Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  kulturologia
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Czym jest kulturologia?

100%
Kasperski E.
Załącznik Kulturoznawczy
|
2015
|
issue 2
12-49
PL
Kulturologia jako odrębna refleksja o kulturze pojawiła się w drugiej połowie XX wieku, a bodźcem dla jej rozwoju stał się tak zwany zwrot kulturowy w naukach humanistycznych, który uświadomił ich kulturowe zaplecze i podstawy. Niniejszy artykuł stara się sprecyzować, czym zajmuje się współczesna kulturologia, jaki jest przedmiot jej badań, jakie założenia teoretyczne przyjmuje ona w stosunku do niego oraz jakie cele poznawcze stawia przed sobą. Jedno z kluczowych pytań, na które kulturologia stara się odpowiedzieć, dotyczy tego, czym jest kultura, jakie są jej granice, czym jej formy różnią między sobą w czasie i przestrzeni oraz czy lub w jakiej mierze tworzą one mimo różnic wspólnotę, jedność i całość. Artykuł wskazuje z jednej strony na dynamiczny, procesualny i kreatywny charakter kultury, z drugiej zaś – na jej otwartość, a w konsekwencji na utopijność dążeń, które pragnęłyby raz na zawsze ustalić niezmienną „istotę” kultury oraz jej ponadczasowe wyznaczniki i ramy systemowe. Artykuł składa się z trzech części: 1) Kontekst, przedmiot i właściwości kulturologii, 2) Delimitacje kultury, 3) Akceleracja, piśmienność, wielokulturowość, kulturalizm.
2
Publication available in full text mode
Content available

Od alabastronu do flakonu René Lalique’a… Kilka lingwistyczno-kulturologicznych uwag o naczyniach na wonności, pachnidła, zapachy, perfumy…

63%
Węgorowska K.
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
|
2018
|
vol. 4
293-306
EN
The article is a linguistic-culturological reflection on the subject of names and descriptions of vessels in which various fragrant substances have been kept from the antiquity. Verbal exemplifications cited in the text show that these artefacts are permanently inscribed in the history of world cosmetics and they document human creativity and sensitivity.
PL
Szkic stanowi lingwistyczno-kulturologiczną refleksję na temat nazw oraz opisów naczyń, w których od starożytności do czasów współczesnych przechowywano i przechowuje się różne wonne substancje. Przytoczone w nim werbalne egzemplifikacje dowodzą, że artefakty te na trwałe wpisały się w historię światowej kosmetyki, dokumentując tym samym kreatywność i wrażliwość człowieka.
3
Content available remote

Названия польских водок

63%
Stelmach H.
Annales Neophilologiarum
|
2014
|
issue 8
171-185
EN
This article is devoted to the brand names of contemporary Polish vodka. The rich history of Polish vodka provides the inexhaustible source of inspiration for them. The producers are eager to draw from the source while searching for the best ways of launching their brands on the market and trying to encourage the consumers to purchase them. Since consumer behaviour is to the large extent influenced by the information about the country of origin, many brand names are directly associated with Poland which has a reputation for being a high-quality vodka manufacturer. There are also names referring to quality. They have connotations of tradition, especially the Noble’s Republic times. Someof the brand names indicate the consumer suggesting that, because of its characteristics, vodka affects people’s behaviour but also adds pleasure to social occasions.
PL
Niniejszy artykuł poświęcony został nazwom współczesnych wódek polskich. Niewyczerpanym źródłem i inspiracją dla nich jest bogata historia polskiej wódki. Z tego źródła chętnie czerpią producenci, szukając sposobów wprowadzenia swojej marki na rynek i chcąc zachęcić konsumenta do nabycia trunku. Ponieważ na zachowania konsumenckie duży wpływ ma informacja o kraju pochodzenia produktu, wiele nazw jednoznacznie kojarzy się z Polską, która w świecie ma opinię producenta wódki wysokiej jakości. Nie brakuje nazw odwołujących się do jakości. Nazwy te wykazują konotacje z tradycją, a zwłaszcza z czasami Rzeczpospolitej szlacheckiej. Można wyodrębnić także nazwy wskazujące na konsumenta trunku, mówiące, że z powodu własności wódka wpływa na ludzkie zachowania, ale również uprzyjemnia spotkania i uroczystości.
4
Content available remote

Ностальгические названия водок

63%
Stelmach H.
Annales Neophilologiarum
|
2015
|
issue 9
199-206
RU
Статья посвящена названиям водок польских, русских и производимых в странах, которые вышли из состава СССР во время его распада. Анализируются названия, созданные в духе ностальгии по ПНР и СССР.
EN
The article is devoted to the brand names of Polish and Russian vodkas and also to those produced in the former Soviet republics. The purpose is to show which names dating from the socialist times are still in use and why, as well as to describe the phenomena of socialist reality which, in the spirit of nostalgia for the PRL and the USSR, were the inspiration for the brand names of vodka produced today.
PL
Artykuł został poświęcony nazwom wódek polskich, rosyjskich oraz wysokoprocentowych alkoholi produkowanych w byłych republikach ZSRR. Celem było pokazanie, jakie nazwy z czasów socjalistycznych przetrwały i dlaczego używane są one nadal oraz jakie zjawiska socjalistycznej rzeczywistości były inspiracją dla nazw wódek obecnie produkowanych w duchu nostalgii za czasami PRL i ZSRR.
5

Antropocentryczna a paradygmatyczna (tradycyjna) lingwistyka (stosowana) i kulturologia (stosowana)

51%
Grucza F.
Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik
|
2012
|
issue 6
5-43
EN
Anthropocentric linguistics vs. paradigmatic (traditional)(applied) linguistics and (applied) culturology
6
Publication available in full text mode
Content available

«Над кем смеётесь?», или о специфике создания комического в украинском языке (на примере романа О. Черногуза «Аристократ из Вапнярки»)

51%
Savchenko A., Khmelevskiy M.
Językoznawstwo
|
2017
|
vol. 11
57-70
PL
Zjawisko humoru można badać na różnych poziomach jego manifestacji, zarówno w ujęciu jednostkowym, jak i globalnym. Jednocześnie indywidualny aspekt humoru nie zaprzecza swoistości jego narodowego kolorytu, ponieważ rozumienie humoru, śmieszność i komizm kształtuje się historycznie w ramach wyobrażenia osoby o konkretnym tle kulturowym, poglądzie świata, ideologii i faktach dotyczących rzeczywistości, które otaczają nie tylko jedną osobę, ale grupę jednostek, a szerzej - naród. W artykule omówiono lingwistyczną analizę specyfiki humoru narodowego. Zdefiniowane zjawisko jest uważane za indywidualne na ogólnopolskim przykładzie dwóch blisko spokrewnionych języków: ukraińskiego i rosyjskiego, w ujęciu porównawczym. Jako konkretny przykład przejawu takiej specyfiki narodowej została przytoczona powieść współczesnego ukraińskiego satyryka, pisarza O. Czornohuza. Liczne przykłady zaczerpnięte z tekstu (w większości stałe porównania), a także osobiste spostrzeżenia na temat mowy potocznej Ukraińców, opisywane są w sposób kontrastywny jako specyfika ukraińskiego humoru. Podkreślona została narodowa tożsamość ukraińskiego humoru, dokonano analizy narodowych obrazów związanych z tworzeniem komicznego efektu charakterystycznego dla ukraińskiej kultury śmiechu, zakorzenionej w specyfice sztuki ludowej.
EN
The phenomenon of humor can be examined at the different levels of its manifestation, both at the individual and at the universal. At the same time, the individual aspect of humor does not deny the fact of its nation color, as understanding of humorous, ridiculous, and comical is formed historically within the framework of a person‘s imagination of the concrete cultural background, world view, ideology and facts of reality which surround not only the one individual, but the group of individuals, and wider – a nation.Given article deals with linguistic analysis of specific of national humor. Marked phenomenon is regarded as individual one within the nationwide example of two closely related languages: Ukrainian and Russian, in their comparative analysis. As an concrete example of the manifestation of such national specific was taken the novel of modern Ukrainian satirist, writer O. Chornohuz. Numerous examples taken from the text (mostly stable comparisons), as well as personal observations on the colloquial speech of the Ukrainians, are described in a contrasting manner as the specific nature of Ukrainian humor. It is emphasized national identity of the Ukrainian humor, analyzes the national images involved in the creation of comic effect, characteristic for the Ukrainian laughter culture, rooted in the depth of folk art.
7
Publication available in full text mode
Content available

Javni natpisi i javne obavijesti kao sociokulturne i pragmatičke jedinice

45%
Pintarić N.
Socjolingwistyka
|
2014
|
issue 28
67-92
HR
Nakon određivanja definicije i termina javni natpis autorica provodi klasifikaciju verbalnih, neverbalnih i kombiniranih oblika javih natpisa i javnih obavijesti navodeći primjere u hrvatskoj i poljskoj sociokulturnoj zajednici. Predlaže se da se u javne natpise ubroje pisani jezični oblici, a da se ostali neverbalni i kombinirani oblici nazovu javnim obavijestima ili javnim informacijama. Brojni opisani oblici javnih natpisa razlikuju se po materijalnom ostvaraju: na metalu, papiru, platnu, u kamenu, na automobilima, zidovima, ljudima, na internetu. Kao tekstne vrste javni su natpisi minimalni komunikacijski žanrovi (savjeti, upozorenja, molbe, zahvale, naredbe, dopuštenja, želje i čestitke). Neverbalne javne obavijesti podijeljene su na vizualne, auditivne i kombinirane (opisuju se prometni znakovi realizirani bojom, svjetlosnim signalima, pozicijom, brojevima te ostale informacije izražene logotipom, ukrasima na tijelu, ljudima-spomenicima, gardom, maskama). Auditivne su javne obavijesti: sirene, crkvena zvona, razni oblici pucnjeva (grički top, počasni plotuni) te glazbeni znakovi (intoniranje himni, koračnice, limena glazba).
PL
Po sprecyzowaniu definicji oraz terminu zawiadomienie publiczne autorka przeprowadza klasyfikację werbalnych, niewerbalnych i kombinowanych form zawiadomień publicznych, przywołując przykłady zaczerpnięte z wspólnot społeczno-kulturowych chorwackiej i polskiej. Proponuje, by do zawiadomień publicznych zaliczyć językowe formy werbalne, natomiast pozostałe znaki niewerbalne i kombinowane nazwać informacjami publicznymi. Liczne opisane formy zawiadomień publicznych różnią się sposobem przedstawienia: na metalu, papierze, płótnie, w kamieniu, na samochodach, murach, ludziach, w Internecie. Jako formy tekstowe napisy publiczne są minimalnymi gatunkami komunikacyjnymi (porady, ostrzeżenia, prośby, podziękowania, polecenia, zezwolenia, życzenia). Niewerbalne informacje publiczne funkcjonujące w przestrzeni publicznej dzielą się na audytywne i kombinowane (opisane zostały znaki drogowe oddziałujące kolorem, poprzez sygnały świetlne, usytuowanie, znaki numeryczne oraz pozostałe informacje wyrażone logotypem, ozdobami na ciele, formy pomników przestawiających ludzi, osłony, maski). Audytywne znaki publiczne: syreny, alarmy, dzwony kościelne, różne formy wystrzałów (działo z Griča, salwy honorowe) oraz znaki muzyczne (intonacje hymnów, marsze, orkiestry dęte).
EN
The author has described and classyfied in a lapidary way verbal, nonverbal and combined forms of public signs such as sign boards, graffiti, epigraphs on metal, paper, cloth, stone, walls, cars, men and Internet. These signs could be named as minimal communicative genres, such as: advise, warning, demand, regulation, thanksgiving, wishes, greetings. Nonverbal public signs are all kinds of traffic signs which can be formed by color, ligtening, position, numbers, logotypes, tattooings, alive monuments, guard, masks and uniforms. Auditive signs are represented by sirens, alarms, church-bells, various forms of shooting (Zagreb’s cannon at noon, gunsalute) and musical signs (national anthems, millitary, funeral and wedding marches, brassbands).
8
Content available remote

Мемуары как источник лингвокультурологической информации в преподавании РКИ (на материале «Записок М.Н. Волконской»)

45%
Черкес Т. В.
Studia Rossica Gedanensia
|
2014
|
issue 1
167-178
EN
The article examines the RFL classroom work with memoir literature as a rich source of culturological and sociocultural information for foreign students of intermediate and advanced levels. An adapted version of the Memoirs of Princess M.N. Volkonskaya is proposed for a methodologically developed lesson within the theme “Human Biography in literature and art”. The material of this work, in addition to broadening of students’ vocabulary and improvement of speech competence, acquaints the audience with the problems of the Russian society in the first half of the nineteenth century, thus increasing the interest in history, literature and cultural traditions of Russian people.
RU
В статье рассматривается работа на занятиях по русскому языку как иностранному (РКИ) с мемуарной литературой, как с богатым источником культурологической и социокультурной информации для студентов-иностранцев среднего и продвинутого уровней владения языком. Предлагается вариант методической разработки урока по адаптированному варианту Записок М.Н. Волконской в рамках темы «Биография человека в художественной литературе и искусстве». На материале этого произведения, помимо пополнения лексического запаса учащихся и повышения уровня их речевой компетенции, происходит знакомство слушателей с проблемами российского общества первой половины XIX в., что повышает интерес к истории, литературе, культурным традициям русского народа.
PL
W artykule omówiono metody nauczania języka rosyjskiego jako obcego z wykorzystaniem memuarystyki, stanowiącej bogate źródło informacji kulturologicznej i socjokulturowej dla studentów cudzoziemców na etapie średniozaawansowanym i zaawansowanym. Autorka zaproponowała scenariusz lekcji oparty na adaptacji fragmentu Записки М.Н. Волконской w ramach tematu "Biografia w literaturze i sztuce". Celem tego typu zajęć jest wzbogacenie leksyki i podwyższenie poziomu kompetencji językowej oraz zapoznanie z problematyką rosyjskiego społeczeństwa 1 poł. XIX wieku. Metoda ta wpływa również na zainteresowanie studentów historią, literaturą, tradycjami kultury narodu rosyjskiego.
9
Publication available in full text mode
Content available

Текст современного гимна Украины как историко-культурологический лингвистический код

38%
Savchenko A., Khmelevskiy M.
Językoznawstwo
|
2020
|
vol. 14
61-71
EN
Given article represents linguistic and culturological analysis of the Ukrainian National anthem, among others its lexical peculiarities and imagery as well as metaphorical system. This analysis is given on the historical background, which influenced the origin of the text of the Ukrainian anthem, and the main “portrait” of the personality of its author – P. P. Chubinsky, who played an important role both for the consolidation of Ukrainian national identity, and for Russian historiographic and ethnographic science, is described. Particular attention in the article is paid to the cultural and linguistic aspects, which make it possible to understand meaning and essence of the text, that has become one of the main symbols of independent Ukraine, and partly precedent phenomenon in contemporary Russian discourse. In the study this question is also examined in the wider context of the pan-European culture: French, Polish, Russian, Slovak, Serbian, Croatian, without which it is impossible to comprehend the sense of depth of this text, woven from the many historical, cultural and pan-Slavic associative references and allusions hidden under each line of this a truly unique work of art. The present study was undertaken to answer these questions.
PL
Artykuł zawiera lingwistyczną i kulturologiczną analizę tekstu współczesnego hymnu Ukrainy: zawartej w nim leksykalnej obrazowości i metaforyki; ponadto przedstawiono tło historyczne jego powstania oraz opisano “portret” osobowości autora – P.P. Czubińskiego, który odegrał ogromną rolę zarówno w umacnianiu ukraińskiej świadomości narodowej, jak i w rozwoju rosyjskiej historiografii i etnografii. Szczególną uwagę poświęcono aspektom lingwokulturologicznym pomocnym w zrozumieniu sensu i istoty tekstu wiersza, który stał się jednym z symboli niezawisłej Ukrainy, a częściowo – również precedensowym fenomenem we współczesnym dyskursie rosyjskim. Przedstawione w artykule zagadnienie rozpatrywane jest także w kontekście kultury ogólnoeuropejskiej – francuskiej, polskiej, rosyjskiej, słowackiej, serbskiej i chorwackiej, bez której nie sposób pojąć głębi tego tekstu, utkanego z mnóstwa historyczno-kulturologicznych panslawistycznych asocjacyjnych odsyłaczy, ukrytych pod każdym wersem tekstu tego zaprawdę unikalnego utworu literackiego. Omówieniu powyższych kwestii poświęcone jest niniejsze dociekanie.
RU
В данной статье представлен лингвистический и культурологический анализ текста современного гимна Украины: лексической образности и метафорики, которые в нем заключены, а также дается исторический фон его создания и описывается «портрет» личности автора – П.П. Чубинского, сыгравшего большую роль как для укрепления украинского национального самосознания, так и для российской историографической и этнографической науки. Особое внимание в работе уделяется лингвокультурологическим аспектам, помогающим осознать смысл и суть текста стихотворения, который стал одним из символов независимой Украины, а частично – и прецедентным феноменом в современном русском дискурсе. В исследовании поставленный вопрос рассматривается также и в контексте общеевропейской культуры – французской, польской, русской, словацкой, сербской и хорватской, – без которой невозможно осмыслить глубину этого текста, сотканного из множества историко-культурологических и панславянских ассоциативных отсылок, сокрытых под каждой строкой текста этого поистине уникального художественного произведения. Освещению этих вопросов посвящено настоящее исследование.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.