Search results

1

Lisa Demets, Jan Dumolyn, Urban chronicle writing in late medieval Flanders: the case of Bruges during the Flemish Revolt of 1482–1490, “Urban History”, 43 (1) 2016, s. 28–45

100%

Gołąb D.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2016

|

vol. 2

162-167

2

Literary incarnations of Herkus Monte

88%

Kuzborska A.

Komunikaty Mazursko-Warmińskie

|

2018

|

issue 2(300)

331-354

PL

erkus Monte, przywódca Prusów, jest postacią historyczną, lecz jednocześnie bohaterem utworów literackich. Monte wielokrotnie został wymieniony w łacińskiej Kronice Ziemi Pruskiej Piotra z Dusburga już na początku XIII wieku. Te zapiski kronikarza Zakonu Niemieckiego zapoczątkowały żywotne motywy literackie pruskiego bohatera w literaturze niemieckiej, polskiej i litewskiej, w szczególności w powieści historycznej i dramacie historycznym XIX – pierwszej połowy XX w. W niniejszym artykule zostały omówione wybrane utwory literackie poświęcone postaci najsłynniejszego Prusa w historii: od powieści Franza Lubojatzkiego z 1840 roku po najnowszą powieść Claudiusa Crönerta z 2011 roku. Również dramat historyczny różnorako konstruował postać Montego, np. w dramacie Maxa Worgitzkiego z 1916 roku Monte jawi się jako heros wojny, którego odwaga i determinacja budzą obawy samych Prusów, a ich porażka jest traktowana jako nieuniknioność historii, gdzie słabszy ulega silniejszemu. Podobny wydźwięk miał dramat Rolfa Laucknera z 1937 roku. W dramacie litewskiego dramaturga Juozasa Grušasa Monte jest humanistą bez Boga i bogów, który walczy w imię wolności, co można odczytać jako nierówną walkę powojennej litewskiej partyzantki z władzą komunistyczną. Powieść Botho hrabiego von Keyserlingka z 1937 roku przedstawia Montego jako szlachetnego człowieka, ukształtowanego przez dwie antagonistyczne wobec siebie kultury. Jest postacią hybrydyczną, która przeżywa podobny dylemat jak bohater Germanów – Hermann vel Arminius lub Walter Alf vel Konrad Wallenrod w poemacie Adama Mickiewicza. Faktem jest, że fikcjonalny charakter opowieści o pruskim bohaterze często służył interesom literatur narodowych.

3

Bolesław Prus jako dziennikarz – stan badań i perspektywy badawcze

75%

Czachorowska M.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2017

|

vol. 16

69-80

PL

Twórczość Bolesława Prusa była przedmiotem licznych publikacji (szczególnie tych dotyczących języka, bo na nich skupia się autorka), jednak badacze koncentrowali się przede wszystkim na utworach literackich – powieściach, opowiadaniach i nowelach. Na marginesie zainteresowań pozostawał przebogaty dorobek dziennikarski Prusa. Artykuł przybliża ogrom zjawiska – wylicza lata współpracy pisarza z redakcjami, tytuły prasowe, w których zamieszczał swoje teksty i cykle wydawnicze, których był autorem. Podano w miarę pełny i aktualny wykaz prac językoznawczych, w których był opisywany idiolekt Prusa. Sformułowano też listę problemów i zadań badawczych, które należałoby podjąć, aby solidnie i kompleksowo przeanalizować język Prusa dziennikarza.

EN

The literary heritage of Bolesław Prus has been the subject of numerous publications, especially concerning the language, which remains the article author’s main focus. However, researchers have primarily concentrated on his literary fiction works – the novels, short stories, and novellas. The remarkably rich collection of the journalistic writings of Prus has been so far of marginal interest. This article introduces the reader to this great literary phenomenon – it provides the dates of the author’s collaboration with the editorial offices, press titles where he published his works, and describes his publishing cycles. It offers a current list of linguistic works devoted to the idiolect of Prus. It also addresses a set of problems and delineates the research tasks which are worth undertaking in order to perform a thorough and complex analysis of the language of Prus as a journalist.

4

Dwanaście kroków, czyli mirakl o świętym Stanisławie

63%

Ochocki Z.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2015

|

vol. 1

21-30

EN

Jan Dlugosz in his almanacs speaks extensively about the miraculous coming back to life of Peter of Piotrawin [Piotr z Piotrawina]. This exceptional event was supposed to happen due to St. Stanislavus [święty Stanisław]. However, one specific term used by the chronicler makes one ponder and raise speculation, that the author, writing about the unusual episode in the life of the canonized bishop of Cracow, had recalled a miracle play he had experienced. That miracle play was probably the reconstruction of the resurrection of the aforementioned knight. It might have been prepared for variety’s sake during the celebrations commemorating the day the XIIIc. clergyman was acknowledged a Saint. The play might even have been presented at the Wawel Castle, which architecture allowed for such a staging at that time. The miracle play was lost in the track of time, although the following sketch is a hypothetical trial of its partial reconstruction.

PL

Jan Długosz w swoich Rocznikach... wypowiada się obszernie o cudownym przywróceniu życia Piotrowi z Piotrawina; do tego nadzwyczajnego zdarzenia miało rzekomo dojść za sprawą św. Stanisława. Niemniej jedno szczególne określenie użyte przez kronikarza zastanawia i budzi domysł, że autor, pisząc o tym niezwykłym epizodzie w żywocie kanonizowanego biskupa krakowskiego, przywoływał na pamięć osobiście oglądane widowisko miraklowe, będące prawdopodobnie właśnie rekonstrukcją wskrzeszenia rzeczonego rycerza. Mogło być ono urozmaiceniem uroczystości zorganizowanych w związku z obchodami dnia wyniesionego na ołtarze w XIII wieku duchownego; możliwe nawet, że wystawione na Wawelu – ówczesna architektura zamku umożliwiała tego typu inscenizację. Mirakl ten nie zachował się do czasów współczesnych, natomiast prezentowany szkic stanowi hipotetyczną próbę jego częściowego odtworzenia.

5

Kultura w programach Jerzego Giedroycia

63%

Hofman I.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2021

|

vol. 49

|

issue 1

11-29

EN

The article aims to present the cultural matters from Kultura Paryska (Paris-based Culture) in the context of the cultural-creative function of the media and media strategies of cultural diplomacy. Kultura Paryska was published in 1946-2000 as a periodical of the Institute of Literature in Paris, its creator and editor was Jerzy Giedroyc. Due to its program distinctiveness (the stake in contacts with the country) and high publicity effort, it was perceived as a centre of political thought pursuing the independence ideals through the concepts of good neighbourly relations between Poland and Ukraine, Lithuania, Belarus and Germany in the conditions of geopolitical changes in Europe after the dissolution of the USSR and German reunification. The programme articles were written by Juliusz Mieroszewski, Jerzy Stempowski, Bohdan Osadczuk, Leopold Unger, among others. Giedroyc paid attention to the balance of political and cultural content in the issues of the magazine, and what is more important, he let authors from Ukraine, Lithuania and Belarus to publish in the magazine. He was the originator of a series of chronicles, including ones concerning Ukraine, Lithuania, Belarus, Germany, and press reviews, which were the basic source of information about the lives of emigrants and life in their abandoned homelands. Giedroyc, through Kultura, pursued a strategy of influencing public opinion by combining political and cultural matters because he was convinced that in this way he would contribute to the rejection of stereotypes and make it possible to learn about common history and culture.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie tematyki kulturalnej z łamów „Kultury” paryskiej w kontekście kulturotwórczej funkcji mediów oraz medialnych strategii dyplomacji kulturalnej. „Kultura” paryska ukazywała się w latach 1946-2000 jako periodyk Instytutu Literackiego w Paryżu, jej twórcą i redaktorem był Jerzy Giedroyc. Ze względu na odrębność programową (stawka na kontakty z Krajem) i wysokiej próby publicystykę, była postrzegana jako ośrodek myśli politycznej realizujący niepodległościowe założenia ideowe poprzez koncepcje dobrosąsiedzkich stosunków Polski z Ukrainą, Litwą, Białorusią i Niemcami w warunkach geopolitycznych zmian w Europie po upadku ZSRR i zjednoczeniu Niemiec. Artykuły programowe pisali m.in. Juliusz Mieroszewski, Jerzy Stempowski, Bohdan Osadczuk, Leopold Unger. Giedroyc dbał o proporcje materiałów politycznych i kulturalnych w numerach czasopisma, a co ważniejsze – udostępniał łamy twórcom z obszaru ULB. Był pomysłodawcą cyklu kronik, m.in. ukraińskiej, litewskiej, białoruskiej, niemieckiej, oraz przeglądów prasy, które stanowiły podstawowe źródło informacji o życiu emigrantów i o życiu w ich opuszczonych ojczyznach. Giedroyc, za pomocą „Kultury”, realizował strategię oddziaływania na opinię publiczną przez łączenie tematyki politycznej i kulturalnej, gdyż był przekonany, że w ten sposób przyczyni się do odrzucenia stereotypów i umożliwi poznanie wspólnej historii i kultury.

6

About Women who “Busied Themselves with Brigandage”: Katarzyna Włodkowa Skrzyńska and Barbara Rusinowska, Forgotten Lady Robbers from the 15th Century

54%

Stuchlik-Surowiak B.

Perspektywy Kultury

|

2020

|

vol. 28

|

issue 1

167-179

PL

O kobietach, które „rozbojem się bawiły”. Katarzyna Włodkowa Skrzyńska i Barbara Rusinowska – zapomniane zbójniczki z XV wieku W źródłach historiograficznych oraz legendach przechowywana jest pamięć o dwóch XV-wiecznych zbójniczkach – Katarzynie Włodkowej Skrzyńskiej i Barbarze Rusinowskiej. Pierwsza była żoną Włodka ze Skrzynna herbu Łabędź, który mieszkał na zamku Barwałd w ziemi zatorskiej i siał postrach w całej okolicy. Mamy więc do czynienia ze swoistym fenomenem, jakim było małżeństwo zbójników, a dodatkowego kolorytu nadaje tej historii fakt, że były to osoby wysoko urodzone. Ze stanu szlacheckiego pochodziła także Barbara Rusinowska, która działała w Górach Świętokrzyskich. Napadała na dwory i wozy kupieckie, a jej cechą charakterystyczną był męski strój. Obie zbójniczki zostały w końcu pojmane i stracone. Artykuł przybliża dzieje życia tych kobiet, a także zestawia różne (często sprzeczne) informacje na temat ich rozbójniczej działalności, które zachowały się w dawnych kronikach. W XIX w. Rusinowska stała się bohaterką dramatu scenicznego autorstwa Aleksandra Ładnowskiego.

EN

Historiographic sources contain the memory of two 15th-century female robbers: Katarzyna Włodkowa Skrzyńska and Barbara Rusinowska. The former was the wife of Włodek from Skrzynów of the Swan coat of arms, who lived in Barwałd Castle in the area of Zator and reigned terror in the whole region. We are concerned here with a peculiar phenomenon, that is, a husband–wife duo of robbers, and the fact that they were both of noble birth only spices up this story. Barbara Rusinowska, who was active in the Świętokrzyskie Mountains, was also from a noble family. She attacked manor houses and merchant wagons, and her characteristic trait was her men’s attire. Both bandits were finally captured and executed. The article introduces the life story of these women and compares various (often contradictory) information about their brigandage that has survived in ancient chronicles. In the nineteenth century, Rusinowska became the heroine of a stage drama written by Aleksander Ładnowski.

7

Description of omens in the Chronicle of Novgorod

51%

Mishchuk A. V., Rudenko Y., Dei M. O., Skliar I. S., Kovalchuk N.

Przegląd Rusycystyczny

|

2023

|

issue 1 (181)

86-107

RU

Автора статьи интересует отношение средневекового человека к различным астрономическим явлениям, его стремление охарактеризовать эти явления, указать на их связь с историческими событиями Новгородской республики. Актуальность изучения нашей темы заключается в том, что анализ описаний предзнаменований в средневековой литературе, в том числе и в хрониках, мало изучен известными историками и медиевистами. Цель работы – найти, рассмотреть и проанализировать, на какие приметы обращал внимание средневековый человек, как он на них реагировал и как они зафиксированы в летописях. В статье использованы такие методы, как описательный, сравнительный, сравнительно-сопоставительный. В статье собраны и проанализированы фрагменты Новгородской летописи, описывающие различные небесные предзнаменования. Новизна исследования состоит в том, что анализ небесных предзнаменований, зафиксированных в Новгородской летописи, ранее не проводился, и им не придавалось большого значения при интерпретации древних летописей.

PL

Autorki artykułu interesuje stosunek człowieka średniowiecza do różnych zjawisk astronomicznych, jego dążenie do scharakteryzowania tych zjawisk, wskazania ich związku z wydarzeniami historycznymi Republiki Nowogrodzkiej. Istotność badań naszego tematu polega na tym, że analiza opisów wróżb w literaturze średniowiecznej, w tym w kronikach, jest słabo zbadana przez historyków i mediewistów. Celem pracy jest odnalezienie, zbadanie i przeanalizowanie, na jakie wróżby zwracał uwagę średniowieczny człowiek, jak na nie reagował i jak zostały one zapisane w kronikach. W artykule zebrano i przeanalizowano fragmenty Kroniki Nowogrodu opisujące różne astralne wróżby. Niniejsze badanie podejmuje problem wróżb astralnych zapisanych w Kronice Nowogrodzkiej, który do tej pory nie był podejmowany, ponieważ w tym zakresie nie przywiązywano większej wagi do historycznych zapisów.

EN

The author of the article is interested in the attitude of the medieval person towards various astronomical phenomena, their aspiration to characterize these phenomena, to point out their connection with the historical events of the Novgorod Republic. The relevance of the study of our subject is that the analysis of the descriptions of omens in medieval literature, including chronicles, is poorly researched by well-known historians and mediaevalists. The purpose of the work is to find, examine, and analyze what omens the medieval person drew attention to, how they reacted to them, and how these are recorded in the chronicles. Methods such as descriptive, comparative, and comparative and collation were used in the article. Fragments of the Chronicle of Novgorod describing various celestial omens were collected and analyzed in the article. The novelty of the research is that the analysis of celestial omens recorded in the Chronicle of Novgorod has not been performed before, and they have not been given much importance in the interpretation of ancient records.

8

Рукописна спадщина монастирів Греко- та Римо-католицької церков у фондах Інституту рукопису Національної бібліотеки України імені В. І. Вернадського

45%

Łos W.

Hereditas Monasteriorium

|

2015

|

vol. 6

237-250

EN

In the article the author examines sources for the study of the heritage of Greek and Roman Catholic monasteries kept in the Manuscript Institute of the Vernadsky National Library of Ukraine. The heritage of the Catholic monasteries in Ukraine is represented by e.g. manuscripts from the Dominican monastery in Lubar as well as Reformati monasteries in Dederkaly, Zhornishche and Kremenets. The heritage of Greek Catholic Basilian monasteries comprises catalogues of books from monasteries in Vladimir, Lubar and Pochaiv, as well as chronicles and documents from monasteries in e.g. Kaniv, Lubar, Niskeniche, Multsi and Bilostok.

9

Koła Krucjaty Eucharystycznej prowadzone przez oo. bernardynów w świetle zachowanych kronik krucjaty

45%

Kamiński P.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2016

|

vol. 125

231-247

EN

The present article is devoted to the activity of the Eucharistic Crusade circles led by the Bernardine Fathers in the 1930s and the 1940s in Piotrków Trybunalski, Lvov, Cracow, Skępe, Krystynopol and Sokal. The organisation, brought to Poland by Ur-szula Ledóchowska in 1925, had the aim of spreading the Eucharistic cult among children and young people and – on the basis of this cult – conducting a comprehen-sive religious and social formation. The Crusade enjoyed a great popularity in inter-war Poland. Suffice it to mention that in 1933 there existed in Poland 400 circles, while only 4 years later there were already 2192 with 185450 members. Respective circles came into existence first at schools and later also at parishes. The first circles to be taken into spiritual care by the Bernardine Fathers were: the Crusade Circle at St Casimir elementary school in Piotrków Trybunalski established in 1931 and the Circle at St Kinga elementary school, therein, established two years later. Its Guardian was Fr Franciszek Salezy Majewski OFM. A great propagator of the Knighthood of Jesus – another name of the organisation – was Fr Fidelis Kędzierski, the founder of the circles in Lvov (1936) and Cracow (1946). The other circles have not been adequately documented. The remaining chronicles are a rich source material as far as the organisational structure of the circles is concerned, especially the activities and the composition of the management or the number of candidates in respective years. However, the lack or a small number of attempts at evaluating the attitudes of the participants of the Cru-sade by their superiors poses a certain problem and does not allow for a full evalua-tion of the formation’s effects.

PL

Niniejszy artykuł poświęcony jest działalności Kół Krucjaty Eucharystycznej prowadzonych przez OO. Bernardynów w latach 30-tych i 40-tych XX w. w: Piotrkowie Trybunalskim, Lwowie, Krakowie, Skępem, Krystynopolu i Sokalu. Organizacja ta, zaszczepiona na polski grunt przez Urszulę Ledóchowską w 1925 r., stawiała sobie za cel szerzenie wśród dzieci i młodzieży kultu eucharystycznego i w oparciu o ten kult prowadzenie wszechstronnej formacji religijno-społecznej. Krucjata cieszyła się w Polsce międzywojennej ogromną popularnością. Wystarczy wspomnieć, że w 1933 r. istniało w Polsce 400 placówek, podczas gdy 4 lata później liczba ta sięgnęła 2192 gromadząc 185 450 członków. Poszczególne koła powstawały początkowo przy szkołach, a później również na terenie parafii. Pierwszymi placówkami, które zostały objęte opieką duchową przez OO. Bernardynów były: Koło Krucjaty przy Szkole Powszechnej im św. Kazimierza w Piotrkowie Trybunalskim, powstałe w 1931 roku oraz Koło przy Szkole Powszechnej im. św. Kingi, tamże, założone 2 lata później. Jego Opiekunem został o. Franciszek Salezy Majewski OFM. Wielkim propagatorem Rycerstwa Jezusowego, bo taką też nazwę nosiła ta organizacja, był o. Fidelis Kędzierski-założyciel placówek we Lwowie (1936 r.) i Krakowie (1946 r.). Pozostałe jednostki nie zostały odpowiednio udokumentowane. Zachowane kroniki stanowią bogatą bazę źródłową, jeżeli chodzi o strukturę organizacyjną poszczególnych kół, a w szczególności działalności i składu zarządu czy ilości kandydatów w poszczególnych latach. Pewnym problemem jest brak lub znikoma ilość prób wartościowania postaw uczestników Krucjaty przez przełożonych co nie pozwala na pełną ocenę efektów formacji.

Refine search results

1 Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

1 Hereditas Monasteriorium

1 Komunikaty Mazursko-Warmińskie

1 Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

1 Perspektywy Kultury

1 Przegląd Rusycystyczny

1 Res Gestae. Czasopismo Historyczne

1 Roczniki Nauk Społecznych

1 Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

1 Czachorowska M.

1 Dei M. O.

1 Gołąb D.

1 Hofman I.

1 Kamiński P.

1 Kovalchuk N.

1 Kuzborska A.

1 Mishchuk A. V.

1 Ochocki Z.

1 Rudenko Y.

1 Skliar I. S.

1 Stuchlik-Surowiak B.

1 Łos W.

1 2023

1 2021

1 2020

1 2018

1 2017

2 2016

2 2015