Search results

1

Milhaud versus Bergson – the problem of mind’s freedom and scientific knowledge

100%

Walerich E., Walerich E.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2019

|

issue 3

2

Między przeznaczeniem a wolnym wyborem. Przygodność człowieka w filozofii Alberta Schweitzera

100%

Kusak L.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

|

2016

|

issue 4(952)

65-78

PL

Opisywany przez naukę świat jest – według Schweitzera – potworny przy całej swojej wspaniałości. Porządek świata pozostaje dla człowieka zagadką, zaś wszelkie próby uzasadnienia suwerenności jego woli napotykają nieprzekraczalną granicę obiektywnych wyznaczników ludzkiej egzystencji (nasze narodziny, ułomny intelekt, krótkość życia, to, co ogranicza człowieka jako podmiot myślący i działający). Tworzony przez człowieka świat cywilizacji i kultury również uniezależnia się od niego i przeciwstawia mu się jako wroga siła. Złowrogie skutki tej podwójnej kontyngencji mogą być – do pewnego stopnia – zneutralizowane przez ustanowienie uniwersalnego, obowiązującego wszystkich ludzi, moralnego drogowskazu. W filozofii Schweitzera funkcję taką pełni etyka czci dla życia. Założenia, konsekwencje, spójność i wiarygodność jego programu przeobrażenia człowieka stanowią przedmiot przedstawionych rozważań.

EN

The world described by science is, according to Schweitzer, terrible despite its greatness. The order of the world remains a mystery to man, and any attempts to justify the sovereignty of man’s will meet the insurmountable barrier of objective determinants of human existence (our birth, imperfect intellect, shortness of life; what limits man as a thinking and active subject). The world of civilisation and culture created by man is also becoming independent of man and opposes man as a hostile force. The ominous consequences of this double contingency may, to some extent, be neutralised by establishing a universal moral signpost that is binding for all people. In Schweitzer’s philosophy, this role is performed by the ethics of reverence for life. The principles, consequences, cohesion, and credibility of his programme of transforming man are the subject of consideration in the article.

3

Chronotopoi der Krise. Zur literarischen Vergegenwärtigung von Lebenswelten und Kontingenzerfahrungen in Joseph Roths „Die Flucht ohne Ende“

88%

Jakovljevic A.

Colloquia Germanica Stetinensia

|

2022

|

issue 31

5-22

PL

Opublikowana w 1927 roku powieść Josepha Rotha „Ucieczka bez kresu” kreśli diagnozę doświadczeń kryzysu i kontyngencji towarzyszących okresowi międzywojennemu, ukazaną na tle rozpadu monarchii habsburskiej i wydarzeń rewolucji październikowej. Oba przełomowe momenty dziejowe doprowadziły do erozji tradycyjnych światów życia i do zastąpienia ich nowymi. Opierając się na pojęciach ‘kontyngencji’ i ‘kryzysu’ artykuł pokazuje, jak zderzenie starego i nowego świata podlega literackiemu uformowaniu i zobrazowaniu przy pomocy wybranych konstelacji czasoprzestrzennych, wskutek czego uwidacznia się wysoki stopień kontyngencji nie tylko światów życia, w których porusza się główny bohater Franciszek Tunda, ale także jego życiowej drogi i egzystencjalnych wyborów.

EN

Joseph Roth’s novel “Die Flucht ohne Ende”, published in 1927, provides a diagnosis of the crisis and contingency phenomena of the interwar period against the backdrop of the collapse of the Habsburg monarchy in World War I and the October Revolution. These two events of world-historical significance lead to an erosion of old familiar worlds and to the emergence of new ones. Starting from the concepts of ‘contingency’ and ‘crisis’, the article shows how this contrast between the new and the old world is literarily shaped and visualized on the basis of selected time-space constellations. In doing so, it becomes clear that not only the life worlds in which the protagonist Franz Tunda operates, but also his own life design is highly contingent.

DE

Joseph Roths 1927 publizierter Roman „Die Flucht ohne Ende“ liefert vor dem Hintergrund der im Ersten Weltkrieg zerfallenen Habsburger Monarchie und der Oktoberrevolution eine Diagnose der Krisen- und Kontingenzerscheinungen der Zwischenkriegszeit. Diese beiden weltgeschichtlich bedeutsamen Ereignisse führten zu einer Erosion altvertrauter und zur Entstehung neuer Lebenswelten. Ausgehend von den Begriffen ‚Kontingenz‘ und ‚Krise‘ zeigt der Beitrag, wie dieser Gegensatz von neuer und alter Welt, anhand ausgewählter Zeit-Raum-Konstellationen, literarisch ausgestaltet und vergegenwärtigt wird. Dabei wird deutlich, dass nicht nur die Lebenswelten, in denen der Protagonist Franz Tunda agiert, sondern auch dessen Lebensweg und -entwurf selbst hochgradig kontingent sind.

4

Ocalić to, co się da. Witalistyczna interpretacja rozprawy doktorskiej Hanny Arendt pt. O pojęciu miłości u Augustyna

88%

Zawisza R.

Praktyka Teoretyczna

|

2012

|

vol. 6

327-346

EN

This article is a presentation of Hannah Arendt’s doctoral thesis publishedin 1929 and devoted to the notion of love in Augustine (Der Liebesbegriff beiAugustin). Its aim is to demonstrate the originality of Arendt’s work towards hermajor influence and object of criticism – the philosophy of Martin Heidegger. Herconcept of natality, derived from Augustinian thought, opposes to being-towards--death. This movement makes a different conception of subjectivity possible: Heideggerianegocentrism can be substituted by a plurality. Vitalism (as proposed by AgataBielik-Robson) is noticeable in the interpretational efforts of Arendt and defendsa particular subjectivity against dissolution of any kind into Wholeness. Simultaneously,a vision of a community is formed – the community of equals constructedthanks to the recognition of contingency in conditio humana. In other words, herargument overcomes claims to absolute freedom. Reflections from the “pretheologicalsphere” (Arendt) take the form of philosophical anthropology, crucial to subsequentArendtian thought. Speculations concerning a notion of God are linkedwith the dissimilar approaches to a neighbor’s love. This is reflected in the problemof the constitution of dependent subjectivity, the main feature of which is a dialecticallyunderstood gratitude: the recognition of one’s dependence is a first step toovercoming it. It corresponds with a complicated attitude towards modernity farfrom simple resolutions: a sense of historicity builds a strategic position as a conditionof successful emancipation.

PL

Artykuł koncentruje się na prezentacji opublikowanej w 1929 roku rozprawy doktorskiej Hanny Arendt poświęconej pojęciu miłości u Augustyna (Der Liebesbegriff bei Augustin). Ekspozycja linii argumentacyjnej tej pracy służy do wykazania jej oryginalności w stosunku do filozofii Heideggera, będącej jednocześnie najsilniejszą inspiracją oraz obiektem krytyki. Arendt byciu-ku-śmierci przeciwstawia natalność, wywiedzioną właśnie z pism Augustyna. Pozwala to na odmienną koncepcję podmiotowości: Heideggerowskiegocentryzm zastąpiony zostaje wielością. Widoczny w wysiłkach interpretacyjnych Arendt witalizm (w wersji proponowanej przez Agatę Bielik-Robson) skłania do obrony podmiotowości poszczególnej przed roztopieniemjej w Całości, zarazem forując wizję wspólnoty równych, budowanej dzięki rozpoznaniu kontyngencji conditio humana, a więc dzięki przezwyciężeniu roszczeń do wolności absolutnej. Rozważania w obrębie „sfery przedteologicznej” (Arendt) przybierają postać antropologii filozoficznej, stanowiącej prolegomena do późniejszej twórczości Hanny Arendt. Spekulacje dotyczące pojęcia Boga są powiązane z odmiennymi ujęciami miłości bliźniego i dają się przełożyć na problem konstytucji podmiotu zależnego. Jego istotną cechą jest dialektycznie ujęta postawa wdzięczności, któraz uznania zależności czyni pierwszy krok do jej przepracowania. Odpowiada temu złożony stosunek do modernitas:wyczucie historyczności to pozycja strategiczna stanowiąca warunek udanej emancypacji.

Refine search results

1 Colloquia Germanica Stetinensia

1 Praktyka Teoretyczna

1 Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

1 Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

1 Jakovljevic A.

1 Kusak L.

1 Walerich E.

1 Zawisza R.

1 2022

1 2019

1 2016

1 2012

Milhaud versus Bergson – the problem of mind’s freedom and scientific knowledge

Między przeznaczeniem a wolnym wyborem. Przygodność człowieka w filozofii Alberta Schweitzera

Chronotopoi der Krise. Zur literarischen Vergegenwärtigung von Lebenswelten und Kontingenzerfahrungen in Joseph Roths „Die Flucht ohne Ende“

Ocalić to, co się da. Witalistyczna interpretacja rozprawy doktorskiej Hanny Arendt pt. O pojęciu miłości u Augustyna