Search results

1

Równość obywatelska w społeczeństwie demokratycznym według Johna Rawlsa

100%

Rupniewski M.

Społeczeństwo. Edukacja. Język

|

2020

|

vol. 10

PL

DOI: 10.19251/sej/2019.10(2)Abstrakt Artykuł prezentuje doktrynę równego obywatelstwa autorstwa Johna Rawlsa. Doktryna ta jest istotna zarówno jako kluczowa dla zrozumienia filozofii tegoż myśliciela, jak również jako paradygmatyczna dla ideału równości w liberalnej demokracji w ogóle. Podstawowym pytaniem stawianym w tekście jest pytanie o to, czy da się ów ideał równości połączyć z innymi, takimi jak choćby wolność, w ramach spójnej wewnętrznie koncepcji demokratycznej. Celem odpowiedzi na to pytanie w artykule badany jest sam ideał równego obywatelstwa jak również jego normatywne implikacje dla konstytucji oraz ładu społeczno-ekonomicznego, również na poziomie międzynarodowym. Autor argumentuje, iż myśl Rawlsa daje się zinterpretować w sposób, który pozwala na twierdzącą odpowiedź na wskazane główne pytanie,Słowa kluczowe Równość, John Rawls, liberalna demokracja, obywatelstwo

2

Koneczny a Fukuyama. Szkic porównawczy

63%

Skorupka A.

Galicja. Studia i materiały

|

2022

|

issue 8: "Filozofia w Galicji III"

73-86

EN

The article compares the views of the Polish philosopher of civilisation, Feliks Koneczny with the American political philosopher and political scientist, Francis Fukuyama. Koneczny is a conservative, while Fukuyama is a liberal, but there are great similarities in their concepts of the world’s major civilisations. Their views on national identity are also similar. The author considers Koneczny’s concept of pluralism of civilisations compared to Fukuyama’s concept of unification of the world by liberal democracy as the main difference between the two scholars.

PL

Artykuł porównuje poglądy polskiego filozofa cywilizacji Feliksa Konecznego z amerykańskim filozofem politycznym i politologiem Francisem Fukuyamą. Koneczny jest konserwatystą, a Fukuyama liberałem, jednak istnieją duże podobieństwa w ich koncepcjach głównych cywilizacji świata. Zbliżone są także ich poglądy na tożsamość narodową. Za główną różnicę między oboma badaczami autor uznaje koncepcję pluralizmu cywilizacji Konecznego w porównaniu z koncepcję Fukuyamy – unifikacji świata przez liberalną demokrację.

3

Polityka historyczna w zróżnicowanym społeczeństwie

63%

Zenderowski R., Cebul K.

Edukacja Międzykulturowa

|

2020

|

vol. 13

|

issue 2

103-116

EN

The aim of the article is to undertake a reflection concerning the conditions (possibilities and limitations) of the realization by state subjects of the historical policy in a diversified society - in conditions of liberal democracy. A task designed in this way needs above all to point at the creators and the semantic field of the term “historical policy” and also possible (accessible) means by which it can be realized. Due to the volume of the article, it will be just an attempt to signalize some essential problems, for the authors, in a discussion of that issue which may become a contribution to further research.

PL

Celem artykułu jest podjęcie refleksji dotyczącej uwarunkowań (możliwości i ograniczeń) realizacji przez podmioty państwowe polityki historycznej w zróżnicowanym społeczeństwie - w warunkach liberalnej demokracji. Tak zarysowane zadanie wymaga w pierwszej kolejności wskazania kreatorów oraz pola znaczeniowego terminu „polityka historyczna”, a także możliwych (dostępnych) sposobów, którymi może być ona realizowana. Ze względu na objętość artykułu będzie to jedynie próba zasygnalizowania pewnych, w przekonaniu autorów istotnych dla tytułowej problematyki, zagadnień mogących stanowić przyczynek do dalszych badań.

4

Ethical Dilemmas of Political Marketing. Polish Members of Parliament on Political Communication (analysis of survey results)

51%

Ossowski S.

Przegląd Politologiczny

|

2013

|

issue 3

123-130

PL

Marketing polityczny zmienił nie tylko sposób prowadzenia kampanii wyborczych, lecz również normy i zasady, na których budowany był przez lata liberalno-demokratyczny system polityczny. Na znaczeniu stracił przede wszystkim ideał racjonalnego wyborcy, który z obywatela przekształcił się w konsumenta. Równocześnie przeniesienie mechanizmów marketingu ekonomicznego do sfery polityki jawi się jako jeden z wyznaczników postępującej destrukcji ideałów i zasad demokracji liberalnej. Nie jest jednak łatwo zmierzyć skalę tych zmian. Niniejszy tekst przedstawia próbę nakreślenia skali internalizacji aksjologii rynku w sferze polityki przez polskich parlamentarzystów, w oparciu o wyniki badań ankietowych przeprowadzonych podczas trwania trzech kolejnych kadencji polskiego parlamentu (w latach 2004, 2006, 2008).

EN

Political marketing has changed not only the way election campaigns are conducted, but also the standards and principles that have lain at the foundations of the liberal-democratic political system for years. First and foremost, the ideał of the rational voter has lost significance as the Citizen has been transformed into a consumer. At the same time, the mechanisms of economic marketing have been transferred to the realm of politics, which seems to be one of the indicators of the ongoing destruction of the ideals and principles of liberał democracy. It is not an easy task to measure the scalę of these changes, though. This paper is an attempt to outline the degree to which the deputies to the Polish Parliament have intemalized market axiology in the realm of politics assessed on the basis of the results of surveys conducted during three consecutive terms of the Polish parliament (in 2004, 2006 and 2008).

5

Glosa do idei republikanizmu

45%

Buchner W.

Horyzonty Polityki

|

2013

|

vol. 4

|

issue 7

135-155

EN

The article tries to understand the idea of republicanism in the contemporary political context. The author maintains that the classic republican idea, which materialized in the Roman Republic, is nowadays very far from the forms of political life which could be accepted by our republics. For this reason, the very qualification of the republic has been often abused without any reference to its real history. In order to confirm this thesis, some examples of republican options are mentioned as being involved in the historical process. In conclusion, the democratic republics of our days are regarded as being destructive to the various forms of liberty because they are obliged to suffer the pressure of the bureaucracy and that of parliamentary democracy.

PL

Artykuł stanowi próbę zrozumienia idei republikanizmu we współczesnym kontekście politycznym. Autor stawia tezę, że klasyczna idea republikanizmu, ucieleśniona w Republice Rzymskiej, daleko odbiega od form, jakie przyjmują dzisiejsze republiki. Dlatego często nadużywa się samego określenia republiki bez odpowiedniego odniesienia do rzeczywistości historycznej. Na potwierdzenie tej tezy przytoczono przykłady republikańskich opcji, wskazując na ich historyczne uwikłania. Konkluzję wywodu stanowi teza, że dzisiejszerepubliki demokratyczne nie mają wiele wspólnego z instytucjami dawnej Republiki Rzymskiej, ponieważ ich przemożny demokratyzm niszczy znane niegdyś, zróżnicowane formy wolności, poddając je jednolitej presji biurokracji i parlamentaryzmu.

6

Rola nauki w demokracji liberalnej. Subiektywny przegląd zagadnień

38%

Wierzchosławski R. P.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2016

|

vol. 52

|

issue 1(207)

63-86

PL

Zagadnienie miejsca i roli nauki w demokracji liberalnej można potraktować jako bardziej szczegółową kwestię społecznego i instytucjonalnego otoczenia nauki (nauki w społeczeństwie). W ostatnich latach obserwujemy niewątpliwie zainteresowanie tą problematyką, by wskazać do na prace takich autorów jak: Nico Stehr, Philip Kitcher, Frank Fisher, Mark B. Brown, Steve Fuller, Sheila Jasnoff czy Stephen P. Turner. Artykuł ma na celu problemowy przegląd dyskusji w najnowszej literaturze przedmiotu.

EN

The role and place of science in liberal democracy may be treated as a particular account of social and institutional framework of science (science in society). In recent years might be observed a signifi cant interest in problems in question, to refer authors like: Nico Stehr, Philip Kitcher, Frank Fisher, Mark B. Brown, Steve Fuller, Sheila Jasnoff, and Stephen P. Turner. The paper aims it to cover an overview of recent developments in the debate.

7

DYSYDENCI I NOMADOWIE W PAŃSTWACH (NIE TYLKO) POSTTOTALITARNYCH. CZYLI DLACZEGO TYLE PROBLEMÓW, SKORO JEST TAK DOBRZE?

38%

Rafał Paweł Wierzchosławski R. P. W.

Porównania

|

2019

|

vol. 24

|

issue 1

275-284

EN

Aviezer Tucker’s book The Legacies of Totalitarianism: A Theoretical Framework can be classified among works which settle with the totalitarian past and discuss the issue of the victory of liberal democracy in post-Soviet states after 1989. From the many issues examined in his book, I would like to focus here on the author’s interesting intuition that dissidents played an important role not only in the overthrow of communism (real socialism) but also in the preservation of the liberal democracy in Central and Eastern Europe, which, in his view, is now threatened by the demons of populism, nationalism, xenophobia, etc. The essential question is whether dissidents have managed to create such an institutional framework as will protect the society against the temptation of populism, by offering citizens – all social groups – a state with stable, effective structures, respect for individual freedom, and a sense of safety (including social security), or the institutional problems he mentions results from the negligence and desertion of the elites in the first years of the transformation –a state of things which has lasted until now?

PL

Książka Aviezera Tuckera The Legacies of Totalitarianism. A Theoretical Framework wpisuje się nurt prac, które podejmują kwestię zwycięstwa liberalnej demokracji w krajach o totalitarnej przeszłości i postsowieckiej dominacji po 1989 roku. W tekście analizuję problemy, które można wskazać w kontekściesugestii autora, że dysydenci (i kategoria życia w prawdzie) odgrywali istotną rolę nie tylko w obaleniu komunizmu (realnego socjalizmu), lecz także pełnią ją w utrzymaniu zdobyczy liberalnej demokracji w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, która obecnie ma być zagrożona demonami populizmu, nacjonalizmu, ksenofobii. Zasadnicze pytanie mojego tekstu dotyczy kwestii, czy byli dysydenci potrafili stworzyć dobre i funkcjonalne państwa, czy też nowe elityzdezerterowały, pozostawiając instytucje państwowe na łup pasożytujących na nich nomadów, co prowadzi do sprzeciwu obywateli. Kwestia ta dotyczy, jak się wydaje, nie tylko krajów tego regionu, lecz także całej Europy.

8

Naukowcy w roli ekspertów: o pewnych problemach (re-)prezentacji prawdy w polityce

38%

Wierzchosławski R. P.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2017

|

vol. 53

|

issue 2(212)

207-232

PL

Zagadnienie pełnienia funkcji poza-poznawczych przez ludzi nauki jak bycie ekspertem staje się przedmiotem analiz w badaniach naukoznawczych, socjologii wiedzy naukowej czy też nauk politycznych. Wychodząc od fenomenu post-prawdy, który można traktować jako „bunt mas” w stosunku do wiedzy instytucjonalnej, sugeruję, że zjawisko to można potraktować w kategoriach niezamierzonych skutków działania intencjonalnego, jakim jest społeczeństwo oparte na wiedzy, którego przemiany omawiam z perspektywy prac Nico Stehra. Powiązanie wiedzy z działaniem prowadzi do różnych problemów z (re-)prezentacją prawdy w kontekście społecznym, zwłaszcza podejmowania decyzji politycznych. Stawiam pytanie czy pojęcie reprezentacji proponowane za przez Marka B. Browna może być użytecznym narzędziem interpretacji oraz regulacji wzajemnych relacji między nauką, a demokracją.

EN

The aim of the paper is to focus on non-cognitive functions of the man of knowledge, like expertizing in context of recent debates in sociology of scientific knowledge, STS and political sciences. The starting point deals with phenomenon of post-truth (The Economist) which might be interpreted as a rebellious attitude against the established knowledge. I consider whether this attitude might be read as unintended consequence (of intentional action on macro-level) of processes which attract the Knowledge Societies as described by Nico Stehr. It seems that the very idea of knowledge as capacity to act leads to some problems of truth (re-) presentation in social context of political decision making. I ask whether, and if yes to what extend the concept of representation proposed by Mark Brown might be applicable to the problems in questions as both interpretative tool and normative device.

9

Między potrzebą wolności i uniwersalizmem a potrzebą bezpieczeństwa duchowego i partykularyzmem

38%

Breczko J.

Kultura i Wartości

|

2022

|

issue 34

105-124

DE

Der Streit zwischen den Befürwortern der Vision des Kosmos und der Menschheit als Harmonie und Ordnung (in einer tiefen Struktur) und den Befürwortern der Vision des Kosmos und der Menschheit als Konflikt, als „Kampf der Gegensätze“, geht auf die Anfänge der Philosophie zurück. Die Lehre der Pythagoreer war harmonisch, die Lehre des Heraklit dynamisch. Beim Nachdenken über die Wertekonflikte werde ich den mir näheren dialektischen Weg des Heraklit gehen. Daher denke ich, dass Widersprüche (auch in dem, was die Menschen für gut und wertvoll halten) die „treibende Kraft der Geschichte“ sind. Es scheint – und das ist die Hauptthese dieses Artikels –, dass wir es derzeit (auf globaler Ebene) mit einem Konflikt zweier Wertegruppen zu tun haben: Auf der einen Seite ist es das Bedürfnis nach Freiheit, verbunden mit Universalismus und Individualismus, auf der anderen Seite das Bedürfnis nach spiritueller und sozialer Sicherheit, verbunden mit Partikularismus und Gemeinschaft. Diese Spannung ist eine der Ursachen für die Beschleunigung (und nicht das „Ende der Geschichte“): Erstens hängt sie mit der Tendenz einer „Flucht vor der Freiheit“ zusammen, das heißt, sich von der liberalen Demokratie mit Dreiteilung von Gewalten hin zu zentralisierten und autoritären Regimen zu bewegen; zweitens mit der Gestaltung – im geopolitischen Bereich – eines neuen bipolaren Systems, dessen Katalysator der Krieg in der Ukraine ist.

EN

TThe dispute between the supporters of the vision of the cosmos and humanity as harmony and order (deeply structured) and the supporters of the vision of the cosmos and humanity as a conflict, the “struggle of opposites”, goes back to the beginning of philosophy. The doctrine of the Pythagoreans was harmonious, the doctrine of Heraclitus was dynamic. I will follow the dialectical path of Heraclitus (which is closer to me), reflecting on the conflict of values. Thus, I think that contradictions-also in what people consider to be precious, good and valuable-are “the driving force of history.” It seems-and this is the main thesis of this article-that we are currently dealing (on a global scale) with a conflict of two sets of values: on the one hand, it is the need for freedom, related to universalism and individualism, and on the other hand, the need for spiritual and social security, related to particularism and collectivism. This tension is one of the causes of the “acceleration of history” and not of the “end of history”: first, it is related to the tendency to “escape from freedom”, namely to move away from liberal democracy (with tripartite powers) towards centralized and authoritarian regimes; secondly, it is related to the formation-in the geopolitical sphere-of a new bipolar system, the catalyst of which is the war in Ukraine.

PL

Spór między zwolennikami wizji kosmosu i ludzkości jako harmonii i ładu (w głębokiej strukturze) oraz zwolennikami wizji kosmosu i ludzkości jako konfliktu, „walki przeciwieństw”, sięga korzeniami do początku filozofii. Harmonijna była doktryna pitagorejczyków, dynamiczna doktryna Heraklita. Zastanawiając się nad konfliktami wartości, będę kroczył – bliższą mi – dialektyczną ścieżką Heraklita. Sądzę przeto, że sprzeczności (również w tym, co ludzie uznają za cenne, dobre, wartościowe) są „napędem dziejów”. Wydaje się – i to jest główna teza tego artykułu – że mamy obecnie do czynienia (w skali globalnej) z konfliktem dwóch zestawów wartości: z jednej strony jest to potrzeba wolności, powiązana z uniwersalizmem i indywidualizmem, z drugiej strony – potrzeba bezpieczeństwa duchowego i socjalnego, powiązana z partykularyzmem oraz wspólnotowością. Owo napięcie jest jedną z przyczyn akceleracji, a nie „końca historii”: po pierwsze, wiąże się z tendencją do „ucieczki od wolności”, czyli do odchodzenia od liberalnej demokracji z trójpodziałem władz w kierunku ustrojów scentralizowanych i autorytarnych; po drugie, z kształtowaniem się – w sferze geopolitycznej – nowego układu dwubiegunowego, którego katalizatorem jest wojna w Ukrainie.

10

Inżynieria konstytucyjna w pokomunistycznych przemianach ustrojowych

32%

Kamiński A. Z., Kamiński B.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2016

|

vol. 78

|

issue 2

251-270

EN

While there is a wealth of studies on selected aspects of economic and political transitions from communism, there are few, if any, analyses of the emergence of new political orders in terms of constitutional engineering, i.e. the adoption of the meta-rules governing the rules defining both the political structure and determining underpinnings of the ordinary law-making process. The paper begins with the review of menu of institutional choices related to type of government, electoral system and vertical organisation of the state and their impact on performance as reported in political science and constitutional political economy literature. It is posited that the binary outcome: democracy vs. autocracy is a function of two variables assuming two values: society (weak vs. autonomous sovereign citizen) and communist establishment (strong vs. weak). A strong communist state at the initial state of transition produces autocratic outcomes although proximity to Brussels may change political trajectory whereas a strong autonomous society generates trajectory leading to democracy. Surprisingly, the choice of the rules of political game bore little resemblance to what literature might suggest: ordinary political struggle has determinedthe choice of institutions with constitutions as a legal act being the result rather than a product of conscientious intellectual design. JEL: A10; A12; B25; P10; P20; P21; P30

PL

Przedmiotem artykułu są pokomunistyczne przemiany ustrojowe rozpatrywane w perspektywie politologii i ekonomii politycznej konstytucjonalizmu. Pierwsza część dotyczy występujących w literaturze założeń teoretycznych oraz hipotez empirycznych. Nacisk położono na wybór typu rządów, rodzaju ordynacji wyborczej i organizacji pionowej państwa. Część druga proponuje model teoretyczny służący wyjaśnieniu dróg przemian ustrojowych i ich skutków. Zawiera on czynniki wewnętrzne i zewnętrzne. Wśród pierwszych główną rolę odgrywa stopień zdominowania społeczeństwa przez komunistyczne monopaństwo: im jest większy, tym wyższe prawdopodobieństwo ustroju autorytarnego. Czynnik zewnętrzny to położenie kraju w stosunku do Zachodu (Bruksela) lub Wschodu (Moskwa): bliskość Moskwy podnosi prawdopodobieństwo opcji autorytarnej. Analiza strategii przemian ustrojowych skupia się na wyborze typu rządów oraz ordynacji wyborczej. Efekty transformacji mierzone są za pomocą zagregowanego indeksu ustroju politycznego. Uzyskane rezultaty odbiegają od przewidywanych na podstawie teorii przedstawionej w pierwszej części artykułu. JEL: A10; A12; B25; P10; P20; P21; P30

Refine search results

2 Zagadnienia Naukoznawstwa

1 Edukacja Międzykulturowa

1 Galicja. Studia i materiały

1 Horyzonty Polityki

1 Kultura i Wartości

1 Porównania

1 Przegląd Politologiczny

1 Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

1 Społeczeństwo. Edukacja. Język

2 Wierzchosławski R. P.

1 Breczko J.

1 Buchner W.

1 Cebul K.

1 Kamiński A. Z.

1 Kamiński B.

1 Ossowski S.

1 Rafał Paweł Wierzchosławski R. P. W.

1 Rupniewski M.

1 Skorupka A.

1 Zenderowski R.

2 2022

2 2020

1 2019

1 2017

2 2016

2 2013