Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 17

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  legends
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

„Wolny mularz’’ Augusta von Kotzebuego – manifest ideowy ubrany w formę jednoaktowej komedii

100%
Śrama M.
Studia Europaea Gnesnensia
|
2020
|
issue 21
51-76
EN
This paper focuses on August von Kotzebue’s play “Der Freimaurer” [The Freemason], as a piece within the prolific genre of comedies about freemasons which emerged in the 1740s, and a work which includes numerous worldview-related allusions. In this context, the author extensively discusses the life and the oeuvre of the playwright who thus far has not been devoted any thorough study in Polish, apart from relatively brief mentions in works on the period and writers he had inspired.
2
Content available remote

Pověsti o loupežníku Kováříkovi

100%
Votruba A.
Český lid: etnologický časopis (Český lid: Ethnological journal)
|
2017
|
vol. 104
|
issue 4
453-472
CS
Článek se zabývá vypravěčskou tradicí k osobě loupežníka Jana Vojty řečeného Kováříka (kol 1744 – 1803). Máme svědectví z první poloviny 20. století, které zmiňují existenci živé a rozsáhlé tradice okolo tohoto "zbojníka", sběratelé však tomuto fenoménu nevěnovali pozornost. Autorovi článku se podařilo zachytit v terénu ještě torzo této tradice. Zajímavé je, že Kovářík je jeden z mála loupežníků v Čechách, kteří naplňují definici sociálního zbojnictví podle anglického historika Erica Hobsbawma. I tradice o něm nese některé znaky, které jsou pro české loupežníky netypické a přibližují ho spíše k slovenským a východomoravským zbojníkům. Jsou to motivy krádeží dobytka, spolupráce s rychtářem a účast v selském povstání. Toto zjištění by mohlo být inspirativní pro další historiografický výzkum této osobnosti.
3
Content available remote

Život a dílo Boženy Čapkové z hlediska etnomuzikologie a literární vědy

88%
Thořová V.
Národopisný věstník
|
2009
|
vol. 26_(68)
|
issue 1
123-129
EN
Božena Čapková (1866-1924), mother of Karel Čapek, lived with her family in the foothills of the Giant Mountains in the small town of Úpice. In 1893 she started collecting folk songs for the Czechoslavic Ethnographical Exhibition which took place in Prague in 1895. She was responsible for the recording of texts, whilst the notation scores were done by a teacher Karel Kořízek, also from Úpice. Their collection was greatly acknowledged by the Exhibition committee as one of the best. once again in 1907, they both partook in another collection towards a project declared by the Czech Working Committee for folk song. Their collection from both projects contains 502 songs and 45 rhymes. Apart from this project, Božena Čapková collected superstitious stories, legends, fairy tales, proverbs and superstitions. She was also interested in traditional food and dress. She published several other superstitious stories regarding the water sprite in Český lid in 1896, and the terminology of Lenten meals in 1911. The author of the study found several so far unknown superstitious stories and legends and one fairy tale deposited in the Museum of Czech Literature in Staré Hrady by Jičín.
4
Publication available in full text mode
Content available

Strašidelní „zlí páni“ optikou lidových pověstí

75%
Chalupová H.
Historie – Otázky – Problémy (History, Issues, Problems)
|
2017
|
vol. 9
|
issue 1
185-193
EN
The paper examines some real personalities in the Early Modern-Age Czech history who appear in legends as revenants (Jiří Tunkl of Brníčko and Zábřeh, Zdeněk senior Kavka Říčanský of Říčany, Rudolf Karel Rašín of Rýzmburk). The paper presents, interprets and evaluates selected legends about these protagonists, describes their common stereotypes and the specificities they characterise, and outlines the legends’ genesis.
5

Przestrzeń Wielkiego Księstwa Litewskiego na mapie radziwiłłowskiej Tomasza Makowskiego z 1613 roku w świetle treści kartograficznej i opisowej

75%
Łuczyński J.
Zapiski Historyczne
|
2013
|
vol. 78
|
issue 1
73-99
EN
The map of the Grand Duchy of Lithuania prepared by Tomasz Makowski in 1613 from the foundation of Duke Mikołaj Krzysztof Radziwiłł the Orphan (also called the Radziwiłł map) presents the Lithuanian state in its borders before 1569, and provides a rich compendium of information (not only geographical) about the country. The knowledge was transmitted in maps and in the textual information including a large text depicting Lithuania in its “new” borders aft er 1569. The map consists of two parts: the main map presenting the Grand Duchy of Lithuania and the map of the course of the Dnieper with extensive information about rapids on the river and other curiosities. The woods are marked in a modest way on the map. Moreover, a reader is given comprehensive characteristics of the cultural landscape including also historical and ethnographic descriptions (Cossaks customs). On this map 1020 settlement points are marked. The map was prepared according to the standards of the time- the lands of the Grand Duchy of Lithuania were marked on the basis of measurements and local observations, while the neighbouring lands were presented as a result of a compilation of diff erent maps. In the description of Lithuania Tomasz Makowski presented the features of natural and cultural landscapes as well as the most important events and customs of Lithuania. The Radziwiłł map of the Grand Duchy of Lithuania for over 100 years was the most important source of information concerning the territory of the Grand Duchy of Lithuania in Europe.
6
Publication available in full text mode
Content available

Wuj Wojtek u kuzyna Bolka? Wokół prozopografii Sławnikowiców, Piastów i Przemyślidów w X wieku (ofiarowane Profesorowi Józefowi Doboszowi z okazji 60. urodzin)

63%
Vaníček V.
Historia Slavorum Occidentis
|
2019
|
issue 3 (22)
11-43
EN
Vojtěch/Adalbertus, Bishop of Prague (between 983 and 23 April 997) came from the Slavník family and belonged to a ”network” of people related to the Saxon dynasty. He was also connected with the Přemyslids and through them, to the Piast dynasty. Consequently, he enjoyed enormous prestige when promoting ideals of the time (criticism of serfdom and clerical marriage).
7
Publication available in full text mode
Content available

Kult świętego Klimenta w hagiografiach i podaniach ludowych (wizja macedońska)

63%
Stamatoski Z.
Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne
|
2015
|
vol. 1
|
issue 2
EN
Saint Clemence from Ohrid is the most known pupil and follower of Saint Brothers from Thesalonic, Cyril and Methodius. His incredibly literary output by this days gives us a lot of very usefully information about the organization of orthodox people life, moralizing Christian education and wide comprehend literature on the area South Slavs. About his person by this days you can hear a lot of legends and stories, cult of this important saint is such strong, that it permit to the folklores, what is manifest in still strong tradition and maintain Saint Clemence’s cult. Saint Clemence is very interesting personage. His work has contributed a cyrylic alphabet to the range of more prestige, although the first alphabet which was in use on the area of Saint Clement’s activity (Ohrid and the western Macedonia) was the glagolic alphabet.His achievements are various and universal. Apart from the values mentioned above, we should underline the creation and organization of first "Slavic university" in Ohrid, where a group of monks and secular pupils afford the knowledge in various sphere of Christianity life (writing, prayers, proper celebration of church holidays, liturgical chant). In Macedonia his cult is treated timeless and he enjoy the unimpaired respect. He is also patron of all orthodox people and Macedonian Orthodox Church and a lot of public institutions like libraries, schools or streets are named by Saint Clemence.
PL
Św. Kliment Ochrydzki to najbardziej znany uczeń wielkich Braci z Salonik – Cyryla i Metodego. Jego niezwykle bogata twórczość do dziś pozostawia nam dużo cennych informacji na temat organizacji życia wiernych, moralizatorskiej edukacji chrześcijańskiej oraz  piśmiennictwa szeroko pojętego na terenie zamieszkałym przez Słowian Południowych. Wokół jego postaci do dziś krążą liczne legendy, podania i opowiadania, kult tego wielkiego świętego jest na tyle silny, że przenika do tradycji ludowej, o czym świadczą wciąż żywe zwyczaje w zakresie pielęgnowania jego kultu. Św. Kliment to niezwykle barwna postać, zasłużona również w sprawie podniesienia cyrylicy do rangi bardziej prestiżowego alfabetu, mimo iż pierwszy alfabet używany na terenie, gdzie jego działalność się odbywała (Ochryd i okolice w zachodniej Macedonii), to głagolica. Jego zasługi są wielostronne i uniwersalne. Prócz wspomnianych walorów przede wszystkim należy wyróżnić powołanie i zorganizowanie pierwszej tzw. „słowiańskiej uczelni” w Ochrydzie, na której liczna grupa mnichów i świeckich uczniów zdobywała bogatą wiedzę w różnych zakresach życia chrześcijańskiego (nauka pisania, modlitwy, właściwy stosunek do obchodzenia świąt, śpiewy liturgiczne itp.).W Macedonii jego kult traktuje się ponadczasowo, cieszy się on nienaruszalnym autorytetem i jest odbierany również m.in. jako patron wszystkich prawosławnych oraz Macedońskiej Cerkwi Prawosławnej, a liczne publiczne instytucje, jak biblioteka czy szkoły i ulice, noszą jego nazwę.
8

Diseño de un Legendario Literario Hispánico del siglo XIX accesible online

63%
Vega Rodríguez P., Mainer Blanco B.
Estudios Hispánicos
|
2019
|
vol. 27
153-163
EN
The project develops an online collection of Hispanic literary legends of the 19th century. The main objective is to provide researchers and companies dedicated to cultural tourism and any potential users with suitable material for the resignification of geographical areas. They may be used to widen perspectives with new literary and artistic creations for research from different fields (studies on tradition, identities, national literary geographies). For that, we focus on the study of literary legends from specific documentation: travel guides, gazetteers, and short tales published by 19th-century journalists.
9

Tolmini piirkonna kadunud järvedest jutustavate muistendite motiivid

63%
Ivančič Kutin B.
Mäetagused
|
2023
|
vol. 88
5-34
EN
The article discusses, from the content/motif aspect, 30 folk legends about the disappeared lakes in Tolmin region, Slovenia. The material covers different archival manuscripts and publications, mainly from Janez Dolenc’s student archive. In all the legends under study the location of the lake is specified. In addition to this, most of them feature at least one of the following motifs: emergence of settlements, existence of rings used for fastening water vehicles, water traffic, an explanation of who or what caused the disappearance of the lake and how and where it happened.
10

Mesilased eesti usundilises folklooris

51%
Kõiva M.
Mäetagused
|
2023
|
vol. 87
71-92
EN
The article traces changes in human cognitive and social development using the example of the only domesticated insect, the bee. From the 13th to the 20th century, forest bee-keeping spread, using live trees as beehives, and later also log hives on the ground. The ways of keeping bees changed fundamentally in the 19th century with the introduction of new types of hives, and they also consolidated beliefs in relation to bees. Bees had numerous special names, euphemisms were used when talking about them and in incantations, in which bees were called men/workers or other kinship terms were used, and they were also called domestic animals of the guardian fairies. The article presents beliefs about bees as soul animals and various mythical stories that were associated with the journey of the soul, as well as the popular belief about the connection between the death of the owner and the bees. While earlier on honey denoted an abundant and ideal life in the minds of people, the bee represented a hardworking, loyal person, and bees were the epitome of the motherland in texts expressing national identity. In the foreground is the search for balance between human and other beings, human and the environment, which is expressed, e.g., by the declaration of the rights of bees and the development trends of urban representation.
11
Publication available in full text mode
Content available

Święty Jacek w religijności ludowej i w kulturze polskiej

51%
Świtała-Trybek D.
|
2020
|
vol. 67
|
issue 9
141-158
EN
St. Jacob Odrowąż, a Dominican born in Kamień Śląski close to Opole, canonized in 1594 by Clement VIII, is one of the most prominent figures of the thirteenth century. He is considered to be the founder of the Polish province of the Dominican and initiator of the creation of many monasteries in Poland, Prussia, the Czech Republic (Znojmo, Jihlava, Olomouc and Prague) and Austria (Friesach on the border between Styria and Catharinia). He is called the Apostle of the Northern Europe, the Apostle of the Slavs, the Light of the North, Lux ex Silesiae (the Light from Silesia); he carried out evangelization among the peoples inhabiting today’s Baltic countries and the Black Sea grasslands, also in Kievan Rus. This article is an attempt to discuss and analyse the cult of St. Jack in Polish tradition and religious culture. The author presents the biography of the Saint, legends and myths associated with him as well as proverbs, agrarian and culinary customs. The materials used in this article come from field research that the author conducted in the years 2015-2020, as well as from the available literature.
PL
Święty Jacek Odrowąż, dominikanin urodzony w Kamieniu Śląskim nieopodal Opola, kanonizowany w 1594 r. przez papieża Klemensa VIII, należy do najwybitniejszych postaci XIII wieku. Jest uważany za twórcę polskiej prowincji dominikanów za inicjatora powstania wielu klasztorów w Polsce, Prusach, Czechach (Znojnie, Igławie, Ołomuńcu, Pradze) i Austrii (we Friesach na pograniczu Styrii i Karyntii). Nazywany Apostołem Północnej Europy, Apostołem Słowian, Światłem Północy, Lux ex Silesiae (Światłem ze Śląska), prowadził misje ewangelizacyjne wśród ludów zamieszkujących dzisiejsze państwa bałtyckie oraz stepy nadczarnomorskie, także w Rusi Kijowskiej. Przedmiotem niniejszego artykułu jest próba omówienia i analizy kultu św. Jacka w polskiej tradycji i kulturze religijnej. Autorka przedstawia biografię świętego, legendy i podania z nim związane, także przysłowia, zwyczaje agrarne i kulinaria. Materiały, które stały się podstawą omówienia, pochodzą z badań terenowych, które autorka prowadziła w latach 2015–2020, jak i z dostępnej literatury przedmiotu.
12
Publication available in full text mode
Content available

The Kurpie phenomenon

45%
Dobroński A. C.
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
|
2017
|
vol. Zeszyt
|
issue XXXI
15-28
PL
Zachwycamy się Kurpiami, co nie idzie w parze z poznawaniem ich dziejów, odróżnianiem legendy od faktów. Badania utrudnia brak dawnych źródeł pisanych z tego regionu, późne „odkrywanie Kurpiów”, słabość lokalnych ośrodków miejskich. Największe zasługi w dokumentowaniu przeszłości i promowaniu swych ziomków miał Adam Chętnik, który jednak nie zostawił uczniów, a sam chętnie przeplatał prawdę z legendami. Najmocniej to przemieszanie uwidoczniło się w opisach etapów osadnictwa w Zagajnicy Kurpiowskiej, także w próbach tworzenia portretu Kurpia, zestawianiu cech jego charakteru, ocenie roli dziejowej. U podstaw fenomenu kurpiowskiego leży – jak ustalił Ludwik Krzywicki – aktywność Puszczaków, którzy wykazali się samodzielnością, doprowadzili do ukształtowania się świadomości etnicznej. „Odkrywanie Kurpiów” przyśpieszyło ich wpisywanie w historię narodową w dobie zaborów. W Polsce niepodległej nasilała się moda na Kurpiów, podziw dla ich dzielności, wierności tradycji, oryginalnych przejawów kultury materialnej i duchowej. Powstaje pytanie, czy fenomen kurpiowski ma szansę na kontynuację w sytuacji, gdy kurczy się zasięg osadnictwa w Puszczy Zielonej, zachodzą niekorzystne zmiany demograficzne, a cały region ma wciąż niezadawalający potencjał ekonomiczny.
EN
We rave about Kurpie, which is not in line with learning about their history, distinguishing between legends and facts. Research is hindered by the lack of old written sources from the region, the late “discovery of Kurpie”, the weakness of local urban centers. Adam Chętnik contributed the most to documenting the past and promoting his countrymen. However, he did not leave any disciples, and he willingly interwoven the truth with legends. That mixture was most strongly manifested in the descriptions of the stages of settlement in the Kurpian Zagajnica, also in the attempts at creating the image of a Kurpian, the juxtaposition of their personality traits, the assessment of the role they played in history. At the base of the Kurpie phenomenon lies, as Ludwik Krzywicki found, the activity of the Forest inhabitants, who proved themselves independent, managed to form their ethnic awareness. “The discovery of Kurpie” accelerated the process of giving them place in the national history during the period of Partitions. In independent Poland, the fashion for Kurpie increased, as well as the admiration for their bravery, loyalty to tradition, original manifestations of material and spiritual culture. The question arises as to whether the Kurpie phenomenon has the chance to continue in a situation when the area of settlement in the Green Forest is shrinking, unfavorable demographic changes are taking place, and the entire region still has unsatisfactory economic potential.
13

Jan z Dukli w świetle polskich czasopism tercjarskich (1918-1939)

45%
Kruczkowski M.
|
2014
|
vol. 61
|
issue 4: Historia Kościoła
151-181
EN
The printed word, journals in particular, are an invaluable source in learning about the events of the past. Among all these journals, there were religious ones, which held their own view of the context of historical events. In the 1930s, the Catholic orders published 3,334 titles altogether. The largest number of publications was issued by the Jesuits, followed by the Salesians, Franciscans, Dominicans, Benedictines, Redemptorists as well as other congregations and orders. In 1919, the tertiary press was represented by 164 titles worldwide. In the interwar period, all the obediences of the First Franciscan Order in Poland published their tertiary press titles. Altogether, Polish Franciscans were engaged in the publication of 13 tertiary journals, though some of the titles lasted only a couple of years. The portrait of St. John of Dukla in these interwar tertiary titles is an important contribution to the study of the life of this outstanding saint. Despite vast research on the topic, the Saint’s curriculum vitae is still subject to historical investigations. John (Jan) of Dukla lived in the 15th century, when an observant group emerged wishing the Franciscans to move back to the authentic religious zeal of the original Franciscan Order. This century, full of historical turmoil, witnessed the rise of many saints that visibly testified to the power of the Franciscan ideal. On the long list of saints and blessed of the time, who were outstanding figures of the observant movement, there is also St. John. Special devotion to John of Dukla added to the spread of his reverence beyond the walls of the monastery, which positively influenced the religious life of the Polish nation, as borne out by numerous pilgrimages to his tomb. The tertiary journals of the interwar period tried to show John of Dukla as a nation-wide, and not only a domestic saint. Tertiary press also performed other important functions. For example, it informed the faithful about the situation of the Church and about the life of its saints and blessed.
PL
Słowo drukowane, a zwłaszcza czasopisma stanowią cenne źródło w poznawaniu wydarzeń minionych. Między czasopismami, także prasa o tematyce religijnej przekazuje nam m.in. kontekst zdarzeń historycznych. W latach 30. XX wieku, katolickie zgromadzenia zakonne łącznie wydawały 3 334 tytułów. Największą liczbę wydawnictw mieli jezuici, a następnie: salezjanie, franciszkanie, dominikanie, benedyktyni, redemptoryści i inne zgromadzenia. W 1919 r. wśród czasopism religijnych na święcie, prasa tercjarska była edytowana w 164 tytułach. Wszystkie obediencje Pierwszego Zakonu franciszkańskiego w Polsce w latach 1918-1939 publikowały czasopisma tercjarskie. Łącznie polscy franciszkanie wydawali 13 tytułów tercjarskich, niektóre z czasopism redagowane były tylko przez kilka lat. Przedstawienie postaci św. Jana z Dukli w świetle polskich czasopism tercjarskich okresu międzywojennego, niechaj będzie kolejną cegiełką w poznaniu tej wyjątkowej osoby. Pomimo wielu badań, curriculum vitae świętego stanowi wciąż dla historyków przedmiot badania. Jan z Dukli żył w XV wieku, w czasie tworzenia się obserwy pragnącej powrotu do pierwotnej gorliwości Zakonu franciszkańskiego. Wiek, choć bardzo niespokojny, był „bogaty” w świętych, którzy byli wymownym świadectwem franciszkańskiego ideału. Wśród licznego grona świętych i błogosławionych tego okresu, będących wybitnymi postaciami ruchu obserwanckiego, znajdował się zaprezentowany święty. Szczególne nabożeństwa do Jana z Dukli powodowało rozszerzenie się jego czci poza mury klasztorne, co miało pozytywny wpływ na życie religijne narodu polskiego, o czym świadczyły liczne pielgrzymki do jego grobu. Poprzez czasopisma tercjarskie okresu międzywojennego (1918-1939), starano się ukazać postać św. Jana z Dukli nie tylko lokalnie, ale w całej odrodzonej Polsce. Prasa tercjarska spełniała wiele ważnych funkcji, jedną z nich było przekazywanie informacji o sytuacji Kościoła, a wśród nich żywotów świętych i błogosławionych.
14
Publication available in full text mode
Content available

Plotki, pogłoski i legendy XVIII wieku jak elementy historii życia codziennego: postaci hetmanów ukraińskich w powieści Salomeі Pilsztyn-Rusieckiej Echo na świat podane procederu podróży i życia mego awantur... Pamiętnik

38%
Набитович І.
Studia Białorutenistyczne
|
2015
|
vol. 9
EN
Memoirs of Salomea Pichelstein-Rusetska Adventures of My Life is very interesting source of not just historical facts as such, but their reception in various segments of society. In her records there is a reflection of functioning of stereotypes, rumors and gossip about prominent political and religious leaders of the countries she visited, including Ukraine. She told the story of Ivan Mazepa and Kyrylo Rozumovskyi, his brother Oleksiy – the secret husband of  Empress of Russian Empire Elizabeth I. The work of Salomea allows us to hear in the historical perspective what official historical sources did not keep records of. Thus, gossip, rumors, prejudices and legends of XVIII century let us see a panoptical panorama of society of that period.
PL
Wspomnienia Salomeі Pichelstein-Rusieсkiej Echo na świat podane procederu podróży i życia mego awantur... Pamiętnik są bardzo interesującym źródłem nie tylko faktów historycznych, ale także ich recepcji w różnych warstwach społecznych. W Pamiętniku znalazły odzwierciedlenie liczne stereotypy, plotki o działaczach politycznych i religijnych tych krajów, które autorka odwiedziła, w tym także Ukrainy. Salomea Pilsztyn-Rusiecka opowiada o hetmanach ukraińskich Iwanie Mazepe i Kyryle Rozumowskim (Cyrylu Razumowskim) oraz jego bracie Aleksym, który był faworytem carycy Elżbiety I. Dzięki Pamiętnikom Salomeі Pichelstein-Rusieсkiej dowiadujemy się o faktach, których często nie odnajdujemy w oficjalnych źródłach historycznych. Opisane przez autorkę legendy, plotki, pogłoski i inne informacje nieoficjalne pozwalają odtworzyć panoramę życia społecznego w XVIII wieku.
RU
Мемуари Саломеї Пільштин-Русєцької Пригоди мого життя є надзвичайно цікавим джерелом не історичних фактів як таких, а їх рецепції у різних верствах суспільства. У її записах відображено функціонування стереотипів, поголосок та пліток щодо відомих політичних, релігійних діячів тих країн, які вона відвідувала, зокрема й України. Вона розповідає про гетьманів Івана Мазепу та Кирила Розумовського, його брата Олексія – потаємного чоловіка російської імператриці Єлізавети І. Твір Саломеї дозволяє почути в історичній перспективі те, чого не зберегли офіційні історичні джерела. Таким чином, плітки, пересуди, слухи, поголоски та перекази XVIII століття дозволяють побачити паноптичну панораму суспільства того періоду.
15
Publication available in full text mode
Content available

Legendy i żywoty świętych. Publikacje dla dzieci i młodzieży w Polsce w latach 1945-1949

38%
Lewandowicz-Nosal G.
Folia Toruniensia
|
2020
|
vol. 20
119-39
PL
Teza/Cel: Celem artykułu jest analiza legend i życiorysów świętych przeznaczonych dla dzieci wydanych w Polsce w latach 1945–1949. W załączonej bibliografii zamieszczono 19 pozycji. Metoda badawcza: Materiał analizowano z autopsji na podstawie egzemplarzy zachowanych w Bibliotece Narodowej (zarejestrowanych w bibliografii polskiej Urzędowym Wykazie Druków „Przewodniku Bibliograficznym”). Wyniki/Wnioski: Najwięcej pozycji opublikowano w Krakowie i w Warszawie w latach 1947–1948. Ich autorami w większości byli znani i cenieni pisarze świeccy. Na uwagę zasługuje osoba Marii Kączkowskiej. Niektóre teksty miały swoje przedwojenne wydania. W legendach i biografiach zaprezentowano ponad 50 osób uznanych przez Kościół Katolicki za świętych lub zmarłych w opinii świętości. Życiorysy, szczególnie życiorysy „świętych dzieci” miały stanowić wzór do naśladowania dla młodego czytelnika.
EN
Thesis / Purpose: The aim of the article is to analyze the legends and biographies of saints for children published in Poland in the years 1945-1949. There are 19 items in the attached bibliography. Research method: The material was analyzed from autopsy on the basis of the copies preserved in the National Library (registered in the Polish bibliography of the Official Print List in Przewodnik Bibliograficzny). Results / Conclusions: Most of the items were published in Cracow and Warsaw in the years 1947-1948. Their authors were mostly well-known and respected secular writers, among whom Maria Kączkowska deserves special attention. Some texts had their pre-war editions. In legends and biographies, more than 50 people recognized by the Catholic Church as saints or dead were presented. Biographies, especially those of "holy children", were to constitute a role model for the young reader.
DE
These/Ziel: Das Ziel des Beitrags ist die Analyse von Legenden und Heiligenleben, die für Kinder bestimmt sind und in Polen in den Jahren 1945–1949 veröffentlicht wurden. In der beigefügten Bibliografie finden sich 19 Positionen. Forschungsmethode: Das Material analysierte man eigenständig aufgrund von Exemplaren, die in der Nationalbibliothek aufbewahrt werden (aufgelistet in der polnischen Bibliografie, dem Amtlichen Verzeichnis von Drucken, dem bibliografischen Führer „Przewodnik Bibliograficzny“). Ergebnisse/Schlussfolgerungen: Die meisten Publikationen erschienen in den Jahren 1947–1948 in Krakau und Warschau. Ihre Autoren waren meistens bekannte und angesehene weltliche Schriftsteller. Hinzudeuten ist dabei auf Maria Kączkowska. Einige Texte wurden bereits vor dem Krieg herausgegeben. In den Legenden und Biografien schilderte man über 50 Personen, die von der katholischen Kirche für Heilige erkannt wurden bzw. im Ruf der Heiligkeit gestorben sind. Die Lebensläufe, vor allem jene der „heiligen Kinder“, sollten für den jungen Leser als Vorbild zur Nachahmung dienen.
16
Publication available in full text mode
Content available

About Women who “Busied Themselves with Brigandage”: Katarzyna Włodkowa Skrzyńska and Barbara Rusinowska, Forgotten Lady Robbers from the 15th Century

38%
Stuchlik-Surowiak B.
Perspektywy Kultury
|
2020
|
vol. 28
|
issue 1
167-179
PL
O kobietach, które „rozbojem się bawiły”. Katarzyna Włodkowa Skrzyńska i Barbara Rusinowska – zapomniane zbójniczki z XV wieku W źródłach historiograficznych oraz legendach przechowywana jest pamięć o dwóch XV-wiecznych zbójniczkach – Katarzynie Włodkowej Skrzyń­skiej i Barbarze Rusinowskiej. Pierwsza była żoną Włodka ze Skrzynna herbu Łabędź, który mieszkał na zamku Barwałd w ziemi zatorskiej i siał postrach w całej okolicy. Mamy więc do czynienia ze swoistym fenomenem, jakim było małżeństwo zbójników, a dodatkowego kolorytu nadaje tej histo­rii fakt, że były to osoby wysoko urodzone. Ze stanu szlacheckiego pocho­dziła także Barbara Rusinowska, która działała w Górach Świętokrzyskich. Napadała na dwory i wozy kupieckie, a jej cechą charakterystyczną był męski strój. Obie zbójniczki zostały w końcu pojmane i stracone. Artykuł przybliża dzieje życia tych kobiet, a także zestawia różne (często sprzeczne) informacje na temat ich rozbójniczej działalności, które zachowały się w dawnych kroni­kach. W XIX w. Rusinowska stała się bohaterką dramatu scenicznego autor­stwa Aleksandra Ładnowskiego.
EN
Historiographic sources contain the memory of two 15th-century female rob­bers: Katarzyna Włodkowa Skrzyńska and Barbara Rusinowska. The former was the wife of Włodek from Skrzynów of the Swan coat of arms, who lived in Barwałd Castle in the area of Zator and reigned terror in the whole region. We are concerned here with a peculiar phenomenon, that is, a husband–wife duo of robbers, and the fact that they were both of noble birth only spices up this story. Barbara Rusinowska, who was active in the Świętokrzyskie Moun­tains, was also from a noble family. She attacked manor houses and merchant wagons, and her characteristic trait was her men’s attire. Both bandits were finally captured and executed. The article introduces the life story of these women and compares various (often contradictory) information about their brigandage that has survived in ancient chronicles. In the nineteenth cen­tury, Rusinowska became the heroine of a stage drama written by Aleksander Ładnowski.
17
Publication available in full text mode
Content available

Zwischen Lausitzer Bergland und dem Spreewald. Das kleinste slawische Volk der Sorben/Wenden

23%
Trepte H.-C.
Orbis Linguarum
|
2018
|
issue 52
177-201
EN
Spreewald Forest. (On) The Smallest Slavonic People – The Sorbs and Wends Upper and Lower Lusatia with mountains in the Southern border region with the Czech Republic (Bohemia) and the natural and cultural water landscapes of the Spreewald Forest are the native lands of the Slavonic Sorbs and Wends with a unique history, language, and culture. The ancestor of the Sorbs and Wends came here in the 6th century, and both peoples are closely related to their Western Slavonic brethren, the Czechs and Poles. In their complicated history they had to experience persecution, assimilation, and displacement, language prohibition, deportation, and even extermination included. In their home regions the Sorbs have the right to speak Sorabian/Wendish today, in public, at school, and at court as well. The increasing industrialization provokes more and more calls and activities for the preservation of the unique scenery, and language and culture of the Sorbian minority. The maintenance of the rich culture, customs and traditions of the Sorbs and Wends was and is still an important aspect for their future existence, and self-preservation. They are kept alive in many regions, across language and cultural barriers. General knowledge on this ethnic and cultural minority is in Germany often reduced to customs and mere folklore. Although many Sorbs and Wends are Christians today, most of their cultural heritage, customs and legends are of pagan-originated, a challenging, and interesting offer. The rich culture, lively customs and traditions make the bilingual region a unique, interesting, and attractive place for many visitors that can experience a lot in the triangle border region of Saxony, Bohemia, and Silesia. They may follow the ancient trade route Via Regia as well as the holy route Via Sacra connecting the Lusatia region with important historic and cultural destinations in Poland and the Czech Republic. Interested guest may experience traditions alive, for instance they might follow the traces of Krabat, also called the “Wendish Faust” and main character of the most popular Sorabian/Wendish legend coming from this area. Traditions are part of a well-preserved history and cultural heritage, and they are an integrating practice in modern life of this region, and in policy, too.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.