Search results

1

Doświadczenie lektury wobec praktyk codzienności (od afirmacji do kontestacji)

100%

Skurtys J., Uniwersytet Wrocławski I. F. P., Jakub Skurtys – doktorant w Zakładzie Historii Literatury Polskiej po roku 1918 w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Zaintere- sowania naukowe: poezja XX wieku i polska poezja najnowsza k. a., j.skurtys@gmail.com

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2014

|

vol. 03

EN

The author considers the idea of a reader, which he borrows from the sociological theory of everyday by Michel de Certeau. He dissociates himself from the majori- ty of structuralist and communication approaches, considering them to be too op- pressive, using the "reader" dominated by textocentric vision of work. Aside from a specific reader or a readership, the author presents the "regular reader" from the writings of the French sociologist as an empty and utopian figure, but thanks to his/ her indeterminate nature and anarchic freedom capable of eluding classic sociologi- cal and literary depictions. Then, hejuxtaposes such figure with the idea of biopoli- tical (immaterial) labour by M. Hardt and A. Negri, presenting reading practice as an important part of social activities of an emancipatory character.

PL

Autor przygląda się idei czytelnika, którą zapożycza z socjologicznej teorii codzienności Michela de Certeau. Dystansuje się od większości ujęć strukturalistycznych i komunikacyjnych, uznając je za nazbyt opresyjne, posługujące się "czytelnikiem" zdominowanym przez tekstocentryczną wizję dzieła. Abstrahując od konkretnego czytelnika lub grupy czytelniczej, autor prezentuje "zwykłego czytelnika" z pism francuskiego socjologa jako figurę pustą i utopijną, ale właśnie dzięki swojej niedookreśloności i anarchicznej swobodzie zdolną wymykać się klasycznym ujęciom socjologicznym i literackim. Następnie zestawia tę figurę z ideą pracy biopolitycznej (niematerialnej) M. Hardta i A. Negriego, przedstawiając praktykę czytelniczą jako ważną część działań społecznych o charakterze emancypacyjnym.

2

Monika Jaworska-Witkowska, Przechwytywanie tekstów. Powidoki czytania (Nota o książce)

75%

Jędrzejko P.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2020

|

issue 40

213-217

EN

A critical note dedicated to Monika Jaworska-Witkowska's monograph Przechwytywanie tekstów. Powidoki czytania, Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2016. (in Polish).

PL

Nota krytyczna poświęcona książce Moniki Jaworskiej-Witkowskiej Przechwytywanie tekstów. Powidoki czytania, Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2016.

3

Polscy pedagodzy katoliccy o lekturach dla dzieci i młodzieży w XX wieku i współcześnie w świetle wybranej literatury przedmiotu

71%

Polak R.

Rozprawy Społeczne

|

2019

|

vol. 13

|

issue 4

1-12

EN

Abstract W artykule dokonano analizy wybranych dzieł polskich pedagogów katolickich XX wieku, w których podjęta została problematyka czytelnictwa dzieci i młodzieży. Pedagodzy katoliccy przywiązywali bardzo dużą wagę do zagadnień związanych z polecaniem przez dorosłych dzieciom do lektury dobrych książek Material and methods Wykorzystano literaturę źródłową i opracowania poświęcone problematyce wychowania dzieci i młodzieży za pomocą lektur. Results Polscy autorzy podkreślali także, że naturalna skłonność wielu dzieci do spędzania czasu nad książką powinna być kontrolowana przez osoby starsze – w domu rodzinnym przez rodziców i opiekunów, w szkole zaś – przez nauczycieli i pedagogów. Conclusions W świetle przeprowadzonych analiz wg pedagogów katolickich nie każda książka jest odpowiednia dla dzieci i młodzieży z różnych bardzo przyczyn. Może ona na przykład zawierać treści moralnie deprawujące, ale także – co często się zdarza – jej zawartość nie jest dostosowana do wieku czytającego ze względu na to, że autor książki używa w niej słów niezrozumiałych dla dziecka, zbyt abstrakcyjnych, wieloznacznych.

PL

Streszczenie W artykule dokonano analizy wybranych dzieł polskich pedagogów katolickich XX wieku, w których podjęta została problematyka czytelnictwa dzieci i młodzieży. Pedagodzy katoliccy przywiązywali bardzo dużą wagę do zagadnień związanych z polecaniem przez dorosłych dzieciom do lektury dobrych książek Materiał i metody Wykorzystano literaturę źródłową i opracowania poświęcone problematyce wychowania dzieci i młodzieży za pomocą lektur. Wyniki Polscy autorzy podkreślali także, że naturalna skłonność wielu dzieci do spędzania czasu nad książką powinna być kontrolowana przez osoby starsze – w domu rodzinnym przez rodziców i opiekunów, w szkole zaś – przez nauczycieli i pedagogów. Wnioski W świetle przeprowadzonych analiz wg pedagogów katolickich nie każda książka jest odpowiednia dla dzieci i młodzieży z różnych bardzo przyczyn. Może ona na przykład zawierać treści moralnie deprawujące, ale także – co często się zdarza – jej zawartość nie jest dostosowana do wieku czytającego ze względu na to, że autor książki używa w niej słów niezrozumiałych dla dziecka, zbyt abstrakcyjnych, wieloznacznych.

4

Po-etyka stosowana? Novum aksjologiczne w ostatnim wydaniu podręcznika B. Chrząstowskiej i S. Wysłouch

63%

Grzegórzek M.

Polonistyka. Innowacje

|

2021

|

issue 14

65-74

EN

The subject of the text is an attempt to show professor B. Chrząstowska’s many years of active participation in the discussion on the language of school humanities and thus the role of the Mistress from Poznań in creating the humanistic reality of Polish hours. It is achieved by showing the evolution of the shape of Applied Poetics by S. Wysłouch and B. Chrząstowska in the context of the literary text - poetics - ethics - world of values - student relationship. A chronological perspective was adopted in the review of subsequent versions of the textbook. Based on the preface and analyzing the author's corrections declared there, which are reflected in the substantive content and composition, expressed in the table of contents, thought-composition dominants were distinguished, organizing the content of individual versions of the book, which to this day is a fundamental position in the libraries of Polish language teachers, being at the same time a trace of changes taking place in thinking about the ways of reading literature in school and their strict dependence on the dominant literary methodologies.

PL

Przedmiotem tekstu jest próba pokazania wieloletniego, żywego udziału profesor B. Chrząstowskiej w dyskusji na temat języka humanistyki szkolnej, a tym samym roli poznańskiej Mistrzyni w kreowaniu rzeczywistości humanistycznej godzin polskiego. Służy temu pokazanie ewolucji kształtu Poetyki stosowanej autorstwa S. Wysłouch i B. Chrząstowskiej w kontekście relacji tekst literacki – poetyka – etyka – świat wartości – uczeń. Przyjęto perspektywę chronologiczną w oglądzie kolejnych wersji podręcznika. W oparciu o przedmowy i analizując deklarowane tam autorskie korekty, znajdujące odzwierciedlenie w zawartości merytorycznej i układzie kompozycyjnym, wyrażonym spisem treści, wyróżniono dominanty myślowo-kompozycyjne, organizujące zawartość poszczególnych wersji książki, która po dziś dzień stanowi podstawową pozycję w bibliotekach nauczycieli języka polskiego, będąc zarazem śladem przemian zachodzących w myśleniu o sposobach czytania literatury w szkole i ich ścisłej zależności od dominujących metodologii literaturoznawczych.

5

Lektura młodszych dzieci w kulturze audiowizualnej

63%

Warzocha A.

Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce

|

2017

|

vol. 12

|

issue 3(45)

89-100

PL

Kultura audiowizualna wywołała i określiła nowe postawy odbiorcze, tworząc tym samym inne niż parę lat temu możliwości i potrzeby współczesnego dziecka w wieku wczesnoszkolnym. Jeśli przyjąć, że wychowywany w takiej rzeczywistości uczeń operuje kodem nowych mediów, w tym telewizji, a jego postrzeganie świata opiera się na percepcji audiowizualnej, to proces organizacji kształcenia literackiego na pierwszym etapie edukacyjnym powinien być szczególnie starannie przemyślany. Chodzi bowiem o dobór takich tekstów, które nie tylko prezentują sztukę słowa, ale także odpowiadają na zredefiniowaną sytuację antropologiczną. W takie założenia wpisują się teksty literatury audiowizualnej kierowanej do młodszych czytelników, które w wyniku przekraczania horyzontów zarezerwowanych dla jednego gatunku artystycznego harmonizują z naturalnymi aktualnymi dziecięcymi zdolnościami i wymaganiami. Jednocześnie motywują do literackiej praktyki, umożliwiając rozwój kompetencji czytelniczych i umiejętności rozpoznawania świata. Praca jest próbą wyjaśnienia funkcji literatury audiowizualnej w oswajaniu najmłodszych uczniów z lekturą w przedstawionym kontekście i egzemplifikacji. Na podstawie rekonstrukcji aktualnej sytuacji kulturowej dzieci w młodszym wieku szkolnym postawiona została teza o konieczności takiego wychowania ich do lektury, które obejmuje teksty literackie wykorzystujące doświadczenia i dorobek nowych mediów, łącząc się z nimi, nie tracąc jednocześnie artystycznych walorów. Przedstawione przykłady i wnioski mają stanowić konstruktywną odpowiedź na rejestrowany stan rzeczy.

EN

The advent of audiovisual culture has activated and created new attitudes and needs in contemporary early school children than just a few years earlier. If we assume that a pupil brought up in such a reality is able to handle the code of new media, including TV, and his perception of the world is based on audiovisual perception, then the process of literary education at the first educational stage should be especially carefully thought out. For it is about choosing such texts which not only present the verbal art but also respond to a considerably redefined anthropological situation. Texts of audiovisual literature which are addressed to younger readers are consistent with such assumptions. These are texts which, as a result of exceeding the horizons reserved for only one artistic genre, harmonize with the natural, current abilities and demands of children. At the same time, they motivate them to engage in literary practice, enabling the development of reading competences and world recognition ability. This paper is an attempt to explain the role of audiovisual literature in the familiarization of pupils with reading against an outlined background and with the aid of exemplification. The thesis is examined that it is necessary to bring children at younger school up reading in such a way that it should contain literary texts which make use of the experiences and achievements of new media, connecting with them, and at the same time not losing their artistic values in the process. The presented examples and conclusions are to constitute a constructive answer to a given state of affairs.

6

Obraz rodziny w lekturach gimnazjalnych

63%

Czogalik K.

Family Forum

|

2014

|

issue 4

107-123

EN

This article presents the family image in Polish secondary school reading. There are no scientific studies about this field of school reality, so the conclusions come from own teacher’s practice and they are rather optimistic – the traditional family pattern is still strong and stable. The reason is that the vast majority of school reading are old (classic) books. Even the youth novels which the students read at school nowadays are the same as their parents read. We can hear that this is a defect of our school and students’ set books must become more modern. And here the problem begins, because in modern literature the family looks quite different – the parents are often divorced, the teens drink and take drugs, girls are pregnant. So the world in these books is similar to the reality that the youth live in. But the greatest problem is that there are no solutions nor indications for the youth in these books. They only show the world – like a mirror – with no pattern. Because showing directions and educating on the values isn’t important for the writers today. Teachers shouldn’t let these dangerous changes appear in Polish school. We can already see the signs of “new thinking” in the new interpretations of great literary works, for example in “Antigone” by Sophocles. In this modern reinterpretation the heroine becomes an advocate of alternative sexual models, like incest, and all her actions and words are interpreted according to the theories of gender.

PL

O lekturach szkolnych pod kątem ich wychowawczego i formacyjnego oddziaływania pisze się mało, obserwacje zawarte w artykule pochodzą więc przede wszystkim z doświadczeń pedagogicznych autorki. Wnioski, do jakich te obserwacje prowadzą, są raczej optymistyczne – obraz rodziny w lekturach przewidzianych podstawą programową gimnazjum pokrywa się z tradycyjnym modelem i ugruntowuje podstawowe chrześcijańskie wartości. Wynika to z faktu, ze większość tych lektur to pozycje literatury dawniejszej, by nie rzec klasycznej. Nawet powieści młodzieżowe, proponowane uczniom przez program, są w większości podobne do tych, które czytali ich rodzice. Radykalni zwolennicy nowoczesności czynią z tego zarzut nienadążania za przemianami świata i oskarżają szkołę o wstecznictwo. W książkach, które ci krytycy widzieliby w spisach lektur, obraz rodziny jest już zdecydowanie inny – rodzice są często rozwiedzeni lub skłóceni, nastolatki piją i biorą narkotyki, nieobcy jest im seks, dziewczęta zachodzą w „szkolne” ciąże. Tak więc świat w tych książkach jest taki jak rzeczywistość, w jakiej powstają. Odbijają ją, owszem, i przez to są jak najbardziej „na czasie”, ale nie proponują żadnych rozwiązań i nie prezentują wzorców, bo wskazywanie kierunków, pouczanie i prowadzenie, czyli tak ważne dla dawnego wychowania (lektura była jego elementem) dydaktyzm i pareneza nie stanowią dziś celu dla twórców. Dopóki w gimnazjalnych lekturach są Sienkiewicz, Mickiewicz, Fredro, Tolkien, Kamiński czy Exupéry, młodzież pod kierunkiem świadomych nauczycieli może być skutecznie i mądrze chroniona przed destruktywnymi skutkami rozchwiania zasad i tradycji. Jeśli jednak i ten obszar zostanie zaanektowany przez reformatorów obyczajowości, wychowanie w duchu „nowego wspaniałego świata” stanie się o wiele łatwiejsze, zważywszy, iż rodziny w znacznej mierze już wcześniej ustąpiły pola. Artykuł analizuje stan wciąż jeszcze (choć nie wiadomo, na jak długo) aktualny, zachęcając jednocześnie do aktywnej troski o zachowanie tego status quo.

7

Literatura dokumentu osobistego kobiet. Ewolucja teorii, zmiany praktyk lekturowych

63%

Pekaniec A.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2014

|

issue 1(2)

13–28

PL

Niniejszy artykuł to próba rekapitulacji powstawania i przemian sposobów czytania oraz interpretowania autobiografii kobiet. W tekście szczególny nacisk położono na wskazanie stopniowego narastania refleksji teoretycznej, wspieranej przez rozwiązania zaczerpnięte z krytyki feministycznej. Zarówno historia, jak i teoria autobiografii pisanych przez kobiety, w miarę ewolucji dyskursu emancypacyjnego i literaturoznawczego, zmieniały swoje oblicze, stawały się bogatsze, dzięki uwzględnianiu coraz zasobniejszej biblioteki kobiecej literatury dokumentu osobistego. Dodatkowo, na zmiany w obrębie praktyk lekturowych niebagatelny wpływ miały nowe odmiany gatunków autobiograficznych, tworzone przez piszące kobiety. Także dzięki nim literatura dokumentu osobistego z kobiecą sygnaturą ciągle jest niezwykle ciekawym polem działań pisarskich oraz interpretacyjnych.

EN

This paper attempts to present the progress of changes of ways reading and interpreting women’s autobiographies. A special attention was given to the increasing influence of theoretical considerations, connected with tools taken from feminist literary criticism. Both history and theory of women’s autobiographical writing, as time went by, became more abundant, which resulted, among other factors, from the increasing amount of women’s literature. The reading of women’s autobiographical writing itself has been altered by new genres of that kind of friting.These new genres are also the reason why one cannot but find women’s autobiographical writing to be an utmost interesting interpretative field.

8

Lektura ratownicza

63%

Koziołek K.

Świat i Słowo

|

2022

|

vol. 38

|

issue 1

11-22

EN

The paper explores and develops the conception of rescue history proposed by Ewa Domańska, by translating the idea into the field of literary didactics. As a result, we are given a chance of overcoming negative, destructive and catastrophic messages from school set books. In the face of pandemic, war and climate change experiences, the concept of rescue reading leans towards positivity and rescue humanities which is aimed at equipping students with a language to think and talk about the possibility of a better future. The Polish subject at school is a field of didactic experiment in which a literary text becomes an object and a tool in the process of building affirmative discourse on the world and humans.

9

Doświadczenie lektury

51%

Burzyńska A.

Edukacja

|

2012

|

issue 2(118)

9-19

PL

Artykuł omawia problematykę lektury w kontekście aktualnego zainteresowania humanistyki kwestią doświadczenia. Autorka zwraca uwagę na podwójną problematyczność tytułowego „doświadczenia lektury” – zarówno w związku z trudnościami w doprecyzowaniu kategorii doświadczenia na gruncie tradycji filozoficznej, jak i w odwołaniu do XX-wiecznych teorii lektury (ukierunkowanych fenomenologicznie i semiotycznie), które zastępując tradycyjne pojęcie interpretacji pojęciem lektury, obwarowywały praktykę czytania kryteriami poprawności i odbierały jej charakter doświadczenia. Główną tezą artykułu jest konieczność przejścia w refleksji nad doświadczeniem lektury od tendencji esencjalistycznych do pragmatystycznych i performatycznych, czyli postawienia pytań: jak literatura działa?, jakie doświadczenia wytwarzane są w praktyce lektury? i jak za pomocą lektury można inspirować do czytania literatury? W perspektywie kryzysu czytelnictwa i „kryzysu arcydzieł” pytania te wydają się bardzo istotne.

EN

The article discusses reading from the perspective of human inquiry into the nature of experience. The author pinpoints a dual problem. The first relates to difficulties with definition of experience in the philosophical tradition. The second is an influence of 20th century theories which replace the concept of interpretation with the concept of reading. The main thesis of the article argues for the necessity to enter a new reflection on the experience of reading away from its essentialistic tendency, to be more based on pragmatics and performatics. This could be followed by questions about how literature works, the kind of experience that is created in the process of reading and how people should be inspired to embrace literature. In view of the reading crisis and the crisis of classics these questions seem crucially important.

10

Transgresje kulturowe we współczesnych tekstach literackich dla dzieci

51%

warzocha A.

Podstawy Edukacji

|

2021

|

vol. 14

59-70

EN

Literature, also created withchildren in mind, to quote KazimierzBrodziński, is a mirror of the ageand thenation. Reacting to thechange of cultural paradigm, itopens the borders, meets thecurrent needs of theaudience, adapts its repertoire to theirinterests and new narrativepractices. Contemporarytechnologicalubiquity generates anasymmetry of semiotic matter andcommunicative context, whichrealizes displacementsin the areatriad: culture-literature-media, thustriggering transgressions in literarytexts. The questioning oftheconventions of writing and printingcauses modifications in thearchitectural structure of readings, whichbecome non-linear, use thelanguage of old and new media, andfollow the example of audiovisualproductions. The article highlights selectedtransformations taking place inliterature aimed at the non-adultreader in times ofculture that ischanging the anthropologicaldimension of man in a spectacularand audiovisual way.

PL

Literatura, także tworzona z myślą o dzieciach, odwołując się do słów Kazimierza Brodzińskiego, jest zwierciadłem wieku i narodu. Reagując na zmianę paradygmatu kulturowego otwiera granice, wychodzi naprzeciw aktualnym potrzebom odbiorców, dostosowuje swój repertuar do ich zainteresowań i nowych praktyk narracyjnych. Współczesna wszechobecność technologiczna generuje niesymetryczność materii semiotycznej i kontekstu komunikacyjnego, która realizuje przemieszczenia w obszarowej triadzie: kultura- literatura – media, wywołując tym samym transgresje w literackich tekstach. Kwestionowanie konwencji pisma i druku powoduje modyfikacje w architektonicznej strukturze lektur, które stają się nielinearne, korzystają z języka starych i nowych mediów oraz na ich wzór zajmują się tematyką audiowizualnych produkcji. Artykuł uwypukla wybrane przeobrażenia dokonujące się w literaturze kierowanej do niedorosłego czytelnika w czasach kultury, która w spektakularny i audiowizualny sposób zmienia antropologiczny wymiar człowieka.

11

Literature As the “Voice of the Other” in the Educational Space

51%

Morawska I.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

|

2018

|

issue 3

EN

The issue of the article refers to the research on literary and cultural-literary education, which emphasizes the values of dialogue and interaction in the process of educating reading skills. According to theoretical assumptions, the category of the “Other” plays a significant role in such a recognized reading model. Its application in reference to literature as a medium open to communication and motivating to show various forms of activity, is confirmed in many currents of contemporary humanities. The problematic issue is a source of inspiration for the examples and educational reflections on the topic of student support discussed in the text – with the participation of literary texts (and other cultural texts) – in acquiring cognitive, ethical, narrative, communication and information competences important to their development, etc.

PL

Problematyka artykułu nawiązuje do badań nad literaturą i edukacją kulturowo-literacką, które eksponują walory dialogu i interakcji w procesie kształcenia umiejętności lekturowych. Zgodnie z teoretycznymi założeniami znaczącą rolę w tak ujmowanym modelu czytania odgrywa kategoria Innego. Jej stosowanie w odniesieniu do literatury, jako medium otwartego na komunikację i motywującego do wykazywania różnych form aktywności, znajduje potwierdzenie w wielu nurtach współczesnej humanistyki. Sygnalizowana problematyka stanowi źródło inspiracji dla omówionych w tekście przykładów i refleksji edukacyjnych na temat wspierania uczniów – przy udziale tekstów literackich (i innych tekstów kultury) – w zdobywaniu ważnych dla ich rozwoju kompetencji poznawczych, etycznych, narracyjnych, komunikacyjno-informacyjnych itd.

12

Lektury oświeconego wojażera-Sarmaty w świetle katalogu ksiąg zabranych w podróż przez Seweryna Rzewuskiego (1778)

51%

Kucharski A.

Folia Toruniensia

|

2017

|

vol. 17

45-57

PL

Poziom wiedzy o przebiegu, znaczeniu i realiach podróży zagranicznych mieszkańców dawnej Rzeczypospolitej zwiększył się wydatnie dzięki publikacji źródeł historycznych, zarówno w postaci krytycznych edycji źródłowych, jak i opracowań naukowych. Jednym z ciekawszych dokumentów dla poznania roli książki oraz dynamiki rozwoju kultury czytelniczej wśród nowożytnych wojażerów jest katalog książek zabranych w podróż przez Seweryna Rzewuskiego w 1778 r., magnata i polityka polskiego dobrze znanego z kart historii. Artykuł ten jest okazją do zaprezentowania tej postaci z nieco innej strony niż jego aktywność jako jednego z liderów konfederacji targowickiej. Archiwalny inwentarz biblioteki podróżnej Rzewuskiego jest unikalnym źródłem tego typu, dlatego też warto go przybliżyć i pokazać dzięki niemu różnorodność zainteresowań staropolskiego podróżnika. Poprzez prezentowane poglądy i postawy polityczne, a z drugiej strony świadomy dobór lektur jego sylwetka jawi się jako osobowość wewnętrznie złożona stojąca na pograniczu pomiędzy mentalnością i programem ideowym sarmackiego peregrynanta i oświeconego wojażera.

EN

The level of knowledge about foreign travels of inhabitants of the Polish-Lithuania Commonwealth has risen owing to historical sources published both in the form of critical source editions and scientific studies. One of the most interesting documents which allows us to learn about the role of the book and the development of reading culture among Early Modern travellers is the catalogue of books which Seweryn Rzewuski, a Polish politician and magnate, took with him during his journey in 1778. The article presents the politician not as one of the leaders of the Targowica Confederation, but from a slightly different angle. The archival inventory of the travel library of Rzewuski constitutes the unique source of its kind; that is why, it is worth examining only to show the variety of interests of this traveller. Presenting his political views and the conscious selection of books to read, he seems to have a complex personality standing on the border between the mentality of a Sarmatian pilgrim and an enlightened traveller.

DE

Das Wissensniveau über den Verlauf, die Bedeutung und die Bedingungen für die ausländischen Reisen der Bürger der alten Rzeczpospolita stieg eindeutig dank der Veröffentlichung der historischen Quellen sowohl im Rahmen der kritischen Quelleneditionen als auch der wissenschaftlichen Bearbeitungen. Eines der Dokumente, die für die Erkenntnis der Rolle des Buches und der Entwicklungsdynamik der Lesekultur unter den neuzeitlichen Reiseberichten am interessantesten sind, ist der Katalog von Büchern, die von Seweryn Rzewuski, dem aus der Geschichte sehr gut bekannten Hochadeligen und polnischen Politiker, 1778 auf Reisen mitgenommen wurden. Der Artikel bietet die Gelegenheit, seine Gestalt näher darzustellen, und zwar nicht nur aus der Sicht seiner Aktivität einer führenden Gestalt während der Konföderation von Targowica. Das Archivinventar der Reisebibliothek Rzewuskis ist eine einmalige Quelle, aufgrund deren die Interessenvielfalt eines altpolnischen Reisenden darzustellen ist. Durch die zum Ausdruck gebrachten Ansichten und politischen Einstellungen wie auch durch die bewusste Lektürenauswahl erscheint seine Gestalt als eine innerlich zusammengesetzte Persönlichkeit an der Grenze zwischen der Mentalität und dem Ideenprogramm eines sarmatischen und eines aufgeklärten Reisenden.

13

Przyjemność oglądania, czyli filmowe konteksty lektur

51%

Kotarba E.

Polonistyka. Innowacje

|

2020

|

issue 12

233-246

EN

The series of lessons related to Lalka by B. Prus (1890) and the film Jobs by J.M. Stern (2013) showed that the film can deepen the understanding of the characters, as well as the mechanisms of the world presented in the literature and film watched by the students. The juxtaposition of Wokulski and Jobs in the students’ mind underlined the nobility of the first one and market mechanism of contemporary corporation of Jobs. The resulting cognitive amalgam revealed the timeliness of the novel: the rapacity of economic processes, social divisions and the human need for love.

PL

Z lekcji wiążących tematycznie Lalkę B. Prusa (1890) i film Jobs J.M. Sterna (2013) wynikło, że film może pogłębić rozumienie bohaterów, a także mechanizmów świata przedstawionego w lekturze, filmie i otaczającego uczniów. Zestawienie w przestrzeniach mentalnych uczniów Wokulskiego i Jobsa podkreśliło szlachetność pierwszego i rynkowe mechanizmy współczesnych korporacji. Powstały z zestawienia amalgamat kognitywny ujawnił aktualność powieści: drapieżność procesów ekonomicznych, podziały społeczne i ludzką potrzebę miłości.

14

Król tesalski przegląda się w lustrach. Reinterpretacje mitu o Admecie i Alkestis

51%

Janus-Sitarz A.

Edukacja

|

2013

|

issue 2(122)

90–99

PL

Artykuł prezentuje przegląd dzieł literackich, operowych i malarskich podejmujących temat greckiego mitu o Admecie i Alkestis. Jego celem jest uwrażliwienie czytelnika na różne sposoby odczytania antycznej opowieści zawartej w dramacie Eurypidesa, począwszy od prób łagodzenia kontrowersyjnej historii, przez twórcze dopowiedzenia, aż po reinterpretację mitu w powieści Władysława Odojewskiego Oksana. Autorka rekomenduje Oksanę jako lekturę, która stawia trudne pytania i może sprowokować młodych ludzi do głębszej refleksji.

EN

The article presents the review of literary, opera and painting works undertaking the topic of Greek myth of Admetos and Alcestis. Its aim is to make the reader sensitive to different interpretations of ancient tale in Euripides drama beginning with attempts to soothe controversial story, through creative supplements until the reinterpretation of myth in Władysław Odojewski novel Oksana. The author recommends Oksana for school reading as the book that puts the difficult questions and can provoke young people to deeper reflexion.

15

Spektralne i użyteczne. O nieoczywistych sytuacjach lekturowych

51%

Pawlus T.

Świat i Słowo

|

2022

|

vol. 38

|

issue 1

23-31

EN

The aim of the paper is to find the right narration to capture the stages of reading experience, which remain elusive to the fixed conceptual framework, methodical rigour or reader’s horizon of expectations. The problem is examined through the perspective of Jacques Derrida’s phantom conceptualization (especially in the interview Croyez-vous aux fantômes?). Setting the idea as a starting point allows us to take a closer look at the phenomenon of the reading experience as a series of flickering, impressive, casual, involuntary, random and haunting phenomena - many of which are marginal and eventually eliminated from the praxis order. Transitioning from Derrida’s widely understood spectral theory towards the pedagogical or didactical idea of shaping (different) spirituality, the author seeks to present a useful dimension of what in today’s world is thought to be redundant.

16

Zabytek literacki czy „dzieło w ruchu”? Wesele Stanisława Wyspiańskiego jako lektura szkolna

38%

Morawska I.

Polonistyka. Innowacje

|

2017

|

issue 6

177-192

EN

The article describes problems related to the functioning of texts recognized as masterpieces of culture in the school circles. One of them is Wesele by Stanislaw Wyspianski. The article describes exemplary strategies for the design of lessons devoted to the discussion of this work in relation to concepts and cultural, literary, media and educational phenomena which are in line with current trends in culture development. The proposed concept of multidimensional reading of texts of particular cultural-creative significance is a proposal to answer questions about the meaning, goals and methods of teaching the reading experiences of the young generation in the age of the Internet.

PL

Artykuł dotyczy problemów związanych z funkcjonowaniem w obiegu szkolnym tekstów uznanych za arcydzieła kultury. Jednym z nich jest dramat Stanisława Wyspiańskiego Wesele. W artykule opisane zostały przykładowe strategie projektowania lekcji poświęconych omawianiu tego utworu w nawiązaniu do koncepcji i zjawisk kulturowo-literackich, medialnych i edukacyjnych, które wpisują się w aktualne trendy rozwoju kultury. Zaproponowana koncepcja wielowymiarowego czytania tekstów o szczególnym znaczeniu kulturotwórczym stanowi propozycję odpowiedzi na pytania o sens, cele i sposoby kształcenia doświadczeń lekturowych młodego pokolenia w epoce Internetu

17

Biblioteka Towarzystwa Pomocy Naukowej w Paryżu w świetle korespondencji i protokołów a proces kształtowania się potrzeb czytelniczych Wielkiej Emigracji

38%

Pugacewicz I.

Rozprawy z Dziejów Oświaty

|

2020

|

vol. 57

175-195

EN

The article aims to recreate the unknown origins of the Society for Academic Aid, especially its library. The study, based on the source materials held in the Polish Library in Paris whose creation is closely related to the history of the described institution, begins with a concise presentation of the Polish emigration in France between 1831 and 1833, its number, dispersion and spiritual condition. The formation and activities of the Society were presented not as a top-down idea of the conservative camp, a stance prevalent in the scanty literature on this subject, but a bottom-up initiative of the entire Polish diaspora, despite its political divisions. On the other hand, responsiveness of the members of the Society, led by Prince Adam Jerzy Czartoryski, was shown as well as their flexibility in relation to the changing cultural and academic needs of the Polish emigration. On the basis of correspondence sent to the Society from all over France and the first minutes of its meetings, the most urgent needs of Polish emigrants in the sphere of reading and learning were reconstructed and the purposefulness of the requests for a specific reading was shown. Presenting both individual and collective educational and reading expectations, special attention was paid to the dominant aspect of self-education and grassroots initiatives of emigrants deciding to continue their studies in Paris, which finally led to the creation of the library and contributed to the gradual creation of a dual Polish-French émigré identity.

18

Prepozycje. Metafizyka „bliskości”

32%

Pertek G.

Forum Poetyki

|

2018

|

issue 11-12

150-163

EN

This article offers a polemical response to Patryk Szaj’s text, titled Tracking the (Traces of) Sense: Text and Reading in Modern Hermeneutics. In his article, Szaj demonstrates how the category of “closeness” he uses to define the ontology of reading practiced in modern hermeneutics is metaphysically charged. The specific conception of deconstruction we encounter in Szaj’s analysis frames it as an inversion of modern hermeneutics, which not only implies that “closeness” privileges the interior (at the expense of the exterior) and the signifiant (at the expense of the signifié). It also implies that the “trace” is an inversion of “meaning.” We might say that their result is merely the text.

PL

Artykuł jest głosem polemicznym wobec tekstu Patryka Szaja zatytułowanego Śledzenie (śladów) sensu. Tekst i lektura w hermeneutyce ponowoczesnej, w którym autor pokazuje, że zaproponowana przez Szaja kategoria „bliskości”, określająca ontologię lektury uprawianej przez hermeneutykę ponowoczesną, jest metafizycznie obciążona. Obecne w interpretacji Szaja specyficzne rozumienie dekonstrukcji jako odwrotności hermeneutyki nowoczesnej powoduje, że „bliskość” nie tylko uprzywilejowuje wnętrze (kosztem zewnętrza), signifiant (kosztem signifié), ale też ze „śladu” czyni odwrotność „sensu”. Ich wypadkową, można rzec, jest dopiero tekst.

Refine search results

Doświadczenie lektury wobec praktyk codzienności (od afirmacji do kontestacji)

Monika Jaworska-Witkowska, Przechwytywanie tekstów. Powidoki czytania (Nota o książce)

Polscy pedagodzy katoliccy o lekturach dla dzieci i młodzieży w XX wieku i współcześnie w świetle wybranej literatury przedmiotu

Po-etyka stosowana? Novum aksjologiczne w ostatnim wydaniu podręcznika B. Chrząstowskiej i S. Wysłouch

Lektura młodszych dzieci w kulturze audiowizualnej

Obraz rodziny w lekturach gimnazjalnych

Literatura dokumentu osobistego kobiet. Ewolucja teorii, zmiany praktyk lekturowych

Lektura ratownicza

Doświadczenie lektury

Transgresje kulturowe we współczesnych tekstach literackich dla dzieci

Literature As the “Voice of the Other” in the Educational Space

Lektury oświeconego wojażera-Sarmaty w świetle katalogu ksiąg zabranych w podróż przez Seweryna Rzewuskiego (1778)

Przyjemność oglądania, czyli filmowe konteksty lektur

Król tesalski przegląda się w lustrach. Reinterpretacje mitu o Admecie i Alkestis

Spektralne i użyteczne. O nieoczywistych sytuacjach lekturowych

Zabytek literacki czy „dzieło w ruchu”? Wesele Stanisława Wyspiańskiego jako lektura szkolna

Biblioteka Towarzystwa Pomocy Naukowej w Paryżu w świetle korespondencji i protokołów a proces kształtowania się potrzeb czytelniczych Wielkiej Emigracji

Prepozycje. Metafizyka „bliskości”