Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: kryzys cywilizacji

Sort By:

Limit search:

Geneza kryzysu cywilizacji w myśli wybranych przedstawicieli polskiej filozofii okresu międzywojennego

100%

Knapik T.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

2014

vol. 26

119-141

The commencement of a reflection on the nature and genealogy of the discussion on the crisis of civilization which took place in the Polish school of philosophy should be preceded by a few remarks. Firstly, Polish scholars who wrote about the crisis of civilization were fully independent as regards their ideas. Their voices were not only repetitions of the considerations undertaken in the circles of Western intellectuals aware of the impending collapse of civilization. Nor did they appear as a late echo. The proposals formulated by Polish scholars contributed to the achievements of the Polish reflection on civilization. Romanowski, Zdziechowski, Koneczny, Majewski pointed out the causes of the crisis of civilization. In this context, they indicated the spread of ideologies: communism, socialism, and mediocracy, i.e. the cult of mediocrity at all levels of culture and politics; secularism, materialism, or attempts to merge various civilizations. Independence and originality of the thought of Polish scholars does not mean that they were not familiar with the theories that were formulated by Western intellectuals. The reception of their works escalated interest in the subject discussed, and suggestions contained in them often aroused controversy and criticism. Not wanting to exaggerate the actual impact nor to diminish the importance of the ideas of Western scholars, I wish to shed light on the views of some thinkers whose reflection on civilization, together with an indication of the causes of the crisis of Western civilization is worth a reminder.

O historii absolutnej klęski – krytyka religii w eseistycznej twórczości Josefa Šafaříka

100%

van Wissem P.

Slavia Meridionalis

2020

vol. 20

Artykuł przedstawia negatywną ocenę religii wyrażoną w eseistycznych tekstach czeskiego dysydenta i eseisty – Josefa Šafaříka (1907–1992). Charakterystyczną cechą tekstów Šafaříka jest głęboka krytyka kultury, która choć jest wycelowana przede wszystkim w technokratyczną cywilizację, nie jest wyłącznie oceną szeroko rozumianej nowoczesności. Josef Šafařík upatruje źródła egzystencjalnego kryzysu człowieka w ukształtowaniu kultury europejskiej poprzez religię, która legitymizując postęp techniczny, stała się przyczyną utraty przez człowieka zrozumienia dla tego, co metafizyczne. Według J. Šafaříka to właśnie religia wytworzyła dyktat finalizmu prowadzącego do dehumanizacji osoby ludzkiej. Choć pogląd ten nie jest w (po)nowoczesnej filozofii odosobniony, u autora dzieła Cestou k poslednímu zostaje wyrażony w prowokujący sposób – nie tyle po to, by podważyć same fundamenty kultury europejskiej, ile po to, by skłonić odbiorcę do dogłębnej reinterpretacji ustalonych prawd. Mimo surowej krytyki religii, jej kulturowej i społecznej roli, w tekstach Šafaříka cały czas obecny jest wymiar metafizyczny. Autor dokonuje jednak przeorientowania układu człowiek – metafizyka. Według niego horyzont transcendentalny obecny jest jedynie w istocie człowieka, nie w zewnętrznym absolucie, niezależnie od tego, czy jest to absolut rozumiany jako Idea, Bóg czy Postęp. W artykule ukazane są paralele pomiędzy myślą Josefa Šafaříka oraz Jana Patočki i Jeana-Francois Lyotarda.

The article presents the thought of Czech dissident and essayist Josef Šafařík (1907–1992). A characteristic feature of Šafařík’s texts is deep criticism of culture. The sharpness of this criticism is directed against technocratic civilization, although it is not only a criticism of widely understood modernity. Šafařík sees the source of mankind’s existential crisis in religion, which legitimized technological progress and eventually led to the loss of the metaphysical aspect of humanity. Although this view is not isolated in (post)modern philosophy, Šafařík expressed it in a rather radical way: not so much to undermine the very foundations of European culture but to provoke in the reader a profound reinterpretation of established truths. In spite of the insightful criticism of religion, Šafařík’s texts are permeated by the metaphysical dimension, but the relation between human beings and transcendence is in this case reversed. According to Šafařík, the transcendental horizon is present only in the essence of man, not in the outer absolute, regardless of whether it is an absolute understood as an Idea, God, or Progress. The article presents analogies in the thought of Josef Šafařík, Jan Patočka and Jean-Francois Lyotard.

Refine search results

1 IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

1 Slavia Meridionalis

1 Knapik T.

1 van Wissem P.

1 2020

1 2014

Search results

Geneza kryzysu cywilizacji w myśli wybranych przedstawicieli polskiej filozofii okresu międzywojennego

O historii absolutnej klęski – krytyka religii w eseistycznej twórczości Josefa Šafaříka