Results found: 1

Search results

Search:
in the keywords: ks. Fryderyk Jozafat Żyskar

Sort By:

Limit search:

"Krzewiciele polskich idei " . Duchowni katoliccy zesłani do Imperium Rosyjskiego- czasy polskiej niewoli narodowej

100%

Niebelski E.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

2016

vol. 126

111-190

Opracowanie traktuje o dziejach polskiego katolickiego duchowieństwa zsyłanego do Rosji za udział w antyrosyjskich spiskach i powstaniach zbrojnych oraz stającego w obronie ograniczanego i prześladowanego Kościoła czasów zaborów, dokładnie od 1767 r. (od porwania w Warszawie dwóch biskupów i potajemnego wywiezienia do Rosji) aż po pierwszą dekadę XX w., gdy władze carskie zsyłały głównie za sprawy kościelne. Indywidualne losy księży zesłańców przedstawione są na tle carskiej polityki represyjnej, po takich zdarzeniach, jak konfederacja barska (1768-1772), powstanie kościuszkowskie 1794, wojna Napoleona z Rosją 1812, powstanie listopadowe 1830-1831, spiski dwóch następnych dekad, powstanie styczniowe 1863-1864 oraz likwidacja Kościoła unickiego w 1839 na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczpospolitej i w 1875 r. w Królestwie Polskim. Księży zesłańców, podobnie też świeckich skazywano na różne rodzaje kar: na katorgę, osiedlenia oraz tzw. zamieszkanie pod nadzorem policyjnym. Kierowano ich w różne regiony Rosji, katorżników głównie na Syberię Wschodnią: do guberni irkuckiej, a zwłaszcza w tereny za Bajkałem do kopalń i fabryk. Na ogół pracowali tylko okresowo, bywali też zakuwani w kajdany. Część zesłańców utrzymywała się z rządowego zasiłku, datków płynących z kraju, niektórzy parali się różnym rzemiosłem, większość wegetowała. Miejscem katorgi znanym ze złej sławy były kopalnie w Akatui i Aleksandrowskim Zakładzie za Bajkałem, a najgłośniejszym miejscem licznego osiedlenia księży – wioska Tunka w Tunkińskiej Dolinie, w Sajańskich górach; w Akatui po 1864 zgromadzono ok. 70 księży katorżników, w Tunce w latach 1866-1866 osadzono 156. Co najmniej 930 duchownych zesłano do Imperium w przeciągu stu kilkudziesięciu lat. Z tego powróciło na polskie ziemie około 200, zmarło na Wschodzie ponad 150, los około 580 pozostałych jest nieznany. Być może pewna część z tej grypy jeszcze do kraju powróciła, ale na dzisiejszym etapie badań ustalić tego nie sposób. Pośród owych setek duchownych znalazło się aż 18 biskupów – wywiezionych do guberni rosyjskich (żaden nie został skazany na Syberię) lub relegowanych poza macierzyste diecezje. Z całej tej grupy dwóch biskupów zmarło na zesłaniu (unicki biskup nominat Jan Kaliński i Konstanty Łubieński), sześciu (Józef Gutkowski, Zygmunt Sz. Feliński, Adam Krasiński, Paweł Rzewuski, Karol Hryniewiecki, Franciszek A. Symon) musiało opuścić na zawsze Imperium Rosyjskie. Dziesiątki, a chyba nawet setki miejsc rozproszonych po całym Imperium Rosyjskim zostało naznaczonych prochami zmarłych tam zesłańców, w tym i duchownych katolickich. Z tych najbardziej znanych można wymienić m.in.: Petersburg, Archangielsk, Pinega, Perma, Galicz, Wiatka, Jarosław, Kirsanów, Spassk, Kostroma, Kazań, Saratów, Smoleńsk, Petropawłowsk, Iwandar, Odessa, za Uralem Maryińsk, Omsk, Tobolsk, Tomsk, Aczyńsk i dalej ku wschodowi – Irkuck, Czyta, Akatuj, Aleksandrowski Zawod, Nerczyńsk, a głównie wspomniana Tunka (16-17 księży tam pochowano) – szczególne miejsce i wymowny symbol zesłańczej udręki duchownych czasów polskiej niewoli narodowej. Najgłośniejsze postaci politycznych wygnańców XIX w., następnie dobrowolnie pozostających w Imperium Rosyjskim i pracujących dla Kościoła, to: proboszcz irkucki marianin o. Krzysztof Szwermicki, proboszcz w Tomsku ks. Walerian Gromadzki, proboszcz w Tobolsku Wincenty Przesmycki, proboszcz irkucki Józef Rozga, proboszcz w Krasnojarsku Mateusz Wejtt i proboszcz wielu parafii, m.in. w Dorpacie, Irkucku i Jamburgu – ks. Fryderyk Jozafat Żyskar. Abp. Zygmunt Szczęsny Feliński został przez Kościół katolicki kanonizowany. „Krzewiciele polskich idei” to rosyjskie pejoratywne określenie polskiego duchowieństwa jako fanatycznie przywiązanego do polskości i Kościoła, propagującego takież idee pośród swoich rodaków.

The article considers the history of Polish Catholic priests exiled to Russia for participating in anti-Russian conspiracy and armed uprisings and defending the constricted and persecuted Church in the times of partitions, precisely from 1767 (since the secret abduction of two bishops from Warsaw to Russia) to the first decade of the 20th century, when the tsarist authorities sentenced to exile mainly for church matters. Individual fortunes of the exiled priests are presented on the background of tsarist repression policy, after such events as Bar Confederation (1768-1772), the Ko􀄞ciuszko Uprising (1794), Napoleon’s war with Russia (1812), the November Uprising (1830-1831), con190 EUGENIUSZ NIEBELSKI spiracies of the two following decades, the January Uprising (1863-1864) and the elimination of the Uniate Church in 1839 in the eastern regions of the Old Poland and in the Kingdom of Poland in 1875. The exiled priests, similarly to lay exiles, were sentenced to various kinds of punishment: hard labour, settlement and the so called residence under police surveillance. They were directed to various regions of Russia, the labourers mainly to Eastern Siberia: to the Irkutsk Governorate, especially to the Transbaikal region to coal mines and factories. They usually worked periodically, sometimes they were shackled. Some exiles lived from a government allowance, donations from Poland, some engaged in various crafts, most vegetated. A place notorious for hard labour were the coal mines in Akatuy and Aleksandrov in the Transbaikal region and the best known for numerous settlement of priests was village Tunka in Tunka valley in the Sayan Mountains; in Akatuy after 1864 about 70 priests were detained, in Tunka in 1866-1866 there were 156. At least 930 priests were exiled to the Russian Empire in the course of a hundred and several dozen years. From this number about 200 returned to Poland, more than 150 died in exile, the fate of about 580 remaining ones is unknown. Some of these may have returned to Poland but it is impossible to establish at the present stage of research. Among the hundreds of priests were 18 bishops – exiled to the Russian governorates (none was exiled to Siberia) or expelled from their home dioceses. Two bishops died in exile (Uniate bishop nominee Jan Kali􀄔ski and Konstanty 􀃠ubie􀄔ski), six (Józef Gutkowski, Zygmunt Sz. Feli􀄔ski, Adam Krasi􀄔ski, Pawe􀃡 Rzewuski, Karol Hryniewiecki, Franciszek A. Symon) had to leave the Russian Empire for ever. The ashes of dead exiles and – among them – Catholic priests were scattered around tens or even hundreds of places around the Russian Empire. The best known among those places were: Saint Petersburg, Arkhangelsk, Pinega, Perm, Galich, Vyatka, Yaroslavl, Kirsanov, Spassk, Kostroma, Kazan, Saratov, Smolensk, Petropavlovsk, Ivandar, Odessa, beyond the Ural Mountains – Mariinsk, Omsk, Tobolsk, Tomsk, Achinsk and further East – Irkutsk, Chita, Akatuy, Aleksandrov, Nerchinsk, and the above mentioned Tunka (16-17 priests were buried there) – a particular place and a meaningful symbol of the torment of the exiled priests in the times of Polish national bondage. The most famous figures of political exiles of the 19th century, later remaining in the Russian empire at their own will and working for the Church, were: the parish priest of Irkutsk Józef Rózga, of Krasnoyarsk Mateusz Wejt and the parish priest of many parishes, among them Dorpat, Irkutsk and Yamburg, Rev. Fryderyk Jozafat 􀄩yskar. The Archbishop Zygmunt Szcz􀄊sny Feli􀄔ski was canonised by the Catholic Church. „Propagators of Polish ideas” was a pejorative Russian term to describe Polish clergy as fanatically attached to Polishness and the Church, propagating such ideas among their compatriots.

Refine search results

1 Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

1 Niebelski E.

1 2016

Search results

"Krzewiciele polskich idei " . Duchowni katoliccy zesłani do Imperium Rosyjskiego- czasy polskiej niewoli narodowej