanie przydatności metod analizy w oprogramowaniu GIS, w szeroko pojętych badaniach nad zmianami środowiska geograficznego miasta Mysłowice. Środowisko geograficzne tworzą elementy przyrodnicze oraz antropogeniczne, przedstawiane na mapach od stuleci. Przyjęta metoda badawcza wykazała bardzo duże możliwości zastosowania oprogramowania GIS do przeanalizowania zmian zachodzących na terenie miasta Mysłowice w latach 1883–1993. W tym celu wygenerowano dwa numeryczne modele terenu (NMT), przez zwektoryzowanie izohips oraz punktów wysokościowych. Pierwszy model wygenerowano na bazie starych niemieckich map topograficznych Messtischblatt w skali 1:25 000 z lat 1883–1942. Drugi model powstał z map topograficznych Polski w skali 1:10 000 z roku 1993. Wszystkie wyżej wymienione mapy zostały skalibrowane (zarejestrowane) do wspólnego układu współrzędnych Polska 1992. Wygenerowanie różnowiekowych NMT dało także możliwość śledzenia zmiany morfologii na wybranych liniach przekrojów. Mysłowice są miastem Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, w którym aktywność eksploatacyjna trwa już od ponad dwustu lat. Jednak ze względu na problem dostępności map, praca pokazuje jedynie 110-letnie skutki eksploatacji. Przydatność metody potwierdziła się w precyzyjnym określaniu rejonów miasta najmocniej dotkniętych skutkami eksploatacji górniczej, co zweryfikowano w terenie. Skutki podziemnej działalności górniczej są zatarte przez ślady eksploatacji powierzchniowej w kilku dużych kamieniołomach, jednak przy dokładnej analizie można je od siebie odróżnić. Dzięki oprogramowaniu GIS i precyzyjnej kalibracji starych map możliwym stanie się prześledzenie zmian zachodzących w elementach środowiska geograficznego, takich jak rzeki, zbiorniki wodne, drogi, rozwój zabudowy, zalesienie. Ponadto oprogramowanie umożliwi dokładną lokalizację niektórych nieistniejących już elementów środowiska, w tym starych wyrobisk surowców piasku, gliny i wapieni oraz śladów po dawnych hutach żelaza.
EN
The aim of the study is to demonstrate the usefulness of methods of analysis in GIS software, in broad studies of changes in the geographical environment of the city Myslowice. Geographical environment are created of natural and anthropogenic elements, concluded on maps for centuries. Assumed research method showed a very high possibility of using GIS software to analyze the changes, which took place in the town of Myslowice in the years 1883–1993. For this purpose, two digital elevation model (DEM) were generated by vectorization of izohips and altitude point. The first model was based on the old German Messtischblatt topographic maps at scale of 1:25 000 from the years 1883–1942. The second model was generated from Polish topographic maps at a scale of 1:10 000 from the year 1993. All these maps have been calibrated (registered) to a common coordinate system Poland 1992. Generating uneven-aged DEM also gave the opportunity to track changes in morphology on selected lines of cross-sections. Myslowice is a city of the Upper Silesian Coal Basin, in which the exploitation activity is dating back more than two hundred years. However, due to the limited number of maps the study only shows the effects of 110 years of exploitation. The usefulness of the method was confirmed in determining the precise areas of the city, which were hardest hit by the effects of mining activities. This fact was also verified in the field. As a result of the surface exploitation in several large quarries traces of underground mining operations are erased, but with a careful analysis they can be distinguished from each other. With GIS software and precise calibration of old maps is it possible to trace the changes in the components of the geographical environment, such as rivers, water reservoirs, roads, building development, afforestation. In addition, it enables the precise location of some elements of the environment that no longer exist such as old excavation of raw materials, sand, clay and limestone or traces of the former ironworks.
4
Publication available in full text mode
Content available

Miasta w Atlasie historycznym Polski XVI wieku

84%
Noga Z.
Studia Geohistorica
|
2022
|
issue 10
215-223
EN
The article analyses the completed eight-volume edition of the Historical Atlas of Poland. Detailed Maps of the 16th Century from the perspective of the history of towns and cities. In discussing the main maps and commentaries, special attention has been paid to the criteria for classifying settlements as towns, not only legal and systemic but also functional. A separate section is devoted to the published plans of 34 towns with the commentaries on them. It can be stated that methodological continuity and a relatively homogeneous research questionnaire were maintained in the volumes published between 1958 and 2021. The series has a collected edition (2021) and an English-language edition (2014).
PL
Artykuł zawiera analizę zakończonej edycji ośmiu tomów Atlasu historycznego Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku z perspektywy historii miast. Przy omawianiu map głównych i komentarzy zwrócono uwagę na kryteria kwalifikacji osiedli do kategorii miast, nie tylko prawnoustrojowe, ale również funkcjonalne. Osobne miejsce poświęcono opublikowanym planom 34 miast i komentarzom do nich. Stwierdzono zachowanie ciągłości metodologicznej i w miarę jednolitego kwestionariusza badawczego w tomach, które ukazywały się w latach 1958– 2021. Seria ukazała się też jako wydanie zbiorcze (2021) i anglojęzyczne (2014).
5
Publication available in full text mode
Content available

Religie i wyznania w Atlasie historycznym Polski XVI wieku

84%
Szady B.
Studia Geohistorica
|
2022
|
issue 10
200-214
EN
The article characterises the content pertaining to religious structures and their presentation methods in the Historical Atlas of Poland (AHP) programme. It identifies the causes and describes the circumstances of changes in the depiction of religious topics at various phases of the project. It also presents the paths of the AHP development, shaped by discussions around the role of historical cartography and socio-religious history, which influenced how religious issues were treated in the AHP programme and publishing series.
PL
Artykuł zawiera charakterystykę treści dotyczących struktur religijnych oraz metod ich prezentacji w programie „Atlasu historycznego Polski”. Identyfikuje przyczyny oraz opisuje okoliczności zmian w ujmowaniu tematyki wyznaniowej w poszczególnych fazach rozwoju projektu atlasowego. Ukazuje różne ścieżki rozwojowe AHP, kształtowane przez dyskusje wokół roli kartografii historycznej oraz historii społeczno-religijnej, które wpływały na sposób ujęcia problemów religijnych w programie i serii wydawniczej AHP.
6
Publication available in full text mode
Content available

Cyfrowe edycje map dawnych: perspektywy i ograniczenia na przykładzie mapy Gaula/Raczyńskiego (1807–1812)

67%
Panecki T.
Studia Źródłoznawcze. Commentationes
|
2020
|
vol. 58
EN
The article has two main goals. The first is to present the theoretical foundations in the field of cartographic sources editing, and the second is to discuss and present proposals for the model digital edition of old maps on the example of the Gaul/Raczyński map from the early 19th century. The most important questions concern relations between editing cartographic and written sources, differences between scientific and popular map editions, the role of digital tools in editing, differences and dependencies between map editing, cartography and historical map, and – finally – problems of sustainability of digital projects.
PL
Artykuł ma dwa zasadnicze cele. Pierwszym jest przedstawienie dotychczasowego dorobku teoretycznego w zakresie edytorstwa źródeł kartograficznych, a drugim omówienie i prezentacja propozycji modelu cyfrowych edycji dawnych map na przykładzie mapy Gaula/Raczyńskiego z początku XIX w. Najistotniejsze pytania, na które autor poszukuje odpowiedzi, dotyczą m.in. relacji między edycją mapy a edycją tekstu, różnic między naukowymi a popularnonaukowymi edycjami map, roli narzędzi cyfrowych w edytorstwie, różnic i zależności pomiędzy edycją mapy a kartografią i mapą historyczną, a także – na zakończenie – problemów stabilności i utrzymania cyfrowych projektów.
7
Publication available in full text mode
Content available

Atlas historyczny Polski XVI wieku. Fundamentalne dzieło polskiej kartografii historycznej

67%
Konopska B.
Studia Geohistorica
|
2022
|
issue 10
155-171
EN
The impressive factual content of the Historical Atlas of Poland. Detailed Maps of the 16th Century is the subject of reflection around the thesis that this Atlas is a fundamental work of Polish historical cartography. The thesis is based on the fact that an all-encompassing work has been produced, published in print and in the form of a digital source base. The extraordinariness of the work on the Atlas consists in the fact that the work is carried out by successive generations of researchers with full respect for the ideas of the originators. The digital form has naturally increased the availability of the content of the Atlas and facilitated access to historical sources. AtlasFontium.pl, as a WebGIS application, is cross-territorial and accessible without time limits.
PL
Imponująca zawartość merytoryczna Atlasu historycznego Polski. Seria A: Mapy szczegółowe XVI w. jest przedmiotem refleksji wokół tezy, że atlas ten jest fundamentalnym dziełem polskiej kartografii historycznej. U podstaw tej tezy leży fakt opracowania ze wszech miar obszernego dzieła, wydanego drukiem i w formie cyfrowej bazy źródeł. Fenomen prac nad atlasem polega na ich realizacji przez kolejne pokolenia badaczy z pełnym poszanowaniem idei pomysłodawców. Forma cyfrowa w naturalny sposób zwiększyła dostęp do treści Atlasu i ułatwiła wgląd w źródła historyczne. AtlasFontium.pl jako aplikacja WebGIS jest ponadterytorialny i dostępny bez ograniczeń czasowych.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.