Search results

1

Koncert fortepianowy d-moll op. 60 „Słowiański” Feliksa Nowowiejskiego w świetle twórczości fortepianowej kompozytora

100%

Renat M.

Edukacja Muzyczna

|

2016

|

issue 11

9-39

PL

Artykuł przybliża mało znane, niepublikowane dzieło z ostatnich lat twórczości wybitnego pol- skiego kompozytora Feliksa Nowowiejskiego. Omówienie tego utworu poprzedzają paragrafy przedstawiające wyniki dotychczasowych badań nad całą twórczością fortepianową tego kompo- zytora. Charakterystyka muzyki fortepianowej uwzględnia jej trzy etapy, ustalone przez pionier- skie badania Hermenegildy Ratajczak, przeprowadzone w latach 70. XX wieku. Konkluzje ba- daczki zostały uzupełnione komentarzami wykonawczyni pierwszego nagrania płytowego komple- tu dzieł fortepianowych Nowowiejskiego autorstwa Magdaleny Adamek-Kurgan oraz jej wnio- skami z badań nad twórczością fortepianową kompozytora, a także wynikami badań Ilony Dulisz, prowadzonymi nad juweniliami kompozytora, a także wynikami analiz własnych autorki artykułu, dokonanych głównie na podstawie źródeł rękopiśmiennych. Uwzględniono też literaturę porów- nawczą o charakterze kontekstowym. Zasadnicza treść dotycząca największego dzieła fortepianowego Nowowiejskiego przedstawio- na jest w trzech paragrafach. Odnosi się ona architektoniki, języka dźwiękowego, faktury i instru- mentacji Koncertu, ze wskazaniem na ogólną stylistykę oraz cechy indywidualne. Rozważania analityczne są ilustrowane przykładami nutowymi, kopiowanymi z autografu dzieła. Z badań wynika wniosek końcowy: Koncert fortepianowy d-moll „Słowiański” op. 60 Feliksa Nowowiej- skiego prezentuje syntezę doświadczeń twórczych w dziale twórczości fortepianowej kompozyto- ra. W sensie ideowym wyraża patriotyczną postawę twórcy i realizację jego założenia wspólnoty słowiańskiej, podaną językiem muzyki.

EN

This article introduces the little-known unpublished work of the last years’ creative life of the outstanding Polish composer Feliks Nowowiejski. The presentation of this composition is preced- ed by a presentation of the state of the studies made to date on all the piano works of this artist. The characterization of the piano music takes into account its three stages, defined by Hermenegilda Ratajczak’s pioneering research, conducted in the 1970s. The conclusions of this researcher were supplemented by the commentary by the performer Magdalena Adamek-Kurgan, coming from the first record of Nowowiejski's complete piano works and by her conclusions drawn from the studies on the composer's piano work, as well as the results of Ilona Dulisz’s research on the composer’s juvenile works and the results of the research by the author of the article herself did mainly on the basis of manuscript sources. Comparative literature of a contextu- al nature has also been analysed. The main part of the article focuses on Nowowiejski’s greatest piano work and is presented in three chapters. They concern architecture, sound language, texture and instrumentation of the Concerto, and focus on the general style and individual characteristics. Analytical considerations are illustrated with musical examples copied from the autograph of the work. The conclusion of the study is as follows: Piano Concerto „Slavic” in d minor op. 60 by Feliks Nowowiejski consti- tutes the synthesis of the composer's creative experiences. It expresses a patriotic attitude of the creator and implements his idea of a Slavic community, conveyed by the language of music.

2

Koncerty na fortepian Aleksandra Zarzyckiego. Nowe fakty w świetle źródeł

100%

Muras W.

Muzyka

|

2022

|

vol. 67

|

issue 4

137-147

EN

The literature devoted to Polish music of the second half of the nineteenth century presents Aleksander Zarzycki as the composer of just one piano concerto. This information is reiterated in dictionaries (S. Dybowski, J. Skrabowski), encyclopaedias (B. Chmara-Żaczkiewicz), books (I. Poniatowska) and articles (F. Kęcki, K. Popielska), from which we learn that the Piano Concerto, Op. 17 was first performed in 1860 in Paris and functioned in a revised version twenty years later. These assertions are contradicted by press reports on performances given by Zarzycki during the 1860s. A survey of Polish and foreign newspapers has made it possible to establish that the work presented in 1860 in Paris was de facto the composer’s First Piano Concerto (without opus number). Written in the key of E minor, it consisted of three movements: Allegro energico, Adagio and Presto vivace. According to reviewers, it displayed influences from Chopin and Mendelssohn, while the distinctly virtuosic piano part dominated over the orchestra. At present we do not have the score of this Concerto, and it is not known whether it has even survived in any form. Press material from the 1880s, on the other hand, proves that the Piano Concerto in A flat major, Op. 17 was Zarzycki’s second work in the genre. This is confirmed not only by the different key, but also by the number and tempi of the movements (I Andante, II Allegro), as well as the much more cohesive relationship between the piano part and the orchestra. Additionally, the reviewers Juliusz Stattler and Jan Kleczyński directly indicate that the work presented in 1880 was a new, second piano concerto by this composer. The same year also saw its publication by Bote & Bock.

PL

W literaturze poświęconej polskiej muzyce II poł. XIX w. Aleksander Zarzycki znany jest jako twórca jednego koncertu fortepianowego. Informacje te powielane są w zarówno w słownikach (S. Dybowski, J. Skrabowski), encyklopediach (B. Chmara-Żaczkiewicz), książkach (I. Poniatowska) jak i artykułach (F. Kęcki, K. Popielska). Według nich wynika, że Koncert fortepianowy op. 17 miał premierę w 1860 r. w Paryżu, a dwadzieścia lat później funkcjonował w zmienionej wersji. Powyższym danym przeczą źródła w postaci relacji prasowych z występów Zarzyckiego, jakie odbywały się w latach sześćdziesiątych XIX wieku. Na podstawie przeglądu gazet polskich i zagranicznych udało się ustalić, że dzieło prezentowane w 1860 r. w ośrodku paryskim, to de facto nieopusowany I Koncert fortepianowy autora. Utwór ten napisany był w tonacji e-moll i składał się z trzech części – Allegro energico, Adagio, Presto vivace. Zdaniem recenzentów charakteryzowały go wpływy chopinowskie i mendelssohnowskie, zaś partia fortepianu, o wyraźnie wirtuozowskim charakterze, pełniła nadrzędną rolę wobec orkiestry. Na ten moment nie dysponujemy jego zapisem nutowym, nie wiadomo nawet czy utwór przetrwał w jakiejkolwiek formie. Z kolei informacje prasowe z lat osiemdziesiątych XIX stulecia dostarczają dowodów na to, że Koncert fortepianowy As-dur op. 17 jest drugim dziełem twórcy w tym gatunku. Świadczą o tym nie tylko inna tonacja, ale również liczba oraz tempa części (I – Andante, II – Allegro), czy znacznie bardziej spójna relacja partii fortepianu z orkiestrą. Dodatkowo fakt ten potwierdza Juliusz Stattler oraz Jan Kleczyński – recenzenci, którzy bezpośrednio wskazują, iż dzieło prezentowane w 1880 r. w Warszawie jest drugim, nowym koncertem fortepianowym twórcy. Na ten sam rok należy również datować jego wydanie przez wydawnictwo Ed. Bote & G. Bock.

3

Kadencje Wandy Landowskiej do Koncertu fortepianowego d-moll KV 466 W.A. Mozarta w perspektywie porównawczej

84%

BABULEWICZ K.

Edukacja Muzyczna

|

2015

|

issue 10

11–28

PL

Wanda Landowska, wybitna interpretatorka muzyki dawnej, pedagog, w młodości swą przyszłość wiązała z karierą kompozytorską. Na dorobek artystki składają się utwory fortepianowe i pieśni, spora liczba dzieł kameralnych oraz kadencje do szeregu koncertów, które osobiście wykonywała. Wanda Landowska skomponowała kadencje do koncertów na instrumenty klawiszowe trzech kompozytorów: G.F. Haendla, J. Haydna i W.A. Mozarta. Nie są to kompozycje o charakterze popisowym – należą one do odmiany nazywanej w piśmiennictwie niemieckim „kadencją dokomponowaną”. Każda z nich to rodzaj erudycyjnego komentarza na temat stylu danego koncertu. Kadencje te są zaawansowane pod względem użycia technik kompozytorskich, a w szczególności – bliskiej Landowskiej – sztuki kontrapunktu. Zdradzają też głęboką wiedzę historycznomuzyczną klawesynistki oraz jej rozeznanie w środkach kompozytorskich z różnych okresów, choć jednocześnie pozostają zasadniczo zgodne stylistycznie z kompozycjami, do których powstawały. Celem niniejszego szkicu jest zaprezentowanie typowych strategii Landowskiej jako autorki kadencji na przykładzie kadencji do I oraz III części Koncertu fortepianowego d-moll KV 466 W.A. Mozarta. Wybór ten związany jest z jednej strony z faktem, że kadencje te ukazują w sposób reprezentatywny najważniejsze elementy kompozytorskiego metiér artystki, z drugiej zaś z tym, że analizując je, dysponujemy szerokim spektrum porównawczym – Koncert d-moll cieszył się bowiem szczególnie dużym powodzeniem wśród kompozytorów, jeśli chodzi o pisanie kadencji. Analiza porównawcza korpusu źródeł ilustrujących temat umożliwiła ukazanie podobieństw i różnic w odczytaniu Mozartowskiego arcydzieła przez Landowską i przez innych twórców.

EN

Wanda Landowska, who is an outstanding interpreter of early music and educator, intended in her youth to be a composer. She composed piano pieces and songs, a fair number of chamber music pieces and cadenzas for several concertos that she herself performed. Among her cadenzas there are compositions for keyboard concertos of three composers: G.F. Haendel, J. Haydn and W.A. Mozart. They are not examples of virtuoso pieces, but rather belong to the subgenre of cadenza called hinzukomponiert in the German literature. Each of them is a kind of Landowska’s erudite commentary on the style of the original work. What distinguishes them is the presence of advanced compositional techniques, in particular - the counterpoint (the composer’s favorite one). They show the author’s deep knowledge of the history of music and her good understanding of compositional techniques from different periods. At the same time they are substantially in line with the compositions to which they were created. The aim of this article is to present typical strategies of the composer, using as an example cadenzas for only one concerto – Mozart’s Piano concerto in d minor KV 466 (1st and 3rd movement). This choice is associated on the one hand with the fact that they present a variety of elements typical of Landowska’s compositional métier, on the other – many other composers have written cadenzas for this piano masterpiece, which gives us a broad range of comparisons. Thus there is a great opportunity to compare Landowska’s interpretation with the work of others and to show the similarities and differences.

4

Inspiracje polskim folklorem i pieśnią religijną w koncertach fortepianowych Wojciecha Kilara

84%

Miklaszewska J.

Roczniki Humanistyczne

|

2022

|

vol. 70

|

issue 12

199-218

EN

The aim of this article is to show the relationship between the musical material and the aesthetic layer of Wojciech Kilar’s piano concertos and the Polish folklore tradition, as well as that of Polish religious songs and liturgical chants. Kilar’s two concertos for solo piano and the orchestra that are analysed in this article were composed in 1996-1997 and 2011, respectively. The folklore influences are most evident in Piano Concerto No. 2 which alludes to songs from the Podhale region. On the other hand, in both of Kilar’s concertos there are strong links to Polish religious songs and liturgical singing, appearing both as a musical quotation and (more often) as merely a reminiscence. In the further part of this article, referring to Mieczysław Tomaszewski’s methodology, the four stylistic idioms that make up the composer’s individual musical style in the third period of his creative activity are discussed. These are religious music, neoromanticism, folklore and postminimalism.

PL

Celem artykułu jest ukazanie związku materiału dźwiękowego oraz warstwy estetycznej koncertów fortepianowych Wojciecha Kilara z tradycją polskiego folkloru oraz polskiej pieśni religijnej i śpiewów liturgicznych. Pod tym kątem zostały przaanalizowane dwa koncerty Kilara na fortepian solo i orkiestrę, powstałe odpowiednio w latach 1996-1997 oraz 2011. Wpływy folkloru są najbardziej wyraźne w II Koncercie fortepianowym, w którym pojawiają się aluzje do pieśni podhalańskich. W obu koncertach Kilara natomiast pojawiają się silne związki materiału dźwiękowego z polską pieśnią religijną oraz śpiewem liturgicznym. Podjęte w dalszej części artykułu rozważania nawiązują do metodologii M. Tomaszewskiego i dotyczą obecnych w koncertach fortepianowych Wojciecha Kilara czterech idiomów stylistycznych, składających się na indywidualny styl muzyczny tego kompozytora w trzecim okresie twórczości. Są to: pierwiastek sacrum, nowy romantyzm, folkloryzm i postminimalizm.

5

„Concerto symphonique pour le piano” [op. 9] Teodora Leszetyckiego w kontekście warsztatu wirtuozowskiego kompozytora

67%

Bogula E.

Muzyka

|

2020

|

vol. 65

|

issue 4

20-39

EN

Theodor Leschetizky (1830–1915), born in Łańcut, a pupil of Carl Czerny and Simon Sechter in Vienna, is known today primarily as an eminent piano teacher, but he began his musical career first and foremost as a pianist and composer. He notched up successes as a virtuoso, and his own music won critical acclaim. Like many other nineteenth-century pianists, Leschetizky wrote piano concertos, most likely with himself in mind as the performer of the solo parts. Analysis of Leschetizky’s early output and artistic activity, as described in press articles from the 1840s, 50s and 60s and in his early biographies (written during his lifetime), proves that he was successful both as a composer and a virtuoso. This article is devoted to Leschetizky’s one-movement Concerto symphonique pour le piano et l’orchestre in C minor, Op. 9, which he probably never performed, and to the autograph manuscript of this work, now held in the Library of Congress in Washington (US-Wc ML96.L4678 no. 1 Case). I investigate why this piece probably never entered the concert repertoire of its composer or any of his eminent pupils, and was only given its first performance in the twentieth century – in 1977, in the US.

PL

Teodor Leszetycki (1830–1915), urodzony w Łańcucie, wykształcony w Wiedniu pod kierunkiem Carla Czernego i Simona Sechtera, znany jest dzisiaj głównie jako wybitny pedagog fortepianu. Swoją muzyczną działalność rozpoczynał jednak przede wszystkim jako pianista oraz kompozytor. Osiągał sukcesy wirtuozowskie, a jego twórczość muzyczna zyskiwała uznanie krytyki. Podobnie jak wielu dziewiętnastowiecznych pianistów, Leszetycki sięgnął po gatunek koncertu fortepianowego i pragnął zapewne być wykonawcą solowych partii tego, jak i innych skomponowanych przez siebie utworów. Analiza wczesnej działalności artystycznej Leszetyckiego i jego młodzieńczego dorobku pozwala dowieść, że osiągał on sukcesy kompozytorskie i wirtuozowskie. Owe sukcesy kompozytora ilustrują artykuły prasowe z lat 40, 50, i 60-tych XIX wieku, a także pierwsze biografie twórcy spisane jeszcze za jego życia. W artykule zaprezentowane zostało jednoczęściowe dzieło Leszetyckiego, prawdopodobnie nigdy przez niego nie wykonany Concerto symphonique pour le piano et l’orchestre c-moll [op. 9] i autograf tejże kompozycji ze zbiorów Biblioteki Kongresu w Waszyngtonie (US-Wc ML96.L4678 no. 1 Case). Niniejsze rozważania prowadzą do odpowiedzi na pytanie dlaczego utwór prawdopodobnie nigdy nie trafił do repertuaru koncertowego samego twórcy lub kogoś z grona jego wybitnych uczniów, a jego premiera odbyła się dopiero w XXI wieku, tj. w 1977 r. w Stanach Zjednoczonych.

6

Wokół „I koncertu fortepianowego h-moll” op. 79 Raoula Koczalskiego. Geneza i źródła

59%

Bogula-Gniazdowska E.

Muzyka

|

2023

|

vol. 68

|

issue 4

38-52

EN

Polish pianist-composer Raoul Koczalski, a pupil of Karol Mikuli (who was taught by Fryderyk Chopin), was renowned first and foremost as a piano virtuoso, an excellent interpreter of the works of Chopin. His rich output as a composer is less widely known today, though he wrote compositions in many genres, including piano, symphonic and even operatic works. He composed as many as six piano concertos, the first of which, the Piano Concerto in B minor, Op. 79, is the least known. This article presents Koczalski’s unpublished opus 79, hitherto practically ignored in discussions of his oeuvre. A brief outline of this work’s origins within Koczalski’s output as a pianist and composer is followed by reflection on the development of his compositional work in the context of his relatively short musical education, and the article concludes with a description of the little-known but abundant source materials of this composition held in Berlin’s Staatliches Institut für Musikforschung. Those sources make it possible to date the Concerto and place it within Koczalski’s oeuvre.

PL

Raoul Koczalski, polski pianista i kompozytor, uczeń Karola Mikulego (wychowanka samego Chopina), zasłynął przede wszystkim jako wirtuoz fortepianu, znakomity wykonawca dzieł Fryderyka Chopina. Mniej znany jest dzisiaj jego dorobek kompozytorski. Tymczasem Koczalski jest autorem bogatej twórczości, obejmującej dzieła różnych gatunków, w tym twórczość fortepianową, symfoniczną, a nawet operową. Jest także autorem aż 6 koncertów fortepianowych, z których najmniej wiadomo było dotąd o jego pierwszym dziele w tym gatunku, Koncercie fortepianowym h-moll op. 79. Artykuł stanowi prezentację praktycznie pomijanego dotąd w omówieniach na temat twórczości Raoula Koczalskiego, nigdy niepublikowanego I koncertu fortepianowego h-moll op. 79. Zawiera krótkie przedstawienie genezy dzieła w dorobku pianisty i kompozytora, refleksję nad rozwojem jego twórczości kompozytorskiej w kontekście stosunkowo krótkotrwałej edukacji artystycznej, w końcu opisuje mało znane, a niezwykle bogate materiały źródłowe tej kompozycji znajdujących się w zbiorach Staatliches Institut für Musikforschung w Berlinie. Na podstawie tych źródeł umiejscawia koncert w dorobku kompozytorskim Koczalskiego oraz umożliwia jego datowanie.

Refine search results

3 Muzyka

2 Edukacja Muzyczna

1 Roczniki Humanistyczne

1 BABULEWICZ K.

1 Bogula E.

1 Bogula-Gniazdowska E.

1 Miklaszewska J.

1 Muras W.

1 Renat M.

1 2023

2 2022

1 2020

1 2016

1 2015

Koncert fortepianowy d-moll op. 60 „Słowiański” Feliksa Nowowiejskiego w świetle twórczości fortepianowej kompozytora

Koncerty na fortepian Aleksandra Zarzyckiego. Nowe fakty w świetle źródeł

Kadencje Wandy Landowskiej do Koncertu fortepianowego d-moll KV 466 W.A. Mozarta w perspektywie porównawczej

Inspiracje polskim folklorem i pieśnią religijną w koncertach fortepianowych Wojciecha Kilara

„Concerto symphonique pour le piano” [op. 9] Teodora Leszetyckiego w kontekście warsztatu wirtuozowskiego kompozytora

Wokół „I koncertu fortepianowego h-moll” op. 79 Raoula Koczalskiego. Geneza i źródła