Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 34

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  kino polskie
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
1

Seweryna Kuśmierczyka podróż w głąb polskiego kina

100%
Robert B.
Kwartalnik Filmowy
|
2016
|
issue 93-94 Kino amerykańskie
296-300
PL
Tekst jest recenzją książki „Wyprawa bohatera w polskim filmie fabularnym” (2014) Seweryna Kuśmierczyka. Autor szczegółowo omawia koncepcję analizy antropologiczno-morfologicznej wypracowanej przez badacza, zwracając uwagę na ważną rolę, jaką propozycja ta może odegrać we współczesnym filmoznawstwie. W tekstach poświęconych arcydziełom polskiego kina Kuśmierczyk przywraca wagę analizie filmowej, pokazuje, jak odczytywać bogate i często nieoczywiste znaczenia zawarte w audiowizualnej formie filmowej. Badacz nie poprzestaje na formalistycznym rozkładaniu dzieł na czynniki pierwsze, lecz także odnosi techniki filmowe do kategorii antropologicznych. Metoda zastosowana przez Kuśmierczyka może, zdaniem recenzenta, stać się punktem wyjścia do dalszych badań z pogranicza filmoznawstwa i kulturoznawstwa.
EN
The text is a book review of “Wyprawa bohatera w polskim filmie fabularnym” [“The Hero’s Expedition in Polish Feature Film”] (2014) by Seweryn Kuśmierczyk. The author discusses in detail the idea of anthropological-morphological analysis proposed by the researcher, paying particular attention to the potential role of this concept in contemporary film studies. In the chapters devoted to masterpieces of Polish cinema Kuśmierczyk restores the importance of film analysis. He alsoshows how to read the rich and often less than obvious meanings contained in the audio-visual film form. The researcher does not stop at formalist decomposing of the works into primary elements. He links film techniques to anthropological categories. The method adopted by Kuśmierczyk can become, according to the reviewer, a starting point to further research on the field between film and cultural studies.
2

Zespół Filmowy „Iluzjon”. Studium upadku (artystycznego i politycznego)

100%
Grzechowiak J.
Kwartalnik Filmowy
|
2019
|
issue 108 Produkcja i dystrybucja filmowa
150-169
PL
Zespół Filmowy „Iluzjon” powstał w 1955 r., od roku 1963 jego kierownikiem artystycznym był reżyser Czesław Petelski. W latach 70. w „Iluzjonie” powstało przynajmniej kilka filmów, które zachowując walory artystyczne, przyniosły wysokie wyniki frekwencyjne. Artykuł ma charakter krótkiej monografii zespołu w okresie kierownictwa Petelskiego. Analizie została poddana zarówno sfera organizacyjna i finansowa „Iluzjonu”, jak i kwestie polityczne, które przesądziły o jego pierwszej likwidacji w 1981 r. oraz o niskim poziomie artystycznym filmów powstałych po reaktywacji. Autor przywołuje liczne recenzje, stenogramy kolaudacji oraz materiały archiwalne Naczelnego Zarządu Kinematografii i Wydziału Kultury KC PZPR.
EN
The “Iluzjon” Film Group was founded in 1955, and from 1963 Czesław Petelski was its artistic director. In the 1970s, at least several films were made in “Iluzjon”, which, while retaining their artistic values, brought high attendance results. The article is a short monograph of the film group under Petelski’s management. Both the organizational and financial sphere of “Iluzjon” and the political issues that determined its first liquidation in 1981 and the low artistic level of films made after the reactivation are analysed. The author cites numerous reviews, record transcripts and archival materials of the Supreme Cinematography Board and the Culture Department of the Central Committee of the PZPR. 
3

Bolesławski wasz i nasz

100%
Rutkowska T.
Kwartalnik Filmowy
|
2020
|
issue 109 Przestrzeń architektoniczna w filmie
200-205
PL
Praca zbiorowa Ryszard Bolesławski. Jego twórczość i jego czasy – Richard Boleslavsky. His Work and His Times (2018) pod redakcją Barbary Osterloff została wydana przez warszawską Akademię Teatralną i jest pokłosiem międzynarodowej sesji poświęconej temu artyście. Każdy z tekstów został wydrukowany w dwóch wersjach językowych – polskiej i angielskiej. Obok tekstów autorów polskich (m.in. Barbara Osterloff, Marek Kulesza, Joanna Wojnicka, Patrycja Włodek, Maciej Wojtyszko) znajdziemy tam eseje badaczy amerykańskich (Tino Balio czy Sharon Marie Carnicke) bądź rosyjskich (Siergiej Czerkasski, Polina Stiepanowa, Nadieżda Szybajewa). Bolesławski (1889-1937) był reżyserem teatralnym i filmowym, aktorem i nauczycielem aktorstwa, a także autorem teorii gry aktorskiej, którą sformułował w zbiorze wykładów Aktorstwo. Sześć pierwszych lekcji. Zrobił karierę w Hollywood (zrealizował tam dwadzieścia filmów), jednak pozostaje niedoceniony w ojczyźnie. Tom ma przywrócić mu należne miejsce w rodzimej historii teatru i filmu. Prezentuje szeroką skalę jego aktywności artystycznej, unikając jednak tonu hagiograficznego. Na uwagę zasługują zwłaszcza teksty poświęcone jego teorii aktorstwa, która zyskała rangę międzynarodową i jest praktykowana do dziś.
EN
The bilingual (Polish and English) collective volume Ryszard Bolesławski. Jego twórczość i jego czasy – Richard Boleslavsky. His Work and His Times (2018), edited by Barbara Osterloff, has been published by The Aleksander Zelwerowicz National Academy of Dramatic Art in Warsaw as a result of an international conference devoted to this artist. Beside Polish authors’ articles (i.a. Barbara Osterloff, Marek Kulesza, Joanna Wojnicka, Patrycja Włodek, Maciej Wojtyszko) we can find in the volume essays by several foreign researchers, American (Tino Balio, Sharon Marie Carnicke) or Russian (Polina Stepanova, Nadezhda Shibayeva, Sergei Tcherkasski), among others. Bolesławski (1889-1937) was a theatre and film director, an actor and an acting teacher, as well as the author of the famous theory of acting formulated in the compendium Aktorstwo. Sześć pierwszych lekcji [Acting. The First Six Lessons]. He made a career in Hollywood and directed twenty films there, but remains underestimated in his homeland. The volume is to restore his rightful place in the history of Polish theatre and film. It presents the wide scope of his artistic activity, but avoids a hagiographic tone. The articles exploring his theory of acting, which has gained international importance and is still practiced, are especially noteworthy.
4

Polskie kino lat 30. jako ślad rzeczywistości. Emancypacja kobiet

80%
Adam U.
Kwartalnik Filmowy
|
2015
|
issue 92 Kino polskie i polityka
PL
W latach 30. XX w., po wstrząsie, jaki wywołał wielki kryzys, realizm ponownie stał się popularną tendencją w polskiej kulturze. Twórczość zespołu literackiego „Przedmieście”, seria reportaży publikowanych na łamach „Wiadomości Literackich” czy powieści środowiskowe zwracały uwagę opinii publicznej na te rejony życia, które do tej pory spychane były na margines. Wychodząc naprzeciw upodobaniom widzów, filmowcy adaptowali tematy z codziennej rzeczywistości, łącząc je z konwencją melodramatu. Jednym z najszerzej dyskutowanych tematów w tym okresie była emancypacja kobiet. Zmiany dokonujące się w tej sferze życia były częstymi elementami polskich filmów lat 30. Analiza związków fabuł z rzeczywistością i tematami obecnymi w debacie publicznej pozwala na przyjrzenie się takim aspektom funkcjonowania ówczesnego społeczeństwa, jak prawodawstwo, stosunki społeczne, sytuacja ekonomiczna i obyczajowość.
EN
In the 1930s, following the upheaval caused by the great depression, realism became a popular trend in Polish culture. The work of the literary group “Przedmieście” [“The Suburb”], a series of reports published in “Wiadomości Literackie” [“Literary News”] or literary novels drew public attention to these areas of life, which until now have been pushed out to the margins. To please the viewers filmmakers adapted themes from everyday life, combining them with the convention of melodrama. One of the most widely discussed topics in this period was the emancipation of women. The changes in this sphere of life frequently featured in Polish films of the 1930s. The analysis of the links between the storylines and reality, and the topics of public debate, permits one to consider such aspects of society of the time as legislation, social relations, the economic situation and customs.
5

Polskiego filmu oświatowego dzieje nieznane

80%
Guzek M.
Kwartalnik Filmowy
|
2019
|
issue 108 Produkcja i dystrybucja filmowa
333-338
PL
Historia Wytwórni Filmów Oświatowych liczy sobie tyle lat, ile powojenne dzieje polskiej kinematografii. Książka Elementarz Wytwórni Filmów Oświatowych (2018) Michała Dondzika, Krzysztofa Jajki i Emila Sowińskiego, oparta na imponującym materiale dokumentarnym, uwzględnia tę perspektywę, ale stanowi również kolejną pozycję w katalogu filmoznawczych opracowań poświęconych Łodzi – najważniejszemu filmowemu miastu w Polsce. Kilkadziesiąt lat WFO to też kilkadziesiąt karier reżyserskich, eksperymentowanie z gatunkowymi wariantami filmu oświatowego, rywalizacja na zmieniającym się rynku usług audiowizualnych. To także postawione na końcu liczącej ponad 400 stron monografii pytanie: co dalej? Elementarz Wytwórni Filmów Oświatowych, pomimo że jest debiutem książkowym autorów, jest jedną z najważniejszych pozycji filmoznawczych wydanych w ostatnich miesiącach.
EN
The history of the Educational Film Studio is as old as the post-war history of Polish cinema. The book Elementarz Wytwórni Filmów Oświatowych [The Primer of the Educational Film Production Company] (2018) by Michał Dondzik, Krzysztof Jajko and Emil Sowiński, based on impressive documentary material, takes into account this perspective, but is also another item in the catalogue of film studies works devoted to Łódź – the most important film city in Poland. Several decades of the Educational Film Production Company’s existence also means dozens of directing careers, experimenting with genres of educational film, competition on the changing market of audiovisual services. This is also the question posed at the end of the more than 400 pages of the monograph – what next? The Primer of Educational Film Production Company, despite being the authors’ book debut, is one of the most important film studies published in recent months.
6

Perspektywa produkcyjna w badaniach polskiego filmu dokumentalnego

80%
Morozow I.
Kwartalnik Filmowy
|
2019
|
issue 108 Produkcja i dystrybucja filmowa
190-202
PL
W literaturze przedmiotu brakuje pogłębionego omówienia specyfiki pracy na planie filmu dokumentalnego, analizy etapów łańcucha produkcyjnego rozpatrywanego zarówno w kontekście społecznym (pracujący/tworzący ludzie, relacje na planie), jak i rynkowym (finansowanie, strategie dystrybucyjne i promocyjne). Autorka, odnosząc się także i do własnych doświadczeń twórczych, próbuje nakreślić właściwe problematyce pole badawcze na podstawie dokumentów branżowych, wybranych baz filmowych oraz tzw. dzienników emocjonalnych, a także wywiadów etnograficznych z twórcami i producentami filmów dokumentalnych. Artykuł wpisuje się w ten sposób w nurt współczesnych badań nad kulturą produkcji filmowej, nawiązuje do problematyki procesu tworzenia i jego kontekstu, zrekonstruowanego za pomocą etnograficznego detalu, którego źródłem są mikrohistorie.
EN
The literature on the subject lacks an in-depth discussion of the specifics of working on the set of a documentary film, analysis of the stages of the production chain considered both in the social (working/creating people, relationships on the set) and market contexts (financing, distribution and promotional strategies). The author, also referring to her own creative experience, tries to outline the research field appropriate on the basis of industry documents, selected film databases and so-called emotional diaries, as well as ethnographic interviews with documentary film-makers and producers. In this way, the article fits into current research on the culture of film production, refers to the problems of the creative process and its context, reconstructed with the help of an ethnographic detail, the source of which are micro-histories.
7
Content available remote

Superman z raportówką. O Hydrozagadce Andrzeja Kondratiuka

80%
Kornacki K.
Panoptikum
|
2010
|
issue 9(16)
166-179
EN
The paper describes the realization, poetics and direct Deception of Andrzej Kondratiuk’s film Hydrozagadka (1971). In the sixties Kondratiuk created mostly short forms gravitating towards irony, grotesque, provocative happenings, games with conventions. Therefore, the formula of his cinematic debut in 1970, Dziura w ziemi, was surprising, as it referred to propagandist drama constructing the positive socialist hero, even if filtrated by subjective sensitivity. Hydrozagadka can be interpreted as distancing from the debut, with its parody of Polish positive hero and socialist mass culture created in the collage style. The subject of parody was the new type of villain-chasing socialist superhero promoted at time. The main protagonist, As (performed by Józef Nowak, actor associated with roles of communists “believer”) has the features of Superman but communist consciousness. Simultaneously, the film is – nolens volens – a parody of comic-strip stories “made in USA”: their paper heroes, childish fantasy, improbable plots, simplified psychology and axiology, banal humanism and intrusive didacticism. This fusion of both traditions is marked by genre hybrid emphasized by the director and typical for a large portion of Polish counterparts of genre cinema of the time, in which it was difficult to combine the ideological requirements with the imperatives of entertainment.
8

Kategorie wiekowe filmów w publicystyce i listach do redakcji w latach 1970-1980

70%
Zajdel J.
Kwartalnik Filmowy
|
2019
|
issue 108 Produkcja i dystrybucja filmowa
91-105
PL
Autor podejmuje problem stosowania kategorii wiekowych w polskich kinach w latach 1970-1980. Na wstępie zwraca uwagę, że granice wiekowe z jednej strony ograniczają nieletnim dostęp do niektórych filmów, a z drugiej regulują organizowanie pokazów szkolnych. Niska kategoria wiekowa filmu umożliwia włączenie go do programu nauczania w klasach początkowych, a w rezultacie wychowywanie przez film od najmłodszych lat. Kategorie wiekowe wpływały na oglądanie przez nieletnich zarówno filmów rozrywkowych, jak i artystycznych. Krytyczne wobec kategorii wiekowych obowiązujących w omawianym okresie głosy widzów i publicystów zaowocowały próbą ich zmiany. Okazało się, że najbardziej sporną kwestią była kwalifikacja wiekowa filmowych przedstawień erotyki i seksualności. Próba uproszczenia systemu kategorii wiekowych zakończyła się niepowodzeniem, o czym świadczyły repertuary kin.
EN
The author addresses the problem of using age categories in Polish cinemas in 1970-1980. At the outset, he points out that age rating on the one hand restricts access of minors to certain films, and on the other hand regulates the organization of screening for schools. The low age category of the film allows it to be included in the curriculum in the primary classes, and as a result promotes formation through film from an early age. Age categories influenced the viewing of both entertainment and artistic films by minors. Critical views of age categories in force in the period discussed, expressed by viewers and journalists resulted in an attempt to change the system. It turned out that the most contentious issue was the age classification of films showing eroticism and sexuality. An attempt to simplify the age category system was unsuccessful, as evidenced by cinemas’ repertoire.
9

Klasyfikacja wiekowa filmów a wyniki frekwencyjne w ostatniej dekadzie PRL

70%
Sowiński E.
Kwartalnik Filmowy
|
2019
|
issue 108 Produkcja i dystrybucja filmowa
106-128
PL
System klasyfikacji wiekowej jest jednym ze sposobów ochrony małoletnich widzów przed nieadekwatnymi do ich wieku treściami, ale bardzo często przekłada się też na wyniki frekwencyjne filmów. Autor zwraca uwagę na ten drugi aspekt, a co za tym idzie – stara się odpowiedzieć na pytanie, czy klasyfikacja wiekowa wpływała na wyniki frekwencyjne w kinach w ostatniej dekadzie PRL. W pierwszej części artykułu opisuje problemy metodologiczne związane z badaniami frekwencji i kategorii wiekowych, a następnie wskazuje najważniejsze zależności między kategoriami wiekowymi a liczbą widzów kinowych. Uwagi te zostają uzupełnione o analizę jakościową, opartą na rozmaitych paratekstach (np. anonse reklamowe, plakaty, listy do redakcji czasopism oraz skargi do instytucji zajmujących się rozpowszechnianiem) odnoszących się do filmów takich jak: Wejście Smoka (Enter the Dragon, reż. Robert Clouse, 1973), Czułe miejsca (reż. Piotr Andrejew, 1980), Małżeństwo Marii Braun (Die Ehe der Maria Braun, reż. Rainer Werner Fassbinder, 1979), Alabama (reż. Ryszard Rydzewski, 1984), Karate po polsku (reż. Wojciech Wójcik, 1983), Magiczne ognie (reż. Janusz Kidawa, 1983) czy Betty Blue (37°2 le matin, reż. Jean-Jacques Beineix, 1986).
EN
The age rating system is one of the ways of protecting under-age viewers from content that is inappropriate for their age, but it also very often translates into attendance results of films. The author draws attention to the latter aspect, and thus tries to answer the question whether the age classification influenced the turnout results in cinemas in the last decade of the Polish People’s Republic. In the first part of the article, he describes methodological problems related to the study of attendance and age categories, and then indicates the most important relationships between age categories and the number of cinema viewers. These comments are supplemented with a qualitative analysis based on various para-texts (e.g. advertising announcements, posters, letters to magazine editors and complaints to institutions dealing with dissemination) relating to films such as: Enter the Dragon, (dir. Robert Clouse, 1973), Czułe miejsca, (Tender Spots, dir. Piotr Andrejew, 1980), Die Ehe der Maria Braun (The Marriage of Maria Braun, dir. Rainer Werner Fassbinder, 1979), Alabama (dir. Ryszard Rydzewski, 1984), Karate po polsku (Karate Polish style, dir. Wojciech Wójcik, 1983), Magiczne ognie (Magic Flames, dir. Janusz Kidawa, 1983), or 37°2 le matin (Betty Blue, dir. JeanJacques Beineix, 1986).
10

Laboratorium i atelier Falanga. Strategie biznesowe i znaczenie w przemyśle filmowym dwudziestolecia międzywojennego w Polsce

70%
Biskupski Ł.
Kwartalnik Filmowy
|
2019
|
issue 108 Produkcja i dystrybucja filmowa
130-149
PL
Przyglądając się dziejom firmy Falanga z perspektywy historycznych badań produkcji, autor zadaje pytanie o strategie biznesową, która umożliwiła Falandze zajęcie hegemonicznego miejsca na rynku filmowym. Argumentuje, że firma rozwijała się zgodnie ze strategią rozwoju organicznego, stosując również strategię niszy i strategię przewagi konkurencyjnej. Trafne rozpoznanie specyfiki i potrzeb rynku filmowego, wysoka jakość usług, ostrożne i przemyślane decyzje inwestycyjne uczyniły w latach 30. z Falangi najważniejszy podmiot na rynku, o znaczeniu zdecydowanie wykraczającym poza działalność usługową w zakresie udostępniania hali do zdjęć i obróbki laboratoryjnej taśmy. Autor demonstruje, że Falanga zajmowała kluczowe miejsce w systemie rozproszonego finansowania filmów w Polsce, a jednocześnie – mimo że formalnie nie wyprodukowała żadnego pełnometrażowego filmu fabularnego – była najważniejszym polskim (ko)producentem filmowym.
EN
Looking at the history of Falanga from the perspective of historical production research, the author asks a question about the business strategy that enabled Falanga to take hegemonic position on the film market. He argues that the company developed in line with its organic development strategy, also using a niche strategy and competitive advantage strategy. Accurate diagnosis of the specifics and needs of the film market, high quality of services, careful and thoughtful investment decisions made Falanga the most important market player in the 1930s, which significantly exceeded the service side of the company based on renting a production hall space for filming and laboratory tape processing. The author demonstrates that Falanga occupied a key place in the system of dispersed film financing in Poland, and was at the same time – despite the fact that it did not formally produce any feature film – the most important Polish (co) film producer.
11

Nasza mapa filmowa

61%
Marszałek R.
Kwartalnik Filmowy
|
2019
|
issue 108 Produkcja i dystrybucja filmowa
323-326
PL
Omówienie książki Barbary Hollender Od Munka do Maślony (2017), która jest trzecim ogniwem cyklu po poprzednio wydanych tomach Od Wajdy do Komasy (2014) i Od Kutza do Czekaja (2016). Ciężar gatunkowy tej pracy nie sprowadza się do dokumentacji, a ambicją Hollender nie było stworzenie leksykonu. Jej książka stanowi niebanalną rekonstrukcję biograficzną, która opiera się na świadectwach reżyserów, jednak ostatecznie swój kształt zawdzięcza ich rozmówczyni – autorce. Barbara Hollender opisała przemiany kulturowe, które wpłynęły na kształt dzisiejszego polskiego kina. Wyróżniła kilka punktów granicznych związanych z historią najnowszą, poczynając od polskiej szkoły filmowej, przez kino moralnego niepokoju, które w drugiej połowie lat 70. wyraziło jej – wówczas młodej dziewczyny – własny bunt i osobiste tęsknoty. Ostatnim z tych punktów, szczególnie eksponowanym, jest przemiana ustrojowa po 1989 r. Narracja jest prowadzona ponad podziałami zarówno generacyjnymi, jak i tymi wynikającymi z doświadczenia czy stylu. Bohaterowie książki, nawet jeśli należą do jednego pokolenia, nie tworzą wspólnych manifestów ani nie realizują jednolitego – światopoglądowo czy estetycznie – programu. Portret zbiorowy rozszczepia się na wyraziste, zindywidualizowane wizerunki.
EN
Presentation of the book by Barbara Hollender Od Munka do Maślony [From Munk to Maślona] (2017), which is the third link in the cycle after the previously published volumes Od Wajdy do Komasy [From Wajda to Komasa] (2014) and Od Kutza do Czekaja [From Kutz to Czekaj] (2016). The seriousness of this work is not limited to documentation, and Hollender’s ambition was not to create a lexicon. Her book is a remarkable biographical reconstruction, which is based on testimonies of directors, but ultimately owes its shape to their interlocutor – the author. Barbara Hollender described the cultural changes that influenced the shape of today’s Polish cinema. She distinguished several critical points related to modern history, starting from the Polish film school, through the cinema of moral anxiety, which in the second half of the 1970s expressed her own rebellion and personal longing of a young girl she was at the time. The last of these points, especially exposed, is the political transformation after 1989. The narrative is conducted both over generational divisions and those resulting from experience or style. The protagonists of the book, even if they belong to one generation, do not create joint manifestos or implement a uniform – ideologically or aesthetically – programme. The collective portrait splits into expressive, individualized images.
12
Publication available in full text mode
Content available

Romantyczne „mnemotoposy”

61%
Grodź I.
Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka
|
2020
|
vol. 108
|
issue 1
210-216
13

Myślenie filmem, czyli korekta paradygmatu romantycznego

61%
Podsiadło-Kwiecień M.
Kwartalnik Filmowy
|
2022
|
issue 118 Jedno ujęcie
187-194
PL
Artykuł stanowi recenzję książki Krzysztofa Kopczyńskiego zatytułowanej Paradygmat polskiego romantyzmu w uniwersum filmowym (2021). Celem publikacji jest ponowne, aktualizujące odczytanie polskiego paradygmatu romantycznego unikające jego redukcji do wymiaru patriotyczno-narodowego. Autor książki szuka inspiracji w romantyzmie europejskim, by pochylić się nad zagadnieniami właściwymi dla romantyzmu wysokiego, które dotyczą kwestii poznania, wiodącej roli sztuki, indywidualizmu, filozofii egzystencji, epistemologii i historiozofii. Następnie przedstawia stanowiska ujmujące sztukę filmową jako narzędzie wypowiedzi filozoficznej, przytaczając koncepcje m. in. Gillesa Deleuze’a, Stanleya Cavella, Roberta Sinnerbrinka czy Daniela Framptona. Badacze ci stają się rzecznikami tezy, że film jest zdolny do uprawiania refleksji w sposób zbliżony do rozważań filozofów. Idąc za tą tezą, Kopczyński za punkt wyjścia przyjmuje bogactwo myślowe ukrytej części paradygmatu romantycznego, co pozwala mu wniknąć w przesłanie analizowanych filmów, a także wskazać, że kino może prowadzić do przekształcenia wspomnianego wzorca i zmiany jego roli w kulturze.
EN
The article is a review of Krzysztof Kopczyński’s book Paradygmat polskiego romantyzmu w uniwersum filmowym [The Paradigm of Polish Romanticism in the World of Film] (2021). The work aims to offer an updated reading of the Polish Romantic paradigm, avoiding its reduction to patriotic and national dimensions. The author seeks inspiration in European Romanticism in order to inquire into typical issues of High Romanticism, which concern the questions of cognition, the leading role of art, individualism, the philosophy of existence, epistemology, and the philosophy of history. He then presents theoretical positions that view film art as a mode of philosophical expression, citing concepts proposed by Gilles Deleuze, Stanley Cavell, Robert Sinnerbrink, Daniel Frampton, and others. These authors become advocates of the proposition that film can be a means of reflection in a manner akin to the work of philosophers. Following this argument, Kopczyński starts from the abundance of thought contained in the Romantic paradigm’s hidden part, which allows him to penetrate the meaning of the analysed films as well as indicate that cinema can transform this pattern and changing its role in culture.
14
Publication available in full text mode
Content available

Walerian Borowczyk jako dokumentalista surrealistyczny

51%
Prusinowski P.
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
|
2023
|
vol. 9
229-239
EN
Famous film critic André Bazin classified a distinction between “those directors who put their faith in the image and those who put their faith in reality”. The documentary output of Walerian Borowczyk, best known for his animated and feature films, seems difficult to fit into any of these categories. The author of this article analyses Borowczyk’s films as Diptych (Diptyque, 1967), A Private Collection  (Une collection particulière, 1973), Letter from Paris (Brief von Paris, 1976) and The Greatest Love of All Times (L’amour – monstre de tous les temps, 1977). Those pictures are rare examples of surrealist ideas incorporated into documentary cinema.
PL
Słynny krytyk André Bazin dzielił filmowców na tych, którzy wierzą w obraz, i tych, którzy wierzą w rzeczywistość. Dokumentalną twórczość Waleriana Borowczyka, znanego przede wszystkim z filmów animowanych i fabularnych, trudno jednoznacznie przyporządkować do którejkolwiek z tych kategorii. Autor powyższego artykułu poddaje analizie tę część artystycznego dorobku reżysera, reprezentowaną przez takie filmy jak Dyptyk (Diptyque, 1967), Wyjątkowa kolekcja (Une collection particulière, 1973), List z Paryża (Brief von Paris, 1976) czy Miłość – potwór wszechczasów (L’amour – monstre de tous les temps, 1977). Obrazy te stanowią rzadkie przykłady wykorzystania elementów surrealizmu w kinie dokumentalnym.
15

Piosenka w polskim filmie socrealistyczym

51%
Marek H.
Kwartalnik Filmowy
|
2015
|
issue 91 Film między muzyką pop a popkulturą
93-104
PL
Śpiewający obywatel – pod warunkiem, że śpiewał na ekranie coś „słusznego” – cieszył się w kinie socrealistycznym niepisaną licentia vocalica, udzieloną na zasadzie bezumownej koncesji przez władzę. Myśl przewodnią tekstu Hendrykowskiego stanowi hipoteza dwoistości estetycznych źródeł piosenki w polskim filmie socrealistycznym. Z jednej strony źródłem tym jest wzorzec radzieckiej pieśni i piosenki, z drugiej – model rodzimy, oparty na tradycjach piosenki okresu międzywojennego. Pod względem ideologicznym (poetyka założona) oba modele stoją z sobą w sprzeczności. Pod względem estetycznym (poetyka zrealizowana) – poddane socrealistycznej obróbce okazują się zbliżone. Melanż, do jakiego wówczas doszło, jest osobliwym paradoksem poetyki nie tylko piosenki filmowej, ale również pewnych aspektów poetyki kina socrealistycznego. Od czasów podszytej zachodnią kulturą popularną komedii „Świat się śmieje” istniało krytykowane przez ortodoksów politycznych przyzwolenie na formalne odstępstwo od sztywnych wymogów socrealistycznej sztampy. Liczyła się generalna zasada, a ta pozostawała niezmienna i prosta. O tym, czy dana piosenka znajdzie się „na wyposażeniu” bohaterów, decydowała nie jej melodia, lecz retoryka tekstu. Jego ideowej wymowy czynniki decyzyjne pilnowały z niestrudzoną czujnością. Wszystko inne mogło być w widowisku filmowym mniej lub bardziej dowolne i umowne.
EN
A singing citizen – provided that he sang on screen something “right” – enjoyed the unwritten socialist-realist cinema licentia vocalica, granted on a non-contractual concession by the government. The central idea of Hendrykowski’s article is the hypothesis of duality of aesthetic sources of songs in Polish socialist realist films. On the one hand the songs are modelled on the Soviet style song, on the other hand they are made according to the local model, based on the songs of the interwar period. Ideologically (in terms of poetics assumed), the models contradict each other. In terms of the aesthetic (the poetics realised), subjected to socialist realist treatment they appear to be similar. The mélange obtained is a paradox of poetics of film song and certain aspects of the poetics of socialist cinema. Since the days of the popular, Western influenced, comedy Moscow Laughs (1934), there existed a consent, criticised by the political orthodoxy, for not following the strict demands of the socialist realist ideology. What mattered was the general rule, and that remained simple and unchanged. The question of whether a song will be granted to a hero was decided not by its melody, but by the rhetoric of the lyrics. Its ideological dimension was guarded with tireless vigilance by the government. Everything else could be more or less arbitrary and conventional.
16

Chałat czy frak? Spór wokół produkcji filmu jidysz w przedwojennej Polsce

51%
Sitkiewicz P.
Kwartalnik Filmowy
|
2022
|
issue 120 Kultura filmowa
6-27
PL
Produkcja filmów jidyszowych w Polsce lat 30. budziła skrajne reakcje wśród twórców, polityków, publicystów oraz widzów. Reakcje te odcisnęły ślad w przedwojennej publicystyce, we wspomnieniach, wywiadach i tekstach programowych. Na podstawie źródeł w języku polskim, jidysz i angielskim (wiele z nich nie było dotychczas przywo- ływanych w literaturze przedmiotu) autor zrekonstruował nieformalną dyskusję na temat funkcji, tożsamości i stylu kina żydowskiego w przedwojennej Polsce. Spory koncentrowały się wówczas wokół czterech głównych problemów: do kogo adresować film jidysz i jak uzasadnić jego istnienie w epoce naznaczonej antysemityzmem i groźbą wojny? jak definiować artystyczność filmu jidysz i uciec od odium szundu (żydowskiego kiczu)? jak wpisać się w szerszy projekt nowoczesnej kultury jidysz lub kultury żydowskiej?; jaką strategię obrać wobec kinematografii polskiej, w ramach której powstają filmy jidyszowe? W tekście zostają też poruszone kwestie szczegółowe, jak chociażby recepcja kina żydowskiego czy kontrowersje (polityczne, religijne, finansowe) związane z produkcją konkretnych filmów.
EN
The production of Yiddish films in Poland in the 1930s caused a lot of controversy among filmmakers, politicians, critics and viewers. These reactions left their mark on pre-war journalism, in memoirs, interviews and manifestos. The article reconstructs an informal discussion on the function, identity and style of Jewish cinema in prewar Poland, based on Polish-, Yiddish- and English-language sources (many of which have not yet been cited in relevant literature). The dispute revolved around four main issues: What is the perfect audience for Yiddish film and how to justify such film production in an era marked by anti-Semitism and the threat of war?; How to define the artistic aspects of Yiddish film and how to avoid shund ( Jewish kitsch)?; How to fit into the broader project of modern Yiddish or Jewish culture?; How to relate to Polish cinema industry which produces films in Yiddish? The article also deals with a number of specific issues, such as the reception of Jewish cinema or controversies (political, religious, financial) related to the production of particular films.
17

Jak datować początek polskiej animacji? Śledztwo filmoznawcze

51%
Sitkiewicz P.
Kwartalnik Filmowy
|
2020
|
issue 112 Polski dokument, polska animacja
6-22
PL
Artykuł nawiązuje do obchodów 55-, 60- i 70-lecia polskiej animacji, organizowanych w latach 2004, 2007 i 2017. Autor stara się odpowiedzieć na podstawowe pytania: kiedy właściwie zaczyna się historia polskiej animacji? Dlaczego w refleksji historycznej pomija się okres przedwojenny? W tym celu omawia dziesięć najpopularniejszych kryteriów, którymi posługują się historycy kina na całym świecie, opisując genezę animacji w swoich krajach. Wszystkie kryteria zostają dopasowane do polskich warunków kulturowych i produkcyjnych, a także zestawione z filmami zrealizowanymi w latach 1917-1957. W efekcie autor proponuje rewizję jubileuszy organizowanych od 2004 r. Jednocześnie stara się zrozumieć racje tych historyków, którzy twierdzą, że początek polskiej animacji stanowi premiera lalkowego filmu Za króla Krakusa Zenona Wasilewskiego z 1947 r.
EN
The paper refers to the 55th, 60th and 70th anniversaries of Polish animation, celebrated in 2004, 2007, and 2017, respectively. The author tries to answer the essential questions: When did Polish animation actually begin? Why is the pre-war period omitted in historical reflection? He discusses ten most common criteria used by historians of animated cinema around the world to describe the origins of animation in their countries. All criteria are adapted to Polish conditions and applied to films produced from 1917 to 1957. As a result, the author proposes a revision of the jubilees organized since 2004. At the same time, he attempts to understand the arguments of those film historians who say that the beginning of the Polish animation is, after all, marked by the 1947 premiere of Zenon Wasilewski’s puppet film Za króla Krakusa (King Krakus).
18

„Na wylot” Grzegorza Królikiewicza – produkcja, dystrybucja i recepcja

51%
Dondzik M.
Kwartalnik Filmowy
|
2019
|
issue 108 Produkcja i dystrybucja filmowa
170-189
PL
Artykuł jest poświęcony Na wylot – debiutanckiemu filmowi fabularnemu Grzegorza Królikiewicza. Autor, opierając się na archiwaliach odnalezionych w Filmotece Narodowej – Instytucie Audiowizualnym, Archiwum Akt Nowych oraz zbiorach prywatnych drobiazgowo rekonstruuje konteksty produkcyjne, dystrybucyjne i promocyjne filmu, osadzając je także w kontekście politycznym. Korzystając z relacji świadków, wyimków z prasy filmowej i codziennej, wskazuje, że choć krytyka per saldo oceniła film wysoko, to jednak cieszył się on jedynie umiarkowanym zainteresowaniem widowni, często spotykając się z bardzo ostrymi reakcjami. Tekst przypomina kontekst recepcyjny filmu, burzliwe dyskusje wokół niego, gwałtowne repliki zarówno krytyków, jak i samego reżysera. Dzięki tak szeroko przedstawionej dokumentacji, tekst obala też pewne mity, które przez lata budowano wokół dzieła Królikiewicza.
EN
The article is devoted to Through and Through (1972) – the debut feature film of Grzegorz Królikiewicz. The author, basing his argument on the materials from the National Film Archive – Audiovisual Institute, New Files Archive and private collections, carefully reconstructs the production, distribution and promotional contexts of the film, also embedding them in a political context. Using the accounts of witnesses, excerpts from the film and daily press, he demonstrates, that although the critics, on balance, rated the film highly, it enjoyed only moderate interest from the audience, often meeting with very sharp reactions. The text resembles the film’s receptive context, heated discussions around it, violent replicas of both the critics and the director himself. Thanks to such extensive documentation, the text also refutes some myths that for years have grown around Królikiewicz’s work.
19

Utopian visions of solidarity in Polish cinema

51%
Przylipiak M.
Beyond Philology: An International Journal of Linguistics, Literary Studies and English Language Teaching
|
2017
|
issue 14/4
141-165
EN
The “Solidarity” movement, especially in the first period of its activity, that is, in the years 1980-1981, instigated numerous myths. Polish cinema contributed immensely to their creation and proliferation. The most important among those myths were: the myth of solidarity between all working people, the myth of solidarity between the genders, and – perhaps the most lasting of all – the myth of the alliance between workers and intellectuals. All these forms of solidarity really existed for a short period of time in 1980/1981, but each of them collapsed afterwards. Consequently, one can say that they bore the marks of beautiful utopias which in the long run were doomed to failure.
PL
Ruch „Solidarności”, zwłaszcza w pierwszym okresie jego działalności (1980-1981), dostarczył wielu mitów, w rozpowszechnianiu których aktywnie uczestniczyło polskie kino. Najważniejsze z nich to mit solidarności wszystkich ludzi pracy, mit solidarności ponad podziałami płciowymi, a także może najtrwalszy z nich wszystkich mit sojuszu robotników z inteligentami. Każda z tych form solidarności rzeczywiście istniała w krótkim okresie „pierwszej Solidarności”, każda załamała się w okresie późniejszym. W tym sensie wszystkie nosiły znamiona pięknych utopii, które na dłuższą metę musiały przegrać z realiami życia.
20
Publication available in full text mode
Content available

Wyboje na „drodze do Europy”. Nowa odsłona kina drogi i ponowne mapowanie narodu w Europie Środkowej po 2004 roku

51%
Gott M., Van Heuckelom K.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
|
2020
|
vol. 12
|
issue 1
80-97
EN
This paper is dedicated to the analysis of the development of Central European road movies after 2004, with special consideration given to Polish and Czech cinematography. The films which have been discussed are Polish productions Francuski numer (2006, directed by Robert Wichrowski) and Handlarz cudów (2009, directed by Bolesław Pawica and Jarosław Szoda), as well as Czech Rodina je základ státu (2011, directed by Robert Sedláček) and Pusinky (2007, directed by Karin Babinská). Although these films – to a certain extent – follow the fixed paths, we put forward the assumption that at the same time, they use the tools of road movies in an innovative and varied manner, responding to problems, dilemmas and perspectives of Central Europe after 2004.
PL
Niniejszy tekst poświęcony jest analizie rozwoju środkowoeuropejskiego kina drogi po roku 2004, ze szczególnym uwzględnieniem kinematografii polskiej i czeskiej. Omawiane przez nas filmy to produkcje polskie Francuski numer (2006, reż. Robert Wichrowski) i Handlarz cudów (2009, reż. Bolesław Pawica, Jarosław Szoda) oraz czeskie Rodzina fundamentem państwa (Rodina je základ státu, 2011, reż. Robert Sedláček) i Buziaczki (Pusinky, 2007, reż. Karin Babinská). Chociaż filmy te do pewnego stopnia podążają utartymi ścieżkami, stawiamy tezę, że równocześnie na różne sposoby nowatorsko wykorzystują one narzędzia kina drogi, odpowiadając na problemy, dylematy i perspektywy Europy Środkowej po 2004 roku.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.