Search results

1

Archiwum parafii w Zielonkach. Dzieje i zasób

100%

Protsyk A., Bulak J.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2023

|

vol. 121

339-412

EN

The article presents the history of the archives of the parish of the Nativity of the Blessed Virgin Mary in Zielonki near Kraków, and discusses in detail its accumulated resources. In 2022, the process of organizing and developing the collection was completed, resulting in this article. Publications based on documents of this provenance have so far been issued infrequently, although in recent years somewhat more frequently, so that there is a growing familiarity with the contents of the archive.The Zielonki parish was established in the 13th century, but documents relating to its earliest history can be found in the records of the Kraków Cathedral Chapter and the University of Kraków. The current archival holdings include documents from the 18th century on the parish, which consisted of villages: Zielonki, Bibice, Witkowice, Tonie, Garlica, Górka Narodowa, Wola Zachariaszowska and part of Pękowice. Older archives were lost during World War I. The most impressive collection contains the record books, almost complete since 1797. Also preserved, and very valuable, are chronicles from 1878–1932, the book of the Brotherhood of St Anne kept since the late 18th century, a sizeable collection of visitations and inventory records, and economic documents from the 19th and 20th centuries. In total, the archive includes 389 units produced between 1709 and 2019. These documents are also valuable because of the close relationship that, until the early 20th century, linked the Zielonki parish with the University of Kraków (Jagiellonian University) and the Kraków Collegiate Church of St Anne. In addition to the aforementioned issues, the article also briefly describes the history of the Zielonki parish chancellery. An appendix accompanying the article presents the archival inventory.

PL

Artykuł prezentuje dzieje archiwum podkrakowskiej parafii Zielonki pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i szczegółowo omawia zgromadzony w nim zasób. W 2022 roku zakończono proces porządkowania i opracowywania zbiorów, w wyniku czego powstał niniejszy artykuł. Bazujące dotychczas na dokumentach tej proweniencji publikacje wydawano rzadko, w ostatnich latach nieco częściej, dzięki czemu coraz szersza jest znajomość zawartości archiwum. Parafia w Zielonkach powstała w XIII wieku, jednak dokumenty dotyczące jej najdawniejszych dziejów znajdują się w aktach krakowskiej kapituły katedralnej i Uniwersytetu Krakowskiego. Obecny zasób archiwalny obejmuje dokumenty od XVIII wieku dotyczące parafii, na którą składały się wsie: Zielonki, Bibice, Witkowice, Tonie, Garlica, Górka Narodowa, Wola Zachariaszowska i część Pękowic. Starsze archiwalia zaginęły podczas I wojny światowej. Najpokaźniejszy zbiór stanowią księgi metrykalne, niemal kompletne od 1797 roku. Zachowały się także, bardzo cenne, kroniki z lat 1878-1932, księga Bractwa św. Anny prowadzona od końca XVIII wieku, pokaźny zbiór wizytacji i inwentarzy oraz dokumenty gospodarcze z XIX i XX wieku. Ogółem archiwum obejmuje 389 jednostek archiwalnych wytworzonych w latach 1709-2019. Dokumenty te są cenne także z powodu bliskich relacji, które do początków XX wieku łączyły parafię Zielonki z Uniwersytetem Krakowskim (Jagiellońskim) i krakowską kolegiatą św. Anny. Oprócz wyżej wymienionych, w artykule pokrótce opisano dzieje zieloneckiej kancelarii parafialnej. W aneksie dołączonym do artykułu zaprezentowano inwentarz archiwalny.

2

Zarys działalności Kapeli Akademickiej przy kościele św. Anny w Krakowie w latach 1748–1800

80%

Godek A. E.

Muzyka

|

2020

|

vol. 65

|

issue 1

38-56

EN

The Church of St Anne was erected in its still existing form in 1689–1703. In the same period, Father Grzegorz Ochabowicz made a number of generous donations to this church, funding, among other things, the ensemble, the organ and the posts of four priests penitentiaries who were to supervise the music performed there. A new ensemble, known as the Academic Ensemble, was established at the same Collegiate Church of St Anne in Kraków by Father Stanisław Filipowicz in 1748. The idea was to enable the church to dispense with the services of the Jesuit ensemble, the most active ensemble in Kraków at that time. Kazimierz Sojecki was appointed Kapellmeister of the new ensemble. Preliminary research has made it possible to establish the names of many other musicians who performed at St Anne’s in the second half of the eighteenth century. They also played at other churches then benefitting from the Academy’s patronage: the Collegiate Church of St Florian, Church of All Saints and St Nicholas’s Church in Kraków, as well as the Church of the Nativity of the Blessed Virgin Mary in Zielonki. Based on the account books of other churches and of the confraternities attached to them, I also discuss the activity of the Academic Ensemble within the city of Kraków. The ensemble began to decline from the early nineteenth century onward, due to financial problems. Eventually it no longer had its own permanent line-up of musicians, but only hired them for selected feasts. Reforms reduced the ensemble to the music boarding school alone, which existed until 1873.

PL

W latach 1689–1703 wzniesiony został obecnie istniejący kościół pw. św. Anny w Krakowie. W tym samym okresie ks. Grzegorz Ochabowicz przeznaczył szereg hojnych fundacji na rzecz świątyni: ufundował m.in. kapelę, organy oraz czterech księży penitencjarzy, którzy sprawować mieli pieczę nad muzyką wykonywaną w kościele. W 1748 r. za sprawą ks. Stanisława Filipowicza, rektora Akademii Krakowskiej, przy kolegiacie pw. św. Anny w Krakowie powołana została nowa kapela, zwana Akademicką. Utworzenie własnego zespołu miało przyczynić się do rezygnacji z usług kapeli jezuickiej, najbardziej aktywnej wówczas krakowskiej kapeli. Kapelmistrzem nowo utworzonego zespołu został Kazimierz Sojecki. Dzięki przeprowadzonej kwerendzie udało się ustalić personalia szeregu innych muzyków działających w II poł. XVIII w. przy kolegiacie pw. św. Anny. Ich działalność obejmowała również inne kościoły pozostające wówczas pod patronatem Akademii Krakowskiej, tj. kolegiatę pw. św. Floriana, Wszystkich Świętych, św. Mikołaja w Krakowie oraz NMP w Zielonkach. W oparciu o księgi finansowe innych kościołów oraz działających przy nich konfraterniach omówiono ponadto aktywność Kapeli Akademickiej w obrębie Krakowa. Od początku XIX w. wskutek problemów finansowych zespół zaczął podupadać, aż wreszcie przestał dysponować stałym składem osobowym, ograniczając się wyłącznie do najmowania muzyków na niektóre uroczystości. Podjęte reformy ograniczyły zespół do samej bursy muzycznej, która przetrwała do 1873 roku.

3

Między panem wójtem i plebanem... Konflikt wójtowsko-plebański w latach 60. i 70. XIX wieku w podkrakowskiej wsi

61%

Bulak J.

Folia Historica Cracoviensia

|

2017

|

vol. 23/2

37-69

PL

Artykuł ma na celu przybliżenie konfliktu, który rozegrał się w latach 60. i 70. XIX wieku w podkrakowskiej parafii Zielonki pomiędzy dziedzicem dworu Marszowiec a wikariuszami tejże parafii. Sprawa nie tylko toczyła się w podkrakowskiej wsi, ale także na wokandzie krakowskiego konsystorza biskupiego za pośrednictwem skarg i donosów. W artykule zostały zaprezentowane wyniki badania przyczyn sporu, jego przebieg, rozstrzygnięcie oraz konsekwencje, które musiały ponieść obie strony. Praca jest także przyczynkiem do badań oddziaływania posługi administratora apostolskiego ks. bpa Antoniego Gałeckiego na duchowieństwo i wiernych w pomniejszych parafiach.

EN

The article intends to outline the conflict between the squire of the Marszowiec estate and the curates of the Zielonki parish near Krakow in the 1860s and 1870s. Not only did the situation take place in the village, but related complaints and denunciations were also investigated by the Krakow Bishops’ Consistory. The article presents the findings of an investigation of the causes of the dispute, its course, settlement and consequences for both parties. The study is also a contribution to the research on the impact of the service of administrator apostolic Rev. Bishop Antoni Gałecki on clergy and the faithful in smaller parishes.

Refine search results

1 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

1 Folia Historica Cracoviensia

1 Muzyka

2 Bulak J.

1 Godek A. E.

1 Protsyk A.

1 2023

1 2020

1 2017

Archiwum parafii w Zielonkach. Dzieje i zasób

Zarys działalności Kapeli Akademickiej przy kościele św. Anny w Krakowie w latach 1748–1800

Między panem wójtem i plebanem... Konflikt wójtowsko-plebański w latach 60. i 70. XIX wieku w podkrakowskiej wsi